NHA UITGELICHT december 2022 / nummer 19

# 19 |Twee miljoen persfoto’s nieuw doorzoekbaar
Op persfoto’s zijn soms ook
stukken tekst te zien, bijvoorbeeld
van een spandoek, reclamebord
of aanplakbiljet. Deze
teksten zijn door de computer
met kunstmatige intelligentie
opgespoord en doorzoekbaar
gemaakt. Dit gaat niet altijd
perfect, want de teksten zijn niet
altijd goed te zien, staan schuin
of de computer heeft moeite om
de juiste letters te vinden.
Maar het gaat goed genoeg om
een toegevoegde waarde te zijn
voor onderzoekers. Klik je op een
foto, dan verschijnen linksonder
de door de computer gevonden
teksten onder de kop ‘automatische
tekstherkenning’.
Door de computer automatisch gevonden
teksten.
Krant en foto’s
Achter elke persfoto zit een
verhaal en achter elke krantenfoto
gaat meestal een hele
reeks foto’s schuil. Samen met
enkele partners heeft het NHA
geprobeerd om met kunstmatige
intelligentie (beeldherkenning)
een half miljoen persfoto’s te
koppelen aan een kwart miljoen
krantenpagina’s. Dat is goed
gelukt. Op de aparte website
krant-en-fotos.nl kan je in de
zoekmachine foto’s van Fotopersbureau
De Boer terugvinden uit
de jaren zeventig, gekoppeld aan
de kranten Haarlems Dagblad en
IJmuider Courant. Vind je daar
een persfoto, dan kan je doorklikken
naar de krantenpagina om
het verhaal achter de foto te kunnen
lezen. Het NHA onderzoekt
op dit moment een mogelijk
vervolg van dit project.•
Een aan een krantenpagina gekoppelde
persfoto op de website Krant en Foto’s.
Zoeken op onderwerp
In historische fotocollecties zijn
vaak specifieke onderwerpen
vastgelegd, zoals een ‘demonstratie’,
‘honkbalwedstrijd’ of
‘winkelstraat’. Samen met het
publiek werd een computerbrein
getraind om met kunstmatige
intelligentie (beeldherkenning)
deze onderwerpen automatisch
te herkennen. Dit levert een handige
nieuwe zoekoptie op. Er zijn
meer doorzoekbare gegevens
en de foto’s worden in bulk naar
onderwerp gecategoriseerd. Dat
is bijvoorbeeld handig als je het
veranderende beeld van winkelstraten
of sinterklaasvieringen
door de tijd heen wilt zien, of
onderzoek doet naar demonstraties.
De computer maakt niet
altijd een juiste inschatting, maar
al wel goed genoeg om van nut
te zijn.
24
In de Beeldbank Fotopersbureau
De Boer vind je bij de filter
‘automatische trefwoorden’ alle
onderwerpscategorieën. Klik je
op een foto, dan staan linksonder
de gevonden categorieën met
het waarschijnlijkheidspercentage,
de mate van zekerheid
volgens de computer. Een zekerheid
van bijvoorbeeld 80% dat
het om een ‘voetbalwedstrijd’
gaat, betekent ook 20% kans
Automatisch gevonden onderwerpen
‘Kermis’ (71%), ‘Circus’ (15%) en
‘Buiten’ (100%).
dat de foto thuishoort in een
van de andere categorieën. De
computer geeft ook een inschatting
of een foto binnen of buiten
is genomen.
Nieuwsgierig geworden?
In de Beeldbank Fotopersbureau
De Boer kan je de
nieuwe opties zelf proberen.
Bekijk het maar!
noord-hollandsarchief.nl/
beeldbankdeboer
25