HET NIEUWE CANVAS - VAR

Auteursdocumentaire
Op woensdagavond brengt Canvas in zijn alternatieve laatavondslot een reeks
lange documentaires die de werkelijkheid niet louter registreren, maar
interpreteren. Ze vallen op door de grote betrokkenheid van de makers bij het
verhaal of het onderwerp, door de manier waarop zij van het verhaal hun eigen
verhaal maken, door zich niet te beperken tot het opsommen van de feiten,
maar door er hun eigen betekenis aan te geven, aan de hand van hun
commentaar en hun beeldtaal. Het zijn met andere woorden
auteursdocumentaires. Maar het zijn ook toegankelijke documentaires, met
veel liefde en vakkennis gemaakt. Eerst is er een drieluik met het beste uit de
reële cinema: een blik op de werkelijkheid in het Japanse misdaadmilieu, in de
Cambodjaanse prostitutie en in het Stalingrad van 1942-1943. Daarna volgen
drie observerende, eigenzinnige en hilarische documentaires over politiek en
verkiezingen. Later is er onder meer ook nog een drieluik van vrouwelijke
auteurs die een nauwe band hebben met hun hoofdpersonage. Op woensdag,
na de speelfilm.
Young Yakuza (9.1) is een merkwaardige documentaire van Jean-Pierre Limosin over
een jonge Japanner die door zijn moeder voor een jaar wordt toevertrouwd aan één van
de Yakuza-clans in Tokio. De twintigjarige Naoki is in de criminaliteit beland. Niet zo
uitzonderlijk in een maatschappij waar jongerengeweld het voorbije decennium
dramatisch is toegenomen. Zijn moeder is de wanhoop nabij en neemt op advies van een
vriend een drastische beslissing: ze stuurt haar zoon naar een misdaadclan in Tokio.
Daar zal hij een jaar lang met de harde criminaliteit worden geconfronteerd. Daarna
moet hij zelf beslissen of hij voor het goed of voor het kwaad kiest. Een journalist of een
cameraman geraakt normaal niet binnen in het Yakuza-milieu, maar Jean-Pierre Limosin
weet de betrokkenen te overhalen om mee te werken aan de documentaire. Hij beseft
evenwel dat er altijd een grens is die hij nooit kan overschrijden. Daardoor is deze
documentaire ook een reflectie op het realiteitsgehalte van het medium.
In Paper Cannot Wrap Up Embers (16.1) toont Rithy Panh de schrijnende
werkelijkheid van de prostitutie in de bordelen van de Cambodjaanse hoofdstad Phnom
Penh. Rithy Panh is het cinematografische geweten van Cambodja. Hij is een meester
van de indirecte cinema en brengt het genre in deze bijna geënsceneerde gesprekken tot
een hoogtepunt. Less is more in dit verslag vanuit het betonnen getto van de
sloppenwijken, waar de meisjes in hun minuscule kamertjes vol melancholie en
zelfbeklag praten over hun lot, over de schaamte, de schande en de uitzichtloosheid,
over hun druggebruik, over hun klanten, mishandeling, abortussen en het aids-gevaar.
Stalingrad, The Director's Cut (23.1) is een revelerende documentaire van Sebastian
Dehnhardt over het beleg van Stalingrad in de winter van 1942-1943. De film is een
gecondenseerde versie van een driedelige documentaire die werd genomineerd voor een
Emmy. De slag om Stalingrad was een keerpunt in de oorlog waarbij Hitlers
onoverwinnelijk gewaande Zesde leger uiteindelijk zijn tanden stuk beet op de
onverzettelijkheid van de Sovjets en de Russische winter. Honderdduizenden mensen
kwamen daarbij om. De film vertelt niet alleen de grote geschiedenis, maar concentreert
zich vooral op het relaas van individuele soldaten, van beide zijden, van soldaat tot
officier. Het zijn aangrijpende en ijzingwekkende verhalen, verteld door de laatste nog
levende getuigen: oude mensen, nog altijd getekend door wat er toen gebeurd is. De
getuigenissen worden geïllustreerd met gedigitaliseerde archiefbeelden, recent
opgedoken filmmateriaal uit de Russische archieven, unieke en vaak schokkende 8 mmfilms
die door sommige soldaten zelf werden gedraaid en 3-D-animaties die de
strategische evolutie in Stalingrad visualiseren
Het nieuwe Canvas - voorjaar 2008 www.canvas.be 28