Toekomst voor aanvullende pensioenen

Pensioenopbouw in internationaal perspectieflost om nog voor hypotheekrenteaftrek in aanmerking te komen. In ditverband verdient enige mate van keuzevrijheid in de opbouwfase, dat wilzeggen opbouw van pensioenvermogen dan wel aflossing van de hypotheek,aanbeveling. In dat geval is er sprake van een substitutie van deene vorm van pensioenopbouw voor de andere vorm. Omgekeerde hypothekenkunnen een rol spelen om na pensionering vermogen in de eigenwoning te kunnen consumeren, maar de kosten van deze producten zijnrelatief hoog. Pensioenuitvoerders kunnen een rol spelen bij het ontwikkelenvan producten die een betere benutting van het vermogen in deeigen woning mogelijk maken.5. De simulaties van verwachte pensioenuitkeringen zijn gebaseerd opdiverse veronderstellingen. In paragraaf 5 is een scenarioanalyse gepresenteerd.Daaruit blijkt dat in het geschetste pessimistische scenariohet percentage werkenden dat geen toereikend pensioen zal halen inNederland fors hoger uitpakt (en sneller oploopt dan in de andere bestudeerdelanden). De hoogte van de prijsindexatie van de aanvullende pen -sioenen speelt hierbij een belangrijke rol. Uiteraard is in het optimistischescenario het omgekeerde het geval. In het optimistische scenario werkenmensen tot op hogere leeftijd door en bouwen daarom meer pensioenop, hetgeen de versobering van het Witteveenkader deels compenseert.6. Ook al is het gemiddelde pensioenbeeld in Nederland naar verhoudingtamelijk gunstig, althans in het basisscenario, de spreiding rondomhet gemiddelde is aanzienlijk. Er kan niet in algemene zin wordengesteld dat de pensioenopbouw in Nederland toereikend is, omdater grote verschillen in de pensioenopbouw tussen huishoudens zijn.Zelfstandigen realiseren aanzienlijk lager dan gemiddelde vervangingsratio’sbij pensionering en hebben vaker een ontoereikend pensioen. Hetis dan ook logisch dat het verbeteren van de (collectieve) pensioenmogelijkhedenvoor zelfstandigen een belangrijk aandachtspunt vormt inhet maatschappelijk debat. Deze bijdrage laat zien dat zelfstandigen inFrankrijk relatief veel privaat pensioen opgebouwd hebben als gevolg vaneen pensioenregeling specifiek voor zelfstandigen. Chili heeft ervaringmet een opt-out regeling, maar gaat pensioenopbouw voor zelfstandigenvanaf 2015 alsnog verplicht stellen. In Nederland komen ook mensendie langer dan een jaar een werkloosheids- of arbeidsongeschiktheidsuitkeringhebben ontvangen op een lager dan gemiddeld pensioen uit.Tot slot zijn er verschillen naar inkomensgroepen. Hogere inkomensgroepenhebben aanzienlijk lager dan gemiddelde vervangingsratio’s.Dat beeld zal voor de allerhoogste inkomens worden versterkt door demaximering van de fiscaal ondersteunde pensioenopbouw op een salarisvan 100.000 euro. Wellicht heeft deze groep wel meer human capitalwaarmee ze langer door kunnen werken. Overigens is de grote mate127