NINA Rapport 412

63
NINA Rapport 412
Klima er ein ytre naturgjeven faktor som har stor innverknad på reinen sine levevilkår.
Ulike klimarapportar antyder at klimaet i Noreg vil verta mildare, fuktigare og
meir ustabilt i tida frametter. På Hardangervidda vil dette kunne slå negativt ut for
reinen, særskilt om vinteren. Om sommaren vil tilhøva for reinen truleg verta heller
positivt påverka, dersom klimaprognosane med fuktigare ver slår til. Såleis vil ein
lengre avsmeltingssesong mellom anna kunne føra til at reinen har betre tilgang til
nyspira og proteinrike grøntbeite. Ved meir hyppige verskifte vinterstid, og meir lågtrykksaktivitet
med fuktigare klima – vil nedising av beita kunne føre til ein redusert
vinterbeitetilgong. Tangeareala i aust vil ut ifrå slike tilhøve kunne utgjere særs viktige
vinterhabitat og reservar. Totalt sett knyter seg likevel stor usikkerheit til kva
følgjer moglege klimaendringar vil kunne få for reinen på Hardangervidda.
4.4 Arealinngrep og aktivitet sin betyding for reinen sin bruk av
tangane
Vassdragsutbygging, vegframføring og vegtrafikk, hytte- og hytteliv, menneskeleg
ferdsle og sportsaktivitet, samt motorisert terrengtrafikk er alle faktorar som i større
eller mindre grad påverkar reinen sin bruk av leveområda negativt. Å vurdere verknaden
av kvar einskild faktor på reinen i dette området er svært vanskeleg.
Ein kan likevel sjå eit mønster som har utvikla seg med utgangspunkt i vassdragsutbygging
og vegsamband over tangehalspartia og auka tilgang til vegen sine
nærområde. Vassdragsutbyggingane og vegane har såleis lagt føringane for utvikling
av dei viktigaste uroingssonene i desse områda. Vegane over Dagalifjell og
Imingfjell har ulik historikk og brukstilgang, og såleis ulik barriereeffekt. Vegen over
Dagalifjell har eksistert i lengst tid, er heilårsopen og har omfattande utbygging av
fritidshus og turistdestinasjonar i nærområda. Vegen over Imingfjell er vinterstengt
og er langt mindre bebygd i nærområda til vegen og i delar av dei sentrale fjellpartia
her. Båe vegstrekningane med generert bygnings- og aktivitetsmangfald legg
sterke føringar på reinen sin bruk av tangane, ved at trafikksona dannar sterke barrierar
for reinstrekket gjennom tangehalspartia og ut mot tangefjella. Dette er difor
dei ”samlefaktorane” vi meiner utgjer dei største trekkhindringane for reinen sin
bruk av dei to tangane. Dette gjeld da i klart størst grad trafikksona på Dagalifjell,
noko også kartfesta data over villreinen sin førekomst og utbreiing på dei to tangane
tilseier.
Det kan sjå ut som trafikksona over Dagalifjell på ein måte har utvikla seg vidare
frå den situasjonen ein i dag har på Imingfjell. Ein har her (på Imingfjell) døme på
at reinen sporadisk har kryssa vegen vinterstid, også siste tida. Både hyttekonsentrasjonar
ved Småroi og Sandbu er uheldig lokalisert i høve til reinen sitt austvesttrekk
i tangehalspartiet mot Lufsjå, noko både historiske data og nyare GPSdata
viser.
Når det gjeld ferdsle av ulik type ute i tangefjella kan dette også vere ein avgrensande
faktor for reinen sin bruk av beite og lokale trekk. Særleg gjeld dette ferdsle
utanfor faste (forutsigbare) trasear og aktivitetstypar som reinen assosierar med
truslar (menneske i rørsle og synleg posisjon for dyra). Skigåing, kiting/skisegling
og hundekøyring er døme på slike. Utstrekt skuterkøyring vil og kunne vere ein negativ
faktor for reinen avhengig av traseval og om den går føre seg i utsette område
(sjå Skår og Østdahl, 2005). Kartlagte destinasjonar for snøskutertransport i