amerikan tarihinin ana hatları - A.B.D. Büyükelçiliği, Ankara

1730’lardaki Büyük Uyanış’ın aksine, doğudaki yeniden canlanış hareketi, isteri derecesinde
coşku yokluğu ve duyguların açıkça ortaya vurulmayışı ile göze çarpıyordu. Bunlar yerine,
inanmayanlar, inançlarını belirtenlerin “saygılı suskunluğu” karşısında büyüleniyorlardı.
New England’daki Hıristiyanlaştırma hevesi, Batı’yı Hıristiyan yapabilmek amacıyla
mezheplerarası misyoner toplulukları kurulmasına yol açtı. Anılan toplulukların üyeleri yalnız
inanç havarileri olarak değil, aynı zamanda eğitimci, toplum önderi ve Doğu’nun kentsel
kültürünün tefsircileri gibi çalışıyorlardı. Yayın ve eğitim toplulukları Hıristiyanlık eğitimini
teşvik ediyordu. Bunlar arasında en ünlüsü, 1816’da kurulmuş olan Amerikan İncil
Derneği’dir. Yeniden canlanışın ilham verdiği toplumsal etkinlik, köleliğin kaldırılması için
çalışan gurupların ve Alkol Kullanmamayı Teşvik Derneği’nin doğmasına olduğu kadar,
hapishanelerin ıslah edilmesine ve engellilerle zihinsel özürlülere bakım sağlanmasına yönelik
çabalara da yol açtı.
Batı New York’taki yeniden canlanma, büyük ölçüde, New York’un Adams kentinde avukatlık
yapan Charles Gradison Finney’in eseriydi. Ontario Gölü ile Adirondack Dağları arasında kalan
bölgede, geçmişte o kadar çok dinsel yeniden canlanma hareketi görülmüştü ki, yöre “Yanık
Kesim” olarak tanınıyordu. Finney 1821’de Tanrının hayalini görmüş gibi oldu ve batı New
York’ta Tanrı Buyruğu’nu yaymaya başladı. Yeniden canlanma toplantıları özenle hazırlanıyor,
aktörlüğe ve reklama dayanıyordu. Finney, 1820’ler boyunca ve 1830’ların başlarında Yanık
Kesim’de vaaz vermeyi sürdürdü ve 1835’te Ohio’ya giderek Oberlin Üniversitesi’nde kürsü
sahibi oldu. Daha sonra da üniversitenin rektörlüğüne getirildi.
Amerika’daki iki önemli mezhep olan Mormonlar ve Yedinci Gün Yeniden Gelişçiler de Yanık
Kesim’de ortaya çıktılar.
Appalachian bölgesindeki yeniden canlanış hareketi, bir önceki yüzyılda oluşan Büyük
Uyanış’a benzer özellikler taşımaya başladı. Ancak burada, “evlerinden uzakta oldukları için
bulundukları yerde konaklamak zorunda kalan kimselerin birkaç gün süreyle yaptıkları dinsel
ibadet” diye tanımlanan kamp toplantısı, yeniden canlanış hareketinin merkezini
oluşturuyordu. Nüfusu seyrek yörelerde yaşayan öncüler, kamp toplantılarına, sınır
bölgesindeki yalnız yaşamdan bir kaçış yolu olaak bakıyorlardı. Yüzlerce ve hatta binlerce
kişiyle birlikte bir dinsel yeniden canlanış toplantısına katılmanın yarattığı coşkuyla, bu
etkinlikler sırasında dans ediliyor, bağırılıp çağırılıyor ve şarkılar söyleniyordu.
İlk kamp toplantısı, Temmuz 1800’de, güneybatı Kentucky’deki Gasper Nehri Kilisesi’nde
yapıldı. Bundan daha büyük bir toplantı, Ağustos 1801’de Kentucky’nin Cane Ridge
kasabasında yapıldı; toplantıya 10.000-25.000 arası kişi ile birlikte Presbiteryen, Baptist ve
Metodist din adamları katıldılar. Metodist ve Baptist gibi mezheplerin, kiliselerini
yaygınlaştırmak için örgütlü yeniden canlanışı temel yöntem olarak benimsemeleri bu
toplantıyla başladı.
Büyük yeniden canlanış kısa sürede Kentucky, Tennessee ve güney Ohio’da yayıldı ve bundan
en çok Metodistler ve Baptistler yararlandılar. Her mezhebin, sınır bölgesinde gelişmesini
sağlayan nitelikleri bulunuyordu. Metodistlerin, uzak sınır bölgelerindeki yerleşimcileri ziyaret
eden ve gezici süvariler diye bilinen din adamlarına dayalı etkin bir örgütleri vardı. Gezici
süvariler sıradan insanlar oldukları için, Hıristiyanlık aşılamayı umdukları sınır bölgesi halkıyla
kolayca iletişim kurabiliyorlardı.
Baptistlerin resmi bir kilise örgütleri yoktu. Çiftçi-vaizleri, Tanrı’nın “çağrı”sını duymuş, İncil’i
öğrenmiş, bir kilise kurmuş ve sonra da kilise tarafından rütbe verilmiş kişilerdi. Diğer din
adamı adayları da bu kiliselerden yetişiyor ve Baptist Kilisesi’nin vahşi kırsal alanlarda daha
çok yayılmasına yardımcı oluyorlardı. Bu yöntemleri uygulayan Baptistler, sınır bölgelerinin
tümünde ve Güney’in büyük bir kesiminde egemen oldular.