Inkoop met Uitzicht - Passievooronderwijs.nl

een hoger rendement uit hetzelfde budget of een consequente besparing op kosten. Door de
budgetcultuur is het vrijwel onmogelijk om zonder organisatieverandering veranderingen in de (politieke)
organisatie teweeg te brengen om échte economische verantwoordelijkheden te ondersteunen met de
inkoopfunctie.
De sociale doelstellingen vanuit het maatschappelijk economische vlak liggen in de ontwikkeling rond de
crisis. Men kan namelijk aan twee soorten beleidsdoelstellingen denken: de doelstellingen van het Rijk
(bijvoorbeeld duurzaamheid), die een verplichte aard hebben zoals de Europese aanbestedingsregels,
en beleidsdoelstellingen zonder een dergelijke verplichting zoals het bevorderen van innovatie, het
stimuleren van het MKB en de doelstellingen van het eigen kerndepartement. De verplichte sociale
doelstellingen kunnen meegenomen worden vóór de crisis omdat het simpelweg extra regels en
randvoorwaarden schept voor het inkoopproces. De bijdrage van de inkoopfunctie aan de
beleidsdoelstellingen van de eigen organisatie vraagt aan de inkoopfunctie om daarbuiten te treden en
daarom worden deze beleidsdoelstellingen meegenomen ná de crisis. Dit brengt ook met zich mee dat
er actiever gekeken moet worden naar de mogelijkheden op de markt om invulling te geven aan deze
doelstellingen. Daardoor verschuift de focus, naar mate de inkoopontwikkeling vordert, meer naar de
organisatie en de leveranciersmarkt om afstemming tussen beide te bevorderen.
Zoals eerder beschreven is het model grotendeels op te delen in twee fasen met eerst een functionele
ontwikkeling en daarna een oriëntatie op organisatieverandering. Hierdoor is de eerste fase van het
model redelijk eenvoudig omdat het gaat over de inkoopfunctie zelf. De inkoopfunctie heeft een interne
focus op het verbeteren van de inkoopfunctie zelf en wordt voornamelijk door actoren buiten de
inkoopfunctie gedreven om zichzelf te ontwikkelen. In de tweede fase wordt het complexer omdat de
inkoopfunctie op veel verschillende manieren kan bijdragen aan de organisatie. De focus wordt ook
extern, omdat de inkoopfunctie omschakelt naar een intrinsieke motivatie vanuit de inkoopfunctie om bij
te dragen aan de organisatie.
De productontwikkelingstheorie van Ansoff sluit hierbij aan omdat ook deze een ontwikkeling ziet van
productontwikkeling naar de marktontwikkeling. In het licht van inkoop als dienstverlenende functie gaat
het hier dan eerst om de dienstverlening te ontwikkelen, en daarna te markt te bewerken. Door deze
marktbewerking kan de dienstverlening op een andere manier bijdragen aan de markt, in dit geval de
organisatie die in eerste instantie dienstverlening afneemt van de inkoopfunctie. Binnen deze twee
ontwikkelingsfasen definieert Ansoff vier fasen, waarbij het eerst gaat om de definitie van het product,
daarna het inrichten van het eigen bedrijfsproces om zo effectief en efficiënt mogelijk te produceren. In
de laatste fasen wordt de markt ontwikkeld om een nieuwe behoefte te creëren gebaseerd op het eerder
behaalde vertrouwen in het basisproduct. Het product wordt dan niet als verbruiksgoed gezien, maar
(eventueel aangepast) als een vitaal onderdeel om bedrijfsdoelstellingen te realiseren. De inkoopfunctie
zal dan als het ware mee gaan denken met de organisatie, en samenwerken om de
bedrijfsdoelstellingen te realiseren.
In de loop van het onderzoek is het voorlopige model geformuleerd dat nog sterk leek op het model van
Van Weele et al. (1999). De globale indeling hiervan staat op de volgende pagina in figuur 30. De zes
fasen worden daarna beschreven.
- 49 -