Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
เอกสารประกอบการเรียนเคมี ม.6 ของ คุณครูเบญจวรรณ โชติกุล ปี 2554<br />
2.4.3 ปุ ๋ ยฟอสเฟต<br />
เป็ นปุ ๋ ยเคมีที่ให้ธาตุฟอสฟอรัสในรูปของสารประกอบฟอสเฟต ซึ ่งสร้างเสริมการเจริญเติบโตและ<br />
ความแข็งแรงของพืชทั ้งส่วนราก ล าต้น ใบ ตลอดจนการออกดอกออกผล การผลิตปุ ๋ ยฟอสเฟตในปัจจุบันใช้<br />
หินฟอสเฟต (CaF2.3Ca3(PO4) 2) เป็ น วัตถุดิบ แหล่งหินฟอสเฟตในประเทศไทยมีมากหลายจังหวัด เช่น<br />
จังหวัด ร้อยเอ็ด กาญจนบุรี ล าพูน เพชรบูรณ์ และราชบุรี หินฟอสเฟตจากแหล่งหินดังกล่าวมี ฟอสฟอรัสคิด<br />
เป็ นปริมาณของ P2O5 อยู่ถึงร้อยละ<br />
20-40 จึงมีการน าหินฟอสเฟตที่บดละเอียดแล้วใส่ลงในดินเพื<br />
่อใช้เป็ นปุ ๋ ย<br />
โดยตรง แต่หินฟอสเฟตละลายน ้าได้น้อยมาก พืชจึงน าฟอสฟอรัสไปใช้ประโยชน์ได้ไม่เกินร้อยละ5ของ<br />
P2O5 ที่มีอยู่<br />
ท าให้ต้องใช้หินฟอสเฟตในปริมาณมากซึ ่งไม่คุ ้มค่า จึงมีการน าหินฟอสเฟตมาใช้ผลิตปุ ๋ ย<br />
ฟอสเฟต<br />
การผลิตปุ ๋ ยฟอสเฟตเริ่มจากการน<br />
าหินฟอสเฟต มาผสมกับทรายและโซดาแอช แล้วเผาที่อุณหภูมิ<br />
100-1200 ๐ C ประมาณ2ชั่วโมง<br />
จะเกิดการเปลี่ยนแปลง<br />
ดังนี ้<br />
2(CaF 2.3Ca 3(PO 4) 2)+5SiO 2+6Na 2CO 3 → 12CaNaPO 4+4Ca 2SiO 4+SiF 4+6CO 2<br />
น าสารผสมที่ได้จากการเผาเทลงในน<br />
้าเพื่อท<br />
าให้เย็นลงทันที จะได้สารที่มีลักษณะพรุน<br />
เปราะและ<br />
บดให้ละเอียดได้ง่าย สามารถใช้เป็ นปุ ๋ ยฟอสเฟตที่ให้<br />
P2O5 ได้ถึงร้อยละ 27.5 จึงเป็ นวิธีหนึ ่งที่น<br />
าหินฟอสเฟต<br />
มาใช้อย่างคุ้มค่า<br />
นอกจากนี ้ การน าหินฟอสเฟตมาท าปฏิกิริยากับกรดซัลฟิ วริก จะท าให้ได้ปุ ๋ ยฟอสเฟตที่มีคุณภาพสูง<br />
ขึ ้น ซึ ่งมีขั ้นตอนการผลิต ดังนี ้<br />
ขั ้นแรก น าหินฟอสเฟตที่บดแล้วมาท<br />
าปฏิกิริยากับกรดซัลฟิ วริก ที่มีความเข้มข้น4-5<br />
mol/dm 3<br />
ปฏิกิริยาจะเกิดขึ ้นอย่างรวดเร็ว ได้กรดฟอสฟอริก (H3PO4) ดังสมการ<br />
CaF 2.3Ca 3(PO 4) 2+10H 2SO 4 → 6H 3PO 4+10CaSO 4+2HF<br />
ขั ้นที่สอง<br />
กรดฟอสฟอริกที่เกิดขึ<br />
้นจะท าปฏิกิริยากับหินฟอสเฟตที ่เหลือ ปฏิกิริยาในขั ้นนี ้เกิดขึ ้น<br />
อย่างช้าๆต้องเก็บ หรือบ่มไว้ประมาณ1เดือน เพื่อให้ปฏิกิริยาเกิดขึ<br />
้นอย่างสมบูรณ์ ได้มอนอแคลเซียม<br />
ฟอสเฟตดังสมการ<br />
CaF 2.3Ca 3(PO 4) 2+14H 2PO 4 → 10Ca(H 2PO 4) 2+2HF<br />
กลุ ่มสาระการเรียนรู ้วิทยาศาสตร์โรงเรียนสตรีสิริเกศ
Change language