küreselleşme sürecinde fınansal krizler ve finansal düzenlemeler - ITO

eridi. 1994 Ocağında 29 milyar $ olan döviz rezervi Nisan -Ekim arasında16
milyar $ ve Aralıkta da 6 milyar $ oldu (Bustelo, 2000). IMF 'y^ göre,
devalüasyon öncesi bu sermaye çıkışı ve döviz rezen/ erimesi yabancı
yatırımcıların kaçışından çok Meksika vatandaşlarının spekülatif pozisyon
almalarıdan kaynaklanıyordu (Tomita, 2000).
Sonuçta peso % 15 devalüe edildi. Ortamı istikrarlı hale getirecek
yeni bir programın olmamasından ve 6 milyar $'a düşmüş bir rezerv
miktarının tesobonos borçlarını bile karşılayamayacağı düşünüldüğünden,
piyasa bu devalüasyonu yetersiz buluyordu. Sonuçta Ekim 1994'te peso
dalgalanmaya bırakıldı. Borsa çöktü; faiz oranları yükseldi. Meksika bir
ikilemle karşılaştı: Faiz oranlarını yükseltmemek pesonun düşüşünü
hızlandırıp yabancı döviz cinsinden borçları ödemeyi zorlaştırırken,
oranların yükselmesi de bankacılık sistemini daha da zayıflatıyordu.
Meksika'da 1992'de bankacılık kesiminde özelleştirme tamamlanmış;
çoğunluğu büyük holdinglere satılmış olan bankalar bankacılığı bilmedikleri
gibi, liberalizasyon sonrası yapılan deregülasyonlarla da ihtiyatsız bir
bankacılık devreye girmişti: Bankaların zorunlu rezerv gerekleri
düşürülmüş, finansal sisteme giriş engelleri ve borçla finansman sınırları
gevşetilmişti. Bu nedenlerle bankaların risk yapısı ve riskli krediler artmış;
kredilerin çoğu tüketim,konut ve ipotek kredileri olmuştu (Edwards,
1999:289).
Meksika'daki kriz yayılma etkisi yarattı (Tekila Etkisi). Krizin
yansımaları en şiddetli olarak, Arjantin ve Brezilya'da hissedildi. ABD'deki
bankalar krizin ardından bu ülkelerde de yatırımlarını azalttılar.
Arjantin'de1991'de başlayan ve Para Kuruluna dayalı bir istikrar politikası
uygulanıyordu. Bu politika gereği ülke içindeki para miktan ancak ülkeye
giren döviz miktarına bağlı olarak artabildiğinden ve bu durumda girişler de
azaldığından, faiz oranları aşın şekilde arttı ve ülke resesyona girdi.
Brezilya'da da borsa düştü ve uluslar arası rezervler 1/4 oranında azaldı.
Meks-ika kriziyle birlikte krizlerle ilgili önemli dersler çıkarılmıştı:
-Sabit veya yarı sabit kura dayalı istikrar politikalarının ilk etkileri
olumlu olsa da, orta /uzun vadede aşırı değerli döviz kuru yaratarak cari
açıklara yol açtığı,
-Geniş cari açıkları kısa vadeli yabancı sermaye ile finanse etmenin
ciddi sorunlar yarattığı,
-Portföy yatırımlarının, kısa vadeli sermaye akımlarının aşırı şekilde
değişken ve istikrar bozucu olduğu,
-Bankaların denetim ve düzenlemelerinin yapılma gereği:Zayıf
bankacılık, krizin yayılmasına yol açtığı gibi. Merkez Bankasının kriz
zamanında faiz oranları silahını kullantjıasını da engellediği,