Dilemma's en keuzes Kinderklanken en Peuterpraat ... - Fenac

Dick Kuijt, Tine Bruijne-van Luik, Margriet Zuidhofmoet rekening gehouden worden met de verschillenin niveau binnen een groep kinderen: een aantal eenvoudigewoorden voor taalzwakke en/of allochtonekinderen en een aantal moeilijke woorden voor kinderenmet een grote woordenschat. Tevens wordt ergekozen voor verschillende soorten woorden: naastzelfstandig naamwoorden, ook werkwoorden, bijwoordenen bijvoeglijke naamwoorden.De introductie van een onderwerp en het aanbiedenvan de gekozen woorden, evt. ingepast in eenbestaande les, zal meer tijd vragen dan het herhalenvan de woorden.Er kan 2 tot 4 weken rond een bepaald thema wordengewerkt. Dit is afhankelijk van de methode/les waarbijwordt aangesloten, de tijd die kan worden ingeruimdom de woorden te herhalen, de mate waarineen onderwerp uitgediept kan worden en het niveauvan de groep.Leerkrachten krijgen eeninstrument in handenwaarmee ze direct eenbegin kunnen maken metextra hulp aan een kindop het gebied van taalproblemenDe auditieve oefeningen op de kalenderbladen zijngenummerd in oplopende moeilijkheidsgraad. Denummering verwijst naar de handleiding, die geraadpleegdkan worden voor verschillende manieren vanaanbieden van een oefening, zodat eenzelfde oefeninggedifferentieerd kan worden.Op elk kalenderblad staan 1 of meerdere oefeningenmet een sterretje (*) ervoor. Als deze oefeningen in deaangegeven volgorde worden gedaan, dan wordt deauditieve ontwikkelingslijn gevolgd en zijn alle oefeningenvoor jongsten (tweede cirkel) en oudsten(buitenste cirkel) minimaal eenmaal aan de ordegeweest. Als niet alle oefeningen van een kalenderbladgedaan kunnen worden, is het raadzaam omdeze oefeningen in elk geval te doen.Naast de kalenderbladen voor de groepen 1 en 2 is ereen kalenderblad, het woordenschatblad, waaropideeën staan om nieuwe woorden aan te bieden (binnenstering) en te herhalen en uit te diepen (buitenstering). Dit blad is vooral bedoeld voor de groepen 3en 4 en is aanvullende voor de groepen 1 en 2. Het isde bedoeling dat het werken aan de woordenschatwordt gekoppeld aan een methode of groepsles, zodatde woorden tijdens die lessen weer terug komen (bijv.koppelen aan lezen, rekenen, wereldoriëntatie). Erhoeft voor de woordenschatlessen geen nieuw onderwerpgeïntroduceerd te worden. Het gaat er juist omdat er wordt aangesloten bij een al aanwezig onderwerp.Er is een beperkt aantal uitgewerkte lessenopgenomen in de klankleiding gebaseerd op de thema'svan de kalenderbladen voor groep 1 en 2. Dewoordlijsten voor groep 3 en 4 zijn gebaseerd opwoordlijsten van het Cito.Rond een onderwerp worden 15 tot 20 woorden gekozendie de leerkracht de kinderen m.b.t. dat onderwerpwil aanbieden. Bij de keuze van de woordenCuratief deelHet curatieve deel vanKinderklanken bestaat uitobservatielijsten (groep 1t/m 4) en een bureaukalender.Er is een basislijstmet vragen op de gebiedenvoorwaarden / communicatie,spraak entaal en voor elk deelgebiedeen uitgebreidevragenlijst. Door hetinvullen van de lijstkrijgt de leerkrachtinzicht in de spraak- en taalontwikkelingvan het kind. Leerkrachten hebben hiermeeeen instrument in handen waarmee ze direct eenbegin kunnen maken met extra hulp aan een kind ophet gebied van taalproblemen.De bureaukalender bevat korte en duidelijke tips overde extra hulp aan een kind. Het werkt als een reminderwaardoor leerkrachten zichzelf meer kunnenrichten op het aanpassen van het eigen talige gedragten opzichte van kinderen met taalproblemen.Welke werkwijze past bij KinderklankenHet is de bedoeling dat het werken met de kalenderzoveel mogelijk wordt ingepast in het bestaande programmaof huidige werkwijze van de basisschool.Elke dag kortere of langere tijd bezig zijn met dekalender is aan te bevelen, maar is niet noodzakelijk.Elke dag 10 minuten zal meer effect hebben dan éénkeer 45 minuten. Als het nodig is kunnen de thema'sen de klanken worden aangepast aan eigen projecten.Hierbij is het wel belangrijk om met name devolgorde van de auditieve oefeningen aan te houden.Het wordt aangeraden om in zo'n geval de auditieveoefeningen met een * van het kalenderblad dateigenlijk aan de beurt is, in te passen in het programma.Ook de keuze van de klanken kan aangepast wor-14 VHZ JAARGANG 43 NUMMER 4 DECEMBER 2002