Jaarverslag 2005 - Vlaamse Ombudsdienst

HOOFDSTUK 1 De Vlaamse Ombudsdienst in 2005
• Indien de Vlaamse overheid gedurende de beschermingsperiode ten aanzien van de klokkenluider
toch een dergelijke maatregel of tuchtstraf zou nemen, dan onderzoekt de Vlaamse
ombudsman of de maatregel of de tuchtstraf in verband staat met de melding van de mogelijke
onregelmatigheid door de klokkenluider.
1Jaarverslag 2005
In dat verband legt het protocol een bijzondere bewijslast op aan de overheid als werkgever: het
is de overheid die moet bewijzen dat de maatregel of de tuchtstraf geen verband houdt met de melding
door de klokkenluider. In het protocol verbindt de Vlaamse overheid zich er ook toe om, bij
het nemen van een maatregel of een tuchtstraf, in haar motivering duidelijk aan te geven dat die
geen verband houdt met de melding.
Als de maatregel naar het oordeel van de Vlaamse ombudsman in verband staat met en dus
ingegeven is door de eerdere melding, vraagt hij aan de bevoegde overheid om de maatregel in te
trekken. Evenzo vraagt de Vlaamse ombudsman, als een voorgenomen tuchtstraf ten aanzien van
de klokkenluider naar zijn oordeel in verband staat met de melding, aan de bevoegde overheid om
de tuchtstraf te herzien.
Vanaf de vraag om bescherming door de klokkenluider worden alle tuchtprocedures geschorst.
Dit blijft zo tot na het onderzoek van de Vlaamse ombudsman naar het verband met de melding
door de klokkenluider bij de ombudsman. De schorsing slaat op procedures die nog niet bij de
gerechtelijke instanties aanhangig zijn gemaakt: eens dat wel zo is moet de Vlaamse ombudsman
zijn onderzoek in verband met de melding opschorten.
Als de Vlaamse ombudsman vaststelt dat een maatregel of een tuchtstraf geen verband houdt
met de melding van de onregelmatigheid door de klokkenluider, dan kan de overheid de maatregel
behouden, respectievelijk de tuchtprocedure verder zetten.
De bevoegde overheid deelt binnen twintig dagen mee of zij akkoord gaat met het verzoek van
de Vlaamse ombudsman. Als die overheid niet ingaat op het verzoek van de Vlaamse ombudsman
of niet binnen 20 dagen reageert, dan brengt de Vlaamse ombudsman hierover verslag uit bij de
Vlaamse minister die bevoegd is voor het algemeen personeelsbeleid. Die moet dan in overleg met
de functioneel bevoegde minister de zaak onderzoeken en een standpunt bepalen, standpunt dat
dan wordt meegedeeld aan de Vlaamse ombudsman. Die kan de zaak dan ten slotte nog verder aan
de orde stellen in het Jaarverslag van de Vlaamse Ombudsdienst.
De bescherming van de klokkenluider eindigt twee jaar na het einde van het onderzoek ten
gronde door de Vlaamse ombudsman. Met het oog daarop moet de Vlaamse ombudsman, bij het
afsluiten van zijn onderzoek ten gronde, dit ook aan de hiërarchische meerdere (of de lijnmanager)
en de functioneel bevoegde minister melden.
De totstandkoming van het protocol was een belangrijke stap in de bescherming van klokkenluiders
bij de Vlaamse overheid. Onder meer de duur van de bescherming was één van de knelpunten
die aanleiding gaven tot intens overleg en tot een aanvankelijk voorbehoud van de Vlaamse
Regering bij de goedkeuring van het protocol.
In uitvoering van het Klokkenluidersdecreet van 7 mei 2004 moesten de bepalingen van het
protocol nadien ook nog geïmplementeerd worden in de rechtspositieregeling van het Vlaams
overheidspersoneel. Daartoe werd door de diensten een aanpassing uitgewerkt van het zogenoemde
Vlaams personeelsstatuut van 15 juli 2002, van het stambesluit voor de Vlaamse Openbare
Instellingen (VOI’s) van 30 juni 2000 en van het raamstatuut in het kader van het project Beter
Bestuurlijk Beleid (BBB). Deze aanpassingen werden reeds door de Vlaamse Regering principieel
goedgekeurd.
37