24.12.2014 Views

amerikan tarihinin ana hatları - A.B.D. Büyükelçiliği, Ankara

amerikan tarihinin ana hatları - A.B.D. Büyükelçiliği, Ankara

amerikan tarihinin ana hatları - A.B.D. Büyükelçiliği, Ankara

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Püritenlerin katı tutucu yönetimini herkes beğenmiyordu. Yüksek Kurul’a ilk baş<br />

kaldıranlardan biri Roger Williams adında genç bir din adamıydı ve Kızılderililerin topraklarına<br />

koloni tarafından el konulmasına ve koloninin İngiltere Kilisesi ile olan ilişkilerine karşı<br />

çıkıyordu.<br />

Koloniden kovulan Williams 1636’da, günümüzde Providence, Rhode Island olan bölgede<br />

Narragansett Kızılderililerinden toprak satın aldı. Orada, kilise ile devletin kesinlikle ayrı<br />

olduğu ve dinsel özgürlüğün uygulandığı ilk Amerikan kolonisini kurdu.<br />

Massachusetts’ten ayrılanlar yalnız Williams gibi kilise karşıtları değildi. Daha verimli topraklar<br />

ve daha iyi fırsatlar peşinde olan Tutucu Püritenler da kısa bir süre sonra Massachusetts<br />

Körfezi Kolonisi’ni terke başladılar. Sözgelimi, Connecticut Nehri Vadisi’nin üretkenliğine<br />

ilişkin haberler, verimsiz topraklarda zor günler geçirmekte olan çiftçilerin ilgisini<br />

çekti. 1630’ların başlarında çok kişi, düzlük arazide derin ve zengin toprağa kavuşabilmek<br />

için Kızılderili saldırısı tehlikesini göze almaya hazırdı. Bu yeni toplumlarda, kilise üyeliği oy<br />

verebilmenin ön koşulu olmaktan çok kez çıkarıldı ve giderek daha çok sayıda erkeğin oy<br />

sahibi olmasına yol açıldı.<br />

Aynı zamanda, Yeni Dünya’nın sunduğu düşünülen toprak ve özgürlüğe sahip olmayı isteyen<br />

göçmen sayısı her geçen gün daha da çoğaldıkça, New Hempshire ve Maine kıyıları boyunca<br />

başka yerleşim birimleri de ortaya çıkmaya başladı.<br />

NEW NETHERLAND VE MARYLAND<br />

Hollanda Batı Hindistan Şirketi tarafından görevlendirilen Henry Hudson, 1906’da, günümüzde<br />

New York kentinin bulunduğu bölge çevresinde ve kendi adının verildiği nehrin kıyılarında,<br />

olasılıkla New York’un Albany kentinin kuzeyinde bir noktaya kadar uz<strong>ana</strong>n keşiflerde<br />

bulundu. Hollandalıların bölgeye bundan sonra yaptıkları seyahatler, gelecek yıllardaki hak<br />

iddialarına ve ilk yerleşimlere temel oluşturdu.<br />

Kuzeydeki Fransızlar gibi, Hollandalılar da başlangıçta kürk ticaretiyle ilgilendiler. Bu amaçla,<br />

kürk sağl<strong>ana</strong>bilecek bölgeye erişimde <strong>ana</strong>htar rol oynayan Iroquois Kızılderililerinin Beş Ulusu<br />

ile yakın ilişkiler geliştirdiler. Hollandalı yerleşimciler 1617’de, Hudson ve Mohawk nehirlerinin<br />

birleştiği noktada, şimdi Albany kentinin bulunduğu yerde bir kale kurdular.<br />

Manhattan adasında yerleşim 1620’lerin ilk yıllarında başladı. Rivayet edildiğine göre, ada<br />

1624’te bölgedeki Kızılderililerden 24 dolar karşılığında satın alındı. Hemen ardından da adaya<br />

New Amsterdam adı verildi.<br />

Hollandalılar, Hudson Nehri bölgesinde yerleşimleri çekici kılmak için, “patroon” (efendi)<br />

sistemi denilen bir tür feodal aristokrasi geliştirdiler. Bu çok büyük malikanelerin ilki 1630’da<br />

Hudson Nehri kıyılarında kuruldu.<br />

Patroon sistemi uyarınca, dört yıllık bir süre içinde malikanesine 50 yetişkin kişi getirebilen<br />

her hisse senedi sahibine ya da patroon’a, nehre 25 kilometrelik kıyısı olan bir arazi veriliyor,<br />

özel balık ve kara avı yapma ayrıcalığı sağlanıyor, arazisi üzerinde hukuki ve cezai yetki<br />

tanınıyordu. Buna karşılık olarak, malikane sahibi, hayvanları, aletleri ve binaları sağlıyordu.<br />

Yerleşim kuranlar da, patroon’a kira ödüyor ve üretim fazlası alımı için öncelik tanıyorlardı.<br />

Daha güneyde, Hollandalılarla bağlantısı olan bir İsveç ticaret şirketi, bundan üç yıl sonra,<br />

Delaware Nehri kıyısında ilk yerleşim bölgesini kurmayı denedi. Konumunu pekiştirecek<br />

kaynakları bulunmayan New Sweden, giderek New Netherland ve daha sonra da Pennsylvania<br />

ve Delaware içinde eridi.<br />

1632’de Calvert ailesi, Kral I. Charles’tan Potomac Nehri’nin kuzeyinde, sonraları Maryland<br />

diye bilinen arazide bir imtiyaz aldı. İmtiyaz, Protestan olmayan kiliselerin kurulmasını açıkça

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!