Prestige, professie en wanhoop - WODC

18 Hoofdstuk 2
zoeker, eenmaal geaccepteerd binnen een (sub)groepje gedetineerden, zal
opnieuw naar buiten toe moeten treden om zijn netwerk te vergroten.
Een klein aantal respondenten verloren we al voor het eerste interview.
In het bovenstaande werd al duidelijk dat het voorkwam dat iemand zei te
willen meedoen en nog voor het eerste interview de inrichting ontvluchtte.
Dit was bij twee respondenten het geval. Vaker verloren we respondenten
doordat ze werden overgeplaatst, of niet meer terugkeerden van hun verlof.
Interviews
We kozen voor verscheidene ongestructureerde interviews per respondent,
waarbij de duur van de gesprekken varieerde van anderhalf tot drie uur. Er
zijn minimaal twee gesprekken per respondent gevoerd en afhankelijk van
de kennis en de bereidheid van de respondent werden daar een of meer
interviews aan vastgeknoopt. Het voordeel van het voeren van diverse gesprekken
met één respondent deed zich vooral gelden bij delicate onderwerpen.
Meestal kon pas gedurende een later interview gesproken worden
over gebruikt geweld, gemaakte fouten en de gepleegde delicten waarvoor
men niet is gepakt. De interviews werden op een samen met de respondent
afgesproken plek en tijdstip uitgevoerd, meestal op cel, soms ook in de
apart-bezoekkamer of een andere leegstaande ruimte.
De gesprekken werden, uiteraard na overleg met de respondent, op band
vastgelegd. Gebruik van een taperecorder werd door drie respondenten
verboden. In dat geval werden tijdens de interviews aantekeningen gemaakt
die daarna zo snel mogelijk werden uitgewerkt. Bij de meeste respondenten
stuitte het gebruik van een taperecorder op geen enkele weerstand. Wel
kwam het voor dat gedurende de interviews de recorder voor een periode
werd stopgezet als het gespreksonderwerp van vertrouwelijke aard was.
Ook dan werden achteraf aantekeningen gemaakt.
De gegevens die we verkregen uit de interviews, konden worden aangevuld
met informatie die gedetineerden verstrekten in geheel informele
situaties. Participeren levert ook ongevraagde informatie op. Door beide
onderzoekers werd een veldwerkdagboek bijgehouden, waarin verslagen
van informele gesprekken en observaties en gedachten van de onderzoekers
werden genoteerd.
2.3.2 Processen-verbaal van de op de geïnterviewde gedetineerden
betrekking hebbende zaken
Analyse van de processen-verbaal van de geïnterviewde overvallers vormde
een belangrijk controlemiddel op de gesprekken in de gevangenis.
Processen-verbaal kunnen - afhankelijk van de openheid van de arrestant
-meer of minder uitgebreid zijn, maar altijd vindt men er een beschrijving
van de overval in terug. Aan de hand van verklaringen van daders,
slachtoffers, getuigen en opsporingsambtenaren komt men soms tot een
redelijk gedetailleerd beeld van de motieven van de daders, en de voorbereiding
en uitvoering van de overval. In andere gevallen laten processen-