Bouwen aan de zorg 06

HET INTERVIEW
Chris van den Haak
voorzitter BDO Publieke Sector
Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | BDO Accountants & Adviseurs
Benchmark Ziekenhuizen 2021:
COVID-19 verscherpt
tweedeling
De impact van de coronapandemie op de financiële resultaten van de Nederlandse ziekenhuizen
is in 2020 beperkt gebleven, zegt BDO Accountants & Adviseurs, dat jaarlijks voorziet in een
overzichtsrapportage. De ziekenhuizen haalden over het afgelopen jaar een gemiddeld rapportcijfer
van 7,0 voor hun financiële performance. De goede cijfers verhullen zorgwekkende signalen. ‘De
tweedeling tussen de grote en de kleinere en middelgrote ziekenhuizen is verscherpt’.
‘Voor toekomstbestendige zorg is fors ingrijpen nog nooit zo urgent geweest’,
stelt BDO in de medio november gepresenteerde Benchmark
Ziekenhuizen. Hierin rangschikt BDO algemene ziekenhuizen jaarlijks op
basis van hun financiële performance. Zorgwekkend is dat het totale
investeringsniveau 'historisch laag' is met 5% (was 14% in 2011), terwijl
de gemiddelde personele lasten het afgelopen jaar met 7,7% zijn gestegen.
De coronapandemie heeft de kleinere en middelgrote ziekenhuizen
financieel gezien harder geraakt. Zij behaalden in 2020 een veel lager
rendement dan in 2019, terwijl het rendement van grote ziekenhuizen
toenam. Het gemiddelde rapportcijfer van kleinere en middelgrote ziekenhuizen
daalde naar 6,3; de grote scoorden gemiddeld een 7,6.
'VRAAG GROTER DAN AANBOD'
Een ander punt van zorg is de loonbekostiging; er is extra zorgvraag
met minder beschikbaar personeel. “De kosten van personeel 'niet in
loondienst' zijn met 6,0% gestegen; ook de verlofreservering blijft stijgen,
toenemende kosten drukken de operationele resultaten en de investeringen
om de zorg toekomstbestendig te houden, zijn ongezond laag”,
benadrukt Chris van den Haak, voorzitter BDO Publieke Sector. Tien
ziekenhuizen hebben een onvoldoende, waarvan drie tenminste drie
opeenvolgende jaren. Met een gemiddeld rendement van 1,5% blijft ook
het gemiddeld resultaat van de ziekenhuizen laag; de faillissementsrisico’s
zijn beperkt hoger. In de 'financiële stresstest' staat Tergooi bovenaan
en Zaans Medisch Centrum onderaan. Spijkenisse Medisch Centrum en
Ikazia hebben de jaarrekening nog niet gedeponeerd.
De invloed van COVID-19 op de financiële performance is 'beperkt'.
“Ziekenhuizen die het al lastig hadden voor de pandemie hebben het nog
moeilijker”, stelt Van den Haak. “De betaalbaarheid en toegankelijkheid
van de zorg staan meer dan ooit onder druk. De coronapandemie heeft
dit verder aangewakkerd en zichtbaarder gemaakt. De vraag naar zorg
is groter dan ziekenhuizen kunnen leveren.” BDO doet vier aanbevelingen
om de zorg toekomstbestendig te maken. Centraal staat integraal
denken over de gezondheid van de burger, met optimaal gebruik van
actuele data en (digitale) technologie: ‘denken vanuit preventie in plaats
van behandeling’.
TRANSFORMATIEPERIODE
BDO pleit daarnaast voor een studie naar de gedurende de COVID-
19-crisis toegepaste alternatieven, de uitgestelde en 'verdampte' zorg.
“Onderzoek wat de financiële en organisatorische gevolgen zijn als onderdelen
van de zorg structureel worden verlaagd”, vervolgt Van den
Haak. “Dat kan helpen de echt noodzakelijke zorg voor iedereen toegankelijk
en betaalbaar te houden.” Regie op de uitvoering kan het best worden
belegd bij de ziekenhuizen en de medisch-specialistische bedrijven
(Msb’s). “Samen kunnen zij als geen ander aangeven hoe medisch-specialistische
zorg buiten de ziekenhuismuren kan worden georganiseerd.
Hiertoe is het noodzakelijk dat de governance van ziekenhuizen en Msb’s
wordt vereenvoudigd.”
“Zorgverzekeraars dienen financiële ruimte te creëren voor een transformatieperiode
van drie tot vijf jaar om grip te krijgen op de structurele
budgetten voor medisch-specialistische zorg en om verdere stijgingen
te beperken. In deze periode kan de omslag plaatsvinden naar betalen
voor preventie en gezondheid, in plaats van behandelen van chronische
ziekten die grotendeels te voorkomen zijn, dan wel volgens de laatste
inzichten niet meer thuishoren binnen de ziekenhuismuren. De verwachting
is dat hoog-complexe zorg verschuift naar UMC’s en grotere ziekenhuizen
en laag-complexe zorg naar de regionale ziekenhuizen die een
sterke verbinding hebben met zorg en welzijnspartners in de regio. Voor
kleinere ziekenhuizen heeft dit een grote impact; betere samenwerking
tussen zorgpartijen en verzekeraars is essentieel.” ■
BOUWEN ZORG.EU
13