Michael Nyqvist - Forsiden - Foreningen Norden

More documents

Recommendations

Info

28 FOTO: OTTAR FYLLINGSNES 02/2010 www.norden.no LITTERATUR I NORDEN Omset frå færøysk Det starta med ein tilfeldig tur til Færøyane for meir enn 25 år sidan. Den innsatsen Lars Moa i etterkant har gjort for å gjere færøysk litteratur kjent i Noreg, er mange prisar verd. TEKST: MARIT KLEPPE EGGE – Eg synes det er så mye flott i det færøyske, både naturen, kulturen – og litteraturen. Det er hyggeleg å merke at interessa for færøysk litteratur har vorti større her i Noreg, seier Lars Moa. Han er for beskjeden til å vilje utbrodere si eiga rolle når det gjeld denne interessa. Fakta fortel likevel at Moa står bak ni viktige omsettingar av færøysk litteratur. Han har vorti nominert til Kritikerprisen og fått utmerkinga Målblomen frå Noregs Mållag for arbeidet med å gjere færøysk litteratur kjent. I dag er Lars Moa einaste aktive omsettar av færøyske bøker til norsk. FÆRØYSK FORELSKING Interessa for færøysk litteratur oppstod ganske tilfeldig. I 1983 besøkte ungdoms- skolelæraren Færøyane i samband med eit nordisk lærarseminar. Han forelska seg hovudstups. – Eg vart veldig gripen av naturen, kulturen og menneska. Den færøyske mentaliteten har mange likskapstrekk med den vi finn i Kyst-Noreg. Det har vori dei same vêrharde utfordringane gjennom hundre år og den same interessa for å utnytte ressur-
LITTERATUR I NORDEN sane på ein fornuftig måte, fortel Moa. Også før lærarkonferansen hadde Moa noen spede band til øylandet. I tenåra hadde han ein færøysk brevvenn. – Eg trur han skreiv på dansk, og eg skreiv sikkert på nynorsk. Vi greidde iallfall å kommunisere bra med kvarandre, fortel han. GJENDIKTA LITTERATURPRISVINNAR Turen til Færøyane tidleg på 80-talet vart den første av veldig mange. Med nordisk som fag, og dermed eit godt innblikk også i den norrøne språkarven, greidde Moa ganske raskt å få eit visst grep om det færøyske språket. Han fekk lyst til å prøve seg som omsettar, både for å lære språket betre og for å bli kjent med færøysk skjønnlitteratur. – Rói Patursson hadde fått Nordisk Råds litteraturpris i 1986, og eg forsøkte meg på å gjendikte diktsamlinga han fekk prisen for, Líkasum, til norsk. Seinare fekk eg følgje han rundt på ein kunstnarturné i regi av <strong>Foreningen</strong> <strong>Norden</strong> Trøndelag, og da viste eg han gjendiktinga mi. Han var ikkje typen til å seie så mye, men eg forstod at han likte det godt, fortel Lars Moa. VIKTIG NYBROTTSARBEID Da Moa begynte som omsettar, stod ikkje akkurat norske forlag i kø for å gi ut færøysk litteratur. Moa fann fram til dei spennande forfattarane, gjorde omsettingane og måtte deretter leite rundt etter forlag som kunne vere interesserte i det han hadde å tilby. I 2003 vart den første boka, Sting av Jóanes Nielsen, gitt ut på Orkana Forlag. Seinare har Moa gjort ytterlegare fire omsettingar av Nielsen. – Nielsen har eit veldig talent, og eg opplever at han har fått eit namn også i Noreg. Vi har vorti gode venner, fortel Moa. Han reiser ofte til Færøyane for å plukke ut nye bøker han har lyst til å omsette. – Korleis vel du ut bøker? – Tja, det ber nok mest preg av subjektive val. Eg omsett bøker eg sjølv liker. No merkar eg at det har vorti enklare å få forlaga til å interessere seg for færøysk litteratur, og det synes eg naturlegvis er veldig moro, seier Moa, som ved sidan av lyrikk og romanar også har omsett barne- og ungdomsbøker. 909 SIDER DJEVELSKAP “Lars Moa burde få St. Olavs orden med gulleple og tredobbelt snøsokkeband for denne bragda”, skreiv bokmeldar Odd W. Surén i Dag og Tid om den siste boka Moa omsette. Ho kom ut i mars i år og heiter U-. Om tittelen er kort (og da ser ein bort ifrå at boka har undertittel), er boka desto lengre. Over 900 sider om djevelskap har Moa ført i pennen frå færøysk til norsk. Han innrømmer at det var litt av ei oppgåve. – Forfattaren Carl Jóhan Jensen bruker eit veldig avansert litterært språk. Han lagar stadig nye ord, og bruker kompliserte tankerekker. Jo meir filosofisk det er, desto meir krevjande blir det å omsette, fortel Moa. Men han lykkas godt. Boka har fått gode meldingar, og bokmeldar Surén beskriv språket på denne måten: ”Her er så å seia kvar einaste setning uvanleg, med gamle og gode ord, og nokre heilt nye, slik at ein etter kvart les mest for den språklege opplevinga, som er eineståande og likevel i utvikling, det vert berre betre og betre (…)”. – Korleis får du det til? – Eg har lært språket gjennom å hive meg over omsettingsarbeid, og eg har hatt stor glede av Færøysk-norsk ordbok av Eigil Lehmann. Dessutan bruker eg Føroyskdonsk orðabók og den nye flotte Føroysk orðabók. Færøysk følgjer nesten same tradisjon som islandsk når det gjeld å lage eigne ord i staden for utanlandske lånord. Det er veldig fascinerande, fortel omsettaren. GODE NABOAR Av og til kan verken ordbøker eller erfaring fortelje akkurat kva slags valør eit ord skal ha i den gitte samanhengen. Når Moa ikkje så reint sjeldan står bom fast, tar han kontakt med forfattaren. – Det synes dei berre er hyggeleg, og dei er ofte veldig interesserte i korleis vi tenker og formidlar på norsk. Noreg og Færøyane er jo nærskylde både i kultur og språk. Til å vere så like – og så nære naboar – veit vi nordmenn forbausande lite om Færøyane. Eg håpar bøker om færøysk kvardagsliv og kultur kan gjere nordmenn meir nysgjerrige på dette fantastiske øyriket, seier Moa. Lars Moa Lars Moa (fødd i 1947) frå Stjørdal er utdanna lærar med vidareutdanning i engelsk og nordisk. Han er no pensjonist, men har vori ungdomsskolelærar i ei årrekkje. Moa har gjendikta/omsett barnebøker, diktsamlingar og romanar frå færøysk til norsk, til saman ni bøker sidan 2003. Han fekk utmerkinga Målblomen i 2007 for arbeidet med å gjere færøysk litteratur kjent i Noreg, spesielt gjennom forfattaren Jóanes Nielsen. Lars Moa vart nominert til Kritikerprisen i 2008. Omsettingar av Lars Moa: Jóanes Nielsen: Sting (Orkana 2003) Jóanes Nielsen: Bruer av svoltne ord (Samlaget 2004) Martin Næs: Símun Sámal (Snøfugl 2005) Jóanes Nielsen: Frå alle kantar ber vinden med seg ord og plantar og teikn (Samlaget 2007) Jóanes Nielsen: Det fins dei som tar månelys på alvor (Orkana 2008) Rakel Helmsdal: Dei kallar meg berre Hugo (Kapabel 2009) Jóanes Nielsen: Glansbildesamlarane (Heinesen 2010) Oddvør Johansen: Tider skal komme (Fonna 2010) Carl Jóhan Jensen: U-. Historier om djevelskap (Samlaget 2010) www.norden.no 02/2010 29
Page 1 and 2: magasinet NORDEN Nr. 2 - 2010 H o l
Page 3 and 4: INNHOLD 10 2 3 4 6 8 9 10 14 16 18
Page 5 and 6: INFORMASJON I NORDEN journalist i M
Page 7 and 8: HISTORISKE NORDEN Det er mye kjent
Page 9 and 10: PÅ KRYSS OG TVERS I NORDEN Bli med
Page 11 and 12: PORTRETTET: MICHAEL NYQVIST Såret
Page 13 and 14: PORTRETTET: MICHAEL NYQVIST å bo u
Page 15 and 16: AKTUELT FRA FORENINGEN NORDEN Felle
Page 17 and 18: DESIGN I NORDEN - Helsingfors har f
Page 19 and 20: MUSIKK I NORDEN 2008. Driften er or
Page 21 and 22: ARKITEKTUR I NORDEN arkitekter som
Page 23 and 24: PÅ KRYSS OG TVERS I NORDEN Danmark
Page 25 and 26: MUSIKK I NORDEN På få måneder ha
Page 27: MUSIKK I NORDEN Det er blitt ett te
Page 31 and 32: NYTT FRA VÅRE LOKALLAG Nordisk gje
Page 33 and 34: Klipp av og send inn. Porto er beta
Page 35 and 36: Nordisk boktilbud Les, lytt og lær

Michael Nyqvist - Forsiden - Foreningen Norden

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?