küreselleşme sürecinde fınansal krizler ve finansal düzenlemeler - ITO
küreselleşme sürecinde fınansal krizler ve finansal düzenlemeler - ITO
küreselleşme sürecinde fınansal krizler ve finansal düzenlemeler - ITO
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
kendi kendini besleyen kötümser davranışlarının etkisiyle banka paniği <strong>ve</strong><br />
<strong>finansal</strong> kırılganlıkla sıkıntıya düştükleri belirtilmektedir.<br />
Son tip modeller ise, <strong>krizler</strong>in temelinde bankacılık <strong>ve</strong> finans kesiminin<br />
sorunlarının, özellikle bilanço sorunlarının yattığını ileri süren modellerdir<br />
(Krugman,1999a/b). Bu yaklaşıma göre, <strong>krizler</strong>in büyük çoğunluğu ya<br />
ekonominin önemli bir kısmının (kamu <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya özel kesim) bilançolarının<br />
kredi <strong>ve</strong>rilebilirliğine, ya da döviz kurlarına duyulan kuşkudan doğmaktadır.<br />
Sermaye akımları da bu iki sorunu hızla birbiriyle ilişkili hale getirir.<br />
Mishkin'in vurguladığı gibi, bir <strong>finansal</strong> sektör problemi,paranın altını<br />
zayıflatırken bir devalüasyon da bankaların pozisyonunu (eğer<br />
yükümlülüklerinin büyük kısmı döviz cinsindense) şiddetle zayıflatır (Kısır<br />
döngü).<br />
Bankaların <strong>ve</strong> banka-dışı <strong>finansal</strong> kurumların bilançolarının sağlığı<br />
çok önemli bir faktördür. Bankalann bilanço sorunları büyük ölçüde<br />
uyumsuzluk (mismatches) sorunlarıyla bağlantılıdır. Bu hem para hem de<br />
vade uyumsuzluğudur Bankalar döviz olarak borçlanıp ülke parası<br />
cincinden borç <strong>ve</strong>riyorlarsa <strong>ve</strong> aynca kısa vadeli borç alıp uzun vadeli<br />
yatırımlar için borç <strong>ve</strong>riyorlarsa, sırasıyla hem para hem de vade<br />
uyumsuzluğu (currency and maturity mismatches) sorunlarıyla<br />
karşılaşıyorlar demektir. Bir uyumsuzluk durumunda döviz kurunda bir<br />
değer kaybı, iflaslara yol açabilecek olan istikrarsızlığı harekete geçirmekte,<br />
sermaye akımlarının aceleciliği artmakta <strong>ve</strong> kriz<br />
yaratılmaktadır.Uyumsuzluk sorununun yanısıra, banka kırılganlığını<br />
arttıran diğer unsurlar yanlış değerlenmiş (piyasa değerlerinden sapmış)<br />
döviz kurları (misaligned exchange rate) <strong>ve</strong> gen dönmeyen borçlar<br />
biçimindeki bilanço sorunlarıdır.<br />
Kısaca toparlarsak, eğer bir ülkede döviz kurlan sabit <strong>ve</strong>ya yarı-sabit<br />
bir kur politikası gereği denge değerlerinden sapmışsa (misalignment);<br />
<strong>finansal</strong> aracıların kısa vadeli <strong>ve</strong> döviz cinsinden borçları <strong>ve</strong> uzun<br />
vadeli/yerli para cinsinden alacaklan varsa (mismatches);banka bilançoları<br />
geri-dönmeyen (non performing) borçlarla bozulmuş durumdaysa; banka<br />
portföyleri risklere karşı korunmamış (unhedged) durumdaysa, bankaların<br />
likidite, ödeyememe <strong>ve</strong> organizasyon bozukluğu sorunları var demektir.<br />
Böyle bir durumda, patlayan bir devalüasyon <strong>finansal</strong> şokların büyüklüğünü<br />
şiddetle arttırmaktadır (Dornbusch, 2001; Pesenti <strong>ve</strong> Till, 2000). Kur<br />
üzerinde spekülatif bir atak ortaya çıktığında, politika seçenekleri ikilem<br />
yaratır. Kuru korumak için faiz oranlarını kullanmak (özellikle geri<br />
dönmeyen borçlar durumunda), örneğin faiz oranlarını düşürmek dövize<br />
saldırıyı arttırırken; faiz oranlarını yükseltmek de borç yükünü ağırlaştırarak<br />
bankacılık sektörünü daha da kötü duruma düşürmektedir.
Change language