Verslag 2002 - Restitutiecommissie

4. De commissie verricht de adviestaak, bedoeld in het eerste lid, met inachtneming
van het rijksbeleid ter zake.
5. De commissie verricht de adviestaak, bedoeld in het tweede lid, naar maatstaven
van redelijkheid en billijkheid.
2.7 Algemeen Overleg met de vaste commissie voor OCenW, 22 november 2001
Op verzoek van de vaste commissie voor OCenW vond op 22 november 2001 een Algemeen
Overleg plaats met staatssecretaris Van der Ploeg (OCenW) over de aanbevelingen van de
Commissie Ekkart, de regeringsreacties hierop zoals verwoord in de brieven van 29 juni
en 16 november 2001 en het Instellingsbesluit Restitutie Commissie. 19 Woordvoerders
van het CDA, D66, Groen Links, PvdA en VVD maakten tijdens dit overleg onder andere
kritisch opmerkingen over de traagheid van de afwikkeling van restitutieclaims en
spraken zich uit voor een ruimhartig teruggavebeleid, zoals verwoord door de Commissie
Ekkart in haar aanbevelingen. Hierbij uitten zij de wens om ook in aangehouden zaken,
waarbij met name de zaak Gutmann werd aangehaald, tot een snelle en ruimhartige
afwikkeling te komen.
De woordvoerders plaatsten ook kritische kanttekeningen bij de coördinerende rol die
krachtens artikel 2 van het Instellingsbesluit aan het ministerie van OCenW is
toebedeeld. Hierop antwoordde de staatssecretaris dat niet de indruk mag ontstaan dat de
commissie niet onafhankelijk is. Verzoeken tot teruggave van voorwerpen uit de
rijkscollectie worden ingediend bij het Rijk, dat wordt geacht daarvan de eigenaar te zijn.
De minister maakt geen gebruik van zijn discretionaire bevoegdheid inzake het niet of wel
vragen van advies. Door verzoeken via de minister te laten lopen, wordt de Restitutie
Commissie niet onnodig belast met verzoeken die niet tot haar taakopdracht horen en
weet de minister welke claims de commissie in behandeling heeft. De bepaling dat de
minister uiteindelijk beslist over het wel of niet teruggeven van een voorwerp uit de
rijkscollectie, heeft eveneens te maken met het feit dat de Staat der Nederlanden als
eigenaar daarvan kan worden beschouwd. Alleen in de gevallen waarin de Restitutie
Commissie zich bij haar advisering evident niet gehouden heeft aan het gestelde
beleidskader, kan er voor de staatssecretaris reden zijn om van een advies af te wijken.
Waar de staatssecretaris zeggenschap heeft, is hij van mening dat voorwerpen direct
moeten worden teruggegeven. Over de samenstelling van de commissie zei hij dat het
uitgangspunt daarbij was dat zij het vertrouwen zou hebben van de betrokkenen, zonder
als vertegenwoordiger van in het geding zijnde belangen te worden gezien, en dat hij de
inhoudelijke capaciteit en reputatie van de aangezochte leden van een uitzonderlijk hoog
niveau achtte.
19 Verslag van een Algemeen Overleg, vastgesteld 3 januari 2002, Tweede Kamer, vergaderjaar
2001-2002, 25 839, nr. 28.
17