Amsterdamse markten - Theo Bakker's Domein

Amsterdamse markten
en ballastzand. Sinds 1634 werd op het Realeneiland (aan de
IJ-oever, Zandhoek) een zandmarkt gehouden. De Zandhoek
dankt zijn naam aan de zandmarkt, die er werd gehouden, en
waar de aardschippers hun ladingen duinzand kwamen lossen.
De locatie wordt door diverse auteurs, waaronder Wagenaar,
verschillend aangegeven, zwervend van het Blauwhoofd tot de
noord-westhoek van het Bickerseiland. Op de Zandhoek stond
echter het spreekwoordelijke ‘zandhuisje’ voor de marktmeester.
Ballastzand werd gebruikt door schepen als ze een lading
moesten ophalen maar geen goed erheen te vervoeren hadden.
Niet geballaste schepen zouden immers ‘omvallen’. De lading
moest buiten de stad blijven, bijvoorbeeld in de Oude Waal. Legio
zijn de bepalingen tegen het morsen van zand bij het overladen,
omdat het IJ toch al zo ondiep werd. In 1652 kwam er
een zandmarkt bij de Regulierspoort, die na een tijdje al weer
verhuisde naar buiten de Amstelsluizen (1675, Amstelgrachtje),
zodat de zandschuiten uit het Gooi niet de stad in hoefden.
Boven: Bakstenen lossen van een Friese tjalk aan de Westerdoksdijk -1900.
Links: De bouwmaterialenmarkt, voor ‘t gemak kalkmarkt genoemd, aan de
Kalkmarkt, op een foto uit 1880.
46