Flow magazine najaar 2012 - Linde Gas Benelux

More documents

Recommendations

Info

16 16
Aardwarmte: achterstand inlopen Nederland is eindelijk aardwarmte aan het ontdekken, uit leidingen die kilometers de grond in gaan. Dat is een groeimarkt. Bijvoorbeeld voor kassen. Bekend van de stevig rokende schoorstenen. De hele nacht een oranje gloed van vele duizenden lampen. Die kosten bakken met energie. Maar dat hoeft niet meer, het omgekeerde bestaat nu ook: de glastuinbouw als energieproducent. door Jurjen de Jong Sinds vijf jaar maken pioniers gebruik van aardwarmte, ook wel ‘geothermische energie’. Bijvoorbeeld de gemeente Den Haag voor stadsverwarming (in aanbouw). Tuinders voor het verwarmen van hun kassen. In de Koekoekspolder, bij Kampen, bespaart een aardwarmtebron sinds juli tachtig procent op de gasconsumptie. ‘Voor geothermieprojecten geldt dat je nooit precies weet wat je allemaal gaat tegenkomen en wat het uiteindelijk oplevert. Ook al is er veel onderzoek aan voorafgegaan,’ vertelt ir. Radboud Vorage, projectleider van de bron in de Koekoekspolder. ‘Om er meer grip op te krijgen, wisselen betrokken partijen kennis uit, ook met adviesbureaus en olie- en gasbedrijven. En met bedrijven in het buitenland. In Frankrijk en Duitsland is al veel langer geothermie. Alleen al in Parijs draaien zo’n vijfentwintig bronnen voor stadsverwarming. In Duitsland proberen ze via diepe geothermie uit stoom elektriciteit te winnen. Een veelbesproken onderwerp is het terugpompen van het water. In die diepe lagen heerst een hoge druk, tot wel tweehonderd bar. Daardoor vraagt het terugpompen veel energie, vaak beduidend meer dan het oppompen van het water.’ Spuit het er dan wel makkelijk uit Vorage: ‘Nee, want het water in de buizen zorgt ervoor dat de druk afneemt. Belangrijk is dat al het water dat je omhooghaalt, ook weer terug moet. Hoe meer water je weer kunt injecteren, hoe meer je kunt rondpompen, hoe hoger het rendement. Daarom doet TNO in opdracht van de huidige projecten onderzoek om het terugpompen te verbeteren.’ Wat voor inspanningen en risico’s spelen hier Vorage: ‘Alleen al de boorwerkzaamheden voor het plaatsen van de buizen duren ongeveer een half jaar, afhankelijk van de diepte van de bron. In Nederland varieert die van 1600 tot 2800 meter. Hoe dieper, hoe warmer, en hoe duurder. De investering bedraagt zo’n zes tot acht miljoen euro. Bedrijven hopen dat in vijftien jaar terug te verdienen. Dat hangt natuurlijk af van het rendement van de bron en van de gasprijs. Beide zijn niet met zekerheid te voorspellen. En je kunt je nog niet goed verzekeren voor tegenvallers. Daarom is bij de overheid het geologische risico te verze- ‘Parijs heeft al 25 bronnen’ FOTO’S: FELIX & VORAGE Zo werkt aardwarmte Hoe dieper je de bodem in gaat, hoe hoger de temperatuur. Rond twee kilometer diepte is de temperatuur van het water ongeveer zeventig graden. Om gebruik te kunnen maken van een aardwarmtebron (geothermie), boor je twee buizen de grond in. Door de ene pomp je het warme water omhoog. Via een warmtewisselaar gaat de warmte naar de kassen. Door de tweede buis gaat het afgekoelde water weer terug de grond in. Dat is dan ongeveer vijfendertig graden. Dat rondpompen gaat met een snelheid van 100 à 200 m 3 /uur. Het water kan zoet of zout zijn. Dat maakt niet uit omdat het bovengronds een gesloten systeem is. Je pompt het gewoon weer terug. Diep in de aarde is het een open systeem. De afstand tussen opzuigen en injecteren mag niet te klein zijn, zodat het elkaar niet te snel beïnvloedt en het teruggepompte water de tijd heeft om weer op te warmen. Soms is die afstand wel twee kilometer. Het water stroomt vanzelf weer naar de plek waar het omhoog gehaald werd. Daardoor kan de bron uiteindelijk te veel afkoelen. Hoelang dat duurt, is vooraf niet met zekerheid te zeggen. Van bronnen in het buitenland is bekend dat ze dertig jaar meegaan. Maar iedere bron is weer anders. Dat geldt ook voor de levensduur ervan. 17
Page 1: najaar 2012 Gas geven. In business,
Page 4 and 5: Eerste keer in 1939 De eerste marat
Page 6 and 7: Norman Koch Sinds 2000 betrokken bi
Page 8 and 9: GAS2013 5 to 7 June 2013, Beurs WTC
Page 10 and 11: Jaarlijks seminar veiligheid Alle t
Page 12 and 13: Jaarlijks seminar veiligheid Couveu
Page 14 and 15: Jaarlijks seminar veiligheid kant v
Page 18 and 19: keren tegen een premie van zeven pr
Page 20 and 21: Sleep fitness, so you‘re fit for
Page 22 and 23: Na 40 jaar research Sleutelrol groo
Page 24 and 25: Gas omzetten in reeks olieproducten
Page 26 and 27: Nutricia cares Al in 1972 zei onze
Page 28: Brand blussen, zuurstof mee! Zuurst

Flow magazine najaar 2012 - Linde Gas Benelux

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?