Magazine Hart en Vaten

Wist je dat de cellen in ons lichaam een 24-uursritme hebben?
En dat die interne klok van invloed is op, onder andere, het
herstellend vermogen van cellen? Het is dit gegeven, en alle
implicaties er omheen, waarnaar cardioloog Linda van Laake
onderzoek doet. “Er zijn indicaties dat hartcellen ’s middags
beter tegen zuurstoftekort kunnen dan in de vroege ochtend.”
Aan dit 24-uursritme lijken naast mensen ook
dieren, planten, en individuele cellen in ons
lichaam, zelfs wanneer ze eenzaam in een
kweekschaal liggen, zich te houden. Wanneer
dat ritme beter begrepen wordt, zijn potentiële
gevolgen voor de medische wereld groot.
Linda: “Hartcellen blijken een vast dag- en
nachtritme te hebben. Je kunt, simpel gesteld,
zeggen dat ze ’s avonds rusten en overdag actief
zijn. Ook het herstellend vermogen van cellen,
na een operatie bijvoorbeeld, zou dus wel eens
tijdsafhankelijk kunnen variëren.”
Interne klok
Veel is nog onbekend over deze ‘interne klok’,
maar onderzoekers vermoeden dat het lichaam
bepaalde taken, zoals het repareren van cellen,
bij voorkeur uitvoert op momenten dat het niet
stand-by hoeft te staan voor plotselinge actie.
Bijvoorbeeld voor een sprintje naar de trein.
Bij sommige ziekten raakt het 24-uursritme
uit balans. Dat lijkt ook het geval bij hartfalen,
waarbij de pompkracht van het hart is
Hartfalen is een
chronische
aandoening waarbij de
pompfunctie van het
hart langzaam afneemt.
In het speerpunt
Circulatory Health
is hartfalen één van de
vier focusgebieden.
Door middel van
onderzoek willen we de
herkenning, prognose
en behandeling van
hartfalen verbeteren.
afgenomen. Bijvoorbeeld na een hartinfarct.
Linda: “Wij onderzoeken nu of de behandeling
van hartfalen verbetert als je rekening houdt met
de fase waarin hartcellen zich bevinden. Hier
ligt ook een kans om een ander probleem op
te lossen: mogelijk verklaart het 24-uursritme
en de daaruit voortvloeiende verschillen in
cel-activiteit deels waarom de genezing van
hartfalen met stamcellen nog niet lukt.”
Stamcellen zijn de oercellen van ons lichaam:
ze kunnen zich nog ontwikkelen tot bijvoorbeeld
bloed-, huid- of hartcel. Wetenschappers
proberen al jaren om met deze stamcellen
het stuk hartspier dat is afgestorven na een
infarct te herstellen. Dat blijkt in de praktijk
toch heel moeilijk te zijn. “Ik zoek het dan ook
in verbetering van de uit stamcel gekweekte
hartspiercellen dankzij het 24-uursritme.
Dus de cellen transplanteren als ze in
hun ‘optimale fase’ zijn wat betreft hun
therapeutische eigenschappen. Ofwel ze
zo manipuleren dat je deze optimale fase
continu houdt.”
Kinderschoenen
Het onderzoek staat nog in de kinderschoenen,
maar is veelbelovend. Linda benadrukt:
“Het is belangrijk dat we ons realiseren dat
24-uursritmes bestaan. Als we ze kunnen
doorgronden en medische behandelingen erop
kunnen aanpassen, kunnen we er een groot
voordeel mee behalen.”
Hart&Vaat 39