Flow magazine najaar 2012 - Linde Gas Benelux

Gas omzetten in
reeks olieproducten
Het staatsbezoek aan Qatar, begin 2011,
bij het GTL-project van Royal Dutch Shell.
In de Arabische Golf, net ten noorden
van Qatar, ligt het grootste aardgasveld
ter wereld. Het is ongeveer tien keer de
omvang van de oorspronkelijke voorraad
in Groningen. Het veld bij Qatar is begin
jaren zeventig door Shell ontdekt.
LNG groeit ook
Liquid Natural Gas is vloeibaar aardgas.
Het neemt 600 keer minder volume in dan in
gasvorm. Voor efficiënt transport over grote
afstanden is vloeibaar maken dus belangrijk.
De Europese vraag naar aardgas groeit.
Dat heeft zowel te maken met het opraken
van de oliereserves als met de groeiende vraag
naar minder vervuiling. Aardgasproducten zijn
minder vervuilend dan aardolieproducten.
Het verschil met kolen is nog groter.
En toen... dertig jaar niet gebruikt.
Reden: in dit gebied is al een overvloed aan
gas en olie, en er zijn weinig afnemers.
Pijpleidingen naar buurlanden liggen er
nu, maar dan nog hou je zoveel gas over.
Dus het was zoeken naar manieren van
transport over zeer grote afstanden.
Daarvan zijn er twee gevonden en in gang
gezet; twee totaal verschillende. De simpelste
methode is om het gas via extreme koeling
vloeibaar te maken. Daardoor neemt de
omvang ervan af met een factor 600, en kan
het als Liquid Natural Gas (zie kader LNG)
op transport. Dat vergt wel zeer speciale
mammoettankers en LNG-terminals, maar
die zie je in steeds meer havens, zoals die
van Zeebrugge en Rotterdam.
Waarde verviervoudigen
De tweede methode is zeer complex: het
aardgas via een chemisch proces omzetten
in olieproducten, die bij normale temperaturen
vloeibaar zijn. Dat heet gas-to-liquids
(GTL). De waarde van het aardgas verviervoudigt
door er olieproducten van te
maken. Dat maakt productie en transport
ervan rendabel. Begin van deze eeuw is
Shell fors gaan inzetten op de bouw van
een GTL-installatie in Qatar - ‘het land van
Al Jazeera’ -, meteen ook de grootste in zijn
soort ter wereld. In 2006 ging de regering
van Qatar akkoord. De bouw van dit zogeheten
Pearl-project heeft de afgelopen zes
jaar 19 miljard dollar (14,2 miljard euro)
gekost.
De productie is in 2011 op gang gekomen.
Wanneer de installatie op volle toeren
draait, levert die 260.000 vaten per dag.
Ruim de helft daarvan zijn GTL-producten,
de rest zijn lichte koolwaterstoffen die uit
het aardgas worden afgescheiden. Voor Shell
betekent dat een stijging van haar totale
In het omhoog gepompte gas bevinden zich naast methaan
(het pure aardgas) ook ethaan en LPG (mengsel
van propaan en butaan), die eveneens bruikbaar zijn.
Eerste stap in het proces is scheiding van deze
gassen, en verwijderen van vervuilingen als
metalen en zwavel. Het methaan
gaat naar de GTL-installatie, waar
het in drie stappen wordt omgezet
in diesel, kerosine, nafta, paraffine
en smeerolie.
Voor de
benodigde
zuurstof in de
eerste stap van
dit proces zijn
uiteindelijk
acht luchtsplitsers
nodig
(zie kader over
zuurstof).
24