Th&ma 2022-2
Publiceren zonder drempells
Publiceren zonder drempells
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TH MA 2-22
Publiceren zonder drempels
We zullen niet nader ingaan op het aspect van ideale archivering,
maar een handreiking daarover vind je in referentie
(GFISCO). Beperkingen kun je enigszins typeren naar
onderzoeksvraag-onderzoeksopzetcombinaties. Om bijvoorbeeld
een oorzaak-gevolgvraag te onderzoeken is een
vragenlijstonderzoek niet het geëigende ontwerp. Ook een
focusgroeponderzoek of gerandomiseerde trial doen voor
vragen naar de prevalentie van een ziekte of ander verschijnsel
levert automatisch bepaalde beperkingen op.
Als we de onderzoeksvraagstelling kennen, hoe weten we
dan welke ideale opzet, uitvoering, analyse, archivering en
rapportage daarbij horen? Dat kan moeilijk zijn. We zullen
hier niet voor alle soorten onderzoeksvragen op ingaan,
maar Tabel 1 geeft een handreiking. In kolom 4 staan de
namen van checklists om bronnen van bias te vermijden
(risk of bias tools) en in kolom 5 vinden we richtlijnen voor
goede rapportage. Hoewel de laatste gericht zijn op rapportage,
is het raadplegen daarvan in de planningsfase
van nieuw onderzoek sterk aan te bevelen. Immers, als we
op ideeën komen over wat we geacht worden te rapporteren,
zullen we in ieder geval bewust moeten afwegen of
we die aspecten meenemen in ons ontwerp, onze analyse
en archivering.
Hoe weten we welke
ideale opzet, uitvoering,
analyse, archivering en
rapportage daarbij horen?
Zich beroepend op de evidence-piramide menen veel
aanhangers van evidence-based medicine dat voor effectiviteitsvragen
de gerandomiseerde trial (RCT) de ideale
ontwerpkeuze is. Maar RCT’s zijn niet altijd mogelijk, zijn
duur of tijdverslindend. Bovendien is de ene RCT de andere
niet, en binnen die grote ontwerpkeuze zitten tientallen
kleinere subontwerpkeuzes verstopt. Resultaten uit een
Nr. Type Commentaar Hulp bij keuze optimaal ontwerp in: Hulp bij optimale rapportage in † :
1 Prevalentie Vragen naar het vóórkomen van verschijnselen A (Bethlehem, 2017), B (Meursinge
Reynders et al., 2022)
2 Opinie Vragen naar wat (groepen) mensen denken over iets; dit
kan kwalitatief of kwantitatief onderzoek zijn
3 Oorzaak-gevolg Klassiek onderverdeeld in etiologisch (oorzaken van ziekte
(3a)) en interventie-onderzoek (oorzaken van beloop of
prognose; (preventieve) behandeling (3b))
4 Marker Klassiek onderverdeeld in diagnostisch onderzoek (crosssectioneel,
dat wil zeggen: er is geen tijdverloop tussen
vaststelling van de marker en wat je wilt diagnosticeren
(bijvoorbeeld ziekte, (4a)) en beschrijvend prognostisch
onderzoek (longitudinaal, dat wil zeggen: er is tijdsverloop
tussen vaststelling van de marker en wat je wilt
diagnosticeren (4b))
5 Economische
efficiëntie
6 Meeteigenschappen
van meetinstrument
7 Beschrijving van
ervaringen
8 (Systematische)
review; meta-research
Vragen naar de kosten van gezondheidswinst, oftewel
wat de verhouding is tussen monetaire input en
gezondheidsoutput. Vaak uitgedrukt in gezondheidsmaten
zoals (met kwaliteit gewogen) levenstijd (5a) of, bij
uitzondering, monetair uitgedrukte gezondheidswinst
(kosten-batenanalyse, 5b)
Vragen naar validiteit (inclusief responsiviteit) en precisie
van meetinstrumenten
Vragen zoals: waar lopen we tegenaan tijdens het
ontwikkelen van een interventie of product?
Vaak ontstaat behoefte om een totaaloverzicht te maken
van wat er (in de literatuur) bekend is over de antwoorden
op de vragen zoals gesteld onder nummers 1 t/m 7. Dit
vergt, per type onderzoek, een apart type meta-onderzoek
† Alle in deze kolom genoemde richtlijnen voor goede rapportage zijn te vinden op www.equator-network.org
ROBINS I (Sterne et al., 2016)
PROBAST (Wolff et al., 2019),
QUADAS-2 (Whiting et al., 2011)
COSMIN Risk of Bias (Mokkink et
al., 2020)
ROBIS (Whiting et al., 2018),
AMSTAR 2 (Shea et al., 2009)
CROSS
CREDES, COREQ, SRQR
CONSORT-familie, STROBE
TRIPOD, STARD
CHEERS
COSMIN reporting
TIDieR
PRISMA, ENTREQ
Tabel 1 Hulpbronnen voor optimaal ontwerp (en rapportage) voor de acht soorten toegepast medisch en gezondheids(zorg)-georiënteerd onderzoek
46