Praxisbulletin

Welles Nietes
De kinderen krijgen om de beurt een
voorwerp of een plaatje. Dat voorwerp
moeten zij indelen in een van de twee
gegeven categorieën ‘echt’ of ‘onecht’.
Belangrijk is dat ze daarbij vertellen
waarom ze het daar neerleggen. Steeds
wordt er een nieuw voorwerp ingebracht.
De voorwerpen laten tegenstrijdigheden
zien, waardoor de criteria om in te delen
zullen veranderen. De kinderen mogen
tussendoor een voorwerp verplaatsen als
zij vinden dat een voorwerp toch in de
andere categorie thuishoort. Het is wel
belangrijk dat ze er een reden bij geven.
Dingen die kinderen hierbij zoal noemen
zijn:
• Je kunt het zien.
• Je kunt het aanraken.
• Het leeft.
• Het was er eerst (het is oorspronkelijk).
• Het is in zijn eigen vorm (bijvoorbeeld
melk versus melkpoeder).
• Het bestaat niet in het echt.
• Het is nagemaakt van het echte.
• Het lijkt op iets anders.
• De aarde heeft het gemaakt.
• De mens heeft het gemaakt.
• De mens heeft het bedacht.
Baas boven baas
Na een tijdje ‘Welles-Nietes’ spelen kunt u
voor de variatie van werkvorm veranderen.
Pak een stuk of vijf van de producten of
plaatjes die in de categorie ‘echt’ liggen en
vraag aan een van de kinderen of het deze
op volgorde van echtheid wil neerleggen,
dus van meest echt naar minst echt.
Vervolgens kunt u de volgende vraag stellen:
Alles lag bij ‘echt’ en toch is het ene
echter dan het andere, hoe kan dat?
Om het gesprek verder te verdiepen kunt u
de volgende verdiepingsvragen stellen:
• Hoe kun je weten of iets echt is?
• Als je iets niet aan kunt raken, zoals
liefde, bestaat het dan wel?
• Zijn levende dingen echter dan iets van
plastic?
• Is iets wat je zelf verzint echt?
• Als iets niet echt is, is het dan nep?
• Wat is het verschil tussen echt en
onecht?
• Is onecht hetzelfde als nep?
• Kan een kopie ook echt zijn?
• Is echt mooier dan onecht?
• Is echt beter dan onecht?
• Kan iets tegelijkertijd echt en onecht
zijn?
• Hoe weet je of gevoelens echt zijn?
• Bestaat een regenboog echt?
Een fossiele vis, echt of niet echt?
Voorbereiding
• Zoek spullen bij elkaar waarbij je kunt
nadenken over de vraag of het echt is of
niet. Kijk voor suggesties bij Materiaal.
• Zoek voor groep 1 tot en met 3 een
verhaal waarbij voor de jonge lezer niet
duidelijk is of dat wat gebeurt echt of
fantasie is. Bijvoorbeeld het verhaal ‘Gitte
Glitter, lieve toverfee’ uit het boek Kan
niet bestaat niet (Fabien van der Ham,
uitgeverij Alles is rond - fliosofiejuf.nl).
Materiaal
• ‘echte’ en ‘onechte’ materialen, zoals
een (fossiel van een) schelp, een (plastic)
bloem, een (plastic) appel, een klokhuis,
instantkoffie of -soep, poedermelk, een
glas melk, een engel, een tuinkabouter,
plaatjes die symbool staan voor bijvoorbeeld
vriendschap, gedachten en vrijheid
• groep 1-3: satéstokjes, stiften, papier,
lijm, scharen
• groep 4-8: voor ieder kind een kopie van
het werkblad De kubus met twee gezichten
(beschikbaar op praxisbulletin.nl),
scharen en lijm
Lesduur
• 45 minuten
Samenvatting
In deze les wetenschapsfilosofie krijgen
de kinderen eerst een denkprikkel over de
dunne grens tussen fantasie en werkelijkheid
door een verhaal of een filmpje
(afhankelijk van de leeftijd). Daarna spelen
ze het spel ‘Welles-Nietes’, waarbij ze
nadenken over wat echt is en vooral hoe
je kunt weten of iets echt is. Welke regels
hanteer je daarbij? Vervolgens wordt de
vraag aangescherpt door ‘Baas boven baas’
te spelen. De les wordt afgesloten met een
verwerkingsopdracht.
Praxisbulletin jaargang 34 • nummer 7 • maart 2017
21