Praxisbulletin

Over wetenschap- en techniekonderwijs
Wetenschap en technologie:
Wat hebben we nodig?
Yves Houben & Wilma van Esch | De samenleving waarin we leven verandert snel. We blijven
maatschappelijke en politieke debatten houden over wat onze kinderen nodig hebben,
wat onze samenleving nodig heeft. We zijn verschoven van een agrarische naar een
industriële samenleving en vervolgens naar de huidige kennis- of informatiesamenleving.
Deze maatschappelijke veranderingen hebben in elk geval één gemeenschappelijk
kenmerk: ze hebben enorme invloed op de manier waarop we leven, leren en werken.
Maar geldt dat ook voor de inrichting van ons onderwijs?
Niet zo heel ver terug in de tijd, in de jaren
’70/’80, gebeurde er in het merendeel van de
basisscholen weinig op gebied van wetenschap
en technologie. Leerkrachten waren nog niet
bezig met 21 e -eeuwse vaardigheden. Kerndoelen
bestonden nog niet. Methodes kenden doelstellingen.
Het ontdekkend leren, onderzoeken
en ontwerpen gebeurde
doorgaans thuis, buiten
schooltijd. In de keuken, in
de volgestouwde garage mét
werkbank, in de tuin. Vaders
en moeders, maar ook oma’s,
opa’s en andere volwassenen
leerden kinderen het zelf te
doen.
Fietsbanden plakken, samen onder de motorkap
kijken en onder de auto liggen. De ideale volwassene
deed voor, nam mee, verwoordde, stimuleerde
kinderen zelf op zoek te gaan en fouten te
maken en koos daarbij intuïtief de mate van sturing.
Kinderen bouwden samen hutten, vlotten,
en leerden op scouting en zeilkampen de juiste
knopen te leggen en ontdekten zo al onderzoekend
de wereld van techniek. Soms zeer verdienstelijk:
een Amerikaanse studie naar de kwaliteiten
van de meest competente ingenieurs, kwam
vooral uit bij boerenzonen. Een verklaring daarvoor
is dat de materiële realiteit op een boerderij
altijd aanwezig is. Ervaringen met gewicht,
ruimte, het inwerken van dingen op elkaar, het
onderscheiden van verschillende werkingen en
simpelweg ontdekken hoe dingen in elkaar zitten,
geven een stevige ervaringsbasis waarop een
meer abstract denken geënt kan worden. Klinkt
logisch, toch?
12