Prioritaire en symboolsoorten voor soortbescherming in West ...

5.11.1 Inleiding
(tekst i.s.m. Sven Vrielynck, toestand begin 2005)
Visstandsbeheer wordt in West-Vlaanderen al zeer lang door de mens geregeld met uitzettingen van allerlei vissoorten in aantallen en
soorten die vooral gedicteerd worden door de hengelsport. Op die manier zijn ook exoten geïntroduceerd (b.v. Blauwbandgrondel).
Karperachtigen en Brasems zijn bij een groot deel van de hengelaars het meest geliefd. Maar net die soorten woelen de bodem op en
vreten bij hoge dichtheden nagenoeg alle waterplanten en ongewervelden weg. Naast een dikwijls belangrijke vermestende invloed van
afvalwaterlozingen en aanpalende landbouwgronden (uitspoeling stikstof en fosfor), wordt door de hengelaars ook nog een aanzienlijke
hoeveelheid lokaas in het water gegooid. De hoge concentraties aan nutriënten zorgen voor een verhoogde kans op algenbloei tijdens de
zomer. Een troebel en natuurarm viswater is het resultaat.
In stromend water en (polder)sloten geldt meestal hetzelfde voor zover de waterkwaliteit überhaupt de aanwezigheid van vis toelaat.
Beken en rivieren werden van oudsher bevolkt door een reeks migrerende soorten. Door stuwen, sluizen, kleppen en andere constructies
wordt deze migratie dikwijls bemoeilijkt of onmogelijk gemaakt. Voor de (her)vestiging van soorten in gesaneerde trajecten vormen deze
vismigratieknelpunten evenzeer een probleem.
Op plaatsen waar niet of minder gehengeld wordt, kan een aangepast ‘actief biologisch beheer’ (ABB) een heel ander plaatje leveren:
helder water tot op de bodem, bloeiende waterplanten en tal van libellen, waterwantsen, slakjes, amfibieën, enzovoort profiteren mee.
Maar ook een hele reeks vissoorten, waaronder de bedreigde Bittervoorn, komen in deze natuurlijke wateren voor.
De natuurlijke visstand in West-Vlaanderen evolueert de voorbije jaren langzaam in gunstige zin, hoewel deze conclusie wat moet
genuanceerd worden. Het zijn voornamelijk de wateren van slechte kwaliteit die evolueren tot matige kwaliteit. Wateren met goede tot
zeer goede kwaliteit komen er nauwelijks bij of ze nemen zelfs nog verder af. Zeldzame vissoorten komen daarom nauwelijks voor in
West-Vlaanderen. Het Bermpje werd aangetroffen op de IJzer ter hoogte van Roesbrugge en Stavele en op de Kallebeek, Zwijntjesbeek,
Poperingevaart, Vleterbeek, Kemmelbeek, Landdijkgracht en Boezingegracht De Kleine modderkruiper werd in 1996 alleen gesignaleerd
op de IJzer ter hoogte van de Franse grens (Denayer, 1996). Volgens de VMM werd deze soort onlangs gevangen op alle zijbeken van de
IJzer tot in Stavele (Erik Ghyselbrecht, persoonlijke mededeling). Recent werd de Kleine modderkruiper ook gevangen op de Vleterbeek,
waaruit voorzichtig kan geconcludeerd worden dat de soort zich stilaan verspreidt in het IJzerbekken. Zeer recent werden ook prikken
gevonden op de grensscheidende Heidebeek te Roesbrugge, op 100 m van de monding in de IJzer (Erik Ghyselbrecht, persoonlijke
mededeling). Of het om Beek- dan wel om Rivierprik gaat was niet te achterhalen. De Bittervoorn werd recent tamelijk massaal gevangen
in de Boezingegracht. Eén exemplaar werd zelfs op de Handzamevaart gevangen (Provinciale Visserijcommissie, rapport in opmaak).
Winde heeft een Rode Lijst status categorie ?Z (onvoldoende gekend, wellicht zeldzaam). De soort werd de laatste jaren echter uitgezet
in verschillende waterlopen in West-Vlaanderen (bepotingsgegevens Provinciale Visserijcommissie).
In het bekken van de Brugse Polders werd het Bermpje o.a. gevangen in het Kanaal Gent-Oostende, de Bornebeek, Kasteelbeek,
Geuzenbeek en de Merlebeek (med. Pauwel Bogaert).
Prioritaire en symboolsoorten voor soortbescherming in West-Vlaanderen
117