HET NIEUWE CANVAS - VAR

In Europa
De prestigieuze serie In Europa is een 35-delige documentaire reeks van de
VPRO over de Europese geschiedenis in de 20 ste eeuw. De serie is gebaseerd op
de gelijknamige bestseller van Geert Mak. Ook in de televisieserie gaat Mak
overal in Europa op zoek naar getuigen van de voorbije eeuw: mensen die de
grote geschiedenis van nabij hebben meegemaakt of hun nabestaanden. De
verhalen en gesprekken worden geïllustreerd met treffende archiefbeelden en
nieuwe opnamen ter plekke. Op dinsdag om 21.40 u. vanaf 8 januari. (Op
zondag 6 januari praat Marc Reynebeau met Geert Mak in Spraakmakers)
In 1999 trok de Nederlandse journalist, historicus en schrijver Geert Mak een jaar lang
door Europa om een balans op te maken van de 20 ste eeuw. Hij zocht naar plaatsen,
sporen en mensen die konden getuigen van de voorbije eeuw, en tegelijk ging hij op
zoek naar een het antwoord op de vraag hoe Europa er op de valreep van een nieuw
millennium voor stond. Het resultaat was een fascinerend en beklijvend boek: In Europa.
Op basis van dat boek maakte de VPRO een documentaire televisiereeks. Reporters en
cameraploegen trokken naar alle uithoeken van Europa, zochten nieuwe getuigen en
bezochten plaatsen die mijlpalen zijn geworden van de Europese geschiedenis in de 20 ste
eeuw. Elke aflevering stelt één of twee van die plaatsen centraal, gecombineerd met de
bijhorende historische datum: van Madrid 1937 tot Stalingrad 1943, van Ieper 1915 tot
Boedapest 1956. Geen droge geschiedenisles, maar meeslepende verhalen van
ooggetuigen en direct betrokkenen voor wie de geschiedenis vaak nog actueel is. In
Europa geeft ze een gezicht: slachtoffers, daders, politici die beter hadden kunnen
weten, dromers, opportunisten en natuurlijk die grote massa mensen die het allemaal
overkwam voordat ze er erg in hadden.
Hieronder alvast een overzicht van de eerst acht afleveringen:
Aflevering 1: "1900 – Het begin" – 8.1
In dit eerste deel krijgen we een vooruitblik op wat er in de hele serie te zien zal zijn.
Europa begint met goede moed aan de nieuwe eeuw, vol hoop en enthousiasme:
Verdraagzaamheid! Nooit meer oorlog! Werk en eten voor iedereen! Nieuwe uitvindingen
en technieken lijken veel voorspoed te gaan brengen. Op de wereldtentoonstelling in
Parijs waren allemaal dingen te zien die het leven zouden veraangenamen: elektriciteit,
radio, vliegtuigen, rollende trottoirs. Dat alles zou de beschaving ten goede komen. Hét
symbool van de oude eeuw, de Britse koningin Victoria, is stervende maar aan de
horizon lijkt niets dan goeds te dagen. Maar al heel snel zal blijken dat de nieuwe tijd
ook nieuwe, onvoorziene uitdagingen met zich mee brengt. De oude vorstenhuizen die
Europa samen bestuurden, moesten de macht afstaan aan het volk. En dat volk zou die
net verworven macht keer op keer uit handen geven aan steeds weer nieuwe
onbetrouwbare leiders. De twintigste eeuw zou één van de gruwelijkste ooit worden.
Aflevering 2: "1906 – Berlijn / Wenen" – 15.1
De tegenstellingen van de beginnende 20 ste eeuw waren nergens duidelijker dan in het
contrast tussen Berlijn en Wenen in 1906. En daar reist Geert Mak in deze tweede
aflevering naartoe. Allebei keizerlijke hoofdsteden, maar een wereld van verschil. In
Berlijn werd de moderniteit met wild en ongeremd enthousiasme omarmd. Keizer
Wilhelms Berlijn moest het nieuwe Duitsland belichamen: groter, sterker, beter. In
Wenen wil de oude Keizer Franz Josef daar allemaal niets van weten. In zijn
Biedermeier-idylle sluit hij zich af voor elke politieke, maatschappelijke of culturele
verandering. Maar in de kelders en kroegen van de Keizersstad was de vernieuwing al
Het nieuwe Canvas - voorjaar 2008 www.canvas.be 19