zigeuners. - Vijfeeuwenmigratie.nl

58 'EN MEN NOEMDE HEN ZIGEUNERS'lijk en in ieder geval verkeerd voorkwam aan dergelijke benden zigeuners verlofte verlenen Nederland binnen te trekken. 139Voor het overige bleef het predikaat zigeuner overwegend voorbehouden aanrondtrekkende vreemdelingen uit de Balkan. De in vijf woonwagens verblijvendekunstenmakers die in 1897 over de grens werden gezet, werden door de burgemeestervan Reusel dan ook gewoon 'Franse vreemdelingen' genoemd 140 en ookhet gezelschap onder aanvoering van de Italiaan Marko Zamoni, dat met drie pony's,twee ezels, twee kamelen en zestien apen Limburg aandeed, werd niet als zigeuneraangeduid. Voor het toelatingsbeleid maakte dat in hun geval overigensweinig uit. De districtscommandant marechaussee te Maastricht vond namelijkdat dergelijke zwervende groepen, ondanks de vergunningen die waren afgegevendoor diverse hoofden van politie in de provincie Limburg,141 per definitie uitgeleiddienden te worden. Dat de gemeentelijke overheden hun hadden toegestaan in Nederlandrond te trekken en de plaatselijke brigadecommandanten niet hadden ingelicht,vond hij onbegrijpelijk. Naar aanleiding van dit geval opperde de districtscommandantin zijn brief aan de procureur-generaal te Den Bosch de mogelijkheidom, net als in België al vanaf 1897 het geval was,142 de douanebeambten inte schakelen bij het tijdig signaleren van zwervende groepen, om zo van een steedsterugkerende 'plaag' verlost te worden.Inschakeling van de douane: een nieuwe circulaire1 43Het voorstel van de districtscommandant viel in goede aarde bij de procureurgeneraalen op 31 oktober 1898 verzocht hij Justitie om de minister van Financiën,die verantwoordelijk was voor de douane, hierover te raadplegen. 144 Omdat zowelJustitie als Financiën zich nog geen duidelijke voorstelling hadden gevormd overde taak van de douane in deze, werd de initiatiefnemer om meer details gevraagd.Deze had niet stilgezeten en zowel zijn Duitse als Belgische collega's om inlichtingengevraagd. Het resultaat daarvan valt te lezen in zijn brief van 21 december1898: in België zijn de (belasting)ontvangers aan de grens verplicht alle vreemdelingendie in grote groepen reizen, aan het grenskantoor aan te houden tot de gendarmenter plaatse zijn gearriveerd. Daarnaast mochten zij ook zelf vreemdelingenuitleiden, wanneer vaststond dat deze daarvoor in aanmerking kwamen ("zooalsdat bij zigeuners immer het geval is"). Deze instructie was op verzoek vanjustitiedoor de minister van Financiën aan de ontvangers verstrekt. In de Belgische circulairevan 23 november 1897 werden verschillende ongewenste zwervende groepengenoemd: ketellappers, bereleiders, vertinners, stoelenmatters, mandenmakers,met als toevoeging "en in het algemeen dienen alle Bohemers en zigeuners directuitgeleid te worden".14s De districtscommandant stelde voor een dergelijke verordeningook in Nederland uit te vaardigen, waarin hij gesteund werd door deprocureur-generaal te Den Bosch. Dit vooral omdat de marechaussee zich naarzijn zeggen steeds meer moest inspannen om te voorkómen dat grote groepenzwervende vreemdelingen met hun gezinnen en woonwagens naar Nederlandkwamen. Dat het in de regel ging om allerlei "gespuis", dat tot alles in staat was,behoefde volgens de procureur-generaal geen nader betoog.146 Inmiddels liet ookzijn collega in Leeuwarden zich niet onbetuigd. Hij vond dat door het herhaalde-