Verslag 2002 - Restitutiecommissie

Advies inzake het verzoek tot teruggave van NK 2181 en NK 2115
(zaaknummer RC 1.5)
Bij brief van 2 april 2002 heeft de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen
de Restitutie commissie verzocht te adviseren over de te nemen beslissing op het verzoek
d.d. 7 februari 2002 van P.H. namens de erven van de heer J. H. om teruggave van de
schilderijen Portret van een vrouw met een kleine hond (NK 2181) en Gezicht op de Binnen-
Amstel met de Blauwbrug (NK 2115).
De feiten
Naar aanleiding van het verzoek om teruggave is in opdracht van de Restitutie commissie
een onderzoek naar de feiten ingesteld. De resultaten van dit onderzoek zijn opgetekend in
het onderzoeksrapport van 4 september 2002, dat aan de verzoeker is toegezonden. Op
verzoek van de commissie heeft de heer P.H. bij brief van 14 september 2002 verklaard zijn
verzoek mede te hebben ingediend namens de erven van mevrouw L. H.
Algemene overwegingen
De restitutie commissie laat zich bij haar advisering leiden door de beleidslijnen ter zake van
de commissie Ekkart en de regering.
De restitutie commissie heeft zich de vraag gesteld of een uit te brengen advies invloed mag
ondervinden van mogelijke consequenties voor de beslissing in andere zaken. De commissie
beantwoordt die vraag, behoudens bijzondere omstandigheden, ontkennend, omdat een
dergelijke invloed bezwaarlijk kan worden tegengeworpen aan de betrokken verzoeker.
De restitutie commissie heeft zich voorts afgevraagd op welke wijze moet worden omgegaan
met het gegeven dat bepaalde feiten niet meer te achterhalen zijn, dat bepaalde gegevens
verloren zijn gegaan of niet zijn teruggevonden, of anderszins bewijzen niet meer zijn bij te
brengen. De commissie is daaromtrent van mening dat, indien het tijdsverloop (mede)
oorzaak is van de ontstane problemen, het risico daarvoor, behoudens bijzondere
omstandigheden, behoort te liggen bij de overheid.
De restitutie commissie is tenslotte van mening dat inzichten en omstandigheden die sinds
de Tweede Wereldoorlog klaarblijkelijk zijn veranderd, naar algemene maatschappelijke
opvattingen gelijk mogen worden gesteld aan nova (nieuwe feiten).
Bijzondere overwegingen
1. Verzoeker moet worden beschouwd als vertegenwoordiger van zowel de erven van de
heer J. H. als van diens schoonzuster mevrouw L. H.
2. Uit voormeld onderzoeksrapport blijkt dat Portret van een vrouw met een kleine hond (NK
2181) eigendom was van de heer J. H. en voorts dat mevrouw L. H. als eigenaresse
moet worden aangemerkt van het schilderij Gezicht op de Binnen-Amstel met de
Blauwbrug (NK 2115).
3. De beide schilderijen zijn onvrijwillig, als gevolg van vervolging door het nazi-regime, uit
het bezit van J. H. en mevrouw L. H. geraakt.
4. De aanspraken van de familie H. op Gezicht op de Binnen-Amstel met de Blauwbrug (NK
2115) zijn na de oorlog al door de Nederlandse autoriteiten erkend. Gewijzigde inzichten
ten aanzien van de financiële voorwaarden, zoals deze na de oorlog aan de familie H.
werden gesteld, vormen naar het oordeel van de commissie nova in de zin van het
beleid. Het verzoek om teruggave is dan ook toewijsbaar.
5. Nu niet eerder een verzoek om teruggave van Portret van een vrouw met een kleine
hond (NK 2181) werd ingediend is ook dit verzoek om teruggave toewijsbaar.
1
Bijlage 11