TÜRKİYE 2008 İLERLEME RAPORU

Rumlar’ın mülkiyet mirası ve kaydı konularında, diğer hususlar meyanında, Arsa Kayıt
Kanunu’nun Türk yetkililerce uygulanması çerçevesinde, sorunlarla karşılaştıkları rapor
edilmeye devam etmektedir. Bu konuyla ilgili olarak, AİHM 21 AİHS’ye Ek 1 Nolu
Protokol’ün 1. maddesinin ihlal edildiğine ve mülkiyetin sahiplerine iade edilmesine veya
başvuranlara tazminat verilmesine hükmetmiştir.
Süryaniler mülkiyet konusunda güçlüklerle karşılaşmaya devam etmektedirler. Süryanilerin
mülklerine el konulmasına ilişkin şikayetler, özellikle kadastronun kurulması bağlamında,
artmıştır. Bu durum, hem özel kişileri hem de dini kurumları ilgilendirmektedir.
Genel olarak, Vakıflar Kanunun kabulü memnuniyet verici bir gelişmedir. Ancak, Kanunun
uygulanması büyük önem taşımaktadır. Henüz halledilmemiş hususlar da ele alınmalıdır. Son
olarak, yetkililer ve ilgili cemaatler arasındaki diyalogun niteliği, ilerleme kaydetmeyi
sağlayacak bir ortamın yaratılması için yararlı olacaktır.
Azınlık Hakları, Kültürel Haklar ve Azınlıkların Korunması
Türkiye’nin, azınlık hakları konusunda 1923 tarihli Lozan Antlaşması’na 22 atıfta bulunan
yaklaşımı değişmemiştir. Lozan Antlaşması’na halel getirmeksizin, Türk makamları, Türk
vatandaşlarını, çoğunluğa ya da azınlığa mensup olan bireylerden ziyade kanun önünde eşit
haklara sahip bireyler olarak görmektedir. Bu, Türkiye’yi, Avrupa standartlarına uygun bir
şekilde, etnik köken, din ve dillerinden dolayı bazı Türk vatandaşlarına, kendi kimliklerini
korumalarını teminen, özel haklar tanımaktan alıkoymamalıdır. Ulusal Azınlıkların
Korunması için Çerçeve Sözleşme’de yeralan ilkelere ve üye ülkelerdeki en iyi uygulamalara
uygun olarak, dil ve kültür ile dernek, toplantı, ifade ve din özgürlüğüne tam saygı
gösterilmesi ve bunların korunması ile geçmişine ve kökenine bakılmaksızın bütün
vatandaşların kamu hayatına etkin katılımının garanti altına alınması henüz bütünüyle
sağlanmış değildir.
Türkiye BM Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi’ne (ICCPR) taraftır. Ancak, azınlıkların
hakları konusunda ve BM Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi’ne (ICESCR)
eğitim hakkı konusunda koyduğu çekinceler endişe sebebidir. 23 Türkiye, Avrupa Konseyi
Ulusal Azınlıkların Korunması için Çerçeve Sözleşmesi ve Bölgesel veya Azınlık Dilleri
Avrupa Şartı’nı imzalamamıştır.
AGİT Milli Azınlıklar Yüksek Komiseri, (MAYK) Aralık 2006’da Türkiye’ye yaptığı
ziyaretten sonra birçok kez dile getirmiş olduğu ziyaret taleplerine olumlu yanıt alamamıştır.
Türkiye ile MAYK arasında azınlıkların kamu hayatına katılımı ve azınlık dillerinde yayın
konularında bir diyalog başlatılmasına ihtiyaç vardır. Bu durum, Türkiye’nin uluslararası
standartlar ve AB üye ülkelerindeki en iyi uygulamalara uyumunu kolaylaştırır.
21 Apostolidis & Diğerleri vs. Türkiye (Uygulama No. 45628/99)
22 Türkiye’deki azınlıklar, Türk yetkilerine göre, 1923 Lozan Antlaşması uyarınca münhasıran gayrimüslim
topluluklardan oluşmaktadır. Uygulamada, Resmi makamlar tarafından Lozan Antlaşması uyarınca tanınan
azınlıklar, Museviler, Ermeniler ve Rumlardır.
23 ICCPR’ye konulan çekinceden alıntı: “Türkiye Cumhuriyeti BM Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi’nin 27.
Maddesi’ndeki Hükümleri Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve 24 Temmuz 1923 Lozan Antlaşması ile eklerinde
yer alan hükümler ve kurallara uygun olarak yorumlama ve uygulama hakkını saklı tutar.”
24