MARTERPASSEN V - Zoogdierwinkel

Het 15e (lustrum) 'Marderkolloquium' van 12-15 sept. 1996 te Kalm,
Oberlausitz (BRD)
Het Marderkolloquium is een informeel
jaarlijks treffen van onderzoekers, studenten en
enthousiasten die zich bezig houden met
onderzoek naar de marterfamilie.
Nederland werd met 5 deelnemers
vertegenwoordigd. Een in oorsprong midden­
Europees treffen, dat de tendens tot meer
uitwisseling en grensvervaging op de voet
volgt. Dit jaar werden zeven nationaliteiten
samengebracht door Hermann Ansorge en
medewerkers van het museum voor
natuurkunde te Görlitz, in totaal weer een
kleine honderd deelnemers. Samen goed voor
18 posters en ca. 20 voordrachten, naast
workshops over problemen, uitwisseling van
ervaringen, dia's, video en "gemütlich
sozialverhalten der Teilnehmer/innen".
Wederom een vol programma, en zelfs na 15
jaar krijgt men er nog geen genoeg van.
Het 16e Marderkolloquium staat reeds in de
steigers en zal in Denemarken gehouden
worden.
Chemische belasting door PCB's is helaas niet
meer uit populaties musteliden weg te denken
en heeft dan ook een vaste plaats in het
bijdragen-spectrum veroverd.
Een voor ons zeer interessante bijdrage werd
gehouden door R. Schröpfer, aan ons allen
inmiddels bekend van de themadag van 4 okt.
1996. Aan de hand van craniometrie - het
nemen van een aantal schedelmaten- heeft hij
het verschil in vorm en bouw (seksueel
dimorfisme) van man en vrouw onderling voor
twee soorten; boommarter en bunzing,
vergeleken. Een bevinding daarbij was dat de
verschillen tussen man en vrouw bunzing
wezenlijk groter zijn dan bij de boommarters.
Daarbij heeft hij vooral gelet op voor roofdieren
belangrijke zaken, de schedel en de
kaakspieren, deze dienen beide sterk te zijn bij
het vangen van een prooi. De schedel dient de
hersenen goed te beschermen tegen het verweer
van een prooi. De kaakspieren zijn goed
ontwikkeld om een prooi stevig aan te grijpen,
te doden en vervolgens de prooi te kunnen
verwerken. Ook de mate waarin de bek zonder
ontwrichting geopend kan worden, wordt
beïnvloed door sterke banden en spieren en is
erg belangrijk bij een roofdier. Schröpfer maakt
daarbij onderscheid tussen het vang­
Igrijpapparaat en het kauwapparaat. De
kaakspieren zijn sterk ontwikkeld bij
roofdieren, dit kan aan de schedel geconstateerd
worden door een goed ontwikkelde
aanhechtplaats in de vorm van een beenkam
midden over de schedel. De maat van deze kam
is een afgeleide maat voor de ontwikkeling van
de spieren die hier aangehecht zitten.
De schedelmaten, lengte tegen breedte uitgezet,
geeft een maat voor de sterkte van de schedel.
Hieruit bleek dat de schedel van een
boommarter man significant groter is en
daarmee sterker dan van een vrouwtje. Dit
leverde geen wezenlijke verschillen in het
kauwapparaat maar wel in de brokkengrootte
die verwerkt kan worden. En daarmee de
prooigrootte die bemachtigd! gehanteerd kan
worden. Dit wordt nog bevestigd door de
gemiddeld grotere hoektanden bij mannen.
Slechts 21 van de 70 onderzochte schedels van
boommarter vrouwtjes vertoonde een
schedelkam, wezenlijk zwakker dan bij
mannetjes. Resulterend in een zwakker vangt
grijpapparaat.
Een interessante hypothese, waarmee Schröpfer
afsloot tenslotte is de stelling dat seksueel
dimorfisme sterker is bij bodemdieren
(bunzing) dan bij boombewonende soorten
(boommarter).
Frank Suchentrunk en studenten uit Wenen
onderbouwen met hun onderzoek naar de
genetische samenstelling van de populaties van
Europese otters mogelijke kritiek op
lichtvaardig opgestelde herintroductieprogramma's.
De noodzaak om te 'scoren' kan
48
[MARTERPASSEN V, 1997