Prioritaire en symboolsoorten voor soortbescherming in West ...

6 Introductie en herintroductie: enkele bedenkingen
De verleiding om bedreigde soorten te introduceren in een natuurgebied kan groot zijn. De kans op succes lijkt dan immers groter en
vooral, men verwacht sneller resultaat. Dit is lang niet altijd zo, maar soms kan herintroductie wel een goede maatregel zijn. Op dit
moment ontbreekt in Vlaanderen een duidelijk juridisch kader voor het begeleiden van dergelijke projecten en is er ook nog geen forum
om deze bekend te maken en te documenteren. Wel is er een wetenschappelijk overwegingskader (Van Den Berge et al., 2002; Van Den
Berge, 2004; ook Vanreusel & Verheyen, 2003) en bestaat enige literatuur over het onderwerp (zie Decleer, 2004). Onderstaande tekst is
hierop gebaseerd. Eerst komen een aantal kritische bedenkingen aan bod, daarna tips over hoe te werk kan gegaan worden bij het
beoordelen van een herintroductievraag.
Het woord 'introductie' verwijst naar het introduceren van soorten die voorheen niet in een gebied voorkwamen. Dit wordt meestal ten
stelligste afgeraden omdat dit niets met natuurbehoud te maken heeft, tenzij het gaat om compleet nieuw ontstane biotopen,
bijvoorbeeld door grootschalig grondverzet. Herintroductie betreft het terug inbrengen van soorten die in dat gebied ooit wel hebben
geleefd, bij voorkeur in het recente verleden. Uiterst belangrijk is dat het gebied in haar huidige én toekomstige vorm nog/al een geschikt
leefgebied vormt. Hoe het er in lang vervlogen tijden uitzag kan hoogstens een referentie zijn om de potenties voor het huidige beheer in
te schatten, maar is op zich geen voldoende waarborg voor het succes van een herintroductie (b.v. Otter in de IJzerbroeken zou
momenteel geen slaagkans hebben). 'Herpopulatie' is geen introductie in de strikte zin van het woord, maar wel een gelijkaardige manier
om uitgedunde en hierdoor tot uitsterven gedoemde populaties van 'vers bloed' te voorzien. Het genetische aspect is hier zeer belangrijk.
Het 'verplaatsen' van acuut bedreigde populaties naar een veiliger gebied komt voor de ontvangende locatie ook op een (her)introductie
neer. Hier dienen daarom dezelfde richtlijnen in acht genomen te worden.
Herintroductie kan enkele belangrijke nadelen hebben:
• het creëren van een vals beeld van de toestand, de 'maakbaarheid' en vervangbaarheid van natuur; dit speelt vooral bij
compensatieregelingen waarbij oude goed ontwikkelde natuur verdwijnt en 'gecompenseerd' wordt door aanplantingen en ingezaaide
'natuur'.
• informatieverlies en kans op verkeerde wetenschappelijke conclusies over kolonisatiecapaciteit van soorten wanneer de herintroductie
niet bekendgemaakt is
• risico op verkeerde introducties met soorten die hier niet thuishoren: dit kunnen echte uitheemse 'exoten' zijn of wel de juiste soorten
maar met onaangepast genetisch materiaal uit bijvoorbeeld een andere klimaatzone
• de kosten zijn soms hoog versus geringe slaagkansen, vooral voor grotere organismen (kans om milieuongeschiktheid)
• zeer kleine en/of weinig aaibare soorten worden meestal niet mee geïntroduceerd maar kunnen wel een belangrijke rol spelen in de
vervollediging van de levensgemeenschap
Prioritaire en symboolsoorten voor soortbescherming in West-Vlaanderen
121