Bijnier magazine 65 Najaar

Zo kunt u zelf beoordelen of een automatisch besluit
mogelijk is gebaseerd op verkeerde gegevens;
• de organisatie een toelichting geeft op het ‘waarom’
van de automatische besluitvorming.
Voorbeeld
De heer Jansen wist tot kortgeleden niet dat bepaalde
besluiten over hem geautomatiseerd werden genomen.
Toen hij het hoorde, schrok hij. Hij wilde hier meer
over weten en wilde een geautomatiseerd besluit over
hem terugdraaien. Kan dat? Wat zijn de rechten van
de heer Jansen met betrekking tot geautomatiseerde
besluitvorming?
Hij heeft de volgende rechten:
• Hij heeft het recht op menselijke tussenkomst, ofwel
‘het recht op een menselijke blik’. Vanuit het recht van
inzage heeft hij het recht om de hier bovengenoemde
(algemene) informatie bij de organisatie te ontvangen.
Ook heeft hij het recht op een toelichting over een
specifiek over u genomen besluit.
• Hij moet de mogelijkheid hebben om het
geautomatiseerde besluit aan te vechten.
Een profilerende organisatie moet
aangeven dat ze profileert en globaal
aangeven hoe en met welk doel dit
gebeurt.
Een geautomatiseerd besluit moet juist zijn want juist
bij geautomatiseerde besluiten ontbreekt de menselijke
controle met het bijbehorende gezonde boerenverstand.
Dit betekent dat:
• de gebruikte gegevens juist moeten zijn. U zelf bent
het best in staat om de juistheid van gegevens over
u te beoordelen;
• vooroordelen over de gebruikte gegevens moeten
kloppen, bijvoorbeeld over opname van de
betrokkene in een kredietregistratie;
• vooroordelen over het besluitvormingsproces
moeten kloppen;
• het automatische besluitvormingsproces moet
regelmatig worden getest.
In geval van kinderen en bijzondere persoonsgegevens,
zoals gezondheidsgegevens, moet de organisatie
die geautomatiseerd besluiten neemt of doet aan
profilering extra zorgvuldig te werk gaan. Zo is
het verboden om kinderen te profileren om hen
advertenties te tonen.
Rechten met betrekking tot profilering
Net als bij geautomatiseerde besluitvorming moet de
organisatie transparant zijn over de profilering die
ze doet.
Dat betekent dat de profilerende organisatie moet
aangeven dat ze profileert en globaal aangeeft hoe en
met welk doel dit gebeurt.
Als toestemming de grondslag is voor profileren,
moet de organisatie duidelijk aangeven waarvoor
de toestemming bedoeld is. De toestemming moet
specifiek zijn (dus niet ‘mogen wij gegevens van u
verwerken?’) en ook moet de toestemming in vrijheid,
dus niet onder dwang, worden gegeven. Net als bij uw
medisch dossier heeft u ook bij profileren het recht
op rectificatie van uw gegevens. Als gegevens over u
onjuist zijn, mag u ze laten corrigeren.
U heeft het recht van bezwaar. Dit betekent dat u de
gegevensverwerking, in dit geval de profilering, kunt
laten stopzetten³. De organisatie mag uw gegevens
dan niet meer gebruiken voor profilering, behalve als
er zwaarwegende argumenten zijn voor profilering die
opwegen tegen uw eigen privacy. Profileren ten behoeve
van direct marketing mag u altijd laten stopzetten. De
organisatie moet expliciet duidelijk maken dat u recht
van bezwaar heeft.
De rechten met betrekking tot geautomatiseerde
besluitvorming en profilering uitoefenen
Een voorbeeld: mevrouw Peterson wil meer weten over
profilering door haar zorgverzekeraar. Wat kan ze doen
en hoe?
• Ze leest de privacyverklaring op de website van de
zorgverzekeraar.
• Ze kan een schriftelijk verzoek indienen bij haar
zorgverzekeraar. Hierin kan ze haar zorgverzekeraar
vragen waarom ze wordt geprofileerd. Hoe wordt het
gedaan? Welke gegevens worden gebruikt? Wat zijn
de gevolgen voor haar?
• Hun reactie kan ze bestuderen, desgewenst met
behulp van een deskundige.
• Als ze het niet eens is met de profilering kan ze
bezwaar indienen.
• In het bezwaar moet ze duidelijk maken waarom ze
bezwaar indient, dus haar belang moet duidelijk zijn.
28