24.12.2014 Views

amerikan tarihinin ana hatları - A.B.D. Büyükelçiliği, Ankara

amerikan tarihinin ana hatları - A.B.D. Büyükelçiliği, Ankara

amerikan tarihinin ana hatları - A.B.D. Büyükelçiliği, Ankara

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Kolonicilerin yeni topraklarda ilk gördükleri şey sık ormanlar oldu. Eğer dostça davr<strong>ana</strong>n<br />

Kızılderililer onlara balkabağı, kabak, fasulye ve mısır gibi yerli ürünlerin nasıl yetiştirileceğini<br />

öğretmeselerdi ilk yerleşimciler hayatta kalamazlardı. Buna ek olarak, Doğu kıyılarında 2.100<br />

kilometre boyunca uz<strong>ana</strong>n balta girmemiş geniş ormanlar zengin bir av hayvanı ve yakacak<br />

odun kaynağı oluşturdu. Ormanlar ayrıca, evlerini, mobilyalarını, gemilerini yapmakta<br />

kull<strong>ana</strong>cakları ve karlı bir biçimde ihraç edecekleri bol miktarda ham madde de sağlıyordu.<br />

Yeni kıtanın doğası çok zengin olmakla birlikte, yerleşimcilerin kendilerinin üretemedikleri<br />

aletleri alabilmek için Avrupa ile ticaret yapmaları kaçınılmazdı. Kıyılar bu açıdan<br />

yerleşimcilerin çok işine yaradı. Kıyı boyunca sayısız koylar ve limanlar vardı. Yalnız iki<br />

bölgede, North Carolina ve güney New Jersey’de, okyanus aşan gemilere elverişli liman<br />

yoktu.<br />

Kennebec, Hudson, Delaware, Susquehanna, Potomac ve diğer çok sayıda büyük nehir,<br />

Appalachian Dağları ile kıyı arasında kalan bölgeyi denize bağlıyordu. Yalnız bir nehir,<br />

K<strong>ana</strong>da’da Fransızların elinde olan St.Lawrence, Büyük Göllere ve kıtanın merkezine erişimi<br />

sağlayan bir su yoluydu. Sık ormanlar, bazı Kızılderili kabilelerin direnmesi ve Appalachian<br />

Dağları, kıyı bölgesinden daha içerilere yerleşme hevesini kırıyordu. Yalnız kürk hayvanı<br />

avlamak için tuzak kuranlar ve tüccarlar bu vahşi bölgeye girme cesaretini gösteriyorlardı. İlk<br />

yüz yıl süresince koloniciler, kıyı boyunda sıkışık bir biçimde yerleştiler.<br />

Siyasal yaklaşımlar pek çok kişinin Amerika’ya gitmesine yol açtı. İngiltere’de I. Charles’in<br />

keyfi yönetimi, 1630’larda Yeni Dünya’ya göçü hızlandırdı. Ardından, Charles muhaliflerinin<br />

Oliver Cromwell’in önderliğindeki başarılı ayaklanmaları, çok sayıda “kral yandaşı”nın<br />

Virginia’ya yerleşmelerine yol açtı. Avrupa’nın Almanca konuşulan kesimlerinde, çeşitli<br />

önemsiz prensin özellikle din konusunda uyguladıkları baskı siyaseti ve uzun süreli savaşların<br />

yarattığı yıkım, XVII. yüzyılın sonlarında ve XVIII. yüzyılda Amerika’ya olan akımı güçlendirdi.<br />

XVII. yüzyılda kolonicilerin gelişi, özenli bir planlama ve yönetim kadar, büyük harcamalar<br />

yapılmasını ve tehlikelerin göze alınmasını gerektirdi. Yerleşimcilerin yaklaşık 5.000<br />

kilometrelik bir deniz yolculuğu yapmaları gerekiyordu. Kap kaçak, giysi, tohumluk, alet, yapı<br />

malzemesi, canlı hayvan, silah ve cephane gereksinimleri vardı.<br />

Başka ülkelerde ve başka zamanlarda uygul<strong>ana</strong>n kolonileştirme siyasetinin aksine,<br />

İngiltere’den göç, doğrudan doğruya hükümetçe değil, başlıca amaçları kar sağlamak olan<br />

özel guruplar tarafından destekleniyordu.<br />

JAMESTOWN<br />

Kuzey Amerika’da tutunan ilk İngiliz kolonisi Jamestown’dı. Kral I. James tarafından Virginia<br />

(ya da London) Şirketi’ne verilen bir imtiyaza day<strong>ana</strong>rak, yaklaşık 100 kişiden oluşan bir<br />

gurup 1607’de Chesapeake Körfezi’ne doğru yola çıktı. İspanyollarla çatışmaya girmekten<br />

kaçınmak amacıyla, James Nehri kenarında körfezden 60 kilometre kadar yukarıda bir yer<br />

seçtiler.<br />

Çiftçilik yapmaktan daha çok altın bulmayı amaçlayan kentlilerden ve maceracılardan oluşan<br />

gurup, vahşi doğada yeni bir yaşam türüne başlamaya kafa yapısı ya da yetenek açısından<br />

hazırlıklı değildi. Aralarında bulunan Kaptan John Smith başat bir kişilik sergiledi.<br />

Anlaşmazlıklara, açlığa ve Kızılderili saldırılarına karşın, disiplin uygulama yeteneği sayesinde<br />

küçük koloniyi ilk yıl süresince bir arada tuttu.<br />

Smith 1609’da İngiltere’ye döndü ve onun yokluğunda koloni karışıklığa boğuldu. 1609-1610<br />

kışında kolonicilerin pek çoğu hastalığa yenildiler. Mayıs 1610’a gelindiğinde, ilk 300<br />

yerleşimciden yalnız 60’ı hayatta kalmıştı. Aynı yıl içinde, James Nehri’nden biraz daha<br />

yukarıda Henrico (günümüzde Richmond) kenti kuruldu.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!