Toekomst voor aanvullende pensioenen

Toekomst voor aanvullende pensioenen86de samenstelling naar leeftijd en geslacht van de verschillende organenen over de inspanningen die zijn gedaan om diversiteit in die organen tebevorderen. Dat is onvoldoende. ’Rapporteren over’ is te vrijblijvend en kandaarom een lege letter zijn.Maar dan nog, een paar gepensioneerden en jongeren in het bestuur enandere organen van een pensioenfonds betekent nog niet dat de wensen,belangen en (risico)voorkeuren van deze groepen adequaat worden meegewogen,laat staan bepalend zijn. Het gaat om echte zeggenschap, doorjongeren en ouderen. Wettelijk zou moeten worden bepaald dat de verschillendegeneraties worden gehoord en dat expliciet door het bestuur aan henverantwoording wordt afgelegd over de wijze waarop hun belangen zijnafgewogen tegen de belangen van andere generaties en belanghebbenden.De raad van toezicht ziet er vervolgens op toe dat dat adequaat geschiedt.Het is dan ook evenwichtiger dat deelnemers zeggenschap en invloed hebbenop de samenstelling van het bestuur, in plaats van dat ze per se zelf in hetbestuur moeten gaan zitten.Cruciaal bij het vaststellen van de pensioenregeling en in het bijzonderhet beleggingsbeleid is de risicohouding van de deelnemers, de slapers, depensioengerechtigden, jong en oud, mannen en vrouwen. Ook de commissieFrijns was daar helder in: “Ga het risicobeleid duidelijker enten op derisicobereidheid en het risicodraagvlak van deelnemers.” Dat is de achilleshielin de huidige voorstellen. Als pensioenbestuurders en -toezichthoudersniet uit hun bestuurskamers komen, het paternalisme niet achter zich latenen hun achterbannen niet echt betrekken bij kardinale strategische keuzen,dan blijft de legitimiteit en verankering onvoldoende en zullen de participantenbij de eerstvolgende crisis wederom verrast worden, vertrouwenverliezen en herziening van stelsel en governance eisen. Het betrekkenvan de participanten en het in kaart brengen van de risicobereidheid kanop verschillende manieren en is eenvoudiger dan de bestuurders ons somswillen doen geloven. Een mooi voorbeeld is pensioenfonds PNO Media datal in 2012 middels groepsdiscussies en daarnaast een enquête onder werkgevers,deelnemers en gepensioneerden hun voorkeuren en risicohouding inkaart heeft gebracht. Het heeft geleid tot aanpassing van het pensioenbeleid.In 2012 is het risicoprofiel van de beleggingsportefeuille aangepast en enkelefondsrisico’s zijn verminderd. De ervaringen en de response van de participantenwaren dermate positief dat het pensioenfonds PNO Media van planis elke drie jaar een dergelijk onderzoek te laten uitvoeren. 1313 Voorbeelden uit het buitenland kunnen mogelijk ook nuttig zijn. Wij denken aan bijvoorbeeld detrustee-structuur die bestaat bij de Amerikaanse uitvoerder van pensioenen (vooral in de onderwijssector)TIAA-CREF. TIAA-CREF schrijft alle deelnemers periodiek aan om ze trustees te latenkiezen. Het frequente contact en de verkiezing van nieuwe trustees creëert een betrokkenheid.