karabukicd2004.pdf 12587KB May 03 2011 12:00:00 AM

KARABÜK VALİLİĞİ
İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ
KARABÜK 2004
İL ÇEVRE DURUM RAPORU
KARABÜK - 2005

ULUSAL ÇEVRE ANDI
Şimdiki Ve Gelecek Kuşakların Temiz Ve
Sağlıklı Bir Çevrede Yaşama Hakkına Sahip
Olduğu
Gerçeğinden Hareketle
Çevreye Duyarlı Bir Kalkınmadan Yana
Olduğumu Vurgulayarak;
Doğal Kaynakların Ekonomik Kalkınmanın
Hem Kaynağını Hem Sınırını Oluşturduğunu
Bilerek,
Çevrenin Korunması Ve Geliştirilmesinde
Bireysel Katkı Ve Katılımın Gereğine Ve
Önemine İnanarak;
Çevresel Değerlere Sahip Çıkıp Zarar Verenleri
Uyaracağıma,
Doğal Kaynaklardan Faydalanırken
Tutumlu Davranacağıma,
Sürdürülebilir Kalkınma İlkeleri Doğrultusunda
Hareket Edeceğime,
Bu Yönde İşbirliği Ve Dayanışma Anlayışı İçerisinde
Hareket Ederek, Çevre Konusunda Herkese Örnek Olacağıma
Söz Veririm.

KARABÜK
İL ÇEVRE DURUM RAPORU
2004
HAZIRLAYANLAR
Ahmet IŞIK
Yunus ANKUT
H.İbrahim KARAKUŞ
Asuman GİRGİN
Ahat DELİORMAN
Ufuk TÜRKMEN
İl Çevre ve Orman Müdürü
Çevre Yönetimi ve ÇED Şube Müdürü
Ziraat Mühendisi
Biyolog
Su Ürünler Mühendisi
Ziraat Mühendisi
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Valilik Binası Zemin Kat/KARABÜK
Tel: 0370-412 48 05 – 415 01 05
Faks: 0370 412 70 72

3 Nisan 1937 tarihinde Demir-Çelik Fabrikasının temelinin atılması ile
ağır sanayii kuruluşu olarak hareketlilik kazanan Karabük, adını Türkiye ve
daha sonra dünyaya duyurmaya başlamış, 6 Haziran 1995 yılında
Karabük’ün İl olması ile birlikte demir sektörünün yanı sıra tekstil ve tarım
sektörüne doğru ilgi artmaya başlamıştır.
Cumhuriyet kenti İlimizin, ağır sanayinin merkezi olması nedeni ile
çeşitli çevre sorunları da bulunmaktadır.
Ülkemizde çevre sorunlarının büyük bir bölümü hızlı nüfus artışından,
sağlıksız yapılaşmadan endüstri ve teknoloji alanlarında meydana gelen hızlı
gelişmelerden kaynaklanmaktadır. Sınırlı olan temel çevre kaynakları
tükenmekte, bu durum giderek doğal dengenin bozulmasına neden
olmaktadır.
Çevrenin korunması ancak insanların eğitilmesi ile mümkündür.
Dolayısıyla toplumumuzun çevre konusunda bilinçlendirilmesi, çevreye karşı
kalıcı ve duyarlı davranışların geliştirilmesi zorunlu hale gelmektedir.
Geleceğimizin teminatı çocuklarımıza çevre sevgisini ve çevre korumacılığını
eğitim yoluyla verdiğimiz müddetçe gelecekten asla kaygımız olmayacaktır.
Dünyamıza ve gelecek kuşaklara karşı sorumluluk duygusu içinde
duyarlı ve bilinçli davranmak hepimizin en temel görevidir.
Karabük İlimizde çevre bilincinin gelişimine yarar sağlayacak “Karabük
İli Çevre Durum Raporu”nun hazırlanmasında katkıları bulunan herkese
teşekkür ederim.
Cemalettin SEVİM
Karabük Valisi

Günümüz dünyasının en önemli gündemini oluşturan “Çevre”, dünyada
mevcut olan tüm değerleri ile korunması gereken bir bütündür. Bir ilişkiler
bütünü olan çevrenin bozulması ve çevre sorunlarının ortaya çıkması
genellikle insan kaynaklı etkilerin doğal dengeleri bozması ile başlamıştır.
Çevreyi koruma ve çevre sorunlarını giderme çalışmalarının hareket
noktası, sorunları bilmek ve tanımaktır.
Tahrip edilmiş ve kirletilmiş bir çevreyi, eski haline getirmenin çok güç
ve pahalı olduğu bir gerçektir. Bu nedenle çevreyi tahrip etmeden, kirletmeden
ve doğal kaynakları en akılcı bir şekilde kullanmak gerekmektedir.
İnsanımızı küçük yaşlardan başlayarak hayatın her kademesinde çevre
konusunda da eğitmek durumundayız. Çevre konusunda duyarlı, doğru,
sorumlu, çevresel ahlak anlayışına sahip insanların yetiştirilmesi eğitim ve
yayınla mümkündür.
“Karabük İli Çevre Durum Raporu”nun hazırlanmasında emeği geçen
tüm personelime, en iyi dileklerimle teşekkür ederim.
Ahmet IŞIK
İl Çevre ve Orman Müdürü

İÇİNDEKİLER
A. COĞRAFİ KAPSAM
SAYFA NO
A.1. Giriş 1
A.2. İl ve İlçe Sınırları 2
A.3. İlin Coğrafi Durumu 4
A.4. İlin Topoğrafyası ve Jeomorfolojik Durumu 4
A.5. Jeolojik Yapı ve Stratigrafi 6
A.5.1. Metamorfizma ve Mağmatizma 13
A.5.2. Tektonik ve Paleocoğrafya 15
B. DOĞAL KAYNAKLAR
B.1. Enerji Kaynakları 17
B.1.1. Güneş 17
B.1.2. Su Gücü 17
B.1.3. Kömür 17
B.1.4. Doğalgaz 18
B.1.5. Rüzgar 18
B.1.6. Biyokütle 19
B.1.7. Petrol 19
B.1.8. Jeotermal Sahalar 19
B.2. Biyolojik Çeşitlilik 19
B.2.1. Ormanlar 19
B.2.1.1. Odun Üretimine Ayrılan Tarım Alanları 20
B.2.2. Çayır ve Mera 20
B.2.3. Sulak Alanlar 20
B.2.4. Flora 20
B.2.5. Fauna 21
B.2.6. Milli Parklar,Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı, Tabiatı Koruma Alanları ve Diğer
Hassas Yöreler 22
B.3. Toprak 22
B.4. Su Kaynakları 26
B.4.1. İçme Suyu Kaynakları ve Barajlar 26
B.4.2. Yeraltı Su Kaynakları 29
B.4.3. Akarsular 29
B.4.4. Göller ve Göletler 29
B.5. Mineral Kaynaklar 29
C. HAVA (ATMOSFER VE İKLİM)
C.1. İklim ve Hava 30
C.1.1. Doğal Değişkenler 30
C.1.1.1. Rüzgar 30
C.1.1.2. Basınç 32
C.1.1.3. Nem 32
C.1.1.4. Sıcaklık 32
C.1.1.5. Buharlaşma 36
C.1.1.6. Yağışlar 36
C.1.1.6.1. Yağmur 36
C.1.1.6.2. Kar, Dolu, Sis ve Kırağı 40
C.1.1.7. Seller 41
C.1.1.8. Kuraklık 41
C.1.1.9. Mikroklima 41
C.1.2. Yapay Etmenler 42
C.1.2.1. Plansız Kentleşme 42
C.1.2.2. Yeşil Alanlar 42
C.1.2.3. Isınmada Kullanılan Yakıtlar 42
C.1.2.4. Endüstriyel Emisyonlar 44
C.1.2.5. Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar 44
C.2. Havayı Kirletici Gazlar ve Kaynakları 45
C.2.1. Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve Duman 45
I

C.2.2. Partikül Madde (PM) Emisyonları 46
C.2.3. Karbonmonoksit Emisyonları 48
C.2.4. Azot Oksit (NOx) Emisyonları 48
C.2.5. Hidrokarbon ve Kurşun Emisyonları 49
C.3. Atmosferik Kirlilik 49
C.3.1. Ozon Tabakasının İncelmesinin Etkileri 49
C.3.2. Asit Yağışlarının Etkileri 49
C.4. Hava Kirleticilerinin Çevreye Olan Etkileri 50
C.4.1. Doğal Çevreye Etkileri 50
C.4.1.1. Su Üzerindeki Etkileri 50
C.4.1.2. Toprak Üzerine Etkileri 50
C.4.1.3. Flora ve Fauna Üzerindeki Etkileri 50
C.4.1.4. İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri 51
C.4.2. Yapay Çevreye (Görüntü Kirliliği Üzerine) Etkileri 51
D. SU
D.1. Su Kaynaklarının Kullanımı 52
D.1.1. Yeraltı Suları 52
D.1.2. Jeotermal Kaynaklar 55
D.1.3. Akarsular 56
D.1.4. Göller, Göletler ve Rezervuarlar 60
D.1.5. Denizler 60
D.2. Doğal Drenaj Sistemleri 61
D.3. Su Kaynaklarının Kirliliği ve Çevreye Etkileri 62
D.3.1. Yeraltı Suları ve Kirlilik 62
D.3.2. Akarsularda Kirlilik 62
D.3.3. Göller, Göletler ve Rezervuarlarda Kirlilik 64
D.3.4. Denizlerde Kirlilik 64
D.4. Su ve Kıyı Yönetimi, Strateji ve Politikaları 64
D.5. Su Kaynaklarında Kirlilik Etkenleri 64
E. TOPRAK VE ARAZİ KULLANIMI
E.1. Genel Toprak Yapısı 65
E.2. Toprak Kirliliği 67
E.2.1. Kimyasal Kirlenme 67
E.2.1.1. Atmosferik Kirlenme 67
E.2.1.2. Atıklardan Kirlenme 67
E.2.2. Mikrobiyal Kirlenme 67
E.3. Arazi 67
E.3.1. Arazi Varlığı 67
E.3.1.1. Arazi Sınıfları 68
E.3.1.2. Kullanma Durumu 72
E.3.2. Arazi Problemleri 74
F. FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELER
F.1. Ekosistem Tipleri 75
F.1.1. Ormanlar 75
F.1.1.1. Ormanların Ekolojik Yapısı 75
F.1.1.2. İlin Orman Envanteri 75
F.1.1.3. Orman Varlığının Yararları 77
F.1.1.4. Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları 78
F.1.2. Çayır ve Meralar 78
F.1.3. Sulak Alanlar 81
F.1.4. Diğer Alanlar (Stepler vb.) 81
F.2. Flora 81
F.2.1. Habitat ve Toplulukları 81
F.2.2. Türler ve Populasyonları 81
F.3. Fauna 87
F.3.1. Habitat ve Toplulukları 88
F.3.2. Türler ve Populasyonları 88
F.3.3. Hayvan Yaşama Hakları 93
II

F.3.3.1. Evcil Hayvanlar 93
F.3.3.1.1. Sahipli Hayvanlar 93
F.3.3.1.2. Sahipsiz Hayvanlar 93
F.3.3.2. Nesli Tehlike Altında Olan ve Olması Muhtemel Evcil ve Yaban Hayvanlar 93
F.3.3.3. Hayvan Hakları İhlalleri 93
F.3.3.4. Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kuruluşlarla İşbirliği 93
F.4. Hassas Yöreler Kapsamında Olup (*) Bölümündeki Bilgilerin İsteneceği Alanlar
F.4.1. Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar 93
F.4.1.1. 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. Maddesinde Tanımlanan ve Bu Kanunun
3. Maddesi Uyarınca Belirlenen “Milli Parklar”, “Tabiat Parkları”, “Tabiat Anıtları” ve
“Tabiat Koruma Alanları” 93
F.4.1.2. 3167 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu Uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı’nca
Belirlenen “Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları” 96
F.4.1.3. 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 2. Maddesinin “a - Tanımlar”
Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde “Kültür Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit” ve
“Koruma Alanı” Olarak Tanımlanan ve Aynı Kanun ile 3386 Sayılı Kanunun
(2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin
Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) İlgili Maddeleri
Uyarınca Tespiti ve Tescili Yapılan Alanlar 96
F.4.1.4. 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Kapsamında Olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları 96
F.4.1.5. 4/9/1988 Tarihli ve 19919 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Su Kirliliği Kontrol
Yönetmeliği’nin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve 23742 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan
Yönetmelikle Değişik 18.,19. ve 20. Maddelerinde Tanımlanan Alanlar 96
F.4.1.6. 2/11/1986 Tarihli ve 19269 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması
Yönetmeliği’nin 49. Maddesinde Tanımlanan “Hassas Kirlenme Bölgeleri” 96
F.4.1.7. 2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 9. Maddesi Uyarınca Bakanlar Kurulu Tarafından
“Özel Çevre Koruma Bölgeleri” Olarak Tespit ve İlan Edilen Alanlar 97
F.4.1.8. 2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu’na Göre Koruma Altına Alınan Alanlar 97
F.4.1.9. 6831 Sayılı Orman Kanunu Gereğince Orman Alanı Sayılan Yerler 97
F.4.1.10. 3621 Sayılı Kıyı Kanunu Gereğince Yapı Yasağı Getirilen Alanlar 97
F.4.1.11. 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında
Kanunda Belirtilen Alanlar 97
F.4.1.12. 4342 Sayılı Mera Kanununda Belirtilen Alanlar 97
F.4.1.13. 30.01.2002 Tarih ve 24656 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren
“Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği”nde Belirtilen Alanlar 97
F.4.2. Ülkemizin Taraf Olduğu Uluslararası Sözleşmeler Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar 97
F.4.3. Korunması Gereken Alanlar 97
G. TURİZM
G.1. Yörenin Turistik Değerleri 98
G.1.1. Yörenin Doğal Değerleri 98
G.1.1.1. Konum 99
G.1.1.2. Fiziki Özellikler 100
G.1.2. Kültürel Değerler 100
G.2. Turizm Çeşitleri 112
G.3. Turistik Altyapı 113
G.4. Turist Sayısı 118
G.5. Turizm Ekonomisi 120
G.6. Turizm-Çevre İlişkisi 121
H. TARIM VE HAYVANCILIK
H.1. Genel Tarımsal Yapı 122
H.2. Tarımsal Üretim 124
H.2.1. Bitkisel Üretim 124
H.2.1.1. Tarla Bitkileri 124
H.2.1.1.1. Buğdaygiller 124
H.2.1.1.2. Baklagiller 125
H.2.1.1.3. Yem Bitkileri 125
H.2.1.1.4. Endüstriyel Bitkiler 125
H.2.1.2. Bahçe Bitkileri 125
H.2.1.2.1. Meyve Üretimi 125
H.2.1.2.2. Sebze Üretimi 126
H.2.1.2.3. Süs Bitkileri 127
III

H.2.2. Hayvansal Üretim 127
H.2.2.1. Büyükbaş Hayvancılık 127
H.2.2.2. Küçükbaş Hayvancılık 129
H.2.2.3. Kümes Hayvancılığı ( Kanatlı Üretimi) 130
H.2.2.4. Su Ürünleri 131
H.2.2.5. Kürk Hayvancılığı 131
H.2.2.6. Arıcılık ve İpekböcekçiliği 132
H.3. Organik Tarım 132
H.4. Tarımsal İşletmeler 132
H.4.1. Kamu İşletmeleri 132
H.4.2. Özel İşletmeler 132
H.5. Tarımsal Faaliyetler 133
H.5.1. Pestisit Kullanımı 133
H.5.2. Gübre Kullanımı 133
H.5.3. Toprak Kullanımı 134
I. MADENCİLİK
I.1. Maden Kanununa Tabi Olan Madenler ve Taş Ocakları Nizamnamesine
Tabi Olan Doğal Malzemeler 135
I.1.1. Sanayi Madenleri 135
I.1.2. Metalik Madenler 136
I.1.3. Enerji Madenleri 136
I.1.4. Taş Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Doğal Malzemeler 136
I.2. Madencilik Faaliyetlerinin Yapıldığı Yerlerin Özellikleri 137
I.3. Cevher Zenginleştirme 137
I.4. Madencilik Faaliyetlerinin Çevre Üzerine Etkileri 138
I.5. Madencilik Faaliyetleri Sonucunda Arazi Kazanım Amacıyla Yapılan
Rehabilitasyon Çalışmaları 138
J . ENERJİ
J.1. Birincil Enerji Kaynakları 139
J.1.1. Taşkömürü 139
J.1.2. Linyit 139
J.1.3. Asfaltit 139
J.1.4. Bitümlü Şist 139
J.1.5. Hampetrol 139
J.1.6. Doğalgaz 139
J.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum) 139
J.1.8. Orman 139
J.1.9. Hidrolik 140
J.1.10. Jeotermal 141
J.1.11. Güneş 141
J.1.12. Rüzgar 141
J.1.13. Biyokütle 141
J.2. İkincil Enerji Kaynakları 141
J.2.1. Termik Enerji 141
J.2.2. Hidrolik Enerji 141
J.2.3. Nükleer Enerji 141
J.2.4. Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi 141
J.3. Enerji Tüketiminin Sektörlere Göre Dağılımı 141
J.4. Enerji Tasarrufu İle İlgili Yapılan Çalışmalar 141
K. SANAYİ VE TEKNOLOJİ
K.1. İl Sanayinin Gelişimi, Yer Seçimi Süreçleri ve Bunu Etkileyen Etkenler 142
K.2. Genel Anlamda Sanayinin Gruplandırılması 142
K.3. Sanayinin İlçelere Göre Dağılımı 143
K.4. Sanayi Gruplarına Göre İşyeri Sayıları ve İstihdam Durumu 143
K.5. Sanayi Gruplarına Göre Üretim Teknolojisi ve Enerji Kullanımı 143
K.6. Sanayiden Kaynaklanan Çevre Sorunları ve Alınan Önlemler 158
K.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği 158
K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği 158
IV

K.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirliliği 158
K.6.4. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği 158
K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar 158
K.7. Sanayi Tesislerinin Acil Durum Planı 158
L. ALTYAPI, ULAŞIM VE HABERLEŞME
L.1. Altyapı 159
L.1.1. Temiz Su Sistemi 159
L.1.2. Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi 159
L.1.3. Yeşil Alanlar 160
L.1.4. Elektrik İletim Hatları 161
L.1.5. Doğalgaz Boru Hatları 162
L.2. Ulaşım 162
L.2.1. Karayolları 162
L.2.1.1. Karayolları Genel 162
L.2.1.2. Ulaşım Planlaması 164
L.2.1.3. Toplu Taşım Sistemleri 164
L.2.1.4. Kent İçi Yollar 165
L.2.1.5. Araç Sayıları 165
L.2.2. Demiryolları 166
L.2.2.1. Kullanılan Raylı Sistemler 166
L.2.2.2. Taşımacılıkta Demiryolları 166
L.2.3. Deniz, Göl ve Nehir Taşımacılığı 168
L.2.3.1. Limanlar 168
L.2.3.2. Taşımacılık 168
L.2.4. Havayolları 168
L.3. Haberleşme 168
L.4. İlin Plan Durumu 168
L.5. İldeki Baz İstasyonları 168
M. YERLEŞİM ALANLARI VE NÜFUS
M.1. Kentsel ve Kırsal Planlama 172
M.1.1. Kentsel Alanlar 173
M.1.1.1. Doğal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri 173
M.1.1.2. Kentsel Büyüme Deseni 173
M.1.1.3. Planlı Kentsel Gelişme Alanları 173
M.1.1.4. Kentsel Alanlarda Yoğunluk 173
M.1.1.5. Kentsel Yenileme Alanları 173
M.1.1.6. Endüstri Alanları Yer Seçimi 173
M.1.1.7. Tarihi, Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar 173
M.1.2. Kırsal Alanlar 174
M.1.2.1. Kırsal Yerleşme Deseni 174
M.1.2.2. Arazi Mülkiyeti 174
M.2. Altyapı 174
M.3. Binalar ve Yapı Çeşitleri 174
M.3.1. Kamu Binaları 174
M.3.2. Okullar 174
M.3.3. Hastaneler ve Sağlık Tesisleri 179
M.3.4. Sosyal ve Kültürel Tesisler 180
M.3.5. Endüstriyel Yapılar 180
M.3.6. Göçer ve Hareketli Barınaklar 180
M.3.7. Otel-Motel ve Turizm Amaçlı Diğer Yapılar 180
M.3.8. Bürolar ve Dükkanlar 180
M.3.9. Kırsal Alanda Yapılaşma 180
M.3.10.Yerel Mimari Özellikler 180
M.3.11.Bina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller 181
M.4. Sosyo-Ekonomik Yapı 181
M.4.1. İş Alanları ve İşsizlik 181
M.4.2. Göçler 183
M.4.3. Göçebe İşçiler (Mevsimlik) 183
M.4.4. Kent Toprağının Mülkiyet Dağılımı 183
M.4.5. Konut Yapım Süreçleri 183
M.4.6. Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri 183
V

M.5. Yerleşim Yerlerinin Çevresel Etkileri 184
M.5.1. Görüntü Kirliliği 184
M.5.2. Binalarda Ses İzolasyonu 184
M.5.3. Havaalanları ve Çevresinde Oluşturulan Gürültü Zonları 184
M.5.4. Ticari ve Endüstriyel Gürültü 184
M.5.5. Kentsel Atıklar 184
M.5.6. Binalarda Isı Yalıtımı 184
M.6. Nüfus 184
M.6.1. Nüfusun Yıllara Göre Değişimi 184
M.6.2. Nüfusun Yaş, Cinsiyet ve Eğitim Gruplarına Göre Dağılımı 185
M.6.3. İl ve İlçelerin Nüfus Yoğunlukları 188
M.6.4. Nüfus Değişim Oranı 189
N. ATIKLAR
N.1. Evsel Katı Atıklar 191
N.2. Tehlikeli Atıklar 192
N.3. Özel Atıklar 192
N.3.1. Tıbbi Atıklar 193
N.3.2. Atık Yağlar 195
N.3.3. Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağlar 195
N.3.4. Pil ve Aküler 195
N.3.5. Cips ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller 195
N.3.6. Tarama Çamurları 195
N.3.7. Elektrik ve Elektronik Atıklar 195
N.3.8. Kullanım Ömrü Bitmiş Araçlar 195
N.4. Diğer Atıklar 195
N.4.1. Ambalaj Atıkları 195
N.4.2. Hayvan Kadavraları 195
N.4.3. Mezbaha Atıkları 195
N.5. Atık Yönetimi 195
N.6. Katı Atıkların Miktar ve Kompozisyonu 195
N.7. Katı Atıkların Biriktirilmesi, Toplanması, Taşınması ve Aktarma Merkezleri 195
N.8. Atıkların Bertaraf Yöntemleri 196
N.8.1. Katı Atıkların Depolanması 196
N.8.2. Atıkların Yakılması 196
N.8.3. Kompost 196
N.9. Atıkların Geri Kazanımı ve Değerlendirmesi 196
N.10. Atıkların Çevre Üzerindeki Etkileri 197
O. GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM
O.1. Gürültü 198
O.1.1. Gürültü Kaynakları 198
O.1.1.1. Trafik Gürültüsü 198
O.1.1.2. Endüstri Gürültüsü 198
O.1.1.3. İnşaat Gürültüsü 199
O.1.1.4. Yerleşim Alanlarında Oluşan Gürültüler 199
O.1.1.5. Havaalanları Yakınında Oluşan Gürültü 200
O.1.2. Gürültü ile Mücadele 200
O.1.3. Gürültünün Çevreye Olan Etkileri 200
O.1.3.1. Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan Etkileri 200
O.1.3.2. Gürültünün Sosyal Çevreye Olan Etkileri 200
O.1.4. Gürültünün İnsanlar Üzerine Olan Etkileri 200
O.1.4.1. Fiziksel Etkileri 200
O.1.4.2. Fizyolojik Etkileri 201
O.1.4.3. Psikolojik Etkileri 201
O.1.4.4. Performans Üzerine Etkileri 201
O.2. Titreşim 201
VI

P. AFETLER
P.1. Doğal Afetler 202
P.1.1. Depremler 202
P.1.2. Heyelan ve Çığlar 202
P.1.3. Seller 203
P.1.4. Orman, Otlak ve Sazlık Yangınları 204
P.1.5. Ormanlar Üzerinde Biyotik veya Abiyotik Faktörlerin Etkileri 205
P.1.6. Fırtınalar 205
P.2. Diğer Afetler 205
P.2.1. Radyoaktif Maddeler 205
P.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli Atıklar 205
P.2.3. Tehlikeli Maddeler 205
P.3. Afetlerin Etkileri ve Yardım Tedbirleri 205
P.3.1. Sivil Savunma Birimleri 206
P.3.2. Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri 206
P.3.3. İlkyardım Servisleri 206
P.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden İskanı 206
P.3.5. Tehlikeli Maddelerin Yurtiçi ve Sınırlararası Taşınımı İçin Alınan Tedbirler 207
P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar 207
R. SAĞLIK VE ÇEVRE
R.1. Temel Sağlık Hizmetleri 208
R.1.1. Sağlık Kurumlarının Dağılımı 208
R.1.2. Bulaşıcı Hastalıklar 209
R.1.2.1. İçme, Kullanma ve Sulama Suları 209
R.1.2.2. Denizler 212
R.1.2.3. Zoonoz Hastalıklar 212
R.1.3. Gıda Hijyeni 213
R.1.4. Aşılama Çalışmaları 216
R.1.5. Bebek Ölümleri 217
R.1.6. Ölümlerin Hastalık, Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı 217
R.1.7. Aile Planlaması Çalışmaları 220
R.2. Çevre Kirliliği ve Zararlarından Oluşan Sağlık Riskleri 220
R.2.1. Kentsel Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 220
R.2.2. Su Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 221
R.2.3. Atıkların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 221
R.2.4. Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 222
R.2.5. Pestisitlerin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 222
R.2.6. İyonize Radyasyondan Korunma 223
R.2.7. Baz İstasyonlarından Yayılan Radyasyonun İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 224
S. ÇEVRE EĞİTİMİ
S.1. Kamu Kuruluşlarının Çevre Eğitimi ile İlgili Faaliyetleri 225
S.2. Çevre İle İlgili Gönüllü Kuruluşlar ve Faaliyetleri 225
S.2.1. Çevre Vakıfları 225
S.2.2. Çevre Dernekleri
S.2.3. Çevreyle İlgili Federasyonlar
T. ÇEVRE YÖNETİMİ VE PLANLAMA
T.1. Çevre Kirliliğinin ve Çevresel Tahribatın Önlenmesi 227
T.2. Doğal Kaynakların Ekolojik Dengeler Esas Alınarak Verimli Kullanımı,
Korunması ve Geliştirilmesi 228
T.3. Ekonomik ve Sosyal Faaliyetlerin Çevrenin Taşıma Kapasitesini Aşmayacak
Biçimde Planlanması 228
T.4. Çevrenin İnsan- Psikososyal İhtiyaçlarıyla Uyumunun Sağlanması 228
T.5. Çevre Duyarlı Arazi Kullanım Planlaması 229
T.6. Çevresel Etki Değerlendirmesi 229
VII

TABLOLARIN LİSTESİ
TABLO NO: SAYFA NO :
A. 1 Komşu İller 2
A.2 Karabük İlinin Komşu İllere Olan Uzaklıkları 4
A.3. İlin Coğrafi Koordinatları 4
B. 1. Karabük İli Açık Günler Sayısı 17
B.2. Rüzgar Durumu 18
B. 3. 2004 Yılı Yıllık Ortalama Rüzgar Hızı 19
B.4. 2004 Yılı Karabük İli Toprak Kuşakları İlçelere Göre Dağılımı (hektar) 25
B.5. Karabük+Safranbolu Su Talebi ve Temini 27
C. 1 2000 Yılına Ait Rüzgar Hızı, Yönü ve Günü 30
C.2 2001 Yılına Ait Rüzgar Hızı, Yönü ve Günü 30
C. 3 2002 Yılına Ait Rüzgar Hızı, Yönü ve Günü 31
C.4 2003 Yılına Ait Rüzgar Hızı, Yönü ve Günü 31
C. 5 2004 Yılına Ait Rüzgar Hızı, Yönü ve Günü 31
C.6 Karabük İli 2001-2004 Yıllarına Ait Basınç Değerleri 32
C.7 2001-2004 Yıllarına Ait Aylık Nisbi Nem Değerleri 32
C.8 2000 Yılı Sıcaklık Değerleri 32
C.9 2001 Yılı Sıcaklık Değerleri 33
C. 10 2002 Yılı Sıcaklık Değerleri 34
C.11 2003 Yılı Sıcaklık Değerleri 34
C. 12 2004 Yılı Sıcaklık Değerleri (°C) 35
C.13 2000-2004 Yıllarına Ait Buharlaşma Değerleri 36
C. 14 2000 Yılına Ait Aylara Göre Yağışlar 36
C. 15 2001 Yılına Ait Aylara Göre Yağışlar 37
C. 16 2002 Yılına Ait Aylara Göre Yağışlar 37
C. 17 2003 Yılına Ait Aylara Göre Yağışlar 38
C.18 2004 Yılına Ait Aylara Göre Yağışlar 39
C. 19 1994 Yılı Kuraklık İndis Değerleri 39
C.20 1995 Yılı Kuraklık İndis Değerleri 39
C.21 1996 Yılı Kuraklık İndis Değerleri 40
C.22 1997 Yılı Kuraklık İndis Değerleri 40
C.23 Kuraklık İndis Değerleri 40
C.24 Uzun Yıllara Ait Kar Örtüsü Kalınlığı ve Gün Sayısı 40
C.25 2001-2004 Yıllarına Ait Kar Örtüsü, Gün ve Sayısı 41
C.26 2001-2004 Yıllarına Ait Donlu, Dolulu, Sisli, Kırağılı Günler Sayısı 41
C.27 2002, 2003, 2004 Yılları İlimizde Trafiğe Kayıtlı Motorlu Taşıtlar 44
C.28 1998-1999 Kış Dönemi SO 2 ve PM Aylık Ortalama Değerleri 46
C.29 1999-2000 Kış Dönemi SO 2 ve PM Aylık Ortalama Değerleri 47
C.30 2000-2001 Kış Dönemi SO 2 ve PM Aylık Ortalama Değerleri 47
C.31 2001-2002 Kış Dönemi SO 2 ve PM Aylık Ortalama Değerleri 47
C.32 2002-2003 Kış Dönemi SO 2 ve PM Aylık Ortalama Değerleri 47
C.33 2003-2004 Kış Dönemi SO 2 ve PM Aylık Ortalama Değerleri 47
C.34 Karabük İlinde CO Emisyonları 48
C.35 Karabük İlinde NOx Emisyonları 48
D. 1 Karabük İlinde Yer Alan Debisi 50 l/s 'nin Üzerinde Olan Kaynaklara Ait
Akım Rasat Değerleri (2002-2003) 55
D.2 21.03.1991-31.05.1994 Yılları Arasında İlimiz Sınırları İçinde
Yer Alan Akarsuların Ölçüm Sonuçları 57
D.3 Yenice Çayı Analiz Sonuçlarının "SKKY" göre Değerlendirmesi 57
D.4 İlimiz Sınırları İçerisindeki Tarım Amaçlı Kullanılan Suların
25.07.1997 Tarihinde Yaptırılan Analizleri 57
D.5 21.09.1998 Tarihinde Haddehanelerimizden Kaynaklanan Endüstriyel Atık
Sularının Karabük ilinde Yapılan Bakteriyolojik Analizine Ait Veriler 58
D.6 Karabük İli Başlıca Akarsuları 59
D.7 DSİ 232. Bölge Müdürlüğünce İşletmeye Açılan Göletler 60
D. 8 Akarsuların Taşıdıkları Su Miktarının Aylık Durumları 61
VIII

D.9 27.02.2002 Tarihli Analizler 62
D.10 26.03.2002 Tarihli Analizler 63
D. 11 06.06.2002 Tarihli Analizler 63
D. 12 08.07.2002 Tarihli Analizler 63
D.13 14.08.2002 Tarihli Analizler 63
D. 14 09.09.2002 Tarihli Analizler 63
E. 1 Karabük İli 2004 Yılı Arazi Dağılımı 67
E.2 2004 Yılı Karabük İli İlçelere Göre Arazi Sınıfları Dağılımı 68
E.3 2004 Yılı L, II. Ve III. Sınıf Tarım Arazilerinin İlçelere Göre Dağılımı 69
E.4 2004 Yılı Karabük İli Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım Durumu 70
E.5 Karabük İli Toprak Kuşakları İlçelere Göre Dağılımı 70
E.6 2004 Yılı Arazi Kullanımı 72
F. 1 2002, 2003, 2004 Yılı Karabük Orman İşletme Müdürlüğü Orman Emvali 76
F.2 Karabük İli Ağaç Türleri Dağılımı 76
F.3 Karabük Ormanlarının Bölgeler İtibariyle Saha Dökümü 76
F.4 İşletmeler İtibari İle Ormanlık Saha Dökümü 76
F.5 2004 Yılı Yenice İlçesi Orman Alanı 77
F.6 2004 Yılı Artım Tablosu 77
F.7 2004 Yılı Ağaç Serveti 77
F.8 2002, 2003, 2004 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Emvali 77
F.9 2003 Yılı Karabük İlinin İlçelere Göre Çayır ve Mera Varlığı 78
F. 10 Karabük İli Eskipazar İlçesi Ulupınar Orman İşletme Şefliği
Hudutları İçinde Bulunan Mera Varlığı 78-79
F. 11 Karabük İli Eskipazar İlçesi Eleman Orman İşletme Şefliği
Hudutları İçinde Bulunan Mera Varlığı 79
F. 12 Eskipazar İlçesi Orman İşletme Şefliğindeki Mera Varlığı 79
G. 1 2003 Yılında Konaklama Yapan Yabancı Turist Sayıları 119
G.2 2004 Yılında Konaklama Yapan Yabancı Turist Sayıları 120
H. 1 2004 Yılı Karabük İli Arazi Dağılımı 122
H.2 2004 Yılı Karabük İli Arazi Kullanım Durumu 123
H.3 2004 Yılı Sulu Tarım Alanı Dağılımı 123
H.4 2004 Yılı Kuru Tarım Alanı Dağılımı 123
H. 5 2004 Yılı Tarla Ürünleri Ekiliş, Üretim ve Verim Değerleri 124
H.6 2004 Yılı Baklagiller Ekiliş, Üretim ve Verim Değerleri 125
H.7 2004 Yılı Yem Bitkiler Ekiliş, Üretim ve Verim Değerleri 125
H.8 2004 Yılı Meyve Ürünleri Ekiliş, Üretim, Verim Değerleri 126
H.9 2004 Yılı Sebze Ürünleri Ekiliş, Üretim ve Verim Değerleri 127
H. 10 2003-2004 Yılı Büyükbaş Hayvansal Üretim 128
H.11 2003-2004 Yılı Büyükbaş Hayvan Varlığı 128
H. 12 2003-2004 Yılı Küçükbaş Hayvansal Üretim 129
H. 13 2003-2004 Yılı Küçükbaş Hayvan Varlığı 129
H. 14 2004 Yılı Yumurta ve Yumurta Civcivi Üretimi İşletmeleri 130
H. 15 2004 Yılı Et Tavukçuluğu Üretimi İşletmeleri 130
H.16 2003-2004 Yılı Kanatlı Hayvan Varlığı 131
H. 17 2004 Yılı Su Ürünleri Üretimi 131
H.18 2003-2004 Yılı Arılı Kovan Sayısı 132
H. 19 2003 Yılı Süt ve Süt Ürünleri İşletmeleri 132
H.20 2004 Yılı Süt ve Süt Ürünleri İşletmeleri 133
H.21 Yıllar İtibariyle İlaç Tüketimleri (1996-2004) 133
H.22 2003 Yılı Kimyevi Gübre Tüketimi 133
H.23 2004 Yılı Kimyevi Gübre Tüketimi 134
1.1 Taş Ocakları (2002-2004) 136
1.2 Kum Çakıl Ocakları 2002-2004) 137
1.3 Diğer Ocaklar 2002-2004 137
J. 1 2002, 2003, 2004 Yılı Karabük Orman İşletme Müdürlüğü Orman Emvali 140
J.2 2004 Yılı Yenice İlçesi Orman Alanı 140
J.3 2004 Yılı Artım Tablosu 140
J.4 2002, 2003, 2004 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Emvali 140
K. 1 Karabük İlinde Küçük Sanayi Siteleri (2004 Yılı) 143
K.2 Organize Sanayi Parsel Durumu 143
IX

K.3 Demir-Çelik Sanayi (2004 Yılı) 144-147
K.4 Tekstil ve Deri Sanayi (2004 Yılı) 148-150
K.5 Gıda Sanayi (2004 Yılı) 150-153
K.6 Kimya Sanayi (2004 Yılı) 153
K.7 Orman Ürünleri Sanayi (2004 Yılı) 153-154
K.8 Diğer İmalatlar 154-157
L. 1 Kanalizasyon Şebeke Boruları Cinsi ve Ebatları (2000 Yılı) 159
L.2 Kanalizasyon Şebekesinde Kullanılan Boruların Özellikleri (2000 Yılı) 160
L.3 2000 Yılı Toplu Taşıma Araçları ile Taşınan Yolcu Sayıları 164
L.4 2002, 2003, 2004 Yılları İlimizde Trafiğe Kayıtlı Motorlu Taşıtlar 165
M. 1 1998-1999 Eğitim Öğretim Yılı Mesleki Teknik ve Genel Lise İstatistikleri 174
M.2 İlköğretim-Ortaöğretim İl Geneli (1998-1999) 175
M.3 Yatılı Bölge Okulları Öğrenci ve Öğretmen Sayısı (1999) 175
M.4 2003-2004 Eğitim Öğretim Yılı Karabük İli İlköğretim Okulu
İstatistikleri (okulöncesi dahil) 175-177
M.5 2003-2004 Eğitim-Öğretim Yılı Ortaöğretim İstatistikleri 177
M.6 2003-2004 Eğitim Öğretim Yılı Pansiyonu Olan Okullar 177
M.7 2003-2004 Eğitim-Öğretim Yılı Yatılı İlköğretim Bölge Okulları 178
M. 8 ZKÜ Karabük Teknik Eğitim Fakültesi 2004-2005 Eğitim-Öğretim Yılı
Programlara Göre Öğrenci Sayıları 178
M.9 ZKÜ Fethi Toker Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi 2004-2005
Eğitim-Öğretim Yılı Bölümlere Göre Öğrenci Sayılar 178
M. 10 ZKÜ Safranbolu Meslek Yüksekokulu 2004-2005 Eğitim-Öğretim Yılı
Programlara Göre Öğrenci Sayılar 178-179
M. 11 ZKÜ Karabük Meslek Yüksekokulu 2004-2005 Eğitim-Öğretim Yılı
Bölümlere Göre Öğrenci Sayılar 179
M. 12 2003 Yılı Sağlık Kurumlarının Dağılımı 179
M. 13 2002 Yılı Başvuru ve İşe Yerleştirme Sayısının Tahsil Dağılımları 181
M.14 2003 Yılı Başvuru ve İşe Yerleştirme Sayısının Tahsil Dağılımları 181
M. 15 2004 Yılı Başvuru ve İşe Yerleştirme Sayısının Meslek Dağılımları 182
M. 16 2004 Yılı Başvuru ve İşe Yerleştirme Sayısının Tahsil Dağılımları 183
M. 17 Nüfusun Yıllara Göre Değişimi 184
M. 18 2000 Yılı Nüfusun Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 185
M. 19 2000 Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri 187-188
M.20 İlçe Nüfusunun Yıllara Göre Dağılımı 188
M.21 2000 Yılı İlçelere Göre Şehir ve Köy Nüfusu, Yüzölçümü ve Nüfus Yoğunluğu 189
M.22 Karabük Merkez İlçe Nüfus Gelişimi (1927-1997) 190
M.23 1990 ve 2000 Genel Nüfus Sayımında İlçelere Göre Şehir ve Köy Nüfusu,
Yıllık Nüfus Artış Hızı 190
N. 1 2004 Yılı Tıbbı Atık Üreten Kurumlar 193
O.1 Taşıtların Üst Gürültü Seviyeleri 197
O.2 Gürültü Düzeylerine Karşı Çalışma Süreleri 198
O.3 2000 Yılına Ait Haddehanelerde Yapılan Gürültü Ölçüm Değerleri 198
O.4 Yerleşim Alanlarında Oluşan Gürültü 198
P. 1 Karabük İli Merkez ve İlçelerinin Bulunduğu Deprem Bölgeleri 210
P.2 2000-2003 Yılları Karabük İli Orman Yangınları 213
P.3 Karabük İli Merkezde Geçmiş Yıllarda Yaşanmış Afetler (1998-2000) 213
P.4 Karabük İlinde Yaşanması Muhtemel Afetler 214
R. 1 2003 Yılı Bildirimi Zorunlu Hastalıkların Aylara Göre Dağılımı 209
R.2 2004 Yılı Bulaşıcı Hastalıklar 209
R.3 2004 Yılı Su Analiz Sonuçları 212
R.4 2003 Yılı Denetlenen Gıda İmal Yerleri 213
R.5 2003 Yılı Aşılama Çalışmaları 216
R.6 2004 Yılı Aşılama Çalışmalan 216
R.7 2003 Yılı Kızamık Okul Aşı Günleri 217
R.8 2003 Yılı Bebek Ölümleri 217
R. 9 2003 Yılı Ölümlerin Hastalık Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı 218
R. 10 2002,2003,2004 Ölümlerin Hastalık Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı 218
R. 11 2004 Yılı Ölümlerin Hastalık Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı 219
R. 12 2003 Yılı Aile Planlamasında Uygulanan Yöntemler 220
X

ŞEKİLLERİN LİSTESİ
SEKİL NO :
SAYFA NO
:
A. 1 Karabük İli Haritası 3
A.2 Karabük İli Jeoloji Haritası 11
A.3 Karabük-Safranbolu Tersiyer Havzası 12
A.4 Karabük İli Deprem Haritası 16
B.1 Karabük İli İçme Suyu Alınacak Yer 28
C. 1 2000 Yılı Ortalama Sıcaklıkları 33
C.2 2001 Yılı Ortalama Sıcaklıkları 33
C.3 2002 Yılı Ortalama Sıcaklıkları 34
C.4 2003 Yılı Ortalama Sıcaklıkları 35
C.5 2004 Yılı Ortalama Sıcaklıkları 35
C.6 2000 Yılı Aylık Yağış Miktarı Toplamı 36
C.7 2001 Yılı Aylık Yağış Miktarı Toplamı 37
C. 8 2002 Yılı Aylık Yağış Miktarı Toplamı 38
C. 9 2003 Yılı Aylık Yağış Miktarı Toplamı 38
C. 10 2004 Yılı Aylık Yağış Miktarı Toplamı 39
C. 11 2000-2004 Yılları SO 2 Aylık Ölçüm Değerleri ve Ortalamaları 45
C.12 2000-2004 Yılları PM Aylık Ölçüm Değerleri ve Ortalamaları 46
D.1 Akifer Alanları 54
D.2 Kretase Yaşlı Karstik Kireçtaşı Alanları 55
E. 1 2004 Yılı Karabük İli Arazi Dağılımı 68
E.2 2004 Yılı Karabük İli Arazi Kabiliyet Sınıfları ve Dağılımı 69
E.3 Karabük İli Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı 71
E.4 2004 Yılı Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım Durumu 72
E.5 Karabük İli Arazi Kullanım Durumu 73
G. 1 Yıllara Göre Yerli ve Yabancı Turist Sayıları (1998-2002) 119
H. 1 2003 Yılı Karabük İli Arazi Dağılım Oranları 122
H.2 1999-2003 Yılları İl Özel İdare Müdürlüğü ve SYDV Koyun Dağılımları 129
J. 1 Enerji Yıllık Genel Tüketim Oranları 143
L. 1 Karabük İli Elektrifikasyon Haritası 161
L.2 2004 Yılı Karabük İli Devlet Yolları (YOGT) 162
L.3 Karabük İli Yol Ağı Durumu 163
M. 1 Yıllara Göre Nüfus Dağılımı 185
M.2 2000 Yılı Karabük İli Okuryazar Oranı (%) 186
M.3 2000 Yılı Karabük İlinde En Az Ortaokul Mezunu Olanların Oranı (%) (25+yaş) 186
M.4 2000 Yılı İlçelere Göre Nüfus Dağılımı 189
M. 5 2000 Yılı Nüfus Artış Hızı 190
R. 1 2003 Yılı Su Analiz Sonuçları 210
R.2 2003 Yılı Bakteriyolojik Su Numunesi 211
R. 3 2003 Yılı Kimyasal Su Numunesi 211
R.4 2004 Yılı Su Analizi 212
R. 5 2003 Yılı Gıda İmal Yerleri 213
R.6 2003 Yılı Gıda Satış Yerleri Denetimi 214
R. 7 2003 Yılında Yapılan Denetim ve Kontroller 214
R. 8 2003 Yılı Gıda Analiz Sonuçları 215
R. 9 2003 Yılının Gıda Satış Yerleri Denetimi 215
R. 10 2003 Yılı Ölümlerin Hastalık Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı 217
R. 11 2004 Yılı Ölümlerin Hastalık Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı 219
XI

(A). COĞRAFİ KAPSAM
A.1. Giriş
İlin adının kaynağına ilişkin üç görüş vardır. Bunlardan birincisine göre Karabük,
“kara” ve “bük” olmak üzere iki unsurdan oluşan bir kent adıdır. Bu görüşü savunanlara
göre kent, adını üzerine kurulu olduğu coğrafi yapıdan almıştır. Anlatımlara bakılacak
olursa, kara, tabiat parçaları üzerinde yerleşen ve tabiata damgasını vuran insanoğlunun sık
başvurduğu bir sıfattır. Bu sıfat Türk toponimisinde çok önemli bir yer işgal etmektedir.
Bük kavramı ise özellikle Orta Karadeniz’de çok yoğun olarak bulunan bir bitki türünün
adıdır. Buna göre Karabük adı, çalılık fundalıkların karaltısı anlamına gelmektedir.
İlin adına ilişkin ikinci görüşe göre; Karabük Türkmen cemaatinin adı olup, bugün
Türkiye’de bu adı taşıyan çeşitli ilçelere bağlı, yedisi köy olmak üzere, onüç adet meskun
yer adı bulunmaktadır. Taşköprü ile Boyabat arasında doğu–batı yönünde akan çay da
bugün Karabük Çayı olarak bilinmektedir.
1547 yılında düzenlenmiş olan Adana Tapu Defterleri üzerinde yapılan
incelemelerde Yüreğir nahiyesine bağlı, Karabük adını taşıyan Türkmen topluluğu
saptanmıştır. Safranbolu yöresindeki köylerin büyük ölçüde Türkmen, boy, oymak ve
topluluklarının adını taşımakta olmaları, Karabük adı için de aynı durumu
düşündürmektedir.
Üçüncü görüş ise daha önce Karabük Köyünde oturan ancak şimdilerde aynı adla
anılan mahallede yaşayanlar tarafından iddia edilmektedir. Buna göre; “bük” yerel
anlamda “üzüm” anlamına gelmektedir. Eskiden Karabük Köyünde bol miktarda üzüm
bağı bulunmaktadır. Karabük bu anlamda “kara üzümlük” yer anlamına gelmektedir.
Karabük ve çevresinde, yazısız kültür dönemini aydınlatmaya yönelik yapılan
çalışmalar, arkeolojik araştırmalar çok yenidir. Bazı yayınlarda Safranbolu çevresinin
paleolitik devirden itibaren yerleşime konu olduğu belirtilmiştir. Karabük ve çevresinde
tarih öncesi ve tarih devirlerinin aydınlatılması açısından önemli sayılabilecek toplam 32
tümülüs ve 4 büyük höyük bulunmaktadır. Bunlardan 24 tümülüs, Safranbolu ile Eflani
İlçelerimiz arasında, 5 tümülüs Eskipazar İlçemizde ve 3 tümülüs de Ovacık İlçemizde
bulunmaktadır. Höyüklerden 3 tanesi Eflani İlçemizde, 1 tanesi de Eskipazar İlçemiz
sınırları içersinde yer almaktadır.
1998 tarihinde İngiliz arkeolog Dr. Roger Matthews başkanlığındaki bir ekip
tarafından Ovacık ve Eskipazar yerleşimlerinde yapılan arkeolojik yüzey araştırma
sonuçlarına göre, Karabük ve çevresinde en eski yerleşme, erken bronz ( tunç ) devrinde
başlamaktadır. Eskipazar İlçemize bağlı Yazıboy köyünde bulunan höyük bu anlamda en
eski yerleşim alanı olarak kabul edilmektedir.
Karabük ve çevresi, Antik devirde Hitit’lerin Kuzey–Batı Anadolu’yu kontrol altına
alma amacına hizmet eden bir ordu yolu geçit bölgesiydi. Hitit’lerin, M.Ö. 1200 tarihinde
yıkılmasından sonra Frig’lerin etkisi altına girmiştir. Bu dönemde Anadolu’nun toplumsal
ve siyasal yapısı bütünüyle değişti. Kuzey–Batı Anadolu’da Kastamonu’ya kadar olan
alana yerleşen Frig’lerin yöremizde yerleşmiş olarak göründükleri yer, arkeolojik yüzey
araştırma sonuçlarına göre, Ovacık İlçesine bağlı Kışla Köyüdür. Burada bulunan Hesem
Değirmen adı verilen yapının kapısı Frig dönemine aittir.
Karabük ve çevresinde Roma döneminden kalma birçok yapı, mezar ve yerleşim
alanı bulunmaktadır. Roma döneminin yöremizdeki en önemli yerleşim alanı Eskipazar
İlçemiz sınırlarındaki, Hadrianopolis Kentidir. M.S. 126 yılında bu adı alan kentin asıl ismi
Kaisareis Proseilemmenitai’dir. Kentin kuruluş tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte
M.Ö. 64 tarihinde olduğu sanılmaktadır. Eskipazar İlçemize bağlı, Deresamail
1

(Değirmendere Mahallesi), Boncuklar (Yahyalar Mahallesi) ve Tamışlar (Emiroğlu
Mahallesi) köylerinde bulunan 20’ye yakın Grekçe yazıt, yöreye ilişkin önemli bilgiler
vermektedir.
İç Paflagonya bölgesinin uzun zaman Roma yönetiminde kalması, yöremizde çok
sayıda Roma döneminden kalma eserin bulunmasına neden olmuştur. 395 yılında Roma
İmparatorluğu ikiye ayrılınca Karabük ve çevresinde bu defa da uzun sürecek bir Bizans
dönemi başlamıştır. Bizans döneminde Paflagonya’nın tarihi açık ve belirgin değildir.
Bildiğimiz tek gelişme, bölgenin VII. y.y.’dan başlayarak 922 yılına kadar olan süreçte,
Bizans–Müslüman Arap çatışmasına konu olmasıdır. Bu çatışmalar sırasında bölgede
Roma döneminde yapıldığı sanılan Eflani Şatosu, bir akritai olan (Bizans dilinde
müstahkem kale) Safranbolu ve Kastamonu kaleleri, Müslüman Araplara karşı verilen
mücadeleler sırasında bölgede ön plana çıkmışlar ve adlarını duyururlar. Yine Bizans
döneminde Eskipazar ve Safranbolu birer piskoposluk merkezi olarak yörede etkin dinsel
yerleşim alanları durumuna gelir.
Safranbolu bu statüyle 1927 yılına kadar Kastamonu’ya , o yıldan sonra Zonguldak
İline bağlanmıştır. 1937 yılında Safranbolu’ya bağlı Öğlebeli Köyü’nün, 13 hanelik bir
nüfusa sahip mahallesi olan Karabük 1934 yılında Ankara–Zonguldak demiryolunun
açılması ile, bir istasyon adı olarak ilk kez Devlet Demiryolu haritasında Cumhuriyet
tarihinde adı görülmeye başlar. Karabük’ün kuruluş öyküsü aynı zamanda Cumhuriyet
tarihimizde endüstrileşmenin öyküsü ile eş zamanlı bir anlatımı konu alır.
3 Nisan 1937 yılında Mustafa Kemal ATATÜRK’ün direktifleri ile zamanın
başbakanı İsmet İNÖNÜ tarafından Demir–Çelik Fabrikasının temeli atılır. Böylece
Karabük’ün adını Türkiye ve daha sonra dünyaya duyuracak olan süreç başlamış olur.
Ağır sanayi kuruluşu olarak Demir–Çelik Fabrikasının üretime geçmesi ile
hareketlilik kazanan Karabük’te kısa zamanda köyden kurtuluşu sağlayan şehirleşme
süreci başlamıştır.
1935 yılında demiryolunun beldeden geçmesi ile yavaş yavaş nüfus çekmeye
başlayan Karabük, nihayet 1939 yılında bir belediyeye kavuşmuştur. 1941 tarihinde Aktaş
nahiyesi haline dönüştürülürken, Karabük nahiye yapılmıştır. Karabük adına 1940 nüfus
sayımında rastlanılmaktadır. Karabük adına ilk yer veren nüfus sayımı 1945 yılına aittir.
Karabük’ün bu ve buna bağlı yıllarda nüfusu hızlı olarak artış gösterirken, 6068 sayılı yasa
ile 3 Mart 1953 tarihinde ilçe haline getirilmiştir. Karabük’ün bir ilçe olarak adı ilk kez
1955 nüfus sayımında geçmiştir. Yurdumuzda demir çelik ağır sanayinin yayılmasına,
gelişmesine öncülük eden ve okul ödevini gören Karabük, 550 sayılı Kanun Hükmünde
Kararname ile 6 Haziran 1995 tarihinde 78. İl olarak Türkiye siyasi haritasında yerini
almıştır.
A.2. İl ve İlçe Sınırları
Tablo A.1 Komşu İller
Karabük ( Merkez ) Kuzey Bartın
Safranbolu Kuzey Bartın
Eflani Güney Kastamonu
Ovacık Doğu – Güney Kastamonu – Çankırı
Eskipazar Güney – Batı Çankırı – Bolu
Yenice Güney – Batı Bolu – Zonguldak
Kaynak : Karabük İl Yıllığı, 1999
Karabük İl ve İlçelerinin sınırlarını gösteren harita Şekil A.1’de verilmiştir.
2

Şekil A. 1. Karabük İl Haritası
Kaynak: Karabük İl Yıllığı, 1999
3

A.3. İlin Coğrafi Durumu
Karabük İli, kuzeyde Bartın, kuzeydoğu ve doğuda Kastamonu, güneydoğuda
Çankırı, güneybatıda Bolu, batıda ise Zonguldak İlleri ile komşudur. Ankara–Zonguldak
demiryolu üzerindedir. Araç ve Soğanlı Çaylarının birleştiği noktada kurulmuştur.
Tablo A.2 Karabük İlinin Komşu İllere Olan Uzaklıkları
( km ) Ankara Bartın Bolu Çankırı İstanbul Kastamonu Zonguldak
Karabük 217 87 132 195 385 125 167
Kaynak : Karabük İl Yıllığı, 1999
İlimiz, Karadeniz Bölgesi’nin Batı Karadeniz Bölümünde 40° 57′ , ve 41° 34′
kuzey enlemleri ile 32° 04′ ve 33° 06′ doğu boylamları arasında yer almaktadır. İlimizin
en kuzey noktası Eflani İlçesinin kuzeyindeki Bakırcılar Köyü, en güney noktası ise
Eskipazar’a bağlı Bulduk Köyüdür. İlin en batı ucu Yenice’nin ormanlık alanlarında kalan
Danacısayyam Tepesidir. En doğuda ise Eflani’ye bağlı Kuloğlu Köyü bulunmaktadır.
Karabük’ün yüzölçümü 4145 km 2 ’dir.
İlimizin en önemli akarsuyu, Filyos Çayı’dır. Diğer akarsular ise Araç Çayı, Soğanlı
Çayı ve Eskipazar Çayı’dır. İl merkezinin rakımı 278 m. olup; merkez ilçenin yüzölçümü
704 km 2 ’dir.
İlçeler itibariyle en önemli yükseltiler; Merkez İlçede Keltepe (2.000 m.),
Eskipazar’da Hodulca Dağı (1.700 m.), Eflani’de Tepe Dağ (1.043 m.), Ovacık’ta Kıraç
Tepesi (1.400 m.), Safranbolu’da Sarıçiçek Tepesi (1.750 m.) ve Yenice’de Keçikıran
Tepesi (1.400 m.)’nden oluşmaktadır.
Tablo A.3 İlin Coğrafi Koordinatları
İlin Coğrafi Koordinatları Enlem Boylam
Kuzey ( Bakırcılar Köyü ) 41° 34′ 33° 00′
Güney ( Bulduk Köyü ) 40° 57′ 32° 52′
Doğu ( Kuloğlu Köyü ) 41° 22′ 33° 06′
Batı ( Danacısayyam Tepesi ) 41° 08′ 32° 04′
Kaynak : Karabük İl Yıllığı, 1999
A.4. İlin Topoğrafyası ve Jeomorfolojik Durumu
Karabük Araç ve Soğanlı Çayları’nın birleşmesiyle meydana gelen Yenice (Filyos)
Çayı’nın oluşturduğu vadilerle bunlar arasında kalan platolardan meydana gelmiş bir
yapıya sahiptir.
İlimiz etrafı yüksek dağ ve tepelerle çevrili bir havza karakteri gösterir. 250–500 m.
yüksekliğe sahiptir. Kuzeyindeki dağlık alandan kaynaklanan tali dereler, şehre doğru
taşıdıkları maddelerle alüvyal bir dolgu oluşturmuştur. Doğuda yer alan Safranbolu
çevresinde yükseklik 600 m.’yi bulur. Buradaki kalker platosu, Gümüş ve Akçasu
Derelerinin birleşmesinden oluşan Tabakhane Deresi ile Bulak Deresi tarafından
parçalanmıştır. Bulak ve Tabakhane Dereleri Araç Çayına doğru gömük menderesler
oluşturarak akmaktadır.
İlimizin kuzeydoğusunda kalan Eflani İlçesi ve çevresi küçük akarsularla
parçalanmış bir plato durumundadır. Buradan güneye doğru gidildikçe yükseklik artar.
4

Eskipazar İlçemiz çevresindeki arazi, batıdaki Meğri Dağı’ndan doğuya doğru
eğimlidir. Soğanlı Çayı çevresinde düzlükler yer alırken, sırt olarak isimlendirilen Ovacık–
Çerkeş sınırına yakın olan alanlarda yükseklik artmaktadır. Eskipazar çevresinde ortalama
yükseklik 740 m. civarındadır.
Ortalama yüksekliği 1.130 m. olan Ovacık, vadilerle parçalanmış plato ve düzlükler
üzerinde bulunur. Bu alanı çevreleyen sırt ve dağlar engebeli bir arazi yapısını ortaya
çıkarmaktadır.
Batıda kalan Yenice ise oldukça engebeli ve dağlık bir yapıya sahiptir. Düzlük ve
ovalık olan kesim bulunmamaktadır.
Karabük ve Safranbolu’yu kuzeyden kuşatan dağlık alanın tektonizmaya uğraması ile
kuzeydoğu–güneybatı doğrultulu bir fay hattı meydana gelmiştir. Bu alanın hemen
güneyinde ise Araç Çayı ve Yenice Irmağının içinde aktığı doğu–batı doğrultulu bir
senklinal bulunmaktadır.
Yapı bakımından geçirimsiz, yumuşak ve dirençsiz olan killi formasyonlar (kayaçlar
topluluğu) heyelanlara uygundur. Eğimin son derece fazla olduğu bu alanlarda yağışlardan
sonra sık sık heyelan ortaya çıkar. Karabük’te bulunan Yeşil Mahalle, Yeni Mahalle, Bayır
Mahalle, Çamdibi, Kapullu, Kartaltepe, Kayabaşı ve 100. yıl Mahallelerinde heyelanlar
büyük zararlara yol açmıştır.
Karabük’te genelde dağlık olan dalgalı bir arazi yapısının ortaya çıktığı, büyük ova
ve düzlüklerin olmadığı söylenebilir.
Karabük İli Dağları
Kuzey Anadolu Dağlarının bir parçasını oluşturan ildeki dağlar kıvrım dağlarıdır.
Bu dağların yüksekliği 2000 m.’yi geçmez. Karabük’ün kuzeyinde batıya doğru uzanan
geniş bir dağlık alan bulunmaktadır. Kuzey Dağları’nın uzantıları niteliğindeki bu alanda,
ortalama 1400 m. yüksekliğe sahip Çiğdem Tepe, Boyundurluk Tepe, Tekirdağ, İçbel
Tepe, Döneğen Tepe ve Başköy Dağları yer alır. Bu alanda Karabük’ün ikinci yüksek
noktasını oluşturan Sarıçiçek Tepesi (1750 m.) bulunmaktadır. Karabük’ün doğusuna
rastlayan alanda, Araç ve Soğanlı Çaylarının arasında kalan kesimde Bürnük Tepesi (1143
m.), Esendoğdu Tepesi (1144 m.) ve Tepedağ yer almaktadır.
Karabük’ün günaybatısında Keltepe, Yenidağ ve Karadağ, güneyde Aladağlar
(1040 m.), güneydoğuda ise Çakmak Dağları uzanmaktadır. Keltepe 1999 m. yüksekliği ile
Karabük’ün ve Batı Karadeniz Bölgesi’nin en yüksek noktasıdır.
Keltepe Bölgesinden Eskipazar’a doğru uzanan alanda Çal Dağı, Kavak Dağı,
Kurban Tepesi, Dede Tepesi, Eleman Dağları, Kısaç Dağları; Eskipazar Çayına paralel
uzanan Şerafettin Dağları ve doğuda Kuzören Dağı üzerindeki Dikmen Tepesi (1600 m.),
Eskipazar’ın kuzeybatısında Hodulca Dağı (1730 m.) en önemli yükseltilerdir. Yenice
çevresiyle Eskipazar’da yer alan dağlar, Bolu ve Köroğlu Dağlarının uzantılarıdır.
Safranbolu çevresinde, Araç Çayı ve kollarının parçaladığı platoluk alan üzerinde
kuzeydoğuya doğru uzanan Sipahi Dağı yer almaktadır. Daha kuzeyde kalan Eflani
çevresinde düzlükler geniş yer tutar. Burada 1416 m. yüksekliğindeki Göktepe ve Tepedağ
en önemli yükseltilerdir.
Ovacık çevresinde en yüksek dağ Çalyayla Dağı (1432 m.)’dır. Bu alanda Ilgaz ve
Köroğlu Dağlarının devamı olan Kıraç Tepe, Kocadağ, Sivriçam Doruğu, Karadağ,
Boduroğlu ve Erenler Dağları bulunmaktadır.
5

Karabük İli Ovaları
Oldukça engebeli ve eğimli yapıya sahip olan Karabük’te büyük düzlükler ve ovalar
yoktur. Araç ve Soğanlı Çaylarının kenarında küçük düzlük alanlar yer almaktadır.
Eskipazar çevresinde Hamamlı, Bayındır, Sadeyaka Ovaları yer alır. Soğanlı Çayı
vadisinde, Safranbolu’nun Geren Köyü yakınında Geren Ovası bulunmaktadır. Hamzalar
Mevkiinde ise Eskipazar Çayının Soğanlı Çayına karıştığı alanda Cemal Ovası yer alır.
Karabük İli Yaylaları
Merkez İlçede; Avdan Yaylası (1300 m.), Sorgun Yaylası (1650 m.), Dede Yaylası
(1670 m.), Büyük Düz Yaylası, Küçük Düz Yaylası, Çakıören Yaylası, Küçük Yayla,
Bostancık Düzü Yaylası, Arıcak Yaylası,
Safranbolu çevresinde; Sarıçiçek Yaylası ve Uluyayla ,
Yenice çevresinde Gökpınar, Göktepe, Meğre, Yassıyurt, Alaboğa, Karaboğa,
Bağbaşı Yaylaları ,
Eskipazar çevresinde Dede Yaylası, Keltepe’den Eskipazar’a doğru uzanan alanda
Adiller, Hasanlar, Kulat, Şerafettinler, Eğriova, Sündek, Acemler, Belen Yaylaları ,
Ovacık çevresinde Boduroğlu, Çakıllı, İmanlar ve Göllü Yaylaları bulunmaktadır.
İlin geniş yaylaları arasında bulunan Uluyayla
A.5. Jeolojik Yapı ve Stratigrafi
Karadeniz Bölgesi batı bölümünde yer alan Karabük ve çevresinde, Birinci
zamandan, Kuvaterner’e kadar değişik yaşlarda, pek çok litolojik birim gözlenmektedir.
Karabük-Safranbolu Tersiyer havzası, batıda Bolu kuzeyinden başlayıp doğuda Çelebiler
ve Kastamonu’ya değin uzanan, genişliği batıda 2-2,5 km’den doğuda 30-35 km’ye değin
değişen, yaklaşık KD-GB uzanımlı ve hemen tümüyle Eosen yaşlı tortul kayalarla
doldurulmuş, huni biçimli bir alandır. Havza, güneyden Çağlayan Formasyonu ve Anadolu
napı ile kuzey ve kuzeybatıdan ise Jura öncesi yaşlı metamorfitler ve yine Çağlayan
Formasyonu ile sınırlıdır.
6

Karabük-Safranbolu Tersiyer havzası ve çevresinde Blumenthal (1948) tarafından
yapılmıştır. Blumenthal (1948), havzanın kuzeybatı kenarını ‘Karabük Hattı’ olarak
adlandırmış ve bunun tektonik nitelikli olduğunu vurgulamıştır.
Bölgede temel birimleri oluşturan, Paleozoyik yaşlı Formasyonlar batıda, kuzeyde ve
doğuda sınırlı alanlarda yüzeylenmiştir. Temel birimler üzerine gelen Mezozoyik yaşlı
birimler, İnaltı Formasyonu kireçtaşları olarak ve Ulus Formasyonu da fliş serisi olarak
temsil edilmişlerdir. En üstte yatay ve yataya yakın katmanlı birimler, senozoyik yaşlı
formasyonlardan oluşmuştur. Akarsu vadilerinde Kuvaterner yaşlı alüvyon çökelleri en
genç birimleri oluşturur
Kuzey Anadolu Dağlarının bir parçası olan Karabük’teki dağlar, ana çatısı Alp
Orojeniziyle ortaya çıkan kıvrım dağlarıdır.
Karabük’te III. Jeolojik zamanda oluşan kalkerli (Kireçtaşı) araziler geniş yer kaplar.
Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalarda bulunmaktadır. VI. Jeolojik zamanda
(Kuvaterner) Ovacık çevresindeki traverten (Kalker tabaka) alanı oluşmuştur.
Vadiler ise kuvaternerde akarsuların gelişip, plato yüzeylerini yarmasıyla
oluşmuştur. Safranbolu ve Eflani çevresindeki kalkerli arazi metamorfizmaya
(başkalaşıma) uğramış, zengin mermer yatakları oluşmuştur. Eflani’de mermer dışında
çakmak taşı ve kömür yatakları da bulunmaktadır. Ovacık’ta bol miktarda alçı taşı
bulunmakta, ara ara gnays ve bazaltlara da rastlanmaktadır. Yenice’de dolomit ve kuvarsit,
Eflani’de kuvarsit yatakları bulunmaktadır.
İlimizde, farklı devirlere ait Jeolojik birimler geniş alanlarda yayılmıştır. Farklı
ortamlarda, farklı litolojik özelliklerde oluşan bu birimler, farklı zamanlardaki tektonik
olaylarla, kıvrılmışlar, kırılmışlar, yer yer yükselimleri, yer yer de çöküntü alanlarını
meydana getirmişlerdir.
Stratigrafi :
Karabük ve yakın dolaylarında Üst Mesozoyik, Alt Tersiyer ve Kuvaterner yaşlı
kayalar yüzeyler, Üst Mesozoyik yaşlı kayalar, genelde fliş fasiyesinde olup Tersiyer
havzasının temelini oluşturur. Havzanın içinde ise egemen olarak Alt Lütesiyen yaşlı
küçük taneli kırıntılar (silttaşı, kiltaşı, marn), Nummulites’li kumlu kireçtaşları ve
Kuvaterner yaşlı fakat iki ayrı dönemde oluşmuş akarsu tortulları yüzeyler.
-Çağlayan Formasyonu
Birim önce Ketin ve Gümüş (1963) tarafından adlanmış olup, birimin tip yeri
inceleme alanı dışında olan Çağlayan Köyü’dür. Birim genelde fliş fasiyesi ile temsil
edilir.
Çağlayan Formasyonu hemen hemen tüm Pontidler’de yaygın olarak yüzeyler.
Tabanında Jura öncesi metamorfitleri ve granit-granodiyorit türü sokulum kayalarını
uyumsuzlukla örten birim, tavanda değişik ilişkiler sunar.
Çağlayan Formasyonu’nu temsil eden fliş başlıca sarı-kahve renkli türbiditik
kumtaşı, silttaşı, kumlu kireçtaşı, gri-siyah renkli şeyl ve marn ardışımından oluşur.
Bunların yanı sıra gri-beyaz renkli, katmanlanmasız ile iyi katmanlanmalı, metreden birkaç
kilometreye değin değişen boyutlu, Jura-Alt Kretase yaşlı kireçtaşı olistolitleri ve alacalı
renkli, hemen tümüyle ofiyolitik gereçli olistostromlar ve değişik tür sedimanter yapı
içerir. Yeğin sıkışma tektoniğinin bir sonucu olarak gelişen devrik ve bakışımsız kıvrımlar
birim içinde çok yaygındır. Aynı sıkışma tektoniğinin diğer bir sonucu olarak da Karabük
ili kuzeybatısında Çağlayan Formasyonu, Alt Lütesiyen yaşlı kaya birimleri üzerine
kuzeybatıdan güneydoğuya doğru devrilmiştir.
7

-Karabük Grubu (Tk)
Karabük ve yakın dolayında Alt Lütesiyen yaşlı kayalar dört formasyon ve dört
üyeye ayırtlanmıştır. Tüm bu birimler, birim içinde yer alan en büyük yerleşim alanının
adıyla Karabük Grubu olarak adlanmıştır. Karabük grubunu oluşturan formasyonlar, alttan
üste doğru Küpler, Gazez, Hastarla ve Armeşe’dir.
-Küpler Formasyonu
Birim, taban çakıltaşı ve onun üzerinde yer alan kumlu kireçtaşı ile temsil edilir.
Formasyon’un tip yeri Küpler Köyü’dür.
İnceleme alanının kuzeybatı kesiminde, güneybatıda Kayacık Mahallesi’nden
kuzeydoğuda Tuzla Tepe ve Bulak Köyü’ne kadar uzanan, dar ve uzun bir korniş
biçiminde yüzeyler. Ayrıca derince kazılmış olan Bulak Deresi’nin tabanında da gözlenir.
Birimin taban dokanağı, Alt Kretase yaşlı Çağlayan Formasyonu ile açılı uyumsuz,
tavan dokanağı ise Gazez Formasyonu ile geçişlidir. Ayrıca Armeşe Formasyonu ile de yer
yer faylıdır. Bulak Deresi ve Küpler Köyü dışında, birimin taban dokanağı güneye
devriktir. Gerek bu durum, gerekse aşınmaya karşı çevre kayaçlarından daha dayanımlı
olduğu için Küpler Formasyonu dik ve yüksek bir topografya oluşturur. Bu nedenle de
uzaktan bile kolayca seçilir.
Küpler Formasyonu, tip yeri olan Küpler Köyü’nde, Çağlayan Formasyonu üzerine
taban çakıltaşı ile uyumsuz olarak gelir. Gri-sarı-boz renkli olan taban çakıltaşı, başlıca
siyah-yeşil,sarı renkli türbiditik kumtaşı, kireçtaşı ve ofiyolitik birimlerden türemiş değişik
tür ve boyutlu (mm-80 cm) bileşenlerden oluşur. Bu bileşenler iyi yuvarlaklaşmış fakat
seçilmemiştir. Bunlar, sarı renkli kumtaşından oluşan bir hamur içinde dağınık olara
bulunur. Taban çakıltaşı ile çağlayan Formasyonu dokanağında yer yer erime tüpleri
gözlenir. Üste doğru önce sarı renkli kumtaşı, daha sonra da kumlu, bol fosilli, kalın
katmanlı (75 cm-2 m) kireçtaşlarıyla devam eden birim, daha üstte Gazez Formasyonu’na
geçer.
Gerek çakıltaşlarının kumtaşından oluşan hamuru içinde, gerekse daha üstteki
kumlu kireçtaşları içinde
Assilina exponens ( Sowerby ),
Nummulites uroniensis A. Hein ( A-formu),
Alveolina sp.
Orbitoides sp.
Cuvillerina sp.
Acervulina sp.
Milliolidae
Victoriellidae
Gastropoda gibi fosiller saptanmış ve Küpler Formasyonu’na Alt Lütesiyen yaşı
verilmiştir.
Birimin gerek kaya türü gerekse fosil içeriği onun, yüksek enerjili fakat sığ denizel
bir ortamda oluştuğunu gösterir.
-Gazez Formasyonu ( Tkg )
Formasyon kumtaşı, silttaşı, marn ve sucuk yapılı kumlu kireçtaşı ardışımıyla
temsil edilir. Birimin tip yeri Emek Mahallesi batısındaki Gazez yöresidir.
8

Gazez Formasyonu içinde Küpler Formasyonu’ndaki fosil topluluğuna ek olarak
Lockhartia cf.alveolata Silvestri ve Discocyclina sp. fosilleri de bulunmuş ve birime Alt
Lütesiyen yaşı verilmiştir.
-Hastarla Kireçtaşı
Birim sucuksu yapılı kireçtaşları ile temsil edilir. Bulak Deresi’nin her iki
yamacında, Armeşe Deresi’nin Araç Çayı ile birleştiği kesimde ve Kayabaşı Mahallesi’nin
batısında Filyos Çayı’nın güney yamacında dik kornişler şeklinde görülür. Tabanda Gazez,
tavanda ise Armeşe Formasyonu ile geçişlidir.
Hastarla kireçtaşı beyaz-boz-sarı renkli, kumlu, oldukça sert, sucuk yapılı, kalın
tabakalı kireçtaşlarından oluşur. Belirli doğrultularda gelişmiş sistemli kırıklarla tuğla
biçimli parçalara bölünmüş olup, dik kornişler oluşturur. İçerisindeki fosil içeriğine
bakılarak birime Alt Lütesiyen yaşı verilmiştir.
-Armeşe Formasyonu
Formasyon genelde küçük taneli kırıntılılarla (silttaşı, kiltaşı, marn ) temsil edilir ve
tip yeri Armeşe Deresi’dir.
Armeşe Formasyonu inceleme alanının en yaygın birimidir. Güneybatıda Belen
Köyü ile Kayacık Mahallesi’nden, kuzeydoğuda Emek Mahallesi’ne değin hemen her
yerde Armeşe Formasyonu’na rastlanır. Tabanda Hastarla kireçtaşı ile geçişli ve Gazez
Formasyonu ile faylı iken tavanda değişik ilişkiler sunar.
Armeşe Formasyonu en altta silttaşı-kiltaşı ardışımı ile başlar ve 10-12 m
kalınlığındaki bu kesim üzerine, boz renkli, ince-orta-kalın katmanlı (5-15-60 cm), bol
Nummulites’li kireçtaşı ve mavi marn ardışımı gelir. Yaklaşık 4-6 m kalınlığındaki bu
düzey ise boz-mavi renkli silttaşı-kiltaşı ve mavi marn ardışımıyla izlenir. Armeşe
Formasyonu’nun alt kesimini oluşturan ilk iki düzey Köydere Üyesi, üst kesimini oluşturan
üçüncü düzey ise Beşbinevler Üyesi olarak adlanmıştır. Birimin Armeşe Deresi’nin aşağı
çığırında ölçülen toplam kalınlığı 29.5 m’dir.
Armeşe Formasyonu içinde
Nummulites sp (granüllü ).
Assilina sp.
Discocyclina sp.
Operculina sp. fosilleri mevcuttur.
Birimin gerek kaya türü gerekse pelajik fosiller içermesi, kıyıdan uzakta ve yukarda
sözü edilen diğer üç formasyondan daha derin denizel bir ortamda oluşmuş olduğunu
gösterir.
-Açma Formasyonu (Tqa)
Birim, akarsu ortamı ürünü olan çakıltaşları ile temsil edilir ve tip yeri Yenişehir
Mahallesi kuzeyindeki Açma Sırtı’dır. Açma Formasyonu, güneyde Filyos ve Araç Çayı
ile kuzeyde Değirmenci fayı arasında kalan alanda yaygın olarak yüzeyler. Genelde
Armeşe Formasyonu’nun küçük taneli ve kolayca aşınabilen kırıntılıların içinde,
kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda gelişmiş vadiler arasında kalan dar ve uzun sırtlar,
hemen tümüyle Açma Formasyonu’ndan oluşur. Birim tabanda Armeşe Formasyonu ile
uyumsuz, tavanda ise günümüz aşınım yüzeyidir.
Açma Formasyonu, çoğu iyi seçilmemiş (unsorted) çakıltaşları ile temsil edilir.
Bileşenleri iyi yuvarlaklaşmış olup, bileşen boyutu birkaç cm’den 70-80 cm’ye değin
9

değişir. Başlıca ofiyolitik kayaçlar, Jura yaşlı kireçtaşı, Kretase yaşlı türbiditik kumtaşı ve
Karabük grubunu oluşturan değişik tür birimlerden türemiş çakıllar, sarı renkli
kumtaşından oluşan bir hamur içinde gevşek olarak birbirlerine tutturulmuştur. Yer yer de
örneğin Küpler Köyü dolayında olduğu gibi, çakıltaşları ritmik dereceli katmanlanma ve
tekne biçimli çapraz katmanlanma sunar ve mercek biçimli kumtaşı düzeyleri içerir.
Birimin ölçülebilen kalınlığı birkaç metre ile 50 m arasında değişir.
Birim içinde herhangi bir fosil bulgusuna rastlanmamıştır. Bu nedenle birimin
kesin yaşı bilinmemektedir. Bununla birlikte göreli yaşının En Üst Pliyosen-Pliyostesen
olabileceği varsayılmıştır.
-Alüvyonlar ( Qaly )
Soğanlı, Araç ve Filyos Çayları boyunca geniş alanlar kaplayan alüvyon oluşukları
başlıca kil, kum ve çakıllardan oluşur. Ayrıca menderesli nehir niteliğindeki bu akarsuların
yatakları boyunca oldukça geniş taşkın sahaları gelişmiştir. Kalınlıkları 5-20 m arasında
değişir. Filyos Çayı’nın kuzey yamacında ve Değirmenci fayına yaslanmış olarak yığışmış
yamaç döküntüleri de diğer bir alüvyon türünü oluşturmaktadır.
Yapısal Jeoloji :
Karabük-Safranbolu Tersiyer havzasında yer alan kaya birimlerinin alpin
hareketinden etkilendiği görülmektedir. Bu etkileşimde daha yaşlı birimler kuzeybatıdan
güneydoğuya doğru Eosen yaşlı kayalar üzerine itilmiş olduğu görülür. Bu nedenle Alt
Lütesiyen yaşlı kayaları yer yer Alt Kretase yaşlı Çağlayan Formasyonu altına açılı olarak
girmiş ve ona yaslanmış olarak bulunur.
Diğer taraftan Piliyostosen yaşlı Açma Formasyonu da açılı bir uyumsuzlukla Alt
Lütesiyen yaşlı birimleri örter.
İnceleme alanında önemli bir kırık olan Değirmenci fayı güneybatıdaki Kayacık
mahallesi ile kuzeydoğudaki Tuzla tepe ve Bulak köyü arasında yaklaşık 14 km lik bir
uzanım gösterir. Fayın güney bloğu 30-40 m kadar düşmüş, 70-80 derece güneye eğimli
bir makaslama kırığı şeklindedir.
Olasılıkla Lütesiyen sonunda yaklaşık kuzey-güney doğrultulu sıkışma geriliminin
etkisinde kalan inceleme alanında Tersiyer havzasının büyük boyutlu, bakışımsız bir
senklinal oluşturduğu ve ilerideki evrelerde bu senklinal yapının kuzey kanadının güneye
devrilmiş olduğu ve fayın oluşumunu hazırladığı söylenmektedir.
Karabük İli Jeoloji Haritası Şekil A.2’de, Karabük-Safranbolu Tersiyer Havzası
Şekil A.3’te verilmiştir.
10

Şekil A.2 Karabük İli Jeoloji Haritası (1/50.000)
Kaynak : Karabük Jeoloji Mühendisleri Odası, 2003
11

Şekil A.3 Karabük-Safranbolu Tersiyer Havzası
Kaynak : Karabük Jeoloji Mühendisleri Odası, 2003
12

A.5.1. Metamorfizma ve Mağmatizma
Tortul Birimler
Birinci Zaman ( Paleozoyik )
Sınırlı alanlarda yüzeylenen Paleozoyik yaşlı temel birimler, batıda, kuzeyde ve
kuzeydoğuda olmak üzere, üç ayrı grupta görüntülenmektedir. Bu bölgelerde Kartal
Formasyonu ve Yılanlı Formasyonu yüzeylenmektedir.
Kartal Formasyonu ( Devoniyen )
Mavimsi gri renkli siltli çamurtaşı, boz renkli şeyl, marn, siltli kumlu kireçtaşı
seviyelerinden oluşan ve Alt Devoniyen yaşlı olarak kabul edilen bu seri, Eflani – Araç
arasında yer alan Karadere istifinde görülmektedir. Kurtgelişi Tepe ve Sarı Çiçek Tepe
kuzeyinde ve Karabük Yenice arasında, Filyos Vadisi yamaçlarında da bu temel birimler
yer yer yüzeylenmektedir. Kolay aşınabilir litolojileri ile yumuşak bir topografya sunan
birimin, üst seviyelerinde dolomit katmanlarının kalınlıklarının artması ve ardalanan diğer
litolojilerin kaybolması ile, Kartal Formasyonu Yılanlı Formasyonu’na geçiş gösterir.
Yılanlı Formasyonu ( Devon – Karbonifer )
Koyu gri, siyahımsı gri renkli dolomit ve dolomitik kireçtaşlarından oluşan Yılanlı
Formasyonu, Kartal Formasyonu ile birlikte, temel birimlerin yüzeylendiği alanlarda,
Kartal Formasyonu’nun üst seviyesi olarak geliştiği görülmektedir. Dolomitik kireçtaşı
olarak tanımlanmıştır. Bu kireçtaşları çok sert, bol kalsit damarlı ve koyu gri renklidir.
Üzerlerine, İnaltı Kireçtaşları ve diğer daha genç birimler uyumsuz olarak gelişir.
İkinci Zaman ( Mezozoyik )
İnaltı Formasyonu ( Jura – Kretase )
İnaltı formasyonu, karstik özellikler gösteren katmanlı kireçtaşlarından oluşmuştur.
Safranbolu’nun doğusunda, Konarı Köyü’nden itibaren, Asarkayası Dere Vadisi boyunca
geniş alanlarda yüzeylenmiştir. Bu yörede kuzey kesimde, kireçtaşı yüzlekleri üzerinde,
düden, mağara, lapiye ve karstik kaynak gibi, yaygın karst oluşumları gözlenmektedir.
Karabük’ün kuzeyinde, Manastır Tepe ( 1.555m. ), Kuru Doruk Tepe ( 1.378m. ), Erenler
Tepe ( 1. 735m.), gibi yüksek topografyayı oluşturan alanlar, tamamen bu karstik
kireçtaşları ile kaplanmıştır. Bu kireçtaşı yüzleklerinin doğu dokanaklarından, Gürleyik,
Hızar ve Mağara Kaynakları boşalmaktadır. Karabük doğusunda, Yenice’ye doğru Filyos
Vadisi boyunca, genç Tersiyer yaşlı tortul birimlerin altında da aynı karstik kireçtaşları yer
almaktadır. İnaltı formasyonu olarak adlandırılan karstik kireçtaşları, mavimsi gri, grimsi
boz, yer yer siyahımsı gri renkli, erime boşluklarının dışında, gözeneksiz, kalın, çok kalın
katmanlıdır. Kireçtaşları midye kabuğu şeklinde kırılmalıdır. Yılanlı Formasyonu’nun
dolomitik kireçtaşları üzerinde açık rengi ile ayırt edilmektedir.
Karst yapısı ile belirgin olan birimin üst dokanağı, Ulus Formasyonu ile uyumsuz
olarak görülür. Devrakani Havzasında bu geçişler uyumlu olarak görülmektedir.
Ulus Formasyonu ( Kretase )
Karabük ve Safranbolu dolayında, İnaltı Formasyonu üzerinde geniş alanlar
kaplamaktadır. Fliş sayesinde gelişmiş olan Ulus Formasyonu; şeyl, marn, silttaşı, kumtaşı,
konglomera ve kireçtaşı litolojilerinden oluşmuştur. Şeyl seviyeleri, gri, mavimsi –
yeşilimsi gri, boz renkli, yer yer alt seviyelerde silisli, üste doğru da karbonatlıdır.
13

Kumtaşı ve silttaşları; boz, gri, kahverengimsi gri renkli, ince – orta kalın katmanlı,
keskin köşeli kırılmalı, orta – iyi derece boylamalı ve polijenik elemanlıdır.
Genelde fliş seviyeleri yumuşak dokusuyla yayvan bir topoğrafya oluşturmuştur. Bu
yayvan topoğrafyada, dallı dağınık bir akarsu şebekesi gelişmiştir. İnaltı Formasyonu ve
diğer daha eski temel birimler üzerine uyumsuz olarak gelen birimi, daha genç birimler
örtmektedir. Alt seviyelerde, konglomera hakim litoloji olarak görülür. Üst seviyelerde ise
çamurtaşı, silttaşı ve kumtaşı hakim birimlerdir. Yer yer birim içinde, İnaltı kireçtaşı
blokları, olistolitler olarak yer almaktadır.
Üçüncü Zaman ( Senozoyik )
Kılıçlar Formasyonu (Üst Paleosen – Eosen)
Safranbolu İlçemizde ve doğusunda geniş alanlarda gözlenen, “Safranbolu Kireçtaşı”
olarak da adlandırılan bu formasyon, kireçtaşı ağırlıklı litolojik birimlerden oluşmuştur.
İnaltı ve Ulus Formasyonları üzerine transgresif olarak gelişmiştir. Üste doğru
Karabük Formasyonu ile dereceli geçişi olan birim, Neojen yaşlı çökeller tarafından
örtülmüştür. Kılıçlar Formasyonu tabanda çakıltaşı, kırmızı renkli kumtaşı, karbonatlı
kumtaşı litolojileri ile başlar ve üste doğru tamamen kireçtaşlarına geçmektedir.
Kireçtaşları krem, bej, beyaz, gri renkli, alt kesimlerde kalın, çok kalın, üste doğru orta
kalın tabaka kalınlıklı, düzgün katmanlı, yer yer kumlu, bol fosillidir. Fosilli mikrit,
istiflenmiş biyomikrit, biyosparit tipli kireçtaşları, tıkız, midye kabuğu şeklinde kırılımlı ve
belirgin katmanlıdır.
Karabük Formasyonu (Eosen)
Karabük’ten başlayarak, doğuya doğru Araç Çayı Vadisi’nin her iki tarafında yaygın
olarak görülen ve genellikle yeşilimsi marnlardan oluşan seviyeye “Karabük Formasyonu”
adı verilmiştir. Genelde kolay aşınabilen litolojisinden dolayı, yayvan bir topografya
oluşturmuştur.
Genellikle bej, yeşilimsi boz renkli marnlardan oluşan birim içinde, karbonat
çimentolu, ince – orta katmanlı, gevşek tutturulmuş, yarı yuvarlak, yuvarlak taneli, iyi
boylanmalı, yer yer çakıllı kumtaşları yer alır. Üst seviyelere doğru, kumtaşları
konglomeralara geçiş gösterir. En üst seviyelerde, çamurtaşı ve silttaşları ile jipsli
oluşumlar da gözlenir.
Araç Formasyonu
Karabük Formasyonu üzerine uyumlu olarak gelen çamurtaşı, kiltaşı ve evaporit
oluşuklarla başlayan bu formasyon, genelde kumtaşı, konglomera, marn, tüf, tüfit ve
aglomera seviyeleri ardalanmasından oluşmuştur.
Yataya yakın 3 – 5 derece eğimli katmanlardan oluşur. Soğanlı Çayı güney ve
kuzeyinde geniş alanlar kaplamıştır. Araç Çayı güney yakasında da, Karabük ile Araç
arasında sürekli izlenir.
Soğanlı Formasyonu (Üst Eosen)
İlimizin güneydoğusunda, Soğanlı Vadisi boyunca görülen kireçtaşları “Soğanlı
Kireçtaşlar” olarak formasyon aşamasında tanımlanmıştır. Açık turuncu, krem renkli, sert
köşeli, kırılmalı, altta orta – kalın, üste doğru ince – orta tabakalı kalınlıklı, belirgin
katmanlı, altta marn ve karbonatlı kiltaşı ara katkılı olan kireçtaşları, seyrek biyomikrit,
istiflenmiş biyomikrit kaya tiplidir.
14

Neojen Yaşlı Çökeller
Araç Çayı kuzeyinde yer yer örtü olarak görülen, Neojen yaşlı çökeller, genelde düz
ve yayvan sırtlar oluşturmuştur. Birim genelde gevşek tutturulmuş konglomera, kumtaşı,
silttaşı, çamurtaşı ve yer yer de gölsel kireçtaşı litolojilerinden oluşur.
Dördüncü Zaman (Kuvaterner)
Akarsu vadileri boyunca uzanan akarsu alüvyonları, aktüel çökelleri oluşturmuştur.
Vadi alüvyonları pekişmemiş kum, çakıl, kil karmaşasından oluşmuştur. Soğanlı Çayı ve
Araç Çayı üzerinde açılan araştırma sondaj kuyuları ve su sondaj kuyuları verilerine göre,
vadi alüvyonlarının kalınlığı 30 – 35 m.’yi bulmaktadır.
Magmatik Kayaçlar :
Karabük-Yenice arasında, Filyos Vadisi yamaçlarında görülen Dirgene Granotoidleri
ile Andıraz Granitleri magmatik kayaçları temsil eder. Granotoidler, Paleozoyik yaşlı temel
birimleri katetmişlerdir. Kestiği birimleri farklı derecelerde değişikliğe uğratan magmatik
kayaçların, üst dokanağı Üst Jura-Kretase yaşlı İnaltı Kireçtaşları tarafından örtülmüştür.
Bu ilişkileri nedeniyle Mezozoyik (Dogger) yaşlı olarak kabul edilmişlerdir.
Soğanlı Çayı Vadisinde Andıraz Baraj yeri dolayında yüzeylenen granitler, farklı
özellik gösterirler. Bu magmatik birim; granit, granodiorit karmaşığı şeklinde görülür. Bu
bölgedeki magmatik intrüzyonun, Kuzey Anadolu’da yaygın görülen, Kretase sonrası
Laramiyen Orojenezi ile ilgili intrüzyon grubundan olduğu kabul edilmiştir.
A.5.2. Tektonik ve Paleocoğrafya
Geniş alanlar kaplayan Senezoyik yaşlı tortullarda tektonik hareketler doğu-batı
doğrultulu olarak izlenir. Karabük-Safranbolu yerleşim bölgesinin kuzeybatısında
Mezozoyik ve Senozoyik yaşlı formasyonların dokanağı boyunca görülen Karabük fayı,
Kretase yaşlı birimleri Senozoyik yaşlı genç birimler üzerine iten bir ters faydır.
Karabük I. derece deprem kuşağında yer almaktadır. Ancak günümüze kadar şiddetli
hasar verici depreme rastlanmamıştır. Karabük İli deprem haritası Şekil A.4’te verilmiştir.
Sonuç olarak; Karabük İli, çevresi yüksek rakımlı tepe ve dağlarla çevrilmiş olup,
yüksek tepe ve dağlar şehrin rüzgarını kesmekte ve merkezde türbülanslı akış meydana
gelmektedir. Bu doğal şartlar altında şehrin bir köşesinde ortama atılan kirletici maddeler,
şehrin her bölgesine yayılmaktadır. Yüksek basınç alanlarının varlığı, bağıl nem ve rüzgar
hızı; SO 2 ve PM emisyon değerlerinin yayılma ve dağılma özelliğini belirleyen ve
denetleyen karakteristiklerdendir. Meteorolojik parametrelerin hava kirliliği üzerindeki
etkileri yapılan bilimsel çalışmalarla belirlenmiştir. Aynı zamanda Karabük İli, yüksek dağ
ve tepelerle çevrili bir havza karakterinde olması sebebi ile eğimi fazla olan arazilere sahip
olup, bu nedenle orta derecede su erozyonu yaşanmaktadır
15

Şekil A.4 Karabük İli Deprem Haritası (1/50.000)
Kaynak : Deprem Araştırma Dairesi ANKARA, 2003
KAYNAKLAR :
Karabük İl Yıllığı, 1999
Karabük Jeoloji Mühendisleri Odası
Deprem Araştırma Dairesi, ANKARA
16

(B). DOĞAL KAYNAKLAR
B.1. Enerji Kaynakları
B.1.1. Güneş
İlimizde güneş enerjisinden bir enerji kaynağı olarak faydalanılmamaktadır. Bazı
konutlarda gün ısı denilen ve günlük sıcak su elde etmekte kullanılan sistemler vardır.
Karabük İli açık günlerin sayısı Tablo B.1.’de verilmiştir.
Tablo B.1. Karabük İli Açık Günler Sayısı (1994-1997 Yılları Arası)
1994 YILI AÇIK GÜNLER SAYISI
AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
AÇIK GÜN
SAYISI 5 9 2 9 14 18 23 24 24 7 5 2
1995 YILI AÇIK GÜNLER SAYISI
AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
AÇIK GÜN
SAYISI 1 3 4 12 17 19 17 21 16 2 4 11
1996 YILI AÇIK GÜNLER SAYISI
AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
AÇIK GÜN
SAYISI 9 4 - 14 14 18 18 14 7 9 13 -
1997 YILI AÇIK GÜNLER SAYISI
AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
AÇIK
GÜN SAYISI 5 5 3 10 11 9 3 12 6 8 2
Kaynak : Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
B.1.2. Su Gücü
Konu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.
B.1.3. Kömür
İlimiz sınırları içinde kömür rezervi bulunmamaktadır.
17

B.1.4. Doğalgaz
İlimiz sınırları içinde doğalgaz rezervi bulunmamaktadır.
B.1.5. Rüzgar
Tablo B.2. Rüzgar Durumu (1994, 1996, 1997 Yıllarına ait)
1994 Yılı Karabük İli Rüzgar Durumu
AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Ort.Rüzgar
Hızı( Bofor) 1,8 1,7 1,7 1,8 1,7 1,8 1,4 1,6 1,8 1,8 1,5 1,7
Hakim
Rüzgar Yönü S W W SW SW N N W W SW W NW
En Kuv. SW/7 W/7 SW/7 SW/8 NW/7 NW/6 NW/7 W/7 W/4 NW/7 NW/7 SW/6
Rüzgar Yönü
En Kuv. Rüz
Gün 1994
30.01 11.02 29.03 09.04 09.05 22.06 15.07 16.08 26.09 26.10 21.11 11.12
1996 Yılı Karabük İli Rüzgar Durumu
AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Ort.
RüzgarHızı 1,7 1,7 1,5 1,8 1,8 1,5 1,6 1,8 1,8 1,7 1,5 1,6
Hakim
Rüz.Yönü N N N NE E SW S N E E N W
En Kuv.Rüz
Hızı /Yönü W/7 W/6 NW/7 SE/7 N/7 SW/6 SW/7 S/7 NW/7 SE/6 NW/7 SW/8
1997 Yılı Karabük İli Rüzgar Durumu
AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Ort.
Rüzgar Hızı 1,4 1,6 1,8 1,6 2,0 2,0 3,0 3,3 2,8 2,6 2,3 2,6
Hakim Rüz.
Yönü NE SW NE SW SW SW SW SW SW SW SW SW
En Kuv.Rüz
Hızı veYönü NE/6 SW/7 SW/7 SW/7 W/8 W/7 W/8 SW/8 SW/7 SW/8 S/6 N/7
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
18

Tablo B.3 2004 Yılı Yıllık Ortalama Rüzgar Hızı
AYLAR
Ortalama Rüzgar
Hızı Ve Hakim Yönü (m/sn)
OCAK
0.5/NE
ŞUBAT
0.5/NNE
MART
0.5/N
NİSAN
0.6/NNE
MAYIS
0.5/SW
HAZİRAN
0.5/SW
TEMMUZ
0.8/SW
AĞUSTOS
0.7/SW
EYLÜL
0.4/N
EKİM
0.3/N
KASIM
0.4/N
ARALIK
0.3/N
YILLIK
0.5/N
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
B.1.6. Biyokütle
İlimizde biyokütle enerjisinden yararlanılmamaktadır.
B.1.7. Petrol
Karabük ili sınırları dahilinde petrol rezervi bulunmamaktadır.
B.1.8. Jeotermal Sahalar
İlimiz, Safranbolu İlçesi, Bostanbükü Köyü İçme Kaynağı jeotermal bir kaynaktır. Bu
kaynak florün içeren, sodyumlu, sülfatlı sular sınıfına girmektedir. 1980 yılında yapılan
ölçüme göre sıcaklığı 16 °C, debisi ise 0.005 lt/sn. olup ekonomik bir kaynak değildir.
Alan adı
: Eskipazar
Sıcak Su Kaynak Adı : Akkaya
Sıcaklık( C ) : 30-35
Debi (lt/sn) : 3,5
Potansiyel (MWt) : --
Kullanım Alanı : Kaplıca
B.2. Biyolojik Çeşitlilik
B.2.1. Ormanlar
İlimiz sınırları içerisinde 241.334 hektar orman alanı bulunmaktadır. Bunun 199.386
hektarı koru ormanı, 33.325 hektarı ise baltalık orman alanıdır. Koru ormanlarının serveti
35.555.780 m 3 , baltalık ormanların serveti 610.831 m 3 ’tür. Toplam ağaçlandırılan alan 13.754
hektar olup; bu alana 2.549.000 fidan dikilmiştir. Karabük İli sınırlarındaki üretim
ormanlarından ortalama yıllık 96.000 m 3 tomruk, 2.971 m 3 maden direği, 339 m 3 tel direği,
9.320 m 3 sanayi odunu, 39.518 m 3 kağıtlık odun, 10.504 m 3 lif–yonga, 25.540 m 3 yakacak
odun olmak üzere toplam 14.815 m 3 orman emvali üretimi yapılmaktadır. İşletmeler itibari ile
ormanlık saha dökümü (ha) Tablo F.4’te verilmiştir.
19

İlimiz orman örtüsü, rakımla orantılı olarak yapraklı ağaçlarla başlayıp, yükseklere
doğru ibreli ormanlara dönüşür. İlimiz orman örtüsü Kızılçam, Karaçam, Sarıçam, Ardıç
,Kayın, Meşe, Gürgen, Kavak, Kestane türlerden oluşur. Bu ana ağaç türlerine ilaveten yer yer
Kızılağaç, Diş Budak, Karaağaç, Kiraz, Akçaağaç, Orman Gülü, Çoban Püskülü, Koca Yemiş,
Böğürtlenler, Porsuk Ağaçları, Istıranca Meşelerine de rastlanır. İlimizde 2004 yılında
ağaçlandırma sahalarında 3100 Ha. lık sahada fidan dikimi ve bakım çalışması yapılmıştır.
Orman Varlığının Faydaları : Kullanılabilir Doğal Kaynaklar olan Ormanların İnsanlara
olduğu gibi tüm canlılara da sayısız faydaları vardır. Orman varlığının yararlarından bir kaçını
şöyle sıralayabiliriz.
Orman Ürünlerinin Üretim Fonksiyonu
Hidrolik Fonksiyon
Antierrasyonel Fonksiyon
Klimatik Fonksiyon
Toplum Sağlığı Fonksiyonu
Tabiatı Koruma Fonksiyonu
Estetik Fonksiyonu
Represyon Fonksiyonu
Ulusal Savunma Fonksiyonu
Bilimsel Fonksiyon vb.
B.2.1.1. Odun Üretimine Ayrılan Tarım Alanları
İlimizde odun üretimine ayrılan tarım alanları bulunmamaktadır.
B.2.2. Çayır ve Mera
İlimiz yüzölçümünün ( 414.500 Hektar ) % 13’’ünü (53.804 Hektar ) çayır ve meralar
oluşturmaktadır.
Çayır–mera ve yayla gibi alanlar doğal olarak oluşmuş yem bitkileri alanlarıdır.
Ülkemizde meralar bakımsızlık, aşırı ve kapasitesinin üzerinde otlatma yapıldığından verimleri
düşmüş ve vasıflarını yitirmişlerdir.
İlimiz yeterli yağış aldığından ve meraya bağlı hayvancılığın az olmasından dolayı
vasıflarını yitirmemiş, hayvanların otlatılmasına elverişliliğini korumuştur.
İlimizde sulanmayan ve tarıma elverişli alanların büyük bir bölümü nadasa
bırakıldığından bu alanlarda hayvanlar otlatılabilmektedir. Çayır ve meralarımızdan bir dekara
80 kg. kaba yem üretildiği düşünülürse çayır ve meralarımızdan 52.643.200 kg. kaba yem
üretilmektedir.
B.2.3. Sulak Alanlar
İlimiz sınırları içinde sulak alan bulunmamaktadır.
B.2.4. Flora
Safran (Crocus sativus), Türkiye’de sadece Safranbolu Davutobası Köyü’nde dar bir
alanda (3-4 dekarlık) yetiştiriciliği yapılmaktadır. Safran, soğanlı bir bitkidir. Soğan çapları 2-4
cm. kadardır. Kendi ağırlığının yüzbin katı oranında bir sıvıyı sarıya boyama özelliği olan
safran bitkisi sonbaharda çiçek açıp ürün vermektedir. Eflatun-mor taç yaprakları arasında sarı-
20

kırmızı lifleriyle çiğdeme benzeyen safranın bir gramı için 150’ye yakın lif (tepecik) toplamak
gerekiyor. Her çiçekte üç adet lif bulunuyor; güneşe duyarlılığından dolayı taç yapraklarıyla
liflerini gizleyen ve karanlıkta açan safranın toplanması gün doğmadan yapılmaktadır.
Safran; baharat, boya hammaddesi, ilaç ve kozmetik sanayii ile zerde isimli tatlı ve
lokum imalatında kullanılmaktadır.
Safran Çiçeği
Endemik Bitki Türleri:
Campanula ptericaula (çan çiçeği)
Abies bornmuelleriana (göknar)
Lonicera caucasica subsp. orientalis (hanımeli)
Astragalus sigmoideus (geven)
Astragalus anthylloides (geven)
Lathyrus tukhtensis (fiğ)
Trifolium pannonicum ssp. elongatum (üçgül)
Rhamnus thymifolius
Bu bölüm ile ilgili ayrıntılı bilgiler F.Flora-Fauna ve Hassas Yöreler konu başlığı
altında incelenmiştir.
B.2.5. Fauna
İlimiz ormanlarında nesli tükenmekte olan bölge halkı tarafından Elik olarak
adlandırılan bir tür Yabani Geyik türü yaşamakta olup; koruma altına alınmıştır. Ayrıca İlimiz
sınırları içersinde yaşayan bazı hayvan türleri şunlardır.
Mircotus arvalis (Tarla Faresi) , Salomendia salomendra (Benekli Toprak Semenderi),
Passer domesticus (Su Serçesi), Locerta saxidoridis (El Öpen), Testudo graeca (Kara
Kaplumbağa), Lokarta viridis (Yeşil Kertenkele), Apus apus (Ebabil Kuşu), Ciconia ciconia
(Beyaz Leylek), Athena noctua (Kukumav Kuşu), Caprimulgus unwini (Çoban Aldatan),
Carduelis carduelis (Saka Kuşu),Acro palustris (Bataklık Bülbülü), Cercotrichas galactodes
(Dik Kuyruk), Corvus corax (Kuzgun) , Falco t. tinnuculus (Kerkenez) .
Bu bölüm ile ilgili ayrıntılı bilgiler F.Flora-Fauna ve Hassas Yöreler konu başlığı
altında incelenmiştir.
21

B.2.6. Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı ve Tabiatı Koruma Alanları
ve Diğer Hassas Yöreler
Eskipazar Türbe Çamı Tabiat Parkı : Eskipazar’da 500 m 2 alan içinde 27.09.1994
tarihinde tabiat parkı ilan edilmiştir. Türbe çamı 300 yaşında, 7.5 m. boyunda ve 1.40 cm.
çapındadır.
Tabiat Anıt ve Anıt Ağaçlar :
Sapsız Meşe : Çevresi 6.30 m. , boyu 23. ile çevresi 4.70 m., boyu 20 m. arasında değişmekte
olup 4 adet bulunmaktadır.
Dağ Karaağacı : Çevresi 3.80 m. boyu 24 m. olup 2 adet bulunmaktadır.
Porsuk : Çevresi 7 m. boyu 24 m. ile çevresi 4.45 m. boyu 20 m. olup 2 adet bulunmaktadır.
Türk Fındığı : Çevresi 2.80 m. boyu 23 m.’dir.
Çınar Yapraklı Aka ağaç, Kayın Gövdeli Ak ağaç : Çevresi 2.95 m. kapladığı alan 17 m 2 , ile
çevresi 2.20 m. kapladığı alan 14 m 2 ’dir. Bu iki ağaç aynı tür ve farklı cins olup yanyana
bulunmalarından dolayı anıt ağaç olarak seçilmişlerdir.
Adi Ihlamur : Çevresi 4.60 m. kapladığı alan 30 m 2 ’dir.
Ceviz : Çevresi 1.63 m. kapladığı alan 14 m 2 ’dir. Bu ağacın anıt ağaç olarak seçilmesinin
nedeni ormanda doğal olarak bulunmasıdır.
Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı : İlimiz, Yenice İlçesi Balıkısık Mevkiinde 334 hektar alan
29.12.1987 yılında Tabiat Koruma Alanı olarak tesis edilmiş olup; çok çeşitli bitki ve hayvan
türleri ile olağanüstü boy ve çapındaki Taxus baccata ( Porsuk Ağacı), fındık, dışbudak
türlerini barındırır.
Çitdere Tabiatı Koruma Alanı : İlimiz, Yenice İlçesi, Balıkısık Mevkiindeki 721,5 hektarlık
alan 29.12.1987 yılında Tabiat Koruma Alanı ilan edilmiştir. Istranca Meşesinin dünyadaki
eşine ender rastlanan boy ve çapındaki örnekleri, çok çeşitli ağaç ve hayvan türlerine barınak
teşkil eder.
B.3. Toprak
İlimizdeki toprak grupları;
A)Kahverengi Orman Toprakları ( M )
Bu topraklar yüksek kireç içeriğine sahip ana madde üzerinde oluşmuştur. Profil, A (
B ) C şeklinde olup; horizonlar birbirine tedricen geçer. A Horizonu koyu kahverengi,
dağılgan, furda ve granüler yapıdadır. Reaksiyon genellikle kalevi bazen de nötrdür.
Horizonu, genellikle daha açık kahverengi ve granüler veya yuvarlak köşeli blok yapıdadır. C
horizonundan daha fazla kil ihtiva eder. Bunlar daha çok silikat killeridir. Killerin baz
saturasyonu orta veya yüksek derecededir. B Horizonunun alt kısımlarında CaCO3
birikintileri görülür.
Topraklar genellikle yaprağını döken orman örtüsü altında oluşur. Drenajları ise iyidir.
Çoğunlukla orman veya otlak olarak kullanılmakta olup; tarım yapılanlarda verim yüksektir.
22

B)Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları ( N )
Bu toprak çeşitleri değişik ana kayalardan oluşmuştur. Renk ve baz durumu ana
materyal ve organik madde miktarına bağlı olarak değişir. A (B) C profilli topraklardır. Bu
topraklarda B Horizonunu gözle ayırt etmek zordur. B Horizonu bazen silikat, kil mineralleri
ile hafifçe zenginleşmiş yapı elemanlarına sahip olabilir. Bu Horizon birçok kısımlarda
yoktur ve Al’in hemen altında C Horizonu bulunmaktadır.
C)Kireçsiz Kahverengi Topraklar ( U )
Bu toprakların oluşumunda zayıf podzollaşma ve birazda kalsifikasyon rol oynar. A
Horizonu kahverengi, kırmızımsı kahverengi, grimsi kahverengi, sarımsı kahverengi veya
kırmızıdır. Yumuşak (Tınımsı) kıvamdadır. B Horizonu daha ağır bünyeli, daha sert kıvamlı,
kahverengi veya kırmızımsı kahverengidir. Burada kırmızılık daha fazladır. Bu horizonun,
normal olarak kireci yıkanmıştır; fakat reaksiyon nötr veya kalevidir. A’dan B’ye geçiş
tedricen olmaktadır.
Bu toprakların ana maddesi değişiktir. Topraklar, asit ana madde üzerinde olduğu
kadar kireç taşı üzerinde oluşabilir. Doğal drenajları iyidir.
D)Redzina Toprakları ( R )
İnterzonal toprakların kalsimorfik grubuna girmesi sebebi ile bütün özelliklerini
yüksek derecede kirece sahip ana maddeden alır. Zonal topraklara nazaran horizonlar çok
zayıf olup AC profillidir.
A Horizonu ince olup; granüler yapıda, koyu renkte ve alkali veya nötr
reaksiyonludur.
Organik madde, mineral madde ile iyice karışmıştır. Organik madde miktarı ve toprak
derinliği, Kalkerli materyal üzerinde teşekkül etmiş litosol ve regosollerden fazladır. Bütün
profilde, CaCO3 dağılmış durumda olup; baz saturasyonu yüksektir.
Tabii vejetasyon çalı–fundadır. Serin, Hümid ve Semiarid iklimlerde yer alır. Yıllık
ortalama Yağış 500–750 mm.dir. Ana Madde Kalker, Dolomit, Marn ve Tebeşirdir.
E)Alüvyal Topraklar
Akarsular tarafından askıda taşınarak depolanmış, genellikle yeni tortul depozitler
üzerindeki (A) C profilli topraklardır. Alüvyal topraklar, akarsu düzlükleri yan derelerin
yüksek arazilerden vadi tabanlarına, geçiş alanlarında deltalar ve kıyı düzlüklerinde oluşur.
Mineral bileşimleri, akarsu havzasının özelliklerine, jeolojisine, erozyon ve birikme
devirlerine bağlı olup; heterojendir. Bu toprakların profilinde horizonlaşma hiç yok ya da çok
azdır. Buna rağmen değişik özellikte katmanlar görülür. Büyük bir çoğunluğu yukarı
arazilerden yıkanan kireççe zengindir.
Alüvyal topraklar, bünyesine ve bulunduğu bölgeye ya da evrim devrelerine göre
sınıflandırılırlar. Alüvyal topraklarda üst toprak, alt toprağa belirsiz olarak geçiş yapar. İnce
bünyeli ve taban suyu yüksek olanlarda düşey geçirgenlik azdır. Yüzey nemli ve organik
maddece zengindir. Alt toprakta hafif seyreden bir indirgenme olayı hüküm sürer. Kaba
bünyeliler iyi drene olduklarından yüzey tabakaları çabuk kurur. Arid iklimlerdeki alüvyal
ovalarında yüksek taban suyunun varlığında değişik derecede tuzluluk, sodiklik veya her ikisi
birden görülebilir.
23

Alüvyal topraklar iklim şartlarına bağlı olarak bütün bitkilerin yetiştirilebildiği yüksek
verimli her tür kültür bitkisinin yetiştirilebildiği uygun topraklardır.
F)Hidromorfik Topraklar
Bu topraklara sık sık taşkınlara uğrayan , yüksek taban suyuna ve gleylenmiş profile
sahip alüvyal toprakları diğer alüvyal topraklardan ayırmak için hidromorfik topraklar
denilmiştir. Doğal bitki örtüsü, çayır, mera otları, saz, kamış ve sulak yerlerde yetişen
bitkilerdir.
Topoğrafyaları düz ve çukur, taban suyu yüksek ve alt katmanları yaştır. Taban
suyundaki alçalma ve yükselmeler, toprak katlarında ard arda gelen yükseltgenme ve
indirgenmelere neden olur. Dolayısıyla mavi, gri pas rengi lekeler gözlemlenebilir. Bu
topraklarda derinlik fazla ise de gleyleşmiş katlar kök bölgesini sınırlandırmaktadır. Uzun
süre yaş kesimlerinde otlatma yapılabilir.
G)Irmak Taşkın Yatakları
Akarsuların normal yatakları dışında, fezeyan halinde iken yayıldıkları alanlardır.
Genellikle kumlu, çakıllı ve molozlu malzeme ile kaplıdır. Taşkın suları ile sık yıkanan
alanlardır. Taşkın suları ile sık sık yıkanmaya maruz kaldıklarından, toprak materyali ihtiva
etmezler ve bu nedenledir ki toprak çeşiti değil de arazi sınıfı olarak nitelendirilirler. Tarıma
elverişli olmadıkları gibi üzerlerinde doğal bitki örtüsü de yoktur.
H)Çıplak Kaya ve Molozlar
Üzerinde toprak örtüsü bulunmayan, parçalanmamış veya kısmen parçalanmış sert
kaya ve taşlarla kaplı sahalardır. Genellikle bitki örtüsünden yoksundurlar. Bazen arasında
toprak bulunan kaya çatlaklarında veya topraklı küçük ceplerde yetişen çok seyrek orman ağ
açları, çalı ve otlar bulunabilir.
24

Tablo B.4 2004 Yılı Karabük İli Toprak Kuşakları İlçelere Göre Dağılımı (hektar)
Arazi Sınıfları
İ L Ç E L E R
TOPLAM
EFLANİ ESKİPAZAR
MERKEZ OVACIK SAFRANBOLU YENİCE
Alüvyal Topraklar 3.556 2.484 990 229 1.201 773 9.233
Hidromorfik Aliv.Topraklar 0
Kolüvyal Topraklar 787 1.404 821 609 664 9 4.294
Tuzlu-Alkali Topraklar 0
Kırmızı-Sarı Podzolik Topraklar 924 924
Gri- Kahverengi Podzolik Top. 17.784 3.784 9.297 20.101 50.966
Kahverengi Orman Toprakları 33.946 61.302 74.104 53.481 59.466 282.299
Kireçsiz Kahverengi orman Top. 6.720 275 38.731 6.845 52.571
Kestane rengi Topraklar 0
Kahverengi Topraklar 0
Kireçsiz Kahverengi Topraklar 0
Kırmızımsı Kahverengi
Topraklar 0
Irmak Taşkın Yatakları 308 963 1.271
Çıplak kaya ve Molozlar 138 231 369
Su Yüzeyi 69 69
TOPLAM
62.862 70.619 75.915 40.763 71.488 80.349 401.996
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
25

B.4. Su Kaynakları
B.4.1. İçme Suyu Kaynakları ve Barajlar
Karabük İli içme suyunu Soğanlı Çayından, Safranbolu İlçesi ise içme suyunu
Mağara ve Hızar kaynaklarından karşılamaktadır.
Halihazırda Karabük İli, Soğanlı kuyularından 320 l/s, Safranbolu yerleşim
birimi ise Hızar Kaynağı ve çevresinde açılan kuyulardan mevsimsel değişikliklere
bağlı olarak 50-150 l/s, gerek duyulması halinde Mağara kaynağından ücreti
karşılığında 90 l/s’ye kadar su almaktadır.
Alternatif Su Kaynakları :
Karabük ve çevresinde Kılıçlar, Hamzalar, Hızar ve Mağara kaynakları
bulunmaktadır. Bunlardan son üç kaynak halen kullanılmakta, Kılıçlar kaynağında ise
su temini ile ilgili herhangi bir faaliyet mevcut değildir. Kılıçlar bölgesi kaynak
kullanımı için sondaj kuyuları açılarak pompalarla donatılması ve ihtiyaç bölgelerine
isale hatlarıyla iletilmesi gerekmektedir.
1-Mağara Kaynağı: Karabük İl Merkezinin kuzeyinde Bulak Köyünün 3 km. kadar
kuzeybatısında düzensiz akımlı kaynak olarak boşalmaktadır. DSİ tarafından yapılan
ölçümlerde kaynak debisinin 100 l/s ile 3800 l/s arasında değiştiği gözlenmiştir. Kaynak
boşalımı 691 m. kotundan olmaktadır. Projede elde edilen verilere göre 774,8 l/s olarak
hesaplanan ortalama verim göz önüne alındığında, kaynaktan 500 l/s su çekilebileceği
ön görülmüştür.
2-Hızar Kaynağı: Safranbolu’nun 8 km. kuzeybatısında, 810 kotundan boşalmaktadır.
DSİ tarafından yapılan ölçümlerde elde edilen verilere göre 416 l/s olarak hesaplanan
ortalama verim göz önüne alındığında, kaynaktan 300 l/s su çekilebileceği ön
görülmüştür.
3-Soğanlı Çayı Alüvyonları: Soğanlı Çayı kenarında yer almaktadır. 9 adet kuyu ile
Karabük İl Merkezine 320 l/s su vermektedir. Mevcut su kuyuları 290-200 m.
kotlarındadır. Yeni kuyular ve Hamzalar Pompa İstasyonunun geliştirilmesiyle iki
yerleşim birimine ve çevre yerleşimlere gerektiği miktarda su temin etmek mümkündür.
4-Kılıçlar Kaynağı: Kılıçlar Mevkiinde Eflani Çayı üzerinde bulunmaktadır. 720 m.
kotunda kuyulardan temin edilecek su 26 km. batıda bulunan ihtiyaç bölgelerine
iletilecektir. Eflani çayının uzun yıllara dayalı ortalama akımı 126 milyon m 3
civarındadır.
Karasu Kaynağından Su Temini Çalışmasını Gerektiren Nedenler :
Karabük İli içme, kullanma ve endüstri suyu temini işi kapsamında Karabük ve
Safranbolu’nun yılın yağışlı mevsiminde Hızar ve Mağara kaynaklarından, kurak
mevsiminde ise Soğanlı Çayı’ndan su temin edecekleri önerilmiş, Hızar kaynağında
açılan sondaj kuyusunun veriminin izlenmesi sonucunda bu kaynağın ve dolayısıyla
aynı jeolojik özelliklere sahip Mağara kaynağının güven verici bir kaynak olmaktan
uzak olduğu görülmüştür. Her iki kaynağın da yıllık ortalama verimleri yeterli olmakla
beraber yağış sonrası boşalımları kısa sürede ve yüksek miktarda olmaktadır.
26

Safranbolu belediye Başkanlığının DSİ Bölge Müdürlüğü aracılığı ile girişimleri sonucu
Safranbolu-Araç yolu üzerinde yaklaşık 300-400 m. uzaklıkta ve yolun solunda Araç
çayını besleyen bir kaynak bulunmuştur. Yapılan çalışmalar sonucunda Karabük ve
Safranbolu yerleşimlerinin 2040 yılına kadar olan su ihtiyaçları öncelikli olarak Karasu
kaynağından karşılanacağına karar verilmiştir. Herhangi bir nedenle yerleşimlere
Karasu kaynağından su verilememesi durumunda Karabük Soğanlı kaynağından,
Safranbolu ise Hızar ve Mağara kaynağından mevcut tesisleri yardımıyla su
ihtiyaçlarını karşılayacaklardır. Konu ile ilgili olarak alınacak suyun yeri 1/100.000
ölçekli harita Şekil B.1’de verilmiştir.
Tablo B.5 Karabük+Safranbolu Su Talebi ve Temini (İhtiyacın Tamamının Karasu Kaynağından
Karşılanması Durumu (2002 Yılı)
Yıllar Su talebi
(l/s)
Su Temini
(l/s)
Toplam Yıllık Su
Tüketimi (m 3 )
Karasu Kaynağı
(l/s)
2000 386 700 12.182.357 700
2001 399 700 12.598.049 700
2002 413 700 13.013.742 700
2003 426 700 13.429.434 700
2004 439 700 13.845.127 700
2005 452 700 14.260.819 700
2006 465 700 14.652.351 700
2007 477 700 15.043.883 700
2008 489 700 15.435.416 700
2009 502 700 15.826.948 700
2010 514 700 16.218.480 700
2011 528 700 16.660.086 700
2012 542 700 17.101.692 700
2013 556 700 17.543.299 700
2014 570 700 17.984.905 700
2015 584 700 18.426.511 700
2016 599 700 18.900.906 700
2017 614 700 19.375.301 700
2018 629 700 19.849.696 700
2019 644 700 20.324.091 700
2020 660 1040 20.798.486 1040
2021 677 1040 21.361.274 1040
2022 695 1040 21.924.063 1040
2023 713 1040 22.486.851 1040
2024 731 1040 23.049.640 1040
2025 749 1040 23.612.428 1040
2026 765 1040 24.130.588 1040
2027 782 1040 24.648.748 1040
2028 798 1040 25.166.908 1040
2029 814 1040 25.685.068 1040
2030 831 1040 26.203.228 1040
2031 850 1040 26.794.688 1040
2032 868 1040 27.386.148 1040
2033 887 1040 27.977.608 1040
2034 906 1040 28.569.068 1040
2035 925 1040 29.160.528 1040
2036 945 1040 29.802.992 1040
2037 965 1040 30.445.445 1040
2038 986 1040 31.087.919 1040
2039 1006 1040 31.730.382 1040
2040 1026 1040 32.372.846 1040
Kaynak: DSİ 23. Bölge 232. Şube Müdürlüğü Zonguldak, 2002
27

Şekil B.1 Karabük İli İçme Suyu Alınacak Yer (1/100.000)
Kaynak : DSİ 23. Bölge 232. Şube Müdürlüğü,Zonguldak, 2002
28

B.4.2. Yeraltı Su Kaynakları
Karabük, Safranbolu, Yenice arasında karstik kaynak boşalımları mevcuttur.
Alüvyonlardaki yeraltı suyu (YAS) seviyesi yüzeye oldukça yakındır. Ovalarda kuyu
verimlerinin düşük olması nedeniyle ekonomik bir YAS sulaması işletmeciliği olasılığı
yoktur. Sulama amaçlı YAS kullanımı araştırılmış, ancak ovadaki YAS potansiyelinin
yetersizliği ve coğrafi engeller nedeniyle yararlanılamayacağı görülmüştür.
Yeraltı su kaynakları ile ilgili ayrıntılı bilgi D-D.1.1 bölümünde verilmiştir.
B.4.3. Akarsular
Konu ile ilgili bilgiler “D.Su” bölümünde Tablo D.5 ve D.7’de verilmiştir.
B.4.4. Göller ve Göletler
Konu ile ilgili bilgiler “D.Su” bölümünde Tablo D.6’da verilmiştir.
B.5. Mineral Kaynaklar
Bu bölüm ile ilgili bilgiler (I).Madencilik konu başlığı altında incelenmiştir.
KAYNAKLAR :
Karabük İl Yıllığı, 1999
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
DSİ 23. Bölge Müdürlüğü Kastamonu
Karabük İl Tarım Müdürlüğü
DSİ 23. Bölge 232. Şube Müdürlüğü, Zonguldak
29

(C) . HAVA (ATMOSFER ve İKLİM )
C.1. İklim ve Hava
Orta kuşakta yer alan Karabük İli , Türkiye’nin kuzeyinde ve Batı Karadeniz
Bölgesinde bulunmaktadır. Mutedil iklim kuşağı içersinde yarı kurak sahalar ile yağışlı
sahalar arasında, yarı kurak sahalara biraz daha yakındır. Yağış rejimi, kıyı ve iç kısımlarda
kaydedilen yağışların ay ve mevsimler üzerindeki dağılımı çok farklı olmakla beraber miktar
bakımından da çok büyük değişiklikler göstermektedir. Bu bakımdan kıyı bölgelerindeki
istasyonlar rejim bakımından Karadeniz Yağış Rejimine uygunluk göstermektedir. Fakat kıyı
gerisi ve iç kesimler rejim bakımından Karadeniz Yağış Rejimi karakteristiğine
uymamaktadır.
C.1.1. Doğal Değişkenler
C.1.1.1. Rüzgar
Tablo C.1 2000 Yılına Ait Rüzgar Hızı, Yönü ve Günü
AYLAR
ORTALAMA RÜZGAR
HAKİM YÖNÜ ve HIZI (m/sn)
EN KUVVETLİ RÜZGARIN YÖNÜ,
HIZI (m/sn) ve GÜNÜ
OCAK SW /0.6 SW / 9.0 / /25.01.2000
ŞUBAT SW /0.8 SW / 3.8 / 21.02.2000
MART NE /1.1 NNE / 4.2 / 02.03.2000
NİSAN NE /0.8 SW / 3.0 / 17.4.2000
MAYIS N /0.8 SSW / 2.7 / 23.05.2000
HAZİRAN NE /0.8 SE / 2.7 / 12.06.2000
TEMMUZ SW /0.8 WSW / 2.4 / 22.07.2000
AĞUSTOS NE /0.8 SSW / 2.6 / 03.08.2000
EYLÜL NE /0.6 SW / 2.6 /15.09.2000
EKİM SW /0.5 SW / 2.0 /01.10.2000
KASIM NE /0.3 SW / 2.7 /27.11.2000
ARALIK SW /0.7 SW / 4.4 /28.12.2000
YILLIK NE /0.7 SW / 9.0 / 25.01.2000
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
Tablo C.2 2001 Yılına Ait Rüzgar Hızı, Yönü ve Günü
AYLAR
ORTALAMA RÜZGAR
HAKİM YÖNÜ ve HIZI (m/sn)
EN KUVVETLİ RÜZGARIN YÖNÜ,
HIZI (m/sn) ve GÜNÜ
OCAK NNW /0.4 NNW/2.2 /15.01.2001
ŞUBAT S /0.6 S/5.4 /27.02.2001
MART SW /0.7 SW/2.4 /07.03.2001
NİSAN WSW /0.9 WSW/3.6 /11.04.2001
MAYIS NNE /0.7 NNE/4.2 /02.05.2001
HAZİRAN SW /0.6 SW/2.7 /15.06.2001
TEMMUZ SW /0.6 SW/3.8 /06.07.2001
AĞUSTOS SSW /0.5 SSW/2.4 /30.08.2001
EYLÜL SSW/ 0.5 SSW/2.4 /03.09.2001
EKİM NW /0.5 NW/2.2 /26.10.2001
KASIM NNE / 0.5 NNE/3.8 /24.11.2001
ARALIK NNE /0.4 NNE/3.6 /16.12.2001
YILLIK SW /0.6 S/5.4 /27.02.2001
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
30

Tablo C.3 2002 Yılına Ait Rüzgar Hızı, Yönü ve Günü
AYLAR
ORTALAMA RÜZGAR
HAKİM YÖNÜ ve HIZI (m/sn)
EN KUVVETLİ RÜZGARIN YÖNÜ,
HIZI (m/sn) ve GÜNÜ
OCAK NE /0.4 NE/2.4/15.01.2002
ŞUBAT SW / 0.3 SW/2.4/25.02.2002
MART NW / 0.7 NNE/3.6/11.03.2002
NİSAN NE / 0.3 SSW/2.2/08.04.2002
MAYIS NE /0.4 E/2.8/01.05.2002
HAZİRAN NE /0.4 NW/1.5/06.06.2002
TEMMUZ SW /0.4 SW/2.4/27.07.2002
AĞUSTOS NE /0.2 SSW/1.8/21.08.2002
EYLÜL SW /0.2 SW/1.8/27.09.2002
EKİM NE /0.2 SW/1.4/02.10.2002
KASIM NNE /0.2 NNE/1.4/27.11.2002
ARALIK NNE /0.3 NNE/2.7/09.12.2002
YILLIK NE /0.3 NNE/3.6/11.03.2002
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
Tablo C.4 2003 Yılına Ait Rüzgar Hızı, Yönü ve Günü
AYLAR
ORTALAMA RÜZGAR
HAKİM YÖNÜ ve HIZI (m/sn)
EN KUVVETLİ RÜZGARIN YÖNÜ,
HIZI (m/sn) ve GÜNÜ
OCAK NE/0.4 SW/5.0/06.01.2003
ŞUBAT NNE/0.7 NNE/3.6/05.02.2003
MART SW/0.7 SW/2.7/25.03.2003
NİSAN NE/0.8 SW/3.3/01.04.2003
MAYIS NE/0.6 SSW/2.7/18.05.2003
HAZİRAN SW/0.7 NW/2.6/22.06.2003
TEMMUZ SW/0.7 NE/1.8/20.07.2003
AĞUSTOS SW/0.7 NNE/2.1/10.08
EYLÜL SW/0.5 WSW/2.0/14.09.2003
EKİM NNE/0.5 W/2.8/26.10.2003
KASIM NE/0.3 E/5.4/02.11.2003
ARALIK NE/2.0 NE/2.0/22.12.2003
YILLIK NE/0.7 E/5.4/02.11.2003
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
Tablo C.5 2004 Yılına Ait Rüzgar Hızı, Yönü ve Günü
AYLAR
ORTALAMA RÜZGAR
HIZI ve HAKİM YÖNÜ (m/sn)
EN KUVVETLİ RÜZGARIN HIZI
(m/sn), YÖNÜ ve GÜNÜ
OCAK 0.5/NE 2.2/SW/31.01
ŞUBAT 0.5/NNE 2.0/WSW/22.02
MART 0.5/N 2.0/SSW/29.03
NİSAN 0.6/NNE 6.0/SW/14.04
MAYIS 0.5/SW 2.6/SW/11.05
HAZİRAN 0.5/SW 2.0/SW/21.06
TEMMUZ 0.8/SW 2.8/SW/04.07
AĞUSTOS 0.7/SW 5.2/NE/18.08
EYLÜL 0.4/N 1.8/SE/09.09
EKİM 0.3/N 2.1/NE/13.10
KASIM 0.4/N 2.7/SW/20.11
ARALIK 0.3/N 1.6/E/16.12
YILLIK 0.5/N 6.0/SW/14.04
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
31

C.1.1.2. Basınç
Tablo C.6 Karabük İli 2001-2004 Yıllarına Ait Basınç Değerleri
AYLAR Ortalama Basınç (hPa) Maksimum Basınç (hPa) Minimum Basınç (hPa)
2001 2002 2003 2004 2001 2002 2003 2004 2001 2002 2003 2004
OCAK 986.0 988.2 984.6 978.8 995.6 998.5 997.8 993.2 971.5 971.7 974.9 948.1
ŞUBAT 981.3 984.0 982.3 986.7 994.8 1001.0 996.8 997.7 967.5 962.2 968.5 971.2
MART 978.3 979.3 986.6 989.8 987.5 993.0 994.7 1005.6 962.0 959.9 976.4 976.9
NİSAN 977.8 977.9 982.5 982.8 985.7 985.9 995.9 998.1 963.7 965.8 961.2 968.9
MAYIS 979.1 979.0 983.7 981.5 991.0 987.5 994.9 990.8 969.8 969.7 973.8 971.0
HAZİRAN 977.6 979.1 982.2 983.5 985.0 985.0 992.0 990.4 969.4 968.0 974.0 972.0
TEMMUZ 975.6 975.9 980.3 981.4 980.6 983.0 986.0 991.9 968.3 969.7 972.8 970.5
AĞUSTOS 977.4 977.3 982.0 980.4 985.5 985.5 989.9 988.0 968.4 968.0 974.4 973.1
EYLÜL 978.2 980.3 985.4 986.6 987.9 987.9 995.8 995.8 965.1 973.3 974.3 974.6
EKİM 985.0 982.7 984.0 988.1 992.6 990.0 992.2 995.5 974.4 974.7 968.0 981.1
KASIM 982.3 985.6 989.9 987.1 992.0 996.5 999.0 996.2 963.0 969.9 980.6 974.8
ARALIK 980.8 986.1 988.1 991.5 995.0 999.8 1001.5 1000.7 966.0 975.3 966.0 976.0
YILLIK 980.0 981.3 984.3 984.8 989.4 991.1 1001.5 995.3 967.4 969.0 961.2 971.5
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
C.1.1.3 Nem
Tablo C.7 2001-2004 Yıllarına Ait Aylık Nisbi Nem Değerleri (%)
Aylar
Ortalama Nisbi Nem
(%)
Maximum Nisbi Nem
(%)
Minimum Nisbi Nem
(%)
2001 2002 2003 2004 2001 2002 2003 2004 2001 2002 2003 2004
OCAK 70.7 78.8 79.2 68.6 96 96 96 95 13 13 35 32
ŞUBAT 71.9 66.9 68.6 70.1 96 95 96 94 23 23 33 21
MART 60.9 64.0 61.8 62.1 95 95 96 95 12 12 4 12
NİSAN 64.0 66.4 61.1 58.5 95 94 94 96 16 16 13 16
MAYIS 65.2 59.2 57.0 60.1 95 93 96 95 16 16 8 16
HAZİRAN 55.3 64.8 49.6 62.5 96 94 84 97 12 12 15 13
TEMMUZ 60.1 65.2 57.6 53.8 96 96 95 91 13 13 14 17
AĞUSTOS 63.6 66.6 50.9 62.5 96 94 94 95 10 10 7 10
EYLÜL 64.3 69.1 64.4 61.1 96 96 93 96 20 20 6 18
EKİM 66.7 74.0 67.0 68.6 96 96 96 97 14 14 18 22
KASIM 76.2 76.9 73.2 71.8 95 96 96 100 35 35 36 20
ARALIK 79.3 75.3 77.8 78.4 96 96 96 96 43 43 42 31
YILLIK 66.5 68.9 64.0 64.8 95.7 95.1 96 95.6 18.9 18.9 4 19
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
C.1.1.4 Sıcaklık
Tablo C.8 2000 Yılı Sıcaklık Değerleri (°C)
Aylar Ortalama
Sıcaklık
En Yüksek
Sıcaklık Ort.
En Düşük
Sıcaklık Ort.
En Yüksek Sıcaklık ve
Günü
En Düşük Sıcaklık ve
Günü
OCAK 0.1 3.9 -2.9 11.8 / 01.01.2000 -13.9 / 23.01.2000
ŞUBAT 3.8 9.2 -0.2 16.0 / 10.02.2000 -5.2 / 26.02./2000
MART 6.5 13.5 0.5 26.0 / 31.03.2000 -6.6 / 01.03.2000
NİSAN 14.8 21.7 9.0 30.4 / 05.04.2000 0.4 / 10.04.2000
MAYIS 16.6 25.0 8.7 31.5 / 23.05.2000 2.0 / 09.05.2000
HAZİRAN 20.1 28.1 12.4 35.3 / 26.06.2000 4.6 / 21.06.2000
TEMMUZ 25.1 34.4 16.6 41.8 / 27.07.2000 12.3 / 02.07.2000
AĞUSTOS 22.7 30.9 15.0 38.6 / 08.08.2000 9.5 / 28.08.2000
EYLÜL 18.9 28.1 11.3 35.4 / 05.09.2000 5.7 / 08.09.2000
EKİM 12.0 12.5 7.2 30.8 / 05.10.2000 1.0 / 27.10.2000
KASIM 8.8 17.8 2.5 25.0 / 08.11.2000 -4.0 / 20.11.2000
ARALIK 4.5 9.9 0.7 18.0 / 27.12.2000 -4.0 / 10.12.2000
YILLIK 12.8 19.6 6.7 41.8 / 27.07.2000 -13.9 / 23.01.2000
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
32

2000 Yılı Ortalama Sıcaklıkları
30
25
20
15
10
5
0
0,1
3,8
6,5
14,8
16,6
20,1
25,1
22,7
18,9
12
8,8
4,5
12,8
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz
Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK
Şekil C.1 2000 Yılı Ortalama Sıcaklıkları (°C)
Kaynak : Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
Tablo C.9 2001 Yılı Sıcaklık Değerleri (°C)
Aylar Ortalama
Sıcaklık
En Yüksek
Sıcaklık Ort.
En Düşük
Sıcaklık Ort.
En Yüksek Sıcaklık ve
Günü
En Düşük Sıcaklık ve
Günü
OCAK 5.4 11.4 0.8 22.1/31.01.2001 -6.3/26.01.2001
ŞUBAT 5.8 12.6 0.6 20.3/25.02.2001 -4.1/18.02.2001
MART 13.1 21.6 5.9 32.5/26.03.2001 -1.6/09.03.2001
NİSAN 13.9 22.2 7.5 30.6/29.04.2001 4.0/17.04.2001
MAYIS 16.2 23.9 9.8 31.6/19.05.2001 5.0/12.05.2001
HAZİRAN 22.2 30.9 13.4 39.0/12.06.2001 7.8/07.06.2001
TEMMUZ 27.0 35.6 18.5 39.8/21.07.2001 14.8/05.07.2001
AĞUSTOS 25.1 34.2 17.6 41.2/12.08.2001 12.1/31.08.2001
EYLÜL 21.1 30.9 13.5 37.2/18.09.2001 7.0/30.09.2001
EKİM 14.2 23.0 7.6 31.8/04.10.2001 -1.4/28.10.2001
KASIM 8.4 13.2 4.6 22.4/09.11.2001 -4.3/23.11.2001
ARALIK 3.6 6.6 0.9 14.2/25.12.2001 -9.5/21.12.2001
YILLIK 14.7 22.2 8.4 41.2/12.08.2001 -9.5/21.12.2001
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
2001 Yılı Ortalama Sıcaklıkları
40
30
20
10
0
5,4 5,8
13,1 13,9
16,2
32,2
27
25,1
21,1
14,2
8,4
3,6
14,7
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz
Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK
Şekil C.2 2001 Ortalama Sıcaklıkları (°C)
Kaynak : Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
33

Tablo C.10 2002 Yılı Sıcaklık Değerleri (°C)
Aylar Ortalama
Sıcaklık
En Yüksek
Sıcaklık Ort.
En Düşük
Sıcaklık Ort.
En Yüksek Sıcaklık ve
Günü
En Düşük Sıcaklık ve
Günü
OCAK 0.2 4.6 -3.2 18.8 /31.01.2002 -10.0 /13.01.2002
ŞUBAT 6.6 15.3 -0.1 22.0 /14.02.2002 -5.1 /18.02.2002
MART 10.1 17.9 4.3 27.4 /07.03.2002 -1.4 /20.03.2002
NİSAN 12.2 19.0 6.8 26.2 /15.04.2002 -1.2 /10.04.2002
MAYIS 17.9 26.8 9.8 34.2 /26.05.2002 4.6 /10.05.2002
HAZİRAN 21.4 29.1 14.2 37.8 /10.05.2002 9.7 /03.06.2002
TEMMUZ 25.1 33.4 18.0 37.6 /18.07.2002 12.8 /25.07.2002
AĞUSTOS 23.0 31.4 16.2 38.1 /13.08.2002 11.2 /28.08.2002
EYLÜL 19.8 28.4 13.4 34.9 /25.09.2002 7.3 /20.09.2002
EKİM 14.6 22.4 9.6 29.0 /12.10.2002 0.8 /31.10.2002
KASIM 8.5 16.0 3.5 23.6 /08.11.2002 -3.1 /30.11.2002
ARALIK 1.1 6.2 -3.1 18.0 /04.12.2002 -12.0 /27.12.2002
YILLIK 13.4 20.9 7.4 38.1 /13.08.2002 -12.0 /27.12.2002
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
2002 Yılı Ortalama Sıcaklıkları
30
25
20
15
10
5
0
0,2
6,6
10,1
12,2
17,9
21,4
25,1
23
19,8
14,6
8,5
1,1
13,4
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz
Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK
Şekil C.3 2002 Yılı Ortalama Sıcaklıkları (°C)
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
Tablo C.11 2003 Yılı Sıcaklık Değerleri (°C)
Aylar Ortalama
Sıcaklık
En Yüksek
Sıcaklık Ort.
En Düşük
Sıcaklık Ort.
En Yüksek Sıcaklık ve
Günü
En Düşük Sıcaklık ve
Günü
OCAK 6.4 9.9 2.6 18.0/31.01 -3.1/19.01
ŞUBAT 2.6 7.4 -0.4 15.3/01.02 -7.0/22.01
MART 4.5 11.5 -0.5 20.0/31.03 -9.2/23.03
NİSAN 11.7 19.4 5.4 27.6/13.04 -1.8/10.04
MAYIS 20.1 30.4 11.4 36.4/13.05 5.6/07.05
HAZİRAN 23.2 32.4 13.2 37.2/16.06 8.4/01.06
TEMMUZ 24.1 32.4 15.6 42.1/03.07 11.4/10.07
AĞUSTOS 25.1 35.0 15.0 40.2/31.08 11.9/13.08
EYLÜL 18.6 27.2 12.5 40.8/01.09 7.4/08.09
EKİM 15.0 22.6 0.3 37.2/06.10 0.6/29.10
KASIM 7.9 14.2 3.6 22.2/03.11 -1.8/15.11
ARALIK 3.1 7.4 0.0 12.8/01.12 -4.2/12.12
YILLIK 13.5 20.8 7.5 42.1/03.07 -9.2/23.03
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
34

2003 Yılı Ortalama Sıcaklıkları
30
25
20
15
10
5
0
6,4
2,6
4,5
11,7
20,1
23,2 24,1 25,1
18,6
15
7,9
3,1
13,5
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz
Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK
Şekil C.4 2003 Yılı Ortalama Sıcaklıkları (°C)
Kaynak : Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
Tablo C.12 2004 Yılı Sıcaklık Değerleri (°C)
Aylar Ortalama
Sıcaklık
En Yüksek
Sıcaklık Ort.
En Düşük
S ıcaklık Ort.
En Yüksek Sıcaklık
ve Günü
En Düşük Sıcaklık
ve Günü
Ocak 3.4 8.2 -0.4 17.7/29.01
-10.5/10.01
Şubat 3.5 8.8 -1.3 24.1/28.02 -2.0/15.02
Mart 8.3 15.9 -2.6 27.9/23.03 -7.2/08.03
Nisan 12.9 21.6 5.6 34.2/12.04 -3.3/05.04
Mayıs 17.1 24.9 10.0 30.1/24.05 3.8/20.05
Haziran 20.7 28.4 13.8 34.7/13.06 8.6/12.06
Temmuz 25.0 33.9 15.7 39.7/30.07 10.8/02.07
Ağustos 23.4 31.8 17.0 37.8/01.08 13.8/04.08
Eylül 19.9 30.0 12.0 38.7/29.09 4.9/12.09
Ekim 15.2 23.9 9.0 35.0/04.10 3.7/26.10
Kasım 8.8 15.1 4.0 25.8/02.11 -2.1/06.11
Aralık 4.1 8.5 0.8 14.2/05.12 -8.2/17.12
YILLIK 13.5 20.9 7.0 39.7/30.07 -10.5/10.01
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
2004 Yılı Ortalama Sıcaklıkları
30
25
20
15
10
5
0
3,4 3,5
8,3
12,9
17,1
20,7
25
23,4
19,9
15,2
8,8
4,1
13,5
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz
Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK
Şekil C.5 2004 Yılı Ortalama Sıcaklıkları (°C)
Kaynak : Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
35

C.1.1.5 Buharlaşma
Tablo C.13 2000-2004 Yıllarına Ait Buharlaşma Değerleri
AYLAR BUHARLAŞMA (Pish) DEĞERLERİ (mm)
2000 2001 2002 2003 2004
OCAK --- --- --- --- ---
ŞUBAT --- --- --- --- ---
MART --- --- --- --- ---
NİSAN 3.4 3.5 2.5 3.5 4.0
MAYIS 3.6 3.5 4.0 5.0 3.4
HAZİRAN 3.8 5.4 4.0 6.5 3.2
TEMMUZ 6.2 6.1 4.4 6.5 6.0
AĞUSTOS 5.3 4.8 4.0 6.8 4.6
EYLÜL 4.0 4.2 3.0 3.3 4.3
EKİM 2.5 3.2 1.9 2.6 2.8
KASIM 1.8 --- 1.4 1.4 2.4
ARALIK --- --- --- --- ---
YILLIK 3.8 4.4 3.2 3.0 3.8
Kaynak : Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
C.1.1.6. Yağışlar
C.1.1.6.1. Yağmur
Tablo C.14 2000 Yılına Ait Aylara Göre Yağışlar
Aylar Aylık Yağış Toplamı (kg) En Fazla Yağış Miktarı ve Günü Yağışlı Günler Sayısı
Ocak 75.3 12.0 / 22.01.2000 21
Şubat 35.0 9.3 / 27.02.2000 14
Mart 65.0 23.1 / 18.03.2000 14
Nisan 72.4 16.3 / 14.04.2000 19
Mayıs 23.5 12.2 / 25.05.2000 9
Haziran 44.1 11.2 / 03.06.2000 9
Temmuz 16.3 9.6 / 01.07.2000 4
Ağustos 36.2 8.3 / 03.08.2000 10
Eylül 7.8 7.2 / 07.09.2000 2
Ekim 23.2 9.5 / 24.10.2000 8
Kasım 1.3 0.4 / 30.11.2000 5
Aralık 15.4 4.3 / 25.12.2000 13
Yıllık 415.5 23.1 / 18.03.2000 128
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
2000 Yılı Aylık Yağış Miktarı Toplamı (kg)
1000
415,5
100
10
75,3
35
65 72,4
23,5
44,1
16,3
36,2
7,8
23,2
15,4
1
1,3
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
YILLIK
Şekil C.6 2000 Yılı Aylık Yağış Miktarı Toplamı (kg)
Kaynak : Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
36

Tablo C.15 2001 Yılına Ait Aylara Göre Yağışlar
Aylar Aylık Yağış Toplamı (Kg) En Fazla Yağışın Miktarı Ve Günü Yağışlı Günler Sayısı
Ocak 5.6 2.5/15.01.2001 5
Şubat 31.3 9.6/21.02.2001 12
Mart 39.9 9.6/24.03.2001 14
Nisan 34.9 13.8/19.04.2001 16
Mayıs 121.4 32.7/31.05.2001 15
Haziran 9.2 2.0/17.06.2001 7
Temmuz 13.5 7.6/04.07.2001 3
Ağustos 85.8 39.2/14.08.2001 8
Eylül 30.1 10.3/29.09.2001 9
Ekim 14.2 8.2/24.10.2001 4
Kasım 89.8 24.3/03.11.2001 19
Aralık 92.0 14.9/18.12.2001 21
Yıllık 567.7 39.2/14.08.2001 133
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
2001 Yılı Aylık Yağış Miktarı Toplamı (kg)
1000
567,7
100
10
5,6
31,3 39,9 34,9
121,4
9,2
13,5
85,8
30,1
14,2
89,8 92
1
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
YILLIK
Şekil C.7 2001 Yılı Aylık Yağış Miktarı Toplamı (kg)
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
Tablo C.16 2002 Yılına Ait Aylara Göre Yağışlar
Aylar Aylık Yağış Toplamı (kg) En Fazla Yağışın Miktarı Ve Günü Yağışlı Günler Sayısı
Ocak 50.8 13.2 /22.01.2002 14
Şubat 12.5 8.9 /26.02.2002 4
Mart 25.1 4.9 /25.03.2002 12
Nisan 86.8 38.6 /17.04.2002 14
Mayıs 29.4 15.8 /31.05.2002 7
Haziran 72.6 24.3 /19.06.2002 11
Temmuz 116.3 47.2 /13.07.2002 11
Ağustos 25.1 11.2 /05.08.2002 10
Eylül 28.8 10.4 /15.09.2002 13
Ekim 50.6 14.6 /16.10.2002 13
Kasım 20.0 7.1 /10.11.2002 8
Aralık 22.4 7.2 /09.12.2002 11
Yıllık 540.4 47.2 /13.07.2002 128
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
37

2002 Yılı Aylık Yağış Miktarı Toplamı (kg)
1000
540,4
100
10
50,8
12,5
25,1
86,8
29,4
72,6
116,3
25,1 28,8
50,6
20 22,4
1
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
YILLIK
Şekil C.8 2002 Yılı Aylık Yağış Miktarı Toplamı (kg)
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
Tablo C.17 2003 Yılına Ait Aylara Göre Yağışlar
Aylar Aylık Yağış Toplamı (kg) En Fazla Yağışın Miktarı ve Günü Yağışlı Günler Sayısı
OCAK 58.0 12.3/04.01 15
ŞUBAT 20.3 4.3/23.02 17
MART 10.2 4.5/21.03 6
NİSAN 27.0 12.5/19.04 10
MAYIS 64.4 11.8/29.05 13
HAZİRAN --- --- ---
TEMMUZ 10.2 9.4/28.07 ---
AĞUSTOS 18.3 17.0/11.08 4
EYLÜL 23.8 7.0/12.09 10
EKİM 65.7 19.5/26.10 10
KASIM 15.8 7.6/19.11 7
ARALIK 48.7 16.4/18.12 12
YILLIK 362.4 19.5/26.10 104
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
2003 Yılı Aylık Yağış Miktarı Toplamı (kg)
1000
362,4
100
10
58
20,3
10,2
27
64,4
10,2
18,3
23,8
65,7
15,8
48,7
1
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
YILLIK
Şekil C.9 2003 Yılı Aylık Yağış Miktarı Toplamı (kg)
Kaynak : Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
38

Tablo C.18 2004 Yılına Ait Aylara Göre Yağışlar
Aylar Aylık Yağış Toplamı (kg) En Fazla Yağışın Miktarı ve Günü Yağışlı Günler Sayısı
Ocak 29.5 7.2/15.01 15
Şubat 33.4 11.2/16.02 14
Mart 51.8 28.6/05.03 11
Nisan 61.4 24.6/22.04 8
Mayıs 39.3 13.0/06.05 13
Haziran 56.6 14.4/20.06 11
Temmuz 5.8 1.8/14.07 6
Ağustos 34.7 13.4/29.08 8
Eylül 15.3 10.8/03.09 3
Ekim 21.9 8.0/21.10 8
Kasım 20.1 9.9/17.11 8
Aralık 31.0 13.8/01.12 12
Yıllık 400.8 28.6/05.03 117
Kaynak : Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
2004 Yılı Aylık Yağış Miktarı Toplamı (kg)
1000
400,8
100
10
29,5 33,4
51,8
61,4
39,3
56,6
5,8
34,7
15,3
21,9 20,1
31
1
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Ey
lül
Ekim
Kasım
Aralık
YILLIK
Şekil C.10 2004 Yılı Aylı k Yağış Miktarı Toplamı (kg)
Kaynak : Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
Tablo C.19 1994 Yılı Kuraklık İndis Değerleri
AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIK
Topl. Yağış (mm) 37.2 9.8 10.0 28.4 36.6 21.2 11.8 32.9 4.2 43.7 82.4 166.2 484.4
Ort. Sıcaklık (°C) 6.0 6.5 8.7 13.4 15.0 16.6 22.7 22.5 21.7 18.2 9.1 4.8 13.8
Kuraklık İndisi 28 7 6 15 18 10 4 12 2 19 52 135 20
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
1994 yılında Şubat, Mart, Temmuz, Eylül ayları kurak; Nisan, Mayıs, Haziran, Ekim ayları
yarı kurak diğer aylar ise yağışlı geçmiştir.
Tablo C.20 1995 Yılı Kuraklık İndis Değerleri
AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIK
Topl. Yağış (mm) 148.2 33.3 121.7 76.1 70.5 91.9 114.7 33.0 47.8 40.6 106.4 70.5 954.7
Ort. Sıcaklık (°C) 3.8 6.8 8.5 9.4 16.5 20.3 20.7 23.1 18.8 12.8 4.9 4.0 12.5
Kuraklık İndisi 129 24 79 47 32 36 45 12 20 21 86 60 42
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
1995 yılında Ağustos, Eylül ayları yarı kurak diğer aylar ise yağışlı geçmiştir.
39

Tablo C.21 1996 Yılı Kuraklık İndis Değerleri
AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIK
Topl. Yağış (mm) 60.1 87. 6 70. 9 49.8 85.2 11.0 33.0 3.4 92.1 50.4 5.7 68.6 617.8
Ort. Sıcak lık ( ° C) 5.6 6.8 3.8 8. 7 16.5 18.0 22.5 21.6 16.0 13.8 9.1 6.9 12.4
Kuraklık İndisi 46 63 62 32 39 5 12 1 43 25 4 49 28
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
1996 yılında Haziran, Temmuz, Ağustos, Kasım ayları kurak, diğer aylar yağışlı geçmiştir.
Tablo C.22 1997 Yılı Kuraklık İndis Değerleri
AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
YILLIK
Topl. Yağış (mm) 58.6 28.0 47.2 91.5 52.5 36.0 19.0 134.0 6.7 56.3 28.8 89.5 648.1
Ort. Sıcaklık (°C) 3.0 0.2 5.5 7.7 18.0 21.3 22.8 21.3 16.4 13.2 7.6 5.3 11.7
Kuraklık İndisi 54 33 37 62 22 14 7 51 3 29 20 70 30
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
1997 Yılında Temmuz, Eylül ayları kurak , Haziran, Kasım ayları yarı kurak, diğer aylar ise
yağışlı
geçmiştir.
Tablo C .23 Kuraklık İndis Değerleri
AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 YILLIK
Ort.Topl. Yağış 54.1 33.5 39.4 47.5 54.3 43.3 24.2 19.9 30.8 30.6 42.2 58.9 478.7
(mm) 18 Yıl
Ort. Sıcaklık (°C) 2.6 4.8 7.9 12.7 17.1 20.5 23.1 22.8 19.2 14.5 8.5 4.4 13.2
16 Yıl
Kuraklık İndisi 52 27 26 25 24 17 9 7 13 15 27 49 36
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
Bu tabloda da görüldüğü gibi Karabük İlimizde iki ayı n (Temmu z, Ağustos) kuraklık
indis değerleri 10’u n altındadır. O halde indis değerleme sine göre bu aylar kurak aylardır
diyebiliriz. İn dis değerle ri 10–20 arasında olan Hazira n, Eylül ve Ekim ayları
ise yarı kurak
aylardır. Diğer aylar ise İlimizde yağışlı geçmekte
dir.
C.1.1.6.2. Kar, Dolu, Sis ve Kırağı
Tablo C.24 Uzun Yıllara Ait Kar Örtüsü Kalınlığı ve Gün Sayısı
Rasat
AYLAR
YILLIK
Süresi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
(yıl)
Ortalama Karla Örtülü 18 5.2 2.3 0.5 . . . . . . . 0.2 2.2 10.4
Gün Sayısı
En Yüksek Kar
18 29 17 13 . . . . . . . 9 28 29
Örtüsü Kalınlığı (cm)
Kaynak: Karabük Meteor oloji İstasyon Müdürlüğü
40

Tablo C.25 2001-2004 Yıllarına Ait Kar Örtüsü, Gün ve Sayısı
Aylar
En Yüksek Kar Örtüsü (cm)
ve Günü
Kar 0,1 mm ve
Fazla Gün
Karla Örtülü Gün
Sayısı
2001
2002
2003
2004
2001
2002
2003
2004
2001
2002
2003
2004
Ocak --- 15 /08.01 --- --- --- 6 --- 1 --- 14 --- ---
Şubat --- --- 4 /23.02 20/16.02 2 --- 11 7 2 --- 7 7
Mart --- --- --- 12/05.03 --- --- 1 2 --- --- ---
3
Nisan --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---
---
Mayıs
--- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---
Haziran --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---
Temmuz --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---
Ağustos --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---
Eylül --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---
Ekim --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---
Kasım 3 /18.11 --- --- --- --- --- --- 2 1 --- --- ---
Aralık 10 /22.12 2 /13.12 2 /20.12 3/15.12 4 6 1 2 7 3 1 1
Yıllık 10 /22.12 15 /08.01 4 /23.02 20/16.02 6 12 13 14 10 17 8 11
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
Tablo C.26 2001-2004 Yıllarına Ait Donlu, Dolulu, Sisli, Kırağılı Günler Sayısı
AYLAR
DONLU GÜNLER
SAYISI
DOLULU
GÜNLER SAYISI
SİSLİ GÜNLER
SAYISI
KIRAĞILI
GÜNLER SAYISI
2001
2002
2003
2004
2001
2002
2003
2004
2 0 01
2002
2003
2004
2001
2002
2003
2004
OCAK 10 24 1 17 --- --- --- --- --- 8 --- --- 9 1 1 11
ŞUBAT 11 14 17 16 --- --- --- --- --- --- --- 1 9 14
2 5
MART 2 1 4 8 --- --- --- --- --- --- --- --- 2 1 4 1
NİSAN --- 2 2 3 --- --- --- --- --- --- --- --- ---
2 1 3
MAYIS --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---
HAZİRAN --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---
TEMMUZ --- --- --- --- --- 2 --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---
AĞUSTOS --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---
EYLÜL --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---
EKİM 4 --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---
KASIM 9 6 9 3 --- --- --- --- 2 --- --- 1 1 6 12 2
ARALIK 16 12 14 9 --- --- --- --- 3 --- 1 4 3 12 12 4
YILLIK 52 59 47 56 --- 2 --- --- 5 8 1 6 26 36 32 26
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
C.1.1.7. Seller
Konu ile ilgili bilgiler “Afetler” Bölümünde verilmiştir.
C.1.1.8 Kuraklı
k
Kuraklık İndis değerleri Ta blo C.1 6 ,17,18,19,20’ de verilmişt ir.
C.1.1.9 Mikroklima
İl sınırları için de mikroklima oluştu ran ö zel alanları n yerl eri, fonksiyonları ile il gili bir
çalışma bulunmamaktadır.
41

C.1.2. Yapay Etmenler
C.1.2.1 Plansız Kentleşme
Ağır sanayi kenti Karabük Yenişehir ve fabrika planlanırken Karabük şehir planı
yabancı bir uzmana çizdirilmiş ve 1950 yılına kadar bu plana uyulmuştur. 1950 yıllarda özel
haddehaneler şehrin ortasında kurulmuştur. Kentin yerleşim yapısı çarpık bir şekle
dönüşmüştür. 1955 yılından sonra Karabük’te göç yoluyla nüfuslanma süreci hızla devam
etmiştir. Kısa sürede nüfuslanarak önemli bir konut sorunuyla yüz yüze gelmiştir.
Bugün Karabük’e olan göçün göreceli olarak stabil bir karakter kazandığı söylenebilir.
Karabük’ün idari fonksiyonunun gelişimine bağlı olarak tekrar göçler için çekim gücü
oluşturacağı muhtemeldir. Böylesi bir hareketliliğin mekansal yansıması Karabük’ün
kontrolünde ancak Safranbolu istikametinde oluşması kaçınılmaz olacaktır. Zira Safranbolu,
Karabük’ün konut talebinin karşılandığı bir mekan parçası halindedir. Bunun en önemli
nedeni; Karabük’ün topoğrafik şartlar bakımından en elverişli gelişme ekseninin Safranbolu
doğrultusunda olmasıdır.
C.1.2.2. Yeşil Alanlar
Yeşil alanlar miktar ve alan olarak yetersizdir. Kent içinde büyük alan olarak yalnız
Çamlık Orman Parkı ve 100. Yıl Parkı yer almaktadır. Çamlık Orman Parkı kent bütününden
kopuk olduğu için günübirlik yeşil alan ihtiyacından çok hafta sonu piknik ihtiyacını
karşılayan bir park niteliğindedir. Karabük İli içinde mahalle aralarında giderek çoğalan park
ve çocuk bahçelerinin çoğu zaman alanları yetersizdir. Merkez kesimlerde ise yeşil alan
oldukça azdır. Hava ve çevre kirliliği göz önüne alındığında yeşil alanların azlığı daha da
büyük sorun olarak görülmektedir. Özellikle merkez mahallelerde sıkışık ve yoğun dokular
arasında yeşil alan ihtiyacı çok büyüktür.
İl merkezinde kişi başına düşen toplam yeşil alan 1,5 m 2 ; toplam kentsel yeşil alan
yüzölçümü 150.000 m 2 ’dir.
C.1.2.3. Isınmada Kullanılan Yakıtlar
Karabük İlimiz hava kirliliği açısından özellikle konutların ısıtılmasında ve
Endüstriyel faaliyetlerde kalitesiz yakıt kullanımından ve de trafikte seyreden araçlardan
yayılan egzos gazları ile yoğun bir şekilde kirlenmeye maruz kalmaktadır. Ayrıca bazı
haddeh anelerinde kentsel gelişim sürecinde şehir merkezinde kalması neticesinde İlimizde
hava kirliliği büyük oranda artış göstermiştir.
İlimizde ısınma amaçlı kömür kullanımı ile ilgili olarak Bakanlığımızın 2004/4 nolu
genelgesine uygun olarak 17.08.2004 tarih ve 2004/7 nolu İl Mahalli Çevre Kurul Kararı ile
ısınmada kullanılacak yakıtlar ile ilgili genel kurallar, kömür satışı yapacak gerçek ve tüzel
kişilerin uyması gereken kurallar, tüketicinin uyması gereken kurallar, yakma sistemleri ve
kömürlerin tüketimi esnasında yapılacak denetimlerle ilgili esaslar belirlenmiştir. İlimizde
genelgeye uygun olarak kömürün çıkarıldığı ilin Valiliğinden alınmış “uygunluk belgesi” olan
kömürlerin İlimize girişine izin verilmekte, Valiliğimizde sadece bu kömürlere satış izni
verilmektedir.Genelgede belirtildiği üzere 2004-2005 kış sezonundan itibaren ısınma amaçlı
olarak
İlimize getirilen kömürlerin torbalanarak satışı yapılmaktadır.
İlimizde doğalgaz bulunmamaktadır.
42

*Isınmada Kullanılan Yakıt Türü
Isınma Amaçlı Yerli Kömürlerde Aranacak Özellikler :
Alt Isıl Değer (orjinalde) Min. 4.000 kcal/kg (-200kcal/kg tolerans)
Toplam Kükürt (Kuru bazda) %2 max.
Boyut
18-150 mm.
(18 mm. altı ve 150 mm. üstü için max. %10 tolerans)
Stokerli sistemlerde piyasada fındık kömür tabir edilen 10-18 mm boyutlarındaki
yıkanmış ve elenmiş kömür kullanılabilir. Torba üzerinde sadece stokerli yakma sisteminde
kullanılacağı yazılı olarak belirtilmelidir.
Kalorifik değerlerin önerilen sınırlardan daha yüksek olması halinde toplam kükürt
oranı İlimiz I. Grup kirli iller arasında değerlendirildiğinden en az 4.000 kcal/kg olması
durumunda daha üst kalori için her 1.000 kcal/kg başına %0.1 değerini geçmeyecektir.
Isınma Amaçlı İthal Edilecek Kömürlerde Aranacak Özellikler :
Alt Isıl Değer (orjinalde) En az 6.200 kcal/kg (-400 kcal/kg tolerans)
Kükürt (kuru bazda)
%0.9 (max)
Uçucu madde (kuru bazda) %12-28 (+%1 tolerans)
Toplam nem (orjinalde)
%10 (max)
Kül (kuru bazda)
%14 (max) (+%1 tolerans)
Boyut
18-150 mm
(18 mm altı ve 150 mm üstü için max %10 tolerans)
Stokerli sistemlerde piyasada fındık kömür tabir edilen 10-18 mm boyutlarındaki
yıkanmış ve elenmiş kömür kullanılabilir. Torba üzerinde sadece yakma sisteminde
kullanılacağı yazılı olarak belirtilmelidir.
2004-2005 kış sezonunda İlimizde satışa sunulacak yerli ve ithal kömürlerin 2004/4
nolu Çevre ve Orman Bakanlığı Genelgesi doğrultusunda torbalanarak satışa sunulması kararı
alınmıştır.
İlimizde ısınma amaçlı petrokok kullanımı MÇK Kararı ile yasaklanmıştır.
Kömür Briketlerinin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri
Ö zellik Sınıf 1 Sınıf 2
Alt Isıl Değeri 1 (kcal/kg), en az 5.000 4.000
Baca gazına geçen kükürt oran ı (%), m/m, en fazla 0.8 1.0
Düşme sağlamlığı (%) m/m, en az 90 80
Aşınma sağlamlığı (%) m/m, en az 75 65
Yastık veya yumurta şeklindeki
briketlerdeki (Kgf), en az
80 60
Tabanı düzgün geometrik şekilli
briketlerde (kg/cm 2 ), en az 130 100
Suya dayanım 2 (%), en az 70 70
Isıl verimi (%), en az
75 75
Duman emisyon oranı (g/kg), en fazla 8 12
1-Bu özellik, orijinal (satışa sunulan) briket bazındadır.
2-Su geçirmeyen torbalar içerisinde satılan
briketlerde bu özellik aranmaz.
43

C.1.2.4. Endüstriyel Emisyonlar
Kalkınmanın ana sektörlerinden birisi de sanayi ve çevre arasında çok yönlü ve
birbirini etkileyici nitelikte çok sıkı bir ilişki olup; bu etkileşimin oluşturduğu olumlu sonuçlar
yanında, çevre koruma açısından gerekli önlemler alınmadığı ve uygun teknolojiler
kullanılmadığı taktirde çevre üzerinde ve toplumda olumsuz sonuçlar doğuran bir dengesizlik
ortaya çıkmaktadır. Çevrenin hızla kirlenmesine ve kamuoyunun sanayiden beklediği
faydaların ikici planda kalmasına ve sanayiyi kendi yaşamlarını olumsuz yönde etkileyen bir
oluşum olarak görmelerine neden olmaktadır. Diğer İllerde olduğu gibi İlimizde de hava
kirliliğinin en büyük nedenleri sanayide ve ısınmada kullanılan kalitesiz yakıtlar, motorlu
araçlardan kaynaklanan egzoz gazları ve diğer endüstriyel kirleticilerdir.
İlimizde emisyon iznine tabi tesisler “K” bölümü Tablo K.3’te; izne tabi olmayan
tesisler Tablo K.4-7’de verilmiştir.
C.1.2.5. Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar
Taşıt motorları genelde benzin ve dizel olmak üzere iki grup halinde ele alınabilir.
Benzinli motorlar, genel olarak yanma sonucunda CO, HC ve NO x , dizel motorları ise HC,
NO x ve PM gibi emisyonları üretirler. Taşıtlarda emisyon oluşumunun aşırı artışı genelde
motor ayarı ve periyodik bakımın geç yapılmasından kaynaklanmaktadır. Periyodik bakım ile
birlikte çevre şartları, motor tipi, yakıt tipi, taşıt hızı ve motorun hızı da emisyonları artıran
faktörlerdir.
İlimizdeki motorlu taşıtların yıllık akaryakıt tüketimi ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.
İlimizde motorlu kara taşıtlarının egzos emisyonlarının ölçümü 2005 yılı Haziran ayı
itibari ile Karmot Karabük Motorlu Vasıtalar Ltd. Şti., Aksar Otomotiv Taş.San.Ltd.Şti.,
Anadolu Otomotiv ve Petrol Tic. A.Ş. tarafından yapılmaktadır.
Egzos ölçümü yaptıran araç sayıları ;
2002 yılı 13.570
2003 yılı 12.934
2004 yılı 13.249
Tablo C.27 İlimizde 2002, 2003, 2004 Yılları İlinizde Trafiğe Kayıtlı Motorlu Taşıtlar
ARACIN CİNSİ
ARAÇ SAYISI
2002 2003 2004
Otomobil 17.530 16.819 17.293
Minibüs 1.720 1.504 1.537
Midibas --- --- ---
Otobüs 332 343 362
Kamyon
2.177 1.772 1.753
Traktör 3.285 3.709 3.987
Kamyonet 2.326 2.866 3.302
Motorsiklet 1.177 1.148 1.198
Diğer 2.547 1.414 1.481
Toplam 31.094
29.575 30.913
Kaynak : Karabük İl Emniyet Müdürlüğü
44

C.2. Havayı Kirletici Gazlar ve Kaynakları
C.2.1. Kükürtd ioksit Konsantras yonu ve Duman
Hava kirliliğine sebep olan gaz kirleticiler, normal sıcaklık ve basınç altında gaz
formunda bulunan maddeler ile normal basınç altında katı veya sıvı halde bulunan maddelerin
buharları sonucu meydana gelir. Gaz halindeki kirleticilerden karbonmonoksit,
hidrokarbonlar, hidrojen sülfür, a zot oksitler, ozon ve diğer oksitleyiciler ile kükürt
oksitlerdir.
Kükürtdioksit, suda ve dolayısıyla vücut sıvısında büyük ölçüde çözünebilen bir
gazdır. Bunun en önemli etkisi üst solunum yollarının cidarlarını zedeleyerek hava akışına
olan mukavemeti azaltmasıdır. Araştırmalar kükürt di oksitin sodyum klorür gibi aerosoller
ile birlikte bulunması halinde çok daha tehlikeli olduğunu göstermiştir. Kükürt di oksitin tesiri
kronik olmaktan ziyade akut olarak meydana gelmektedir.
2872 Sayılı Çevre Kanununa istinaden çıkarılan H.K.K.Y.’de, hava kalitesi sınır
değerleri verilmektedir. İnsan ve çevre sağlığının korunması, çevrede uzun ve kısa vadeli
olumsuz etkilerin ortaya çıkmaması için atmosferdeki hava kirleticilerinin bir arada
bulunduklarında, değişen zararlı etkileri göz önünde bulundurularak tespit edilen bu değerler
konsantrasyon birimleriyle ifade edilen seviyeler Hava Kalitesi Sınır Değerleridir.
Aşılmaması gereken bütün ölçüm sonuçlarının aritmetik ortalaması uzun vadeli sınır değerler
olarak tanımlanmaktadır. Maximum günlük ortalama değerler veya istatistik olarak bütün
ölçüm sonuçları sayısal değerlerinin büyüklüğüne göre sıralandığında, ölçüm sonuçlarının
%95’ini aşmaması gereken değerlere de kısa vadeli sınır değerler denilir.
Bu sınır değerler Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliğinde ükürtdioksit için Kısa
Vadeli Sınır Değer 400 Mikrogram/metreküp, Uzun Vadeli Sınır Değer ise 300 Mikrogram
/metreküp olarak belirlenmiştir.
2000-2004 Yılları SO2 (kükürtdioksit) Aylık Ölçüm Değerleri ve Ortalamaları
2000 SO2 2001 SO2 2002 SO2 2003 SO2 2004 SO2
250
200
150
100
50
0
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs
Hazira
n
Temm
uz
Ağusto
s
Eylül Ekim Kasım Aralık Ort.
2000 SO2 70
81 75 24
43 38 29 16 40 46 110 125 58
2001 SO2 135 80 47 27 14 14 8 15 9 73 138 130 57
2002 SO2 217 126 61 97 52 39 50 10 12 15 182 199 88
2003 SO2 101 61 71 36 55 70 96 34 6 13 46 57 63
2004 SO2 48 36 42 15 10 15 97 17 26 33 54 40 36
Şekil C.11 2000-2004 Yılları SO2 Aylık Ölçüm Değerleri ve Ortalamaları
Kaynak : Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
45

C.2.2. Partikül Madde (PM) Emisyonları
Partikül şeklindeki kirletici emisyonlar iriliklerine, yoğunluklarına ve kimyasal
yapılarına bağlı olarak aerosol, duman, is ve toz şeklinde isimlendirilmektedir. Partiküllerin
solunum organlarındaki birikme yerleri ve buradaki kalma süreleri bir takım fiziksel
faktörlere ve tane büyüklüklerine bağlıdır.
Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliğine göre partikül madde için Kısa Vadeli
Sınır Değer 300 Mikrogram/ metreküp, Uzun Vadeli Sınır Değer ise 150
Mikrogram/metreküptür.
01.01.1998 tarihinden itibaren Hava Kalitesi Mobil Ölçüm Aracı ile İlimiz merkezinde
hava kalitesi ölçümleri yapılmaktadır.
250
2000-2004 Yılları PM (partikül madde) Aylık Ölçüm Değerleri ve Ortalamaları
2000 PM 2001 PM 2002 PM 2003 PM 2004 PM
200
150
100
50
0
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran
Temmu
z
Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ort.
2000 PM 152 164 119 116 79 70 77 70 80 112 222 166 118
2001 PM 150 135 119 92 78 66 75 97 95 52 78 87 93
2002 PM
2003 PM
103
158
137
93
87
92
76
73
21
56 36
88
104
78
162
84
90
58
87
72
217
116
195
103
93
89
2004 PM 125 109 104 61 46 62 49 42 56 75 103 118 79
Şekil C.12 2000-2004 Yılları PM (partikül madde) Aylık Ölçüm Değerleri ve Ortalamaları
Kaynak : Karabük İl Çevre Orman Müdürlüğü
Tablo C.28 1998-1999 Kış Dönemi SO 2 ve PM Aylık Ortalama Değerleri
Aylar
Kükürt Dioksit Aylık
Ortalama “mg/m 3 ”
Partikül Madde Aylık Ortalama
“mg/m 3 ”
EKİM 1998 67 95
KASIM 1998 144 177
ARALIK 1998 147 131
OCAK 1999 181 217
ŞUBAT 1999 120 113
MART 1999 139 162
Kış Sezonu Ort. 133 149
Kaynak: Karabük Hava Kirliliği Araştırması Raporu, 2000
46

Tablo C.29 1999-2000 Kış Dönemi SO 2 ve PM Aylık Ortalama Değerleri
Aylar
Kükürt Dioksit Aylık
Ortalama “mg/m 3 ”
Partikül Madde Aylık Ortalama
“mg/m 3 ”
EKİM 1999 30 120
KASIM 1999 80 145
ARALIK 1999 174 209
OCAK 2000 70 152
ŞUBAT 2000 81 164
MART 2000 75 119
Kış Sezonu Ort. 85 151
Kaynak: Karabük Hava Kirliliği Araştırması Raporu, 2000
Tablo C.30 2000-2001 Kış Dönemi SO 2 ve PM Aylık Ortalama Değerleri
Aylar
Kükürt Dioksit Aylık
Ortalama“mg/m 3 ”
Partikül Madde Aylık Ortalama
“mg/m 3 ”
EKİM 2000 46 112
KASIM 2000 110 222
ARALIK 2000 125 166
OCAK 2001 135 150
ŞUBAT 2001 80 135
MART 2001 47 119
Kış Sezonu Ort. 90 150
Kaynak: Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Tablo C.31 2001-2002 Kış Dönemi SO 2 ve PM Aylık Ortalama Değerleri
Aylar
Kükürt Dioksit Aylık
3
Ortalama “mg/m ”
Partikül Madde Aylık Ortalama
“mg/m 3 ”
EKİM 2001 73
52
KASIM
2001 138 78
ARALIK 2001 130 87
OCAK 2002 217 103
ŞUBAT 2002 126 137
MART 2002
61 87
Kış Sezonu Ort.
124 91
Kaynak: Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Tablo C .32 2002-2003 Kış Dönemi SO 2 ve PM Aylık Ortalama Değerleri
Aylar
Kükürt Dioksit Aylık
Ortalama “ mg/m 3 ”
Partikül Madde Aylık Ortalama
“mg/m
3 ”
EKİM 2002 15 87
KASIM 2002 182
217
ARALIK 2002 199 195
OCAK 2003 101 158
ŞUBAT 2003
61 93
MART 2003 71 92
Kış Sezonu Ort. 105 140
Kaynak: Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Tablo C.33 2003-2004 Kış Dönemi SO 2 ve PM Aylık Ortalama Değerleri
Aylar
Kükürt Dioksit Aylık
Ortalama “ mg/m 3 ”
Partikül Madde Aylık Ortalama
“mg/m
3 ”
EKİM 2003 13 72
KASIM 2003 46 116
ARALIK 2003 57 103
OCAK 2004 48
125
ŞUBAT 2004 36 109
MART 2004 42 104
Kış Sezonu Ort. 40 105
Kaynak: Karabük İl Çevre ve Orman Müdü rlüğü
47

C.2.3. Karbonmonoksit Emisyonları
CO, y akıtın yanması sonucu ortaya çıkan üç üründen (CO, HC, NO x ) en fazla olanı
olup, çoğu yakıtın eksik yanması sonucunda meydana gelir. Atmosferdeki CO miktarı genelde
sabittir. Artan kısmı genelde CO 2 ’ye dönüşür. Bu dön üşüm oranı düşük olmakla birlikte tam
ve net olarak bilinmemektedir. CO renksiz, kokusuz ve çok kararlı bir gazdır. Atmosferdeki
yayılma süresi 2-4 hafta arasında değişmektedir. Bitkiler ve malzemeler üzerinde tesirine
rastlanmamıştır.
1995-2005 yılları arasında Karabük İlinde CO emisyonları aşağıdaki tabloda
verilmiştir.
İlimizde Çevre ve Orm an Bakanlığı tarafından mobil hava kirliliği ölçüm cihazı 2 ay
süre ile hava kirliliği ölçümü yapmak üzere görevlendirilmiştir. SO 2 (kükürtdioksit), PM
(partikül madde), NO x (nitrojen oksit), NO, CO (karbonmonoksit) ölçümleri yapılmış olup,
sonuçları rapor halinde Müdürlüğümüze sunulacaktır.
Tablo C.34 Karabük İlinde CO Emisyonları (ton/yıl)
Yıl LPG Bnz Motorin Fuel Oil Kok M.Kömürü Linyit Y.Fırın Gazı
1995 0 4890 77 9 1498 1661 500 4168
1996 0 5261 83 9 1488 2223 500 5168
1997 0 5710 87 11 1555 2520 500 6319
1998 0 6008 92 12 1590 2750 500 6510
1999 0 6383 96 13 1620 3025 500 6820
2000 0 6758 100 15 1650 3300 500 7130
2001 0 7133 105 16 1680 3575 500 7440
2002 0 7508 109 17 1710 3850 500 7750
2003 0 7883 114 19 1740 4125 500 8060
2004 0 8258 118 21 1770 4400 500 8370
2005 0 8633 122 23 1800 4675 500 8680
Kaynak: Karabük Hava Kirliliği Araştırması Raporu, 2000
C.2. 4. Azot Oksit (NOx) Emisyonları
Atmosferdeki nitrojen oksitler kararlı ve kararsız
olmak üzere iki yapıdadırlar. Bu
bileşikler atmosferdeki oksitleyici maddeler ile reaksiyona girerek fotokimyasal reaksiyonlar
sonucu fotokimyasal sisi oluştururlar. Ayrıca atmosferdeki su buharı ile reaksiyona girerek
asit yağmurlarına sebep olurlar. Bu oksitlerden NO ve NO 2 en önemli kirletici gazlardır.
Tablo C .35 Karabük İlinde NOx Emisyonları (ton/yıl)
Yıl LPG Bnz Motorin Fuel Oil Kok M.Kömürü Linyit Y.Fırın Gazı
1995 3 240 272 333 499 266 80 25209
1996 3 258 290 336 496 356 80 31261
1997 3 280 307 387 518 403 80 38219
1998 3 295 322 432 530 440 80 39375
1999 4 314 337 478 540 484 80 41250
2000 4 332 353 523 550 528 80 43125
2001 4 350 368 568 560 572 80 45000
2002 4 369 384 614 570 616 80 46875
2003 5 387 399 682 580 660 80 48750
2004 5 406 415 750 590 704 80 50625
2005 5 424 430 818 600 748 80 52500
Kaynak: Karabük Hava Kirliliği Araştırması Raporu, 2000
48

C.2.5. Hidrokarbon ve Kurşun Emisyonları
Fotokimyasal hava kirliliği cisimler arasında hızlı reaksiyon sonucunda ortaya çıkar.
Doyma mış hidrokarbonlar yavaş reaksiyon sonucunda, doymuş hidrokarbonlar, aromatikler
ve aldehitler olarak ortaya çıkmaktadır. Otomobil egzozu HC üretimi için büyük bir
kaynaktır. Bununla birlikte hidrokarbonlar
ve diğer org anik gazlar
rafin eri üretimi ve işlemleri
esnasında da olu şurlar. Canlı sağlığına kimyasal oksitleyici rol ü görür. Aromatikler haricinde
HC’ler zeh ir özelliği içerirler. Polinükleer aromatik
hidrokarbonlar (PAH’s) kanserojendirler.
Kurşun, atmosfer içerisinde artan bir zehirdir. İnsan sağlığı için tehlikelidir. Yiyecek
ve içecekl er tarafından %5-%10 kadarı ağız yoluyla mideye geçer ve vücut tarafından yok
edilir. Kurşun zehirlenmesinde kurşun miktarı kan ve idrar yoluyla tespit edilir.
C.3. Atmosferik Kirlilik
C.3.1. Ozon Tabakasının İncelmesinin Etkileri
Ozon yoğunluğunun ultraviola ışınlarını tutma görevi yapamayacak kadar azalması
ozon tabakasındaki incelme olayıdır. Stratosfer tabakasındaki ozonun yararlı olmasına karşın
gezegenimizin yüzeyine yakın atmosfer tabakasında (traposfer) %10 oranında bulunan
ozonun yıkıcı etkisi vardır. Atmosferdeki diğer moleküllerle reaksiyona giren ozonun bitki ve
hayvanların canlı dokularına zararı vardır.
Başta floroklorokarbon (CFC) kullanımı olmak üzere halonları, brom ve klor
türevlerinin ve kombine hidrojene edilmiş maddelerin etkileri ile ozon tabakası zarar
görmüştür. Kloroflorokarbon olarak nitelendirilen maddeler günlük yaşamda buzdolaplarında
soğutucu akışkan ve yalıtım maddesi olarak, aerosollerde
itici gaz, elektronik ve kuru
temizleme sanayiinde çözücü, mobily a ve bina yalıtımında köpüklerde üfleyici olarak
kullanılmaktadır. Ozon tabakasındaki incelmeyi şu an durdurmak imkansızdır. Çünkü CFC ve
Halo nlar atmosferde uzun yıllar kaldığından şu ana kadar atmosfere verilmiş olan bu
maddele rin etkisi daha u zun yıllar devam edecektir. Ancak atmosfere daha fazla CFC ve
Halon vermemek , bunların kullanımını azaltmak büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda
ozon tabakasındaki incelmenin sabit tutulabilme si için bu maddelerin üretim ve tüketiminin
azaltılması gerekme ktedir.
Ozon tabakasındaki incelme sonucu nda UV-B radyasyonunun artması nedeniyle
insanların bağış ıklık sistemleri zarar görmekte, artan UV-B radyasyonu görme bozukluklarına
yol açmakta, deri kanseri artışı olmakta, tarım bitkileri, orman ve doğal ekosistemler üzerinde
baskı oluşmaktadır.
İlimizde ozon tabakasına zararlı faaliyetler olmamaktadır.
C.3.2. Asit Yağışlarının Etkileri
Çeşitli endüstriyel faaliyetler, konutlarda ısınma amaçlı olarak kullanılan fosil yakıtlar,
motorlu taşıtlardan kaynaklanan egzoz gazları, termik santraller gibi kaynaklardan atmosfere
salınan kükürt, azot, oksitler, hidrokarbonlar gibi kirleticiler atmosferde çeşitli kompleks
kimyasal ve fiziksel reaksiyonlara uğramak suretiyle yeni ürünlere dönüşerek kirletici
emisyonların fazlalığı asit yağmurlarına neden olmaktadır. Söz konusu asit karakterli yeni
ürünlerin yeryüzüne geri dönmeleri çoğunlukla yağmur ve kar içinde çözünmüş halde
taşınmak suretiyle gerçekleşmektedir.
Asit yağmurları; göl, akarsularda asit dengesini bozarak canlıları etkilemekte, bazı
türlerin ölümüne yol açmakta, tarihsel kalıntıların çelik köprülerin, demiryollarının
aşınmasına neden olmaktadır. Asit yağmurlarının en büyük etkisi ormanlar üzerinde
49

görülmektedir. Ağaç yapraklarının büyüme ve gelişmesini engellemektedir. Ayrıca suya ve
toprağa geçerek toprak ve suyla ilişkisi olan canlıları da etkilemektedir.
İlimizde yağmur karakter yüksekliği, iyon konsantrasyonu vb. bilgiler ile ilgili çalışma
bulunmamaktadır.
C.4. Hava Kirleticilerinin Çevreye Olan Etkileri
C.4.1. Doğal Çevreye Etkileri
C.4.1.1. Su Üzerindeki Etkileri
Hava kirliliğini oluşturan pek çok gaz (SO 2 , SO 3 , NO x ), atmosferde bulunan su
partikülleri ve diğer bileşenlerle tepkimeye girerek H 2 SO 3 , H 2 SO 4 , HNO 3 oluştururlar. Bunlar
yeryüzüne yağmur ve kar şeklinde ulaşır.
Toprakta bulunan alüminyum, asit yağmurlarının etkisi ile çözündüğünde içme
sularına karışarak suyun kalitesinin bozulmasına ve toksik olmasına neden olur. Asit
yağmurları sonucunda akarsu ve yeraltı sularında pH düşmekte, bu durum su ortamında
yaşayan canlıların yaşamlarını olumsuz olarak etkilemektedir.
C.4.1.2. Toprak Üzerine Etkileri
Atmosfer kirliliğinin sonucu olan asit yağmurlarının etkisiyle topraklar asitleşmekte ve
bitki örtüsü tahrip olmaktadır. Ayrıca, emisyonlar içerisinde yer alan partikül maddeler toprak
ve bitki üzerinde yığılmaktadır. Asit yağmurlarının da etkisiyle toprak pH’sının değişmesine
yol açmaktadır. Sanayinin yoğun olduğu yerlerde asit yağışlar sonucu toprak suyunun
asitleşmesi bakterilerin faaliyetlerini yavaşlatmakta veya onları yok etmektedir. Böylece besin
maddeleri toprağa ulaşamamaktadır.
Tozlar, yağış suyu ile toprağın derinliklerine taşınarak toprağın derinlemesine
kirlenmesine yol açar. Ayrıca toprak gözeneklerinin tıkanmasına ve geçirgenliğin azalmasına
neden olmaktadır.
C.4.1.3. Flora ve Fauna Üzerindeki Etkileri
Hava kirleticileri, bitkileri doğrudan ve dolaylı olarak etkiler. Doğrudan etki bitki
yaprağının yüzeylerinde bulunan ve stomata denilen deliklerden girmeleri neticesinde
meydana gelir. Dolaylı etki ise, toprak ve su kanalı ile bitki köklerini etkilemesi sonucu
oluşur. Bitkiler üzerinde gerek doğrudan gerekse dolaylı olarak fitotoksik etki gösteren en
önemli hava kirleticileri ozon, kükürt dioksit, azot dioksit, florürler, PAN ve
hidrokarbonlardır. Bunlar, kloroplastların sayısında azalma nedeniyle renk solması veya
sararması, dış epidermal tabakanın tahribatı neticesinde yaprak yüzeyinin parlaklaşması veya
yüzeyde benekleşme şeklinde fiziksel etkiler, mekanizmalarında aksaklıklar gibi fizyolojik ve
biyokimyasal etkiler şeklinde belirir.
Hava kirliliği orman ağaçları için öldürücü etkiler yapmakta, odun kalitesini olumsuz
yönde değiştirebilmektedir. Özellikle ibreli türlerde özümlemenin yavaşlaması sonucu yıllık
halkalar daralır ve odun üretiminde azalma olur.
50

C.4.1.4. İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri
Hava kirleticileri insan vücuduna ağız, burun, nefes borusu ve akciğerler yolu ile
girerek bu bölgelerden kana karışarak vücudun diğer yerlerine ulaşabilirler. Bunlar, insan
sağlığını olumsuz etkilemekte, maruz kalma süresine göre insan üzerindeki etkileri
artmaktadır.
Bazı hava kirleticilerinin insan sağlığı üzerindeki etkileri şu şekildedir :
Kirleti ci :
Etkileri :
CO
Kan dolaşımında oksijen taşınımının aksaması, sinir
sisteminde meydana gelen olumsuz etkiler (görüş
kabiliyetinin azalması), baş ağrısı, kalp
rahatsızlıklarında artış.
NO 2
Solunum yollarındaki patojenik değişimler.
O 3
Pulmoner fonksiyonlarda aksaklık
PAN ve Aldehitler
Gözlerde tahriş.
SO 2 ve Partiküller
Akut ve kronik solunum yolları hastalıklarında artış.
C.4.2. Yapay Çevreye (Görüntü Kirliliği Üzerine) Etkileri
Isınma amaçlı kullanılan yakıtlardan, taşıtların egzoz gazlarından ve sanayi
kuruluşlarının baca gazlarından çıkan emisyonlar kış sezonunda yoğunluk kazanarak kirlilik
meydana getirir.
PM emisyonlarını şehir içerisinde artıran oldukça fazla boş alanlar mevcuttur. Bitki
örtüsü kaybolmuş ve çimlendirme işlemi yapılmamış alanlar bu emisyonların artmasına neden
olmaktadır. Yoğun trafik, bölgesel olarak yüksek PM emisyonlarına neden olmaktadır.
Evlerin çatıları, yollar ve boş alanlarda zamanla biriken tozlar, rüzgarla tekrar havaya
karışmakta, PM emisyonlarını artırmaktadır.
SO 2 , kireçtaşı (CaCO 3 ) ile reaksiyona girerek suda çözünebilen, dolayısıyla yapıların
zamanla yıpranmasına yol açan , CaSO 4 ve CaSO 4 .2H 2 O meydana getirir. Böylece mermer
gibi yapılarda yıpranma oluşur. SO 2 ’nin selüloz elyaflar, naylon, pamuk, rayon, deri ve kağıt
malzemeler üzerinde yıpratıcı etkileri vardır. SO2 deri tarafından absorbe edilerek sülfürik
asite dönüşür ve bu da derinin yapısını bozar. Kağıttaki selüloz elyaf, SO 2 ’nin etkisi ile
zayıflar.
K AYNAKLAR :
Karabük Hava Kirliliği Araştırması Raporu, 2000
Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Karabük İl Emniyet Müdürlüğü
51

(D). SU
D.1. Su Kaynaklarının Kullanımı
D.1.1. Yeraltı Suları
Karabük İlinde tespit edilen ve emniyetli çekilebilecek yeraltı suyu potansiyeli 85,00
hm 3 / yıl olup, günümüze kadar toplam 20 hm 3 /yıl tahsis edilmiştir. Bu tahsis edilen
miktarın % 90’ı Karabük Demir-Çelik Fabrikası ve Karabük Belediye Başkanlığı içindir.
1994 yılı ve sonrasında yeraltı suyu kullanımında artış vardır.
Karabük, Safranbolu, Yenice arasında karstik kaynak boşalımları mevcuttur.
Alüvyonlardaki yeraltı suyu (YAS) seviyesi yüzeye oldukça yakındır. Ovalarda kuyu
verimlerinin düşük olması nedeniyle ekonomik bir YAS sulaması işletmeciliği olasılığı
yoktur. Sulama amaçlı YAS kullanımı araştırılmış, ancak ovadaki YAS potansiyelinin
yetersizliği ve coğrafi engeller nedeniyle yararlanılamayacağı görülmüştür.
Karabük ilinde akiferleri alüvyon dere yatakları oluşturmaktadır. Akiferler genel
olarak, Araç Çayı, Soğanlı Çayı, Eskipazar çayı, Yenice Irmağı, Filyos Irmağı ile bunlara
bağlanan küçük kolların oluşturduğu dere yataklarıdır. Akifer alanları Şekil D.1’de
(1/100.000 ölçekli harita) görülmektedir. Ayrıca bölgede beslenim sahası kretase yaşlı
karstik kireçtaşları olan ortalama debisi 50 l/s’nin üzerinde bulunan Gürleyik, Hızar,
Mağara (Bulak), Karasu ve Başköy kaynakları bulunmakta olup, Şekil D.2’de (1/500.000
ölçekli harita) görülmektedir.
Su Kaynakları :
Karabük İli içme suyunu Soğanlı Çayından, Safranbolu İlçesi ise içme suyunu
Mağara ve Hızar kaynaklarından karşılamaktadır.
Halihazırda Karabük İli, Soğanlı kuyularından 320 l/s, Safranbolu yerleşim birimi
ise Hızar Kaynağı ve çevresinde açılan kuyulardan mevsimsel değişikliklere bağlı olarak
50-150 l/s, gerek duyulması halinde Mağara kaynağından ücreti karşılığında 90 l/s’ye
kadar su almaktadır.
Alternatif Su Kaynakları :
Karabük ve çevresinde Kılıçlar, Hamzalar, Hızar ve Mağara kaynakları
bulunmaktadır. Bunlardan son üç kaynak halen kullanılmakta, Kılıçlar kaynağında ise su
temini ile ilgili herhangi bir faaliyet mevcut değildir. Kılıçlar bölgesi kaynak kullanımı için
sondaj kuyuları açılarak pompalarla donatılması ve ihtiyaç bölgelerine isale hatlarıyla
iletilmesi gerekmektedir.
Mağara Kaynağı: Karabük İl Merkezinin kuzeyinde Bulak Köyünün 3 km. kadar
kuzeybatısında düzensiz akımlı kaynak olarak boşalmaktadır. DSİ tarafından yapılan
ölçümlerde kaynak debisinin 100 l/s ile 3800 l/s arasında değiştiği gözlenmiştir. Kaynak
boşalımı 691 m. kotundan olmaktadır. Projede elde edilen verilere göre 774,8 l/s olarak
hesaplanan ortalama verim göz önüne alındığında, kaynaktan 500 l/s su çekilebileceği ön
görülmüştür.
52

Hızar Kaynağı: Safranbolu’nun 8 km. kuzeybatısında, 810 kotundan boşalmaktadır. DSİ
tarafından yapılan ölçümlerde elde edilen verilere göre 416 l/s olarak hesaplanan ortalama
verim göz önüne alındığında, kaynaktan 300 l/s su çekilebileceği ön görülmüştür.
Soğanlı Çayı Alüvyonları: Soğanlı Çayı kenarında yer almaktadır. 9 adet kuyu ile
Karabük İl Merkezine 320 l/s su vermektedir. Mevcut su kuyuları 290-200 m.
kotlarındadır. Yeni kuyular ve Hamzalar Pompa İstasyonunun geliştirilmesiyle iki yerleşim
birimine ve çevre yerleşimlere gerektiği miktarda su temin etmek mümkündür.
Kılıçlar Kaynağı: Kılıçlar Mevkiinde Eflani Çayı üzerinde bulunmaktadır. 720 m.
kotunda kuyulardan temin edilecek su 26 km. batıda bulunan ihtiyaç bölgelerine
iletilecektir. Eflani çayının uzun yıllara dayalı ortalama akımı 126 milyon m 3 civarındadır.
*Kaynak adı : Gürleyik Kaynağı
Kaynağın yeri : Safranbolu-Karabük
Kaynak Lokasyonunun Koordinatları : 474 750 D, 4 578 650 K
Kaynağın Çıktığı Formasyon : Jura Yaşlı Kireçtaşı
Kaynağın Kotu : ~ 1045
*Kaynak adı : Hızar Kaynağı
Kaynağın yeri : Safranbolu-Karabük
Kaynak Lokasyonunun Koordinatları : 472 075 D, 4 573 900 K
Kaynağın Çıktığı Formasyon : Jura Yaşlı Kireçtaşı
Kaynağın Kotu : ~ 810
*Kaynak adı : Mağara (Bulak)Kaynağı
Kaynağın yeri : Bulak Köyü-Karabük
Kaynak Lokasyonunun Koordinatları : 468 650 D, 4 569 375 K
Kaynağın Çıktığı Formasyon : Jura Yaşlı Kireçtaşı
Kaynağın Kotu : ~ 690
*Kaynak adı : Karasu Kaynağı
Kaynağın yeri : Toprakcuma-Karabük
Kaynak Lokasyonunun Koordinatları : 494 452 D, 4 561 692 K
Kaynağın Çıktığı Formasyon : Paloesen-Eosen Kireçtaşı
Kaynağın Kotu : ~ 410
*Kaynak adı : Başköy Kaynağı
Kaynağın yeri : Başköy-Karabük
Kaynak Lokasyonunun Koordinatları : 467 575 D, 4 566 400 K
Kaynağın Çıktığı Formasyon : Kireçtaşı
Kaynağın Kotu : ~ 530
53

Şekil D.1. Akifer Alanları (1/100.000)
Kaynak : DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu
54

------ Kretase yaşlı karstik kireçtaşı alanları
------
------
Şekil D.2. Kretase yaşlı karstik kireçtaşı alanları (1/500.000)
Kaynak : DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu
Tablo D.1. Karabük İlinde Yer Alan Debisi 50 l/s’nin Üzerinde Olan Kaynaklara Ait
Akım Rasat Değerleri (l/s) (2002-2003)
AYLAR Gürleyik
Kaynağı
Hızar
Kaynağı
Mağara (Bulak)
Kaynağı
Karasu
Kaynağı
Başköy
Kaynağı
2002 2003 2002 2003 2002 2003 2002 2003 2002 2003
Ocak 32 --- 89 --- --- --- 1683 895 97 ---
Şubat 134 --- 958 --- 1236 --- 2244 1245 349 ---
Mart 48 --- 174 --- 603 --- 2249 1472 261 ---
Nisan 56 34 547 --- 1040 --- 2114 1791 565 335
Mayıs 16 1 226 --- 678 213 2064 1613 93 63
Haziran 18 --- 69 --- 636 --- 1785 1213 220 ---
Temmuz 17 4 20 --- 186 42 2143 1058 86 2
Ağustos 12 --- --- --- 301 --- 1857 735 24 ---
Eylül 8 --- --- --- 6 --- 1407 489 4 ---
Ekim --- --- --- --- --- 20 1168 692 --- 2
Kasım 12 --- --- --- 537 3761 1255 799 37 221
Aralık 6 --- --- --- 435 --- 963 --- 14 ---
Kaynak : DSİ 23. Bölge Müdürlüğü Kastamonu
D.1.2. Jeotermal Kaynaklar
İlimiz, Safranbolu İlçesi, Bostanbükü Köyü İçme Kaynağı jeotermal bir kaynaktır.
Bu kaynak florün içeren, sodyumlu, sülfatlı sular sınıfına girmektedir. 1980 yılında yapılan
ölçüme göre sıcaklığı 16 °C, debisi ise 0.005 lt/sn. olup ekonomik bir kaynak değildir.
55

Alan adı
: Eskipazar
Sıcak Su Kaynak Adı : Akkaya
Sıcaklık( C ) : 30-35
Debi (lt/sn) : 3,5
Potansiyel (MWt) : --
Kullanım Alanı : Kaplıca
D.1.3. Akarsular
Karabük İli sınırları içersinde bulunan belli başlı akarsular; Araç Çayı, Soğanlı
Çayı, Filyos Nehri, Kelemen Deresi, İndere Deresi, Eflani Deresi, Şimşir Dere, Doksan
Deresi, İnce Dere, Köse Çalık Deresi, Yenice Çayı, Kara Dere, Değirmen Dere, Salihoğlu
Deresi, Çengelli Dere, Gürleyik Deresi, Kavranlık Dere, Güney Dere, Aksu Deresi ve
Koca Deredir.
Bu Akarsulardan en büyükleri Araç Çayı, Kelemen Deresi, Soğanlı Çayı ve Filyos
Nehridir.
İlimiz hudutları dahilinde tarıma elverişli arazi miktarı 103074 ha olup, bu değerin
%3’ünü teşkil eden 3266 ha arazinin etüdü DSİ tarafından bitirilmiştir. DSİ. kriterlerine
göre; etüd edilen 3266 ha’lık bu arazinin 2463 ha’ı sulamaya elverişli, ve ekonomik olarak
sulanabilir niteliktedir. DSİ’. ce bugüne kadar işletmeye açılmış sulamalar ise brüt 800
ha’dır. Ekonomik olarak sulu tarıma açılan 800 ha’lık arazinin, etüdü bitirilerek ekonomik
yönden sulanması uygun görülen 2463 ha’lık arazi içindeki payının %32 gibi düşük
değerde olması da; bölge halkının kalkınması için yeni projelerin tatbikata koyulmasını
zaruri kılmaktadır. Küçük su işleri kapsamında inşa edilerek işletmeye açılan başlıca
sulamalarımız; Bostancılar, Ortakçılar ve Kadıköy göleti sulamalarıdır. Halen inşaat
aşamasında devam eden Karabük içme suyu projesi ile Karabük İline yılda 32,37 hm 3
kullanma suyu temin edilecektir.
Karabük İlinde bulunan akarsuların akış rejimleri ve yataklarının topoğrafyası
ulaşım, taşımacılık ve su sporları için uygun değildir.
Filyos Irmağı : Karabük İli’nin en önemli akarsuyu Filyos Irmağıdır. Bu ırmağın iki
önemli kolu olan Araç ve Soğanlı Çayları il topraklarındaki önemli akarsulardır. Filyos
Irmağı kaynaklandığı yerden denize dökülünceye kadar değişik isimler almaktadır.
Kaynaklandığı yerde Ulusu ismiyle bilinen akarsu, Gerede yakınlarında Gerede Suyu,
Eskipazar yakınlarında Soğanlı Çayı, Araç Çayı ile birleştikten sonra Yenice Irmağı adını
alır. Devrek Çayı’nı da alan ırmak, Filyos Irmağı adıyla Karadeniz’e dökülür. 288 km.
uzunluğundadır.
Soğanlı Çayı : Gerede’nin güneybatısından kaynaklanarak Eskipazar’ın güney kesimini
sulayan Gerede Suyu ile Çerkeş’ten gelen Çerkeş Çayı birleşerek Soğanlı Çayını oluşturur.
Hamamlı Köyü’nün güneyinden itibaren Ovacık’ın doğusunda ve kuzeyinde bir müddet
akar. Karabük’te Araç Çayı ile birleşerek Yenice Irmağı adını alır.
Araç Çayı : Ilgaz Dağlarının kuzey yamaçlarından kaynaklanır. Çok sayıda dere ile
beslenir. Eflani çevresindeki en önemli akarsu olan Taşçıdeğirmen Çayı ile birleşir.
Safranbolu’nun güneyinden batıya doğru akarken Ovacuma Deresi’ni alır. Safranbolu’dan
geçen Gümüş, Akçasu, Tabakhane ve Bulak Derelerini de alarak Karabük’te Soğanlı Çayı
ile birleşir.
56

Eskipazar Çayı : Eskipazar’ın batısındaki Eleman Dağından doğar. Doğu ve kuzey
yönlerinde bir müddet aktıktan sonra Karabük yakınlarında Soğanlı Çayına karışır.
İlimizin en büyük akarsularından birisi olan Filyos Nehri İlimiz sınırları içersinde 9
dereden beslenmektedir. Filyos Nehrinin beslendiği dereler ve bu derelerin debileri Tablo
D.6’da verilmiştir.
Tablo D.2 21.03.1991–31.05.1994 Yılları İlimiz Sınırları İçinde Yer Alan Akarsuların Ölçüm Sonuçları
YERİ AKARSUYUN ADI ORTALAMA AKIM
HIZI ( hm 3 )
MAXİMUM AKIM
HIZI (m 3 /sn)
Konarı – Safranbolu Eflani Çayı 135,38 94,0
Balıkısık – Yenice Yenice Çayı 1769,95 820,0
Karabük ( EİE ) Soğanlı Çayı 849,63 658,0
Karabük ( EİE ) Araç Çayı 522,92 764,0
Kaynak: DSİ 23. Bölge 232. Şube Müdürlüğü Zonguldak
Tablo D.3 Yenice Çayı Analiz Sonuçlarının “ SKKY” ye göre Değerlendirmesi (1998)
PARAMETRE BİRİM MİKTAR PARAMETRE BİRİM MİKTAR
Debi mg. /lt. 359 Sıcaklık mg. / lt. -
PH “ 8,1 Toplam Mangan “ 8,4
Elektriksel İletkenlik “ 271 BOİ “ 0
Amonyak Azotu “ 0,700 Orta Fofat “ 0,1
Nitrit Azotu “ 0,025 Askıda Katı Madde “ 4127
Nitrat Azotu “ 0,9 Bulanıklık “ -
Klorür “ 5,0 Renk, Pt – Co Skalası “ 15
Karbonat “ 0 Kalsiyum “ 44,0
Bi Karbonat “ 137,3 Magnezyum “ 6,1
Toplam Alkalinite “ 112,5 Toplam Sertlik “ 135,0
Sülfat “ 25,9 Sodyum “ 5,8
Florür “ - Potasyum “ 4,3
Bor “ - Toplam Demir “ 27,3
Serbest Karbon Di Oksit “ - Toplam Mangan “ 1,38
Kaynak: Çevre Referans Laboratuarı
Tablo D.4 İlimiz Sınırları İçersindeki Tarım Amaçlı Kullanılan Suların 25.07.1997 Tarihinde Yaptırılan
Analizleri
PARAMETRE Gümüş Deresi Araç Çayı Bulak Deresi
PH 6,50 7,55 7,50
Elektriksel İletkenlik (ds/m) 0,566 0,536 0,577
Sodyum (me/l) 0,56 0,63 0,56
Potasyum (me/l) 0,16 0,05 0,08
Kalsiyum (me/l) 4,16 3,42 4,16
Magnezyum (me/l) 0,79 1,41 1,02
Katyonlar Toplamı (me/l) 5,67 5,51 5,82
Karbonat (me/l) - - -
Bi Karbonat (me/l) 5,02 5,02 5,20
Klor (me/l) 0,35 0,35 0,55
Sülfat (me/l) 0,30 0,14 0,07
Bor (me/l) 0,06 0,05 -
Sertlik ( Alman ) 13,86 13,52 14,50
Bakiye Sodyum Karbonat 0,07 0,19 0,02
SAR 0,36 0,41 0,35
Tuz ve Alkalilik Sınıfı T2-A1 T2-A1 T2-A1
Kaynak: Çevre Referans Laboratuarı
57

Söz konusu suların sulama suyu olarak kullanılmasında herhangi bir sakınca
olmadığı verilerden anlaşılmaktadır.
Tablo D.5 21.09.1998 Tarihinde Haddehanelerimizden Kaynaklanan Endüstriyel Atık Sularının
Karabük İlinde Yapılan Bakteriyolojik Analizine Ait Veriler
KMS /100 ml.
SUYUN ADI Total Koliform Fecal Koliform
Gümüş Deresi 240 F +
Araç Çayı 240 F +
Bulak Deresi 240 F +
Haddehanelerin Altındaki
Bahçedeki Tulumba 0
Kaynak: Karabük Halk Sağlığı Laboratuvarları
İlimiz Bostanbükü ve Kılavuzlar Köylerinde tarım amaçlı kullanılan sulama
sularının Bakanlığımız Mobil Su Analiz Ölçüm Aracı ile yapılan analiz sonuçları aşağıda
belirtilmiştir.
Numunelerin Alındığı Yerler ve Numaraları :
1 No’lu Numune Bostanbükü Köyü yanından
2 No’lu Numune Gümüş Deresi
3 No’lu Numune Haddehaneler
4 No’lu Numune Araç Çayı
5 No’lu Numune Haddehanelerden sonra
6 No’lu Numune Kılavuzlar Köyünün aşağısından
7 No’lu Numune Bulak Deresi
58

Tablo D.6 Karabük İli Başlıca Akarsuları (2002)
Akarsuyun Adı
Toplam
Uzunluğu
(km.)
İl Sınırları
İçindeki
Uzunluğu
(km.)
Top.
Uzunluğa
Oranı (%)
Debisi
(m 3 /sn)
İl Sınırlar İçindeki Başlangıç
ve Bitiş Noktaları
Kolu Olduğu
Akarsu
Özellikleri
Araç Çayı
150 73 48 18.714 Ilgaz-Soğanlı Filyos Çayı Ana kolda su kirliliği vardır.
İndere
20.00 20.00 100 18.932 Saycık-Araç Çayı Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.
Eflani Deresi 43.00 43.00 100 3.816 Ulugeçit-Araç Çayı
Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.
Soğanlı Deresi 70.00 32.00 46 28.066 Aladağ-Araç Çayı
Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.
Barsak Deresi 22.50 21.00 93 3.317 Karaşan-Soğanlı
Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.
Yenice Çayı
63.00 63.00 100 2.378.000 Soğanlı-Devrek Filyos Çayı Ana kolda su kirliliği vardır.
Gürleyik Deresi 12.00 10.00 83 13.000 Karaağaç-Yenice
Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.
Karakaya Deresi 14.00 14.00 100 18.000 Yirmibeşoğlu Deresi Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.
Kocadere
18.00 18.00 100 17.000 Çobanoğlu-Yenice Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.
Doksan Deresi 20.00 15.00 75 16.715 Kumrutepe-İncedere
Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.
İncedere 22.50 22.50 100 19.870 Doksan Dere-Yenice Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.
Keleman Deresi 15.00 15.00 100 82.000 Gazi Mah.-Yenice Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.
Şimşir Deresi 27.50 22.50 81 18.830 Negril Dağı-Yenice
Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.
Köşeçakıl Deresi 1.00 1.00 100 2.514 Mısıroğlu Deresi-Yenice Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.
Gelecek Deresi 10.00 10.00 100 18.890 Yamaçtepe-Yenice
Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.
Pınarbaşı Deresi 11.00 11.00 100 5.300 Erenler-Saatler Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.
Eskipazar Deresi 48.00 30.00 81 285.700 Dikmen-Cemilovası
Filyos Çayı Yan kolları su üretimine elverişlidir.
Kaynak: DSİ 23. Bölge 232. Şube Müdürlüğü Zonguldak
59

D.1.4. Göller, Göletler ve Rezervuarlar
İlimiz Eflani İlçesinde üç adet gölet bulunmaktadır. Bu göletlerin kapasite ve
kullanım amaçları Tablo D.7’de verilmiştir.
Tablo D.7 DSİ 232. Bölge Müdürlüğünce İşletmeye Açılan Göletler-Karabük 2002
ÖZELLİKLERİ ORTAKÇILAR
GÖLETİ
BOSTANCILAR
GÖLETİ
KADIKÖY
GÖLETİ
Amacı Sulama Sulama-İçme Sulama
Rezervuar Alanı km 2 0.105 0.260 0.205
Rezervuar uzunluğu km. 1 2 1.7
Rezervuar hacmi m 3 590.000 1.188.000 1.025.000
Gövde hacmi m 3 70.000 125.000 50.000
Kret uzunluğu m. 150 272 110
Temelden yüksekliği m. 15 14.40 15
Dolgu tipi Kaya dolgu Kaya dolgu Kaya dolgu
Maximum su kotu 936 934.20 935
Normal su kotu 935 933.20 934
Minimum su kotu m. 929 926.60 927
Sulama sahası ha. 183.7 160 138.7
Göletin max. Derinliği m. 5.9 4.8 5.2
Gölete gelen su m 3 1.500.000 1.800.000 2.620.000
Akarsuyu Yayla deresi Saçak deresi Mahşerli Boğaz deresi
Kaynak: DSİ 23. Bölge 232. Şube Müdürlüğü Zonguldak
D.1.5. Denizler
İlimizin denize kıyısı bulunmamaktadır.
60

D.2. Doğal Drenaj Sistemleri
Kastamonu İli hudutları dahilinde yer alan en önemli akarsu havzaları; Soğanlı ve Yenice’dir. D.S.İ.’ce yürütülen sulama projelerinin
tamamı drenaj sistemi olarak bu akarsular ve yan kollarından yararlanmaktadır.
A. Akarsular ve Diğer Yerüstü Sular İçin :
Karabük İlinde bulunan başlıca akarsular olan; Araç Çayı, Soğanlı Çayı ve Yenice Çaylarının hidrolik eğimleri dere yataklarının
topoğrafyasının değişken olmasından dolayı, farklı kesitlerde değişmektedir. Eğimin az olduğu geniş vadilerde hidrolik eğimler düşmekte,
sarp ve dar vadi yatakları ile geçiş bölgelerinde hidrolik eğimler yükselmektedir. Bu akarsuların taşıdıkları su miktarları, mevsimlik ve aylık
debileri Tablo D.8’ de verilmiştir.
Tablo D.8 Akarsuların Taşıdıkları Su Miktarının Aylık Durumları (1964-1992)
Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül
1314 EİE SOĞANLI ÇAYI (1964-1992)
Toplam 585.60 730.00 1357.60 1456.80 1981.60 4850.60 6907.20 3862.10 2701.80 771.90 447.37 451.73
hm 3 /ay 19.50 25.17 46.81 50.23 68.33 167.28 210.25 133.18 71.44 26.62 15.43 15.58
m 3 /s 7.52 9.71 18.06 19.38 26.38 64.53 81.11 51.38 27.58 10.27 5.95 6.01
1333 EİE ARAÇ ÇAYI (1965-1992)
Toplam 393.03 519.08 933.65 1181.80 1522.30 2733.10 2736.20 2297.90 1233.20 531.33 301.09 259.65
hm 3 /ay 14.04 18.54 33.34 42.20 54.37 97.61 97.72 82.07 44.04 18.98 10.75 9.27
m 3 /s 5.42 7.15 12.86 16.28 20.98 37.66 37.70 31.66 16.99 7.32 4.15 3.58
1336 EİE YENİCE ÇAYI (1978-1992)
Toplam 568.60 1028.80 1775.90 2092.10 2529.30 5024.00 5881.00 3808.40 2433.10 1185.90 594.70 488.10
hm 3 /ay 40.47 73.49 128.85 149.44 160.66 358.88 392.07 253.89 162.21 79.06 39.85 31.21
m 3 /s 15.61 28.35 48.94 57.65 69.70 138.45 151.26 97.95 62.58 30.50 15.30 12.04
Not : hm 3 /ay ve m 3 /s değerleri uzun yıllar aylık ortalama değerleridir.
Kaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü Kastamonu
61

B. Yeraltı suları için
Konu hakkında bilgi bulunmamaktadır.
D.3. Su Kaynaklarının Kirliliği ve Çevreye Etkileri
D.3.1. Yeraltı Suları ve Kirlilik
Yeraltı suyu kirliliğini yüzeysel sular ve toprak kirlenmesinden ayrı tutmak
mümkün değildir. Yağmur suyu yeryüzüne indiğinden itibaren kirlilik yükünde ani bir artış
olur. Organik ve anorganik partiküller, hayvansal ve bitkisel artıklar, doğal ve yapay
gübreler pestisitler ve mikroorganizmalar su ile yeraltına taşınır. Yüzey kısımlarındaki
toprak tabakasında, kalitede, zemin cinsi özelliklerine bağlı olarak önemli miktarlarda
iyileşme sağlanabilir. Askıdaki maddeler hemen tamamıyla süzülme yoluyla uzaklaşır,
organik maddeler ayrışır, mineraller bitkiler tarafından alınır, suyun oksijen özelliği
azalırken karbondioksit miktarı artar. Yeraltı suyu kirlenmesinin en büyük nedeni evsel ve
endüstriyel atıkların arıtılmadan alıcı ortama verilmesidir. Katı, sıvı ve gaz atıkları ortama
verildikten sonra iklim durumuna toprağın yapısına topoğrafya yapısına, atığın cinsine ve
zamana bağlı olarak yeraltı sularına taşınır. Zirai mücadele ilaçlarının da aşırı ve bilinçsiz
kullanımı büyük bir sorundur. Diğer önemli bir sorun ise evsel atıkların, doğrudan toprağa
verilmesidir. Kanalizasyon sistemlerinin olmadığı yerlerde fosseptik çukurlardan sızan
sular yeraltı suyuna taşınabilmektedir. Mikroorganizmalar, yeraltı suyuna taşınım sırasında
doğal olarak temizlenmeye uğrar. Ancak deterjan gibi parçalanmaya karşı dayanıklı
bileşikler yeraltı suyuna ulaşarak içme suyu açısından sorun yaratabilmektedir. Çöplerin
açık alanda depolanması ve kirliliği azaltıcı faaliyetlerin uygulanmaya konmaması önemli
sorunlara neden olmaktadır. Yeraltı sularının kirlenmesinin önemli nedenleri tarım ilaçları
ve gübrelerinin bilinçsiz kullanılması, evsel atıkların doğrudan toprağa verilmesi, kentsel
ve endüstriyel atık-atık suların arıtılmadan çevreye verilmesidir. Karabük İli hudutları
dahilinde D.S.İ.’ce işletilmekte olan yeraltı suyunun sulama maksatlı olarak kullanılmasına
yönelik proje yoktur.
D.3.2. Akarsularda Kirlilik
İlimizde bulunan önemli akarsu kaynaklarında bugüne kadar yapılmış olan su
kalitesi gözlemleri neticesinde; sulamaya elverişlilik yönünden önemli bir kirliliğe
rastlanılmamıştır.
Soğanlı Çayı Kirlilik Araştırması Sonuçları :
Tablo D.9 27.02.2002 Tarihli Analizler
KOİ (mg/l) 19 19 11 21
AKM (mg/l) 7 7 12 10
Yağ-Gres (mg/l) 635 528 178 751
Sülfür (mg/l) 0,004 0,010 0,020 0,017
Krom (mg/l) -- -- -- --
Toplam Krom (mg/l) 0.09 0,07 0,04 0,08
PH 8,2 8 7,2 7,3
Fenol (mg/l) 0,34 0,27 0,91 0,23
Çinko (mg/l) -- -- -- --
Nitrat (mg/l) 7 6 7 7
Nitrit (mg/l) 0,009 0,005 0,005 0,02
BOİ (mg/l) 6,6 6,65 3,85 7,35
Kaynak: Kastamonu İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
62

Tablo D.10 26.03.2002 Tarihli Analizler
KOİ (mg/l) 54+/-7 50+/-7 321+/-20 38+/-3
BOİ (mg/l) 18+/-1 17+/-1 112+/-7 13+/-
PH 7,6+/-0,1 7,4+/-0,1 6,7+/-0,1 6,3+/-0,1
Yağ ve Gres (mg/l) 128+/-4 133+/- 104+/-4 48+/-4
Krom (mg/l) 0,01+/-0,01 0,01+/-0,01 0,21+/-0,02 0,05+/-0,01
Nitrat (mg/l) 3+/-0,1 3+/-0,1 3+/-0,1 2+/-0,1
Nitrit (mg/l) 0,05+/-0,005 0,08+/-0,005 0,05+/-0,005 0,02+/-0,005
AKM (mg/l) 436+/-5 388+/-5 32+/-3 11+/-3
Kaynak: Kastamonu İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
Tablo D.11 06.06.2002 Tarihli Analizler
KOİ mg/lt 15+/-5 17+/-5 24+/-5 15+/-5
BOİ mg/lt 6+/-1,8 5.9+/-1.8 8,4+/-1,8 5,2+/-1,8
Yağ Gres mg/lt 2,6+/-0,3 3+/-0.3 2,8+/-0,3 3,3+/-0,3
Krom mg/lt 0,01 0.005 0,005 0,005
Nitrat mg/lt 2 5 2 2
Nitrit mg/lt 0,01 0.2 0,005 0,055
AKM mg/lt 55 2 4 2
pH 7,5 7.7 7,4 7,4
Sıcaklık 19,8 18 20,7
Çöz. Oksijen mg/lt 6,60
Kaynak: Kastamonu İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
Tablo D.12 08.07.2002 Tarihli Analizler
KOİ mg/lt 4 2 27+/-3 2+/-3
BOİ mg/lt 1,4 0,6 9,45+/-1 0,7+/-1
AKM mg/lt 31+/-2 15 11+/-2 32+/-2
pH 8,2 8,3 8,3 8,3
Nitrat mg/lt 0,05 0,011 0,09 0,03
Nitrit mg/lt 0,5’ten küçük 0,5’ten küçük 0,5’ten küçük 0,5’ten küçük
Krom mg/lt 0,08+/-0,03 0,37+/-0,03 0,35+/-0,03 0,30+/-0,03
Yağ Gres 16 38+/-5 60 21+/-5
Kaynak: Kastamonu İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
Tablo D.13 14.08.2002 Tarihli Analizler
Yağ Gres mg/lt 1+/-0,4 3+/-0,4 0,5+/-0,4 1+/-0,4
KOİ mg/lt 26+/-3 29+/-3 32+/-3 21+/-3
PH 8,15 8,6 8,4 8,3
BOİ mg/lt 9,1+/-1,0 10,1+/-1,0 11,2+/-1,0 7,3+/-1,0
Nitrat mg/lt

D.3.3. Göller, Göletler ve Rezervuarlarda Kirlilik
D.S.İ.’ce işletilmekte olan baraj ve gölet rezervuarlarında su kalitesi gözlemleri
yapılmamakla birlikte bu rezervuarların kirlenmesine yol açabilecek herhangi bir unsurda
bulunmamaktadır.
D.3.4. Denizlerde Kirlilik
İlimizin denize kıyısı bulunmamaktadır.
D.4. Su ve Kıyı Yönetimi, Strateji ve Politikaları
Konu ile ilgili oluşturulmuş strateji ve politikalar bulunmamaktadır.
D.5. Su Kaynaklarında Kirlilik Etkenleri
Bu bölüm ile ilgili alt başlıklarda belirtilen parametreler için bir analiz sonucu
bulunmamaktadır.
KAYNAKLAR :
DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu
DSİ 23. Bölge 232. Şube Müdürlüğü, Zonguldak
Çevre Referans Laboratuarı
Kastamonu İl Kontrol Laboratuar Müdürlüğü
Karabük Halk Sağlığı Laboratuvarı
64

(E). TOPRAK VE ARAZİ KULLANIMI
E.1. Genel Toprak Yapısı
Toprak kuşaklarının sınıflandırılmasında, iklim ve bitki örtüsü gibi doğal etkenler
yönünden homojenlik gösteren ve aynı kökene sahip toprakların yaygın olduğu kesimler
“Kuşak” olarak tanımlanır. Türkiye Orta Anadolu Kuşağı (1), Güneydoğu Anadolu ve
Doğu Anadolu’nun büyük bölümünü kapsayan yarı kurak ot–çayır kuşağı (2), Akdeniz,
Ege ve Marmara’nın güneyini kapsayan nemli orman kuşağı (3), olmak üzere üç ana
toprak kuşağına ayrılır. Bunun dışında iklim ve bitki örtüsü etkenlerinden çok ana madde,
engebelilik v.b. özelliklerine bağlı olarak biçimlenen ve her kuşakta görülebilen kuşak dışı
diye ayırabileceğimiz topraklar vardır ki bunlarda önemli derecede yayılım gösterirler.
Karabük İlinde yer alan topraklar (büyük toprak gruplarına göre) :
1-Alüvyal Topraklar
2-Kolüvyal Topraklar
3-Gri-Kahverengi Podzolik Topraklar
4-Kahverengi Orman Toprakları
5-Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları
Alüvyal Topraklar :
Bu topraklar, akarsular tarafından taşınıp depolanan materyaller üzerinde oluşan
(A) c profilli genç tabakalardır. Mineral bileşimleri akarsu havzasının litolojik bileşimi ile
jeolojik periyotlarda yer alan toprak gelişimi sırasındaki erozyon ve birikme devirlerine
bağlı olup heterojendir. Profillerinde horizonlaşma yoktur veya çok az belirgindir. Buna
karşılık değişik özellikte katlar görülür. Çoğu yukarı arazilerden kireççe daha zengindir.
Alüvyal topraklar, bünyelerine veya bulundukları bölgelere göre sınıflandırılır. Bunlarda
üst toprak alt toprağa belirsiz olarak geçiş yapar. İnce bünyeli ve taban suyu yüksek
olanlarda düşey geçirgenlik azdır. Yüzey nemli ve organik maddece zengindir. Alt toprakta
hafif seyreden bir indirgenme hüküm sürer. Kaba bünyeliler iyi drene olduğundan yüzey
katları çabuk kurur. Üzerlerindeki bitki örtüsü iklime bağlıdır. Bulundukları iklime
uyabilen her türlü kültür bitkisinin yetiştirilmesine elverişli ve üretken topraklardır.
Karabük Merkez İlçede bulunan 990 ha.’lık alüvyal toprakların 828 ha.’lık bölümü
I., II. ve III. derece önemli tarım arazileridir.
Kolüvyal Topraklar :
Genellikle dik eğimlerin eteklerinde ve vadi ağızlarında yer alırlar. Yer çekimi,
toprak kayması, yüzey akışı ve yan derelerde taşınarak biriken materyaller üzerinde
oluşmuş (A) C profilli genç topraklardır. Ana materyalde derecelenme yoktur veya
yetersizdir. Profilde yağışın veya yüzey akışının yoğunluğuna ve eğim derecesine göre
değişik parça büyüklüğü içeren katlar görülür. Bu katlar alüvyal topraklarda olduğu gibi
birbirine paralel durumda olmayıp düzensizdir. Dik eğimliler ve vadi ağızlarında
bulunanlar çoğunlukla az topraklı olup kaba taş ve molozları içerirler. Yüzey akış hızının
azaldığı oranda parçaların çapları küçülür. Eğimin azaldığı yerlerde, parçacıklardaki
küçülme alüvyum parçaları düzeyine geldiğinden bu gibi yerlerde kolüvyal topraklar
geçişli olarak alüvyal topraklara karışır. Bunlarda eğim tek tip olup materyalin geldiği
yöne doğru artmaktadır. Arasıra taşkına maruz kalırlarsa da eğim ve bünye nedeniyle
drenajları iyidir. Tuzluluk ve sodiklik gibi sorunları yoktur.
65

Karabük’te bulunan toplam 821 ha.’lık kolüvyal toprakların hemen hemen tamamı
I., II. ve III. derece önemli tarım arazileridir. Bu topraklardan yağışın yereli olması ve
sulanmaları halinde oldukça yüksek verim alınmaktadır.
Gri-Kahverengi Podzolik Topraklar :
Bu topraklar serin ve yağışlı iklimlerde çoğunlukla yaprağını döken kısmen de iğne
yapraklı orman örtüsü altında ve değişik ana madde üzerinde oluşurlar. Profilleri ABC
şeklindedir. Oluşumlarında hafif seyreden bir podzolizasyon hüküm sürer. Tipik
örneklerinde üstte ince ve çürümemiş yaprak katı, bunun altında 5-10 cm. kalınlıkta koyu
grimsi kahverengi granüler humus katı yer alır. Reaksiyonu hafif asit veya nötrdür. Humus
katı 5-10 cm.’den sonra geçişli olarak grimsi kahverengi mineral A1 horizonuna dönüşür.
Kalınlığı 5-6 cm.’dir. Genellikle orta bünyeli ve granüledir. A2 horizonu da A1 gibi orta
bünyeli, granüler veya pulsu yapıdadır. Renk grimsi kahverengi ile sarımsı kahverengi
arasında değişir. Yıkanmadan dolayı baz saturasyon yüzdesi ve kil oranı düşüktür. B
horizonunun üst kısmı sarımsı kahverengiden açık kırmızımsı kahverengiye kadar
değişmektedir. A horizonundan yıkanan killerin birikmesi nedeniyle bünye genellikle killi,
yapı çoğunlukla blok ve reaksiyon orta asittir. Bu topraklarda verimlilik, ana maddenin
cins ve özelliklerine göre önemli ölçüde değişmektedir. Bu topraklar tarım arazisi olarak
kullanılmamaktadır.
Kahverengi Orman Toprakları :
Kahverengi orman toprakları kireççe zengin ana madde üzerinde oluşur. Profilleri
A (B) C şeklinde olup, horizonlar birbirine tedricen geçiş yapar. A horizonu çok gelişmiş
olduğundan iyice belirgindir. Koyu kahverenginde ve dağılgandır. Gözenekli veya granüler
bir yapıya sahiptir. Reaksiyonu genellikle kalevi bazen de nötrdür. Bu horizonun rengi açık
kahverengi ile kırmızı arasında değişir. Reaksiyonu A horizonundaki gibidir. Yapı granüler
veya yuvarlak köşeli bloktur. Çok az miktarda kil birikmesi olabilir. Horizonun aşağı
kısımlarında CaCO 3 bulunur.
Bu topraklar genellikle yapraklı orman örtüsü altında oluşur. Bunlarda etkili olan
toprak oluşum işlemleri kalsifikasyon ve biraz da podzollaşmadır. Drenajları iyidir.
Çoğunlukla orman veya otlak olarak kullanılırlar. Tarıma alınmış olanların verimleri iyidir.
Bu topraklar Karabük çevresinde 74104 ha. kaplamaktadır. Bunun 3346 ha.’lık bölümü I.,
II. ve III. derece önemli tarım arazisidir.
Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları :
A (B) C profilli topraklardır. A horizonu iyi oluşmuştur ve gözenekli bir yapısı
vardır. (B) horizonu zayıf oluşmuştur. Kahverengi veya koyu kahverengi granüler veya
yuvarlak köşeli blok yapıdadır. (B) horizonunda kil birikimi yoktur veya çok azdır.
Horizon sınırları geçişli ve tedricidir.
Kireçsiz kahverengi orman toprakları genellikle yaprağını döken orman örtüsü
altında oluşur. Bu topraklar Safranbolu civarında görülmektedir. Toplam 6845 ha.’nın 427
ha.’lık bölümü II. ve III. derecede önemli tarım arazisidir. Kireçsiz kahverengi orman
topraklarının eğimleri eğimleri dik ve çok dik, derinlikleri sığ ve çok sığdır. Büyük bir
bölümü ormanlarla kaplıdır.
66

E.2. Toprak Kirliliği
E.2.1. Kimyasal Kirlenme
İlimizde toprak kirliliğine neden olan en önemli kaynaklar evsel ve endüstriyel
atıkların arıtılmadan alıcı ortama verilmesi ve/veya tarımsal sulamada kullanılması,
pestistler, aşırı gübre kullanımı ve mevzuata uygun olmadan bertaraf edilen atıklardır.
Toprak etüdü yapılmadan gübreleme, gereğinden fazla gübre kullanımı, Toprak veriminin
düşmesine ve toprağın kirlenmesine neden olmaktadır. Fazla pestisit kullanımı ile kirlenen
topraklarda yetişen ürünler, pestisit kalıntılarını kökleri vasıtası ile topraktan alarak besin
zinciri yoluyla hayvan ve insan sağlığını tehdit etmektedir. Ayrıca toprak verimliliğini
artıran önemli bir unsur olan mikroorganizmalar da olumsuz yönde etkilenmektedir. Aşırı
ve yanlış kullanılan gübreler ve pestisitler sonucu kirlenen topraktan sızan sular ve
yüzeysel suları kirletmektedir.
E.2.1.1. Atmosferik Kirlenme
Konu ile ilgili herhangi bir araştırma yapılmamıştır.
E.2.1.2. Atıklardan Kirlenme
Konu ile ilgili herhangi bir araştırma yapılmamıştır.
E.2.2. Mikrobiyal Kirlenme
Konu ile ilgili herhangi bir araştırma yapılmamıştır.
E.3. Arazi
E.3.1. Arazi Varlığı
414.500 hektar olan İlimiz yüzölçümünün 93.020 hektarını tarım alanları, 248.905
hektarını orman alanları, 53.504 hektarını çayır ve mera alanları, 18.771 hektarını da diğer
alanlar oluşturmaktadır.
Tablo E.1 Karabük İli 2004 Yılı Arazi Dağılımı
Yüzölç. TARIM ALANI TARIM DIŞI ÇAYIR ve ORMAN ve
İLÇELER (Ha.)
ARAZİ
MERA
FUNDALIK
Miktar
( Ha. )
Oran
%
Miktar
( Ha.)
Oran
%
Miktar
(Ha.)
Oran
%
Miktar
(Ha.)
Oran
%
Merkez 70.400 10.418 14,8 1.696 2,4 3.528 5, 54.758 77,8
Eflani 53.600 26.921 50,2 612 1,1 3.100 5,8 22.967 42,8
Eskipazar 65.700 18.871 28,7 2.973 4,5 15.210 23,2 28.646 43,6
Ovacık 39.300 6.760 17,2 4.500 11,5 6.240 15,9 21.800 55,5
Safranbolu 102.300 19.851 19,4 8.312 8,1 24.435 23,9 49.702 48,6
Yenice 83.200 10.199 12,3 678 0,8 1.291 1,6 71.032 85,4
İl Toplamı 414.500 93.020 22,4 18.771 4,5 53.804 13, 248.905 60,
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü
67

2004 YILI KARABÜK İLİ ARAZİ DAĞILIMI (%)
22%
5%
60%
13%
Tarım Alanı Tarla Dışı Arazi Çayır ve Mera Orman ve Fundalık
Şekil E.1 2004 Yılı Karabük İli Arazi Dağılımı (%)
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü
E.3.1.1. Arazi Sınıfları
Tablo E.2 2004 Yılı Karabük İli İlçelere Göre Arazi Sınıfları Dağılımı (ha)
Arazi
Sınıfları
İ L Ç E L E R
Merkez Eskipazar Ovacık Safranbolu Eflani Yenice
TOPLAM
I 1.045 3.093 592 1.591 3.739 742 10.802
II 950 2.587 931 1.525 4.616 80 10.689
III 3.018 10.983 611 6.084 7.784 1.587 30.067
IV 8.091 8.622 2.056 15.037 17.466 1.731 53.003
V 0
VI 6.900 4.923 7.244 15.713 23.486 5.587 63.853
VII 55.911 39.965 28.135 31.538 5.712 70.622 231.883
VIII 1.994 446 1.194 2.436 505 6.575
Su Yüzeyi 69 69
TOPLAM 77.909 70.619 40.763 73.924 62.872 80.854 406.941
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü
68

2004 Yılı Karabük İli Arazi Kabiliyet Sınıfları ve Dağılımı (ha)
10.170
502
10.802
10.689
30.067
53.003
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
Su Yüzeyleri
231.883
63.853
Şekil E.2 2004 Yılı Karabük Arazi Kabiliyet Sınıfları ve Dağılımı (ha)
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
Karabük’te; 231.883 ha VII. sınıf arazi, 63.853 ha VI. sınıf arazi, 53.003 ha IV.
sınıf arazi, 30.067 ha III. sınıf arazi, 10.802 ha I. sınıf ve 10.689 ha II. sınıf arazi
bulunmaktadır.
Karabük’te tarım arazilerinin 72.080 hektarı I-IV. sınıf arasındadır. İlimizde
tarımsal faaliyet özellikle bu araziler üzerinde yapılmaktadır. Tarım arazilerinin 30.994 ha
ise, VI-VII. sınıf araziler üzerinde bulunmaktadır. İlimizde, VI-VII. sınıf arazilerin %
80’ninin üzerinde ormanlık alanlar bulunurken, yaklaşık % 10’nunun üzerinde çayır-mera
alanları bulunmaktadır.
Karabük’te VII. sınıf arazi miktarı en fazla paya sahip olup toplam arazi varlığının
% 56.4’nü oluşturmaktadır. VII. sınıf arazilerin % 85’ ini orman ve fundalık, % 8’ ini
çayır- meralar ve % 7’sini tarım arazileri oluşturmaktadır.
V-VI. sınıf araziler I. alt bölgede yoğunlaşırken, işlemeli tarıma uygun I-IV. sınıf
araziler II. alt bölgede yoğunlaşmıştır.
Karabük İli arazi kullanım kabiliyet sınıfı haritası Şekil E.3’te verilmiştir.
Tablo E.3 2004 Yılı I.,II., ve III. Sınıf Tarım Arazilerinin İlçelere Göre Dağılımı (ha)
Arazi
Sınıfları
İ L Ç E L E R
Eflani Eskipazar Merkez Ovacık Safranbolu Yenice Toplam
I 3.739 3.093 1.045 592 1.591 742 10.802
II 4.616 2.587 950 931 1.525 80 10.689
III 7.784 10.983 3.018 611 6.084 1.587 30.067
TOPLAM 16.139 16.663 5.013 2.134 9.200 2.409 51.558
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
69

Tablo E.4 2004 Yılı Karabük İli Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım Durumu (ha)
Toprak
Sınıfları
Toprak Sınıflarına Dahil Alanlar (Ha)
Tarım Arazileri Çayır-Mera Orman-Funda Diğer Toplam
I. Sınıf 10.147 314 119 222 10.802
II. Sınıf 10.025 196 120 348 10.689
III. Sınıf 24.232 89 5120 626 30.067
VI. Sınıf 27.676 181 24.651 495 53.003
V. Sınıf - - - - -
VI. Sınıf 15.496 6211 41.677 469 63.853
VII. Sınıf 15.498 18.722 197.112 551 231.883
VIII. Sınıf - - - 10.170 10.170
Sınıflandırılamayanlar 502
Genel Toplam 410.969
Kaynak : KHGM,Toprak Su Kaynakları
Tablo E.5 Karabük İli Toprak Kuşakları İlçelere Göre Dağılımı (ha)
Arazi Sınıfları
İ L Ç E L E R
Eflani E.pazar Merkez Ovacık S.bolu Yenice Toplam
Alüvyal Topraklar 3.556 2.484 990 229 1.201 773 9.233
Hidromorfik Aliv.Topraklar 0
Kolüvyal Topraklar 787 1.404 821 609 664 9 4.294
Tuzlu-Alkali Topraklar 0
Kırmızı-Sarı Podzolik Topraklar 924 924
Gri- Kahverengi Podzolik Top. 17.784 3.784 9.297 20.101 50.966
Kahverengi Orman Toprakları 33.946 61.302 74.104 53.481 59.466 282.299
Kireçsiz Kahverengi Orman Top. 6.720 275 38.731 6.845 52.571
Kestane rengi Topraklar 0
Kahverengi Topraklar 0
Kireçsiz Kahverengi Topraklar 0
Kırmızımsı Kahverengi Topr. 0
Irmak Taşkın Yatakları 308 963 1.271
Çıplak kaya ve Molozlar 138 231 369
Su Yüzeyi 69 69
TOPLAM 62.862 70.619 75.915 40.763 71.488 80.349 401.996
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
70

Şekil E.3 Karabük İli Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı (1/25.000)
Kaynak : Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 2004
71

E.3.1.2. Kullanma Durumu
Karabük’te tarım arazilerinin özellikle I., II. ve III. sınıf araziler üzerinde
yoğunlaştığı, il genelinde en fazla yüzölçümüne sahip orman alanlarının ise VII. sınıf
araziler üzerinde olduğu görülmektedir. Çayır mera alanları ise VI. ve VII. sınıf araziler
üzerinde yoğunlaşmıştır. Karabük İli arazi kullanım durumu haritası Şekil E.4’te
verilmiştir.
Tablo E.6 2004 Yılı Arazi Kullanımı
Tarımsal Araziler
Merkez Eflani Eskipazar Ovacık Safranbolu Yenice Toplam
(Ha.)
Hububat alanı 3.454 10.501.5 10.260. 1.810 7.516 840 34.381.5
Nadas alanı 3.737.5 11.651.1 4.914 3.658.85 5.206 4.308.2 33.475.65
Sebze alanı 200.7 21.8 618 165.95 180.1 159.7 1.346.25
Meyve alanı 7.2 --- --- 26 174 22 229.2
Bağ alanı 68 --- --- 1.6 78 --- 147.6
Baklagil ekim alanı 48 13 40 50.6 13 3 167.6
Yem bitkileri ekim alanı 95 810.4 1.845 617 392.5 30 3.789.9
Ekimi yapılmayan kıraç alan 2.807.6 3.923.2 1.194 430 6.291.5 4.836.1 19.482.4
Toplam Tarım Alanı 10.418 26.921 18.871 6.760 19.851 10.199 93.020.1
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü
Karabük İlinde Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım Durumu
120
100
Oran ( % )
80
60
40
20
0
I. II. III. VI. V. VI. VII. VIII.
Toprak Sınıfları
Tarım Arazileri Çayır-Mera Orman-Funda Diğer
Şekil E.4 2004 Yılı Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım Durumu
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
72

Şekil E.5 Karabük İli Arazi Kullanım Durumu (1/25.000)
Kaynak : Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 2004
73

E.3.2. Arazi Problemleri
İlimiz topraklarında Kültür bitkilerinin yetiştirilmesinde ve tarımsal kullanımın
kısıtlanmasında erozyon, taşlılık, kayalılık, drenaj ve sığlık gibi etkinlik dereceleri değişen
bazı sorunlar bulunmaktadır.
1.Erozyon :
İlimizde en yaygın sorunlardan birisi su erozyonudur. Bu sorundan en az etkilenen
alanlar alüvyal topraklardan oluşan taban araziler ve kolovyal toprakların düze yakın ve
hafif eğimli alanlarıdır.
2.Toprak Sığlığı :
Topraklarda köklerin geliştiği ve bitki besin maddelerinin ve suyun temin edildiği
bölgenin derinliği bitki yetiştirme açısından önemlidir. Bu bölge ne kadar derin olursa
iklime uyum sağlayabilen bitkilerin yetiştirilmesi o kadar mümkün olur. İlimiz jeolojik
yapısı itibarı ile dağlık ve dik meyilli bir yapıya sahip olup; genelde orta hafif meyilli bir
yapıya sahiptir.
3.Taşlılık ve Kayalılık :
İlimizde toprak işlemeye ve bitki gelişimine zara verecek derecede taşlılık ve
kayalılık ihtiva eden topraklar azdır. Taşlılık ve kayalılık faktörü daha çok eğimin Sarp’a
doğru yükseldiği ve toprağın sığlaştığı alanlarda yoğunluluk arz eder. Topraklar orman,
funda veya mera örtüsü altında ise taşlılık ve kayalılık fazla bir problem yaratmaz. Çünkü
buralarda sürüm yapılamamakta ve çevrenin doğal bitkileri mevcut bitkileri mevcut
koşullara uyum sağlayabilmektedir.
4.Drenaj :
Alüvyal düzlüklerde görülen ve taban suyunun her zaman veya yılın bir bölümünde
bitki gelişimine zarar verecek kadar yüksek düzeyde bulunduğu topraklarda İlimizde çok
az bir paya sahiptir. Bu alanların bir kısmı kuru tarım alanı, bir kısmı sulu tarım ve bağ
bahçe olarak kullanılmakta geri kalan kısmı ise çayır ve mera olarak kullanılmaktadır.
KAYNAKLAR :
Karabük İl Tarım Müdürlüğü
KHGM,Toprak Su Kaynakları
Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü
74

F.1. Ekosistem Tipleri
F.1.1. Ormanlar
(F). FLORA, FAUNA ve HASSAS YÖRELER
F.1.1.1. Ormanların Ekolojik Yapısı
Dağların yer kapladığı Karabük İlinde yüzölçümün yaklaşık %60’ı ormanlarla
kaplıdır. İlimiz ormanları, iklimi ve değişik jeolojik yapısıyla çok çeşitli doğal güzelliklere
sahiptir. İlimiz sınırları dahilinde, Eskipazar, Ulus, Çerkeş ve Mengen Orman İşletme
Müdürlüklerinin genel sahası 414030,5 hektardır. Ormanlık saha 269.946.0 hektar
(%65)’dır. Açıklık saha 144.084,5 hektar ( %35 )’dır. Ormanlık sahanın % 69’u koru
ormanı, % 31’i bozuk ormandır. Merkez İlçe, Safranbolu, Yenice ve Eskipazar ormanların
gür olduğu alanlardır. Eflani, Ovacık ve Eskipazar çevresinde karasallık etkili olduğundan
bozkırlar yaygın olarak görülür. Buralardaki yüksek kesimler ormanlarla kaplıdır. Ağaç
yetişme sınırının üzerinde ise yüksek dağ çayırları yer almaktadır. Karabük’ün en yüksek
dağı olan Keltepe’de iğne yapraklı ağaçlardan kızılçam, yüksekliğin az olduğu yerlerde
yaygındır. 700-800 m. yüksekliğe kadar çıkan kızılçam yerini daha sonraki yükseltilerde
göknara bırakmaktadır. Karışık ormanlar oluşturan bu üç tür 1600-1700 m.’ye kadar
çıkabilmektedir. Kayın, meşe, gürgen, dişbudak, akçaağaç, kavak ve yabani kiraz yaygın
olan türlerdir. 1700 m.’den yukarıda dağ çayırlarında kekik ve adaçayı en çok göze çarpan
bitki türüdür. Keltepe’deki bu durum, bütün İl genelini de yansıtmaktadır. Karasal iklimin
daha fazla hissedildiği alanlarda meşe ön plana çıkarken, Eflani çevresinde çayır ve
otlakların geniş yer kapladığı görülmektedir.
Yenice ormanlarının Türkiye’de eşi benzeri yoktur. Çok sayıda ağaç türünü
barındıran bu ormanlarda, bilinen altı ana ağaç türüne 30 önemli ağaç türünü eklemek
mümkündür. Gökpınar Mevkiinde dört hektarlık bir alan arboretum (Açık Hava Orman
Müzesi) olarak belirlenmiştir. Yenice Irmağı Vadisinde lokal bir Akdeniz ikliminin
mevcudiyeti buralarda ladin, sandal, erguvan, menengiç gibi maki türlerinin yetişmesini
sağlamıştır. Yenice ormanları, çok çeşitli ağaç türlerinin yanında olağanüstü çap ve
boyutlara ulaşan örneklerini de barındırır. Bu anıt ağaçlarla birlikte orman altı bitkileri ve
yaban hayvanları ile eşsiz bir ekosistem ortaya çıkmaktadır.
Karabük İlinde asli ağaç türleri kızılçam, karaçam, sarıçam, göknar, kayın, akmeşe
türleri ve serpili olarak gürgen, karaağaç, ardıç, dişbudak, kızılağaç, az miktarda ıhlamur
ve çınardır. Karabük ormanları içinde, ağaç türü, alanı ve verimi açısından Yenice İlçesi ilk
sırayı almaktadır. Orman işletme alanı 97.138 ha. olup; bu alanın 82.000 ha.’lık bölümü
ormanlık alan, 15.000 ha.’ı ise ormansız alandır.
F.1.1.2. İlin Orman Envanteri
Karabük Orman İşletme Müdürlüğü sınırları içinde 13279,1 ha. Baltalık, 124300,4
ha. Koru ve 6345,1 ha. Orman içi açıklık olmak üzere toplam 143924,6 ha. orman alanı
bulunmaktadır. Bu servetin oluşturduğu yıllık artım miktarı ise 250.000 m 3 ’tür. Bu
ormanların 8669.000 m 3’ ünü ibreli ağaç türleri (çam, göknar), 1396.000 m 3’ ünü yapraklı
ağaç türleri (kayın, meşe vb.) oluşturmaktadır. Ormanlarımızdan elde edilen yıllık emval
miktarı ise (kabuklu gövde hacmi) ortalama olarak 80.000 m 3’ tür. Ormanların tamamı
devlet ormanıdır.
75

Tablo F.1 2002, 2003, 2004 Yılı Karabük Orman İşletme Müdürlüğü Orman Emvali
Ürün Çeşidi 2002 2003 2004
Tomruk 44.280 m 3 41.417 m 3 56.797 m 3
Tel Direk 40 m 3 --- ---
Maden Direk 1.408 m 3 1.723 m 3 2.699 m 3
Kağıtlık Odun 21.981 m 3 28.542 m 3 36.069 m 3
Sanayi Odun 164 m 3 115 m 3 624 m 3
Yakacak Odun 3.761 ster 3.457 ster 7.291 ster
Lif Yonga Odunu 1179 ster 5.251 ster 9.728 ster
Sırık --- 20 ster ---
Kaynak : Karabük Orman İşletme Müdürlüğü
Tablo F.2 Karabük İli Ağaç Türleri Dağılımı (1999 Yılı)
Kayın % 33 Meşe % 16 Çınar % 2
Dişbudak % 1 Sarıçam % 2 Kızılçam % 1
Karaçam % 11 Gürgen % 12 Göknar % 13
Kaynak: Karabük İl Yıllığı, 1999
İşletme
Şefliği
Tablo F.3 Karabük Ormanlarının Bölgeler İtibariyle Saha Dökümü (1999 Yılı)
Koru
Ormanı
(Ha.)
Baltalık
Orman
(Ha.)
Ormanlık
Alan Toplamı
(Ha.)
Ormansız Alan
Toplamı
(Ha.)
Genel Toplam
(Ha.)
Büyükdüz 2984 - 2984 43 3027
Dikmen 8289 579 8868 2887 11755
Eflani 5216 7136 12352 13299,5 25651,5
Eğriova 5217 630 5847 1349,5 7196,5
İndere 4447,5 7351 11798,5 11860 23658,5
Karabük 5693,5 340,5 6034 2914,5 8948,5
Karatepe 8945 1148,5 10093,5 3466 13559,5
Keltepe 5985,5 - 5985,5 7098,5 13084
Ovacık 16555 1417 17972 7844,5 25816,5
Safranbolu 6590 1444 8034 2962,5 10966,5
Sipahidağ 13024,5 4863,5 17888 13964 31852
Soğanlıçay 7224 2126 9350 10141,5 19491,5
Araştırma 2334 - 2334 23,5 2357,5
TOPLAM 92505 27035,5 119540,5 77854 197394,5
Kaynak: Karabük İl Yıllığı, 1999
Tablo F.4 İşletmeler İtibari İle Ormanlık Saha Dökümü (1999 Yılı)
Ormanlık Saha
(Ha.)
Bağlı Bulunduğu İşletme
Müdürlüğü
İşletmenin Ormanlık Saha
(%)
Merkez+Ovacık+Eflani+ 119.540.5 Karabük 60
Safranbolu
Yenice 82.448.0 Yenice 85
Çerkeş 15.067.0 Çerkeş 47
Eskipazar 24.665.5 Eskipazar 52
Ulus 24.042.0 Ulus 69
Mengen 4.193.0 Mengen 82
Toplam 269.946.0
Kaynak: Karabük İl Yıllığı, 1999
76

Yenice
İşletme
Müdürlüğü
Tablo F.5 2004 Yılı Yenice İlçesi Orman Alanı
KORU ORMANI BALTALIK ORMAN TOPLAM
Verimli Bozuk Toplam Verimli Bozuk Toplam Ormanlık Ormansız Genel
Alan
81184,1 2948,8 84132,9 --- --- --- 84132,9 13203,9 97336,8
Kaynak : Yenice Orman İşletme Müdürlüğü
Yenice Orman İşletme Müdürlüğünde ha.’daki artım 5,01 m 3 /ha., yılık artım
421.667 m 3 ’
tür.
Tablo F.6 2004 Yılı Artım Tablosu
Yenice
İşletme
Müdürlüğü
KORU BALTALIK GENEL
PRODÜKTİF BOZUK PRODÜKTİF BOZUK
Servet Artım Servet Artım Servet Artım Servet Artım Servet Artım
TOPLAM 22.017.675 420.587 69.983 1.080 22087658 421.667
Kaynak : Yenice Orman İşletme Müdürlüğü
Tablo F.7 2004 Yılı Ağaç Serveti (adet) (1.000)
İBRELİ AĞAÇLAR
YAPRAKLI AĞAÇLAR
Yenice
Orman
İşletme
Müd.
Kızılçam
Karaçam
Sarıçam
Göknar
Porsuk
Toplam
Kayın
Meşe
Gürgen
Kavak
Dişbudak
Diğer
Tplam
Genel toplam
Toplam 54 1.524 974 3.294 40 5.886 11.686 3.192 400 73 16 835 16.202 22.088
Kaynak : Yenice Orman İşletme Müdürlüğü
Tablo F.8 2002, 2003, 2004 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Emvali
Ürün Çeşidi 2002 2003 2004
Tomruk 55.109 m 3 36.654 m 3 55.240 m 3
Maden Direk 350 m 3 30 m 3 344 m 3
Sanayi Odun 5.834 m 3 4.841 m 3 7.734 m 3
Kağıtlık odun 7.500 m 3 7.679 m 3 12.746 m 3
Lif Yonga Odunu 16.143 ster 13.029 ster 11.963 ster
Top. End. Odun 84.936 m 3 62.233 ster 88.027 ster
Yakacak odun 14.738 m 3 16.635 m 3 23.698 m 3
Kaynak : Yenice Orman İşletme Müdürlüğü
F.1.1.3. Orman Varlığının Yararları
Ormanlar dünya ekosisteminin düzenli bir şekilde sürdürülebilmesinde önemli bir
yer taşımaktadır. İklim dengesinin oluşturulması, toprağın su tutma kapasitesinin artması,
erozyon ve çevre kirliliğinin önlenmesini sağlar. Ormanlar insanlar için iyi bir dinlenme
ortamıdır. Bunların yanı sıra ekonomik açıdan oldukça önemlidir. Karabük İlimizin
%59.2’si ormanlarla kaplıdır. Çok çeşitli ağaç türlerinin yanı sıra bazı ağaç türlerinin
olağanüstü çap ve boya ulaşması ve zengin bir yaban hayatı potansiyelinin bulunuşu ile
eşsiz bir ekosistem özelliği göstermektedir. Ormanın yararlarını şu şekilde sıralayabiliriz :
-Toprak ve toprak verimliliğini koruması, erozyonu önlemesi,
-Su sağlama ve su varlığını koruma ve düzenlemesi,
77

-İklim üzerinde olumlu etki yapması,
-Odun ve diğer orman ürünleri sağlaması,
-İş alanı ve geçim kaynağı sağlaması,
-Sağlık üzerinde etkili olması,
-Rekreasyon (eğlenme, dinlenme) imkanı sağlaması,
-Ulusal savunma ve güvenlik bakımından yarar sağlaması .
F.1.1.4. Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları
-Yıl içerisinde yapılacak olan orman kadastro çalışmalarıyla ilgili programa alınan köy
bulunmamaktadır.
-Kadastrosu tamamlanmış orman alanı miktarı, 116.278,1 ha.
-Yıl içerisinde 2/B ile orman sınırı dışına çıkarılan alan yoktur.
-Şimdiye kadar 2/B ile orman sınırı dışına çıkarılan alan; 660 ha.
-Tescili yapılmış ve tahsise alınan orman alanı miktarı; 116.278,1 ha.
-Yıl içerisinde yapılan tapulu kesim miktarı; 1.2 ha.
-Mevcut özel orman alanları miktarı 5,2 ha.; yaklaşık 0.9 ha. özel ormanda yapılaşma
-6831 sayılı Orman Kanunu’nun 16., 17. ve 18. maddelerine göre ormanlık sahalardan
verilen izin 226 adet, 383 ha.
F.1.2. Çayır ve Meralar
Tablo F.9 2003 Yılı Karabük İlinin İlçelere Göre Çayır ve Mera Varlığı
İLÇELER
ÇAYIR ve MERA
Miktar (Ha.) Oran (%)
Merkez 3.528 5
Eflani 3.100 5.8
Eskipazar 15.210 23.2
Ovacık 6.240 15.9
Safranbolu 24.435 23.9
Yenice 1.291 1.6
İl Toplamı 53.804 13
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü
Tablo F.10 Karabük İli Eskipazar İlçesi Ulupınar Orman İşletme Şefliği Hudutları İçinde
Bulunan Mera Varlığı (2000 Yılı)
BÖLME NO MESÇERE TİPİ SAHASI (Ha.)
1 Me 7.5
2 Me 19.5
7 Me 1
Me 2
5.0
66.0
23 Me 30.5
38 Me 1
40.57.5
Me 2
39 Me 1
Me 2
Me 3
25.5
4.0
2.5
44 Me 15.0
48 Me 2.5
49 Me 30.5
50 Me 1
1.0
Me 2
7.5
51 Me 25.0
78

56 Me 1.0
60 Me 7.0
65 Me 3.5
Toplam 301.5
Kaynak: Karabük Orman İşletme Müdürlüğü, 2000
Tablo F.11 Karabük İli Eskipazar İlçesi Eleman Orman İşletme Şefliği Hudutları İçinde
Bulunan Mera Varlığı (2000 Yılı)
BÖLME NO MESÇERE TİPİ SAHASI (Ha.)
4 Me 8.0
13 Me 12.0
55 Me 2.5
57 Me 1
Me 2
1.0
2.0
58 Me 3.0
59 Me 0.5
64 Me 26.5
65 Me 10.0
66 Me 15.0
67 Me 1
Me 2
2.5
2.0
68 Me 17.5
69 Me 1
Me 2
Me
5.0
3.5
19.0
Toplam 130.0
Kaynak: Karabük Orman İşletme Müdürlüğü, 2000
Tablo F.12 Eskipazar İlçesi Orman İşletme Şefliğindeki Mera Varlığı (2000 Yılı)
BÖLME NO MESÇERE TİPİ SAHASI (Ha.)
102 Me 11.0
109 Me 3.5
119 Me 7.5
120 Me 5.5
121 Me 12.0
122 Me 21.0
124 Me 23.5
133 Me 18.0
134 Me 5.0
138 Me 5.5
147 Me 9.5
148 Me 1.0
155 Me 9.0
156 Me 16.0
159 Me 10.0
Toplam 158.0
Kaynak: Karabük Orman İşletme Müdürlüğü, 2000
Çayır-meralar, doğal olarak oluşmuş yem bitkisi alanlarıdır. Ülkemizde meralar
bakımsızlık, aşırı ve kapasitesinin üzerinde otlatıldığından verimleri düşmüş, vasıflarını
yitirmişlerdir. İlimiz, yeterli yağış aldığından ve meraya bağlı hayvancılığın az olmasından
dolayı çayır-mera alanları vasfını yitirmemiş, hayvanların otlamalarına elverişliliğini
79

korumuştur. İlimizde sulanmayan ve tarıma elverişli alanların büyük bölümü bir yıl ekilip
bir yıl nadasa bırakıldığından, nadasa bırakılan alanlarda da hayvanlar otlatılmaktadır.
İlimiz yüzölçümünün %16’sı olan 658040 dekar alan çayır-mera alanlarıdır.
İnsan beslenmesinin temel taşlarından olan hayvansal ürünlerin üretimi için gerekli
olan kaba yemin üretildiği en uygun kaynak çayır-mera alanlarıdır. Çayır ve mera ıslahı, su
ve rüzgar erozyonunu önlemede oldukça önemli bir faktördür.
Tarım İl Müdürlüğü tarafından Çayır-Mera Yem Bitkileri ve Hayvancılığı
Geliştirme Projesi kapsamında 2000 yılında pilot köy olarak seçilen Eflani-Bedil,
Eskipazar-Budaklar, Ovacık-Kışla ve Safranbolu-Karapınar Köylerini kapsayan
çalışmalarda ;
1400 dekar alanda programa alınan Suni mera ıslahında 550 dekar
90 dekar alanda programa alınan Yonca ekilişi 254 dekar
125 dekar alanda programa alınan Korunga ekilişi 172 dekar
150 dekar alanda programa alınan Adi Fiğ ekilişi 360 dekar
130 dekar alanda programa alınan Macar Fiğ ekilişi 110 dekar
320 dekar alanda programa alınan Silajlık Mısır ekilişi 260 dekar
1600 ton programa alınan Silaj yapımı 745 ton olarak
gerçekleştirilmiştir.
4342 Sayılı Mera Kanunu kapsamında 2000 yılında 21 köy, 2 mahalle olmak üzere
toplam 23 köy programlanmış; 6 köyde tespit, 4 köyde tahdit çalışması yapılmıştır.
01/09/2000 tarihinde kadastrosu tamamlanan 18 köy ve mahallenin aplikasyon işi,
özel harita mühendisine ihalesi yapılmıştır. Aplikasyonu yapılacak alan 317 parça ve 573
hektardan ibarettir. 2 köyde 1152,67 dekar mera alanının aplikasyonu tamamlanmıştır.
2001 yılında pilot köy olarak seçilen Eflani-Bedil, Eskipazar-Büyükyayalar,
Ovacık-Kışla ve Safranbolu-Karapınar köylerini ve İl genelini kapsayan çalışmalarda ;
2000 dekar alanda programa alınan Suni mera ıslahında 200 dekar
150 dekar alanda programa alınan Yonca ekilişi 404 dekar
350 dekar alanda programa alınan Korunga ekilişi 175 dekar
250 dekar alanda programa alınan Adi Fiği ekilişi 2516 dekar gerçekleşmiş
250 dekar alanda programa alınan Macar Fiği ekilişinde henüz çalışma
yapılmamıştır
200 dekar alanda programa alınan Silajlık Mısır ekilişi 175dekar gerçekleşmiş
800 ton programa alınan Silaj yapımı 155ton gerçekleşmiştir.
4342 Sayılı Mera Kanunu kapsamında 2001 yılında 3 ilçede 33 köy
programlanmıştır. Dönem sonu itibari ile kadastro görmeyen 6 köyde tespit çalışması
tamamlanmıştır. Eskipazar İlçesine bağlı Bayındır Köyünde 126 hektar, Boncuklar
Köyünde 29 hektar, İmanlar Köyünde 122 hektar, Kuzören Köyünde 14 hektar, Hamamlı
Köyünde 80 hektar mera ve Kabaarmut Köyünde 63 hektar yaylak alanı tespit edilmiştir.
Dönem sonu itibari ile toplam 340 dekar mera ve yaylak tespiti yapılmıştır.
01/09/2001 tarihinde kadastrosu tamamlanan 18 köy ve mahallenin aplikasyon işi,
özel harita mühendisine ihalesi yapılmıştır. Aplikasyonu yapılacak alan 317 parça ve 573
hektardan ibarettir. 2001 yılı içerisinde 4 köyde (Ödemiş, Akören, Zobran, Yeşilköy) 396,3
hektar mera ve 85,9 hektar hazine parselinin aplikasyonu tamamlanmıştır.
2004 yılında pilot köy olarak seçilen Eflan-Bedil, Eskipazar-Büyükyayalar, Ovacık-
Kışla ve Safranbolu-Karapınar köylerini ve tüm İl genelini kapsayan çalışmalarda ;
700 dekar alanda programa alınan Yonca ekilişi 400 dekar
300 dekar alanda programa alınan Korunda ekilişi 331 dekar
200 dekar alanda programa alınan Macar Fiği ekilişi 147 dekar
80

800 dekar alanda programa alınan Adi fiğ ekilişi 5876 dekar
300 dekar alanda programa alınan Silajlık mısır ekilişi 175 dekar
1200 ton programa alınan Silaj yapımı 480 ton
gerçekleşmiştir.
F.1.3. Sulak Alanlar
İlimizde sulak alan bulunmamaktadır.
F.1.4. Diğer Alanlar (Stepler vb.)
Konu ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.
F.2. Flora
F.2.1. Habitat ve Toplulukları
Konu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.
F.2.2. Türler ve Populasyonları
Red-Data Book Kategorileri:
Tehlikede (Endangered–E)
Zarar görebilir (Vulnerable-V)
Nadir ( Rare–R) Meçhul (Indeterminate–I)
Yetersiz bilinenler ( Insuf–K) Tehlike dışı (Out of Danger–O)
Nadir veya tehdit altında olmayanlar (nt)
İldeki Ağaçlar:
Pinus nigra
Pinus sylvestris
Pinus brutia
Fagus sp.
Quercus infectoria
Quercus pubescens
Quercus petraea subsp. iberica
Carpinus sp.
Castanea sp.
Tilia sp.
Platanus sp.
Acer negunda
Fraxinus ornus
Taxus baccata
Abies nordmanniana subsp.
bornmuelleriana
Juniperus oxycedrus
Crataegus pentagyna
Karaçam
Sarıçam
Kızılçam
Kayın
Mazı Meşesi
Tüylü Meşe
Sapsız Meşe
Gürgen
Kestane
Ihlamur
Çınar
Akçaağaç
Dişbudak
Porsuk
Göknar
Ardıç
Alıç
81

Geniş Yapraklı Otlar :
Amaranthus
Sinapis
Xantium
Pastoris
Polygonum aviculare
Gallium aparine
Raphanus raphanistrum
Panunculus arvensis
Portucala oleracea
Merzurus annua
Plantagio major
Fumaria spicata
Asperula arvensis
Galium aperin
Vicia alliani
Horoz ibiği
Hardal
Pıtrak
Çoban çantası
Çoban değneği
Yapışkan otu
Yalancı turp
Düğün çiçeği
Semiz otu
Yer fesleğeni
İri sinir otu
Şah tere
Yapışkan otu
Yapışkan otu
Kır fiği
Dar Yapraklı Otlar :
Cynodon
Echinoehioa
Sorghum
Phalaris
Cyperus roturdus
Köpek dişi ayrığı
Darıcan
Kanyaş
Kuş yemi
Topalak
Çalılar :
Phillyrea latifolia
Rubus hirtus
Daphne pontica
Rhododenron ponticum
Pistacia terebinthus subsp. palaestina
Arbutus andrachne
Rhamnus thymifolius
Cotinus coggyria
Genista tinctoria
Viburnum lantana
Pyracantha coccinea
Colutea cilicica
Paliurus spina-christi
Akçakesme
Böğürtlen
Yalancı Defne
Orman Gülü
Menengiç
Sandal
Peruk ağacı
Kartopu
Ateş dikeni
Patlangaç
Karaçalı
Bitki Türleri :
Araliceae
Hedera helix
Berberidaceae
Berberis crataegina
Sarmaşık
Hanım tuzluğu
82

Boraginaceae
Lithospermum purpurocaeruleum
Myosotis sylvatica subsp. cyanea
Trachystemon orientalis
Buxaceae
Buxus sempervirens
Unutma beni
Şimşir
Campanulaceae
Campanula ptericaula
Çan çiçeği (endemik) (R)
C. latifolia Çan çiçeği
Caprifoliaceae
Viburnum lantana
Lonicera causcasica subsp. orientalis
Cistaceae
Cistus creticus
Cistus laurifolius
Compositae
Anthemis cotula
Carlina corymbosa
Cirsium hypoleucum
Echinops ritro
Hieracium medianiforme
Mycelis muralis
Xanthium spinosum
Tanacetum parthenium
T. poteriifolium
Telekia speciosa
Cornaceae
Cornus mas
C. australis
Corylaceae
Corylus avellana
Carpinus betulus
Kartopu
Hanımeli (endemik) (nt)
Laden
Laden
Papatya
Köygöçüren
Kızılcık
Fındık
Gürgen
Crassulaceae
Alyssum hirsutum
A.murale
Cardemine bulbifera
C.impatiens var. pectinata
Dipsacaceae
Dipsacus laciniatus
Knautia involucrata
83

Ericaceae
Arbutus andrachne
Orthilio secunda
Monotropa hypopitys
Rhododendron ponticum
Vaccinium arctostaphylos
Sandal
Orman gülü
Fagaceae
Fagus orientalis
Kayın
Quercus cerris var.cerris
Saçlı meşe
Q. petraea subsp. iberica Sapsız meşe
Q. infectoria Mazı meşesi
Q. pubescens Tüylü meşe
Gentianaceae
Centaurium erythraea
Gentiana asclepiadea
Geraniaceae
Geranium asphodeloides
Guttiferae
Hypericum bithynicum
Juglandaceae
Juglans regia
Gensiyan
Turna gagası
Binbirdelik otu
Ceviz
Labiatae
Calamintha grandiflora
Salvia forskahlei
Adaçayı
S. tomentosa Adaçayı
Teucrium chamaedris
Thymus longicaulis
Kekik
Leguminosae
Argyrolobium biebersteinii
Astragalus sigmoideus
Geven (endemik) (nt)
A. anhylloides Geven (endemik) (nt)
A. glycyphyllos ssp. glycyphylloides Geven
Colutea cilicica
Patlangaç
Dorycnium graecum
D. pentaphyllum ssp. anatolicum
Coronilla scorpoides
Galega officinalis
Genista tinctoria
Lathyrus laxiflorus ssp. laxiflorus
Fiğ
L. tukhtensis Fiğ (endemik) (nt)
Trifolium medium
Üçgül
T. pannonicum ssp. elongatum Üçgül (endemik) (nt)
Vicia truncatula
84

Loranthaceae
Viscum album
Ökseotu
Oleaceae
Fraxinus ornus
Dişbudak
F. excelsior Dişbudak
Jasminum fruticans
Yasemin
Ligustrum vulgare
Kurtbağı
Phillyrea latifolia
Akçakesme
Onagraceae
Circaea lutetiana
Polygalaceae
Polygala supina
Primulaceae
Cyclamen coum
Primula vulgaris
Ranunculaceae
Helleborus orientalis
Clematis vitalba
Ranunculus brutius
Rhamnaceae
Paliurus spina-christi
Rhamnus thymifolius
Çuha çiçeği
Çöpleme
Akasma
Düğün çiçeği
Karaçalı
(endemik)
Rosaceae
Cotoneaster mummularia
Crataegus microphylla
Alıç
C. pentagyna Alıç
Filipendula vulgaris
Fragaria vesca
Yabani çilek
Laurocerasus officinalis
Taflan
Potentilla reptans
Beş parmak otu
Prunus domestica
Yabani erik
Pyracantha coccinea
Ateş dikeni
Rosa canina
Yabani gül
Rubus hirtus
Böğürtlen
Rubiaceae
Asperula involucrata
Asperula taurina
Galium odoratum
G. rotundifolium
Rutaceae
Dictamus albus
85

Salicaceae
Populus alba
Salix fragilis
Kavak
Söğüt
Scrophularıaceae
Digitalis ferruginea
Veronica magna
Veronica officinalis
Thymelaeaceae
Daphne pontica
Yüksük otu
Mine çiçeği
Mine çiçeği
Yalancı defne
Umbelliferae
Astrantia maxima
Chaerophyllum angelicifolium
C. byzantimum
Heracleum sphondylium ssp. montanum
Laser trilobum
Oenanthe pimpinelloides
Sanicula europaea
Urticaceae
Urtica dioica
Isırgan
Valerianaceae
Valeriana alliariifolia
Violaceae
Viola odorata
Menekşe
V. sieheana Menekşe
Gramineae
Poa nemoralis
Briza media
Festuca drymeja
Brachypodium pinnatum
Sesleria alba
Iridaceae
Iris sintenisii
Tavşan bıyığı
Yumak otu
Süsen
Juncaceae
Luzula sylvatica
Liliaceae
Lilium margaton
Muscari armeniacum
Polygonatum multiflorum
Beyaz zambak
Misk soğanı
86

Ornithogalum narborense
Ruscus hypoglossum
Smilax excelsa
Yoğurt otu
Tavşan memesi
Orchidaceae
Cephalanthera rubra
Noettia nidus-avis
F.3. Fauna
Fauna türlerinin incelenmesi, yerli halkının gözlemleri ve bilgilerinin
değerlendirilmesi ve literatür bilgilerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Memeli hayvanların beslenme alanları su kenarları ve köylerin civarı olup
çevredeki ormanlar ise birçok kuş ve memeli hayvan için barınma alanıdır. Yine dağların
üst kısımlarındaki kayalık ve çıplak alanlar birçok kuş türü için korunma ve yuva yapma
alanıdır.
Red-Data Kategorileri :
Ex : Extinct: Soyu Tükenmiş E: Endangered: Tehlikede
V : Vulnarable: Zarar görebilir R: Rare: Nadir
I : Unknown: Bilinmiyor K: Insufficilty known: Yetersiz
bilinenler
O : Out of danger nt: Yaygın, bol, tehlikede olmayan
Yanlarında (*) ile gösterilen türler belli zamanlarda avlanılmasına izin verilen
türlerdir. Yanlarında (**) ile gösterilen türler Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Av-Yaban
Hayatı Genel Müdürlüğünün 1999-2000 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı ile
koruma altına alınmıştır. Yanlarında (***) ile gösterilen türler Orman Bakanlığı Milli
Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğünün 1998-1999 Av Dönemi Merkez Av
Komisyonu Kararı ile her vakit avlanabilen türlerdir.
Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan Türler ve proje alanı ve
çevresinde tanımlanan kuş türlerinin tehlike kategorileri :
A.1. : Nesli tükenmiş, tükenme tehlikesi altında olan ve ileride tükenmeye aday türler
A.1.1. : Şu anda nesli tükenmiş türler
A.1.2. : Birey sayısı tüm bölgelerde 1-25 arasında kalmış türler
A.2. : Birey sayıları 26-50 çift arasında olan bazı bölgelerde oldukça azalmış türler
A.3. : Birey sayıları 500 çifte ulaşan ancak bazı bölgelerde çok nadir olarak görülen
türler
(51-500)
A.4. : Birey sayıları fazla olmakla birlikte bazı bölgelerde azalmış türler
B.1. : Geçici olarak ülkemize gelen ve biyotopların yok edilmesi ile risk altında kalan
türler
B.1. : Anadolu’yu kışlak olarak kullanan ancak üremeyen türler
B.2.3. : Transit geçen ve kışlak olarak kullanan risk derecesi düşük türler
Bern Sözleşmesine göre fauna türleri iki bölüm altında koruma altına alınmıştır.
Buna göre ;
87

II-Kesin olarak koruma altına alınan fauna türleri. Listede II olarak belirtilen yabani fauna
türleri için özellikle aşağıdaki hususlar yasaklanmıştır:
a-Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri,
b-Üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek,
c-Yabani faunayı bu sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde özellikle üreme, geliştirme,
ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek,
d-Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu
yumurtaları alıkoymak,
e-Fauna türlerinin canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti yasaktır.
III-Korunan fauna türleri. Listede III olarak belirtilen yabani faunanın korunmasını
güvence altına almak için aşağıdaki önlemler alınacaktır:
a-Kapalı av mevsimleri ve işletmeyi düzenleyen esaslar (Merkez av komisyon
kararları),
b-Yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla, uygun
durumlarda geçici veya bölgesel yasaklama,
c-Yabani hayvanların canlı ve cansız satışının, satmak amacıyla elde
bulundurulmasının ve nakledilmesinin veya satışa çıkarılmasının uygun şekilde
düzenlenmesi.
F.3.1. Habitat ve Toplulukları
Konu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.
F.3.2. Türler ve Populasyonları
REPTILIA (Sürüngenler)
Red-Data Bern
Lacertidae (Asıl Kertenkeleler)
Ophiops elegans (Tarla kertenkelesi)
Lacerta viridis var. meridionalis (Küçük yeşil kertenkele) (nt) III
Lacerta saxicola (Kaya kertenkelesi) (nt) III
Typhlopidae (Kör yılanlar)
Typhlops vermicularis (Kör yılan) (nt) III
Anguidae (Yılanımsı kertenkele)
Anguis fragilis (Yılanımsı kertenkele) (nt) III
Colubridae
Coluber caspius (Hazer yılanı) (nt) III
Coronella austrica (Güney yılanı) (nt) III
Eirenis modestus (Uysal yılan) (nt) III
Gekkonidae (Ev kelerleri)
Hemidactylus turcicus (Geniş parmaklı keler) (nt) III
Testudinidae
Testudo graeca (Tosbağa) (nt) II
Scincidae
Ablepharus kitaibelli (İnce kertenkele)
88

AMFIBILER (İki Yaşamlılar)
Red-Data Bern
Bufonidae (Karakurbağaları)
Bufo viridis (Gece kurbağası) (nt) II
Bufo bufo (Siğilli karakurbağaları) (nt) III
Ranidae (Su kurbağaları)
Rana dalmatina (Çevik kurbağa) (nt) II
Rana ridibunda (Yeşil kurbağa) (nt) III
Salamandridae
Triturus vittatus (Bantlı taraklı semender) (nt) III
Triturus karelini (Pürtüklü semender)
Hylidae
Hyla arborea (Ağaç kurbağası) (nt) II
MAMMALIA (Memeliler)
Muridae (Faregiller)
Mus musculus (Ev faresi)
Rattus rattus (Siyah ev sıçanı)
Apodemus mystacerus (Kayalık faresi)
Apodemus flavicollis (Sarı boyunlu orman faresi)
Apodemus sylvaticus (Orman faresi)
Red-Data
(nt)
(nt)
(nt)
(nt)
(nt)
Bern
Soricidae (Sivri Fareler)
Sorex aroneus (Orman sivri faresi) (nt) III
Neomys schelkovnikovi (Sivri burunlu su faresi) (nt) III
Crocidura leucodon (Tarla sivri burunlu faresi) (nt) III
Sorex minutus (Cüce fare)
Spalacidae (Kör fareler)
Spalax leucodon (Körfare)
Microtinae
Clethrionomys glareolus (Kırmızı fare)
Microtus majori (Kısakulaklı fare)
Microtus subterraneus (Tarla faresi)
(nt)
(nt)
(nt)
(nt)
Chiroptera
Rhinolophus hipposiderus (Küçük nal burunlu yarasa) (V) II
Myotis blythi (Fare kulaklı küçük yarasa) (V) II
Pipistrellus pipistrellus (Cüce yarasa) (V) III
Pipistrellus nathusii (Pürtüklü derili yarasa) (V) II
Leporidae
Lepus europaeus (Yabani tavşan) (nt) III
89

Cricetinae
Cricetulus migratorius (Cüce avurtlak)
(nt)
Mustellidae (Sansarlar)
Mustella nivalis (gelincik) (nt) III
Mustella erminea (Büyük gelincik) (nt) III
Vormela peregusna (Benekli kokarca) (V) III
Martes martes (Ağaç sansarı) (nt) III
Meles meles (Porsuk) (R) III
Lutra lutra (Su samuru) (V) II
Sciuridae (Sincapgiller)
Sciurus vulgaris (Sincap)
Sciurus anomalus (Kafkas sincabı) (R/I) II
Leporidae (Tavşangiller)
Lepus capensis (Tavşan)
Lepus europaeus (Yabani tavşan) (nt) III
Erinaceidae
Erinaceus concolor (Kirpi) (nt) III
Ursidae
Ursus arctos (Boz ayı) (V) II
Suidae
Sus scrofa (Yaban domuzu)
Canidae
Vulpes vulpes (Tilki)
(nt)
(nt)
INSECTA (Böcekler)
Diptera
Muscidae (Karasinekler)
Musca domestica (Karasinek)
Culicidae (Sivrisinekler)
Culex pipiens (Sivrisinek)
Orthoptera
Gryllotalpidae
Gryllus campentris (Siyah çekirge)
Mantodea
90

Mantidae
Mantis religiosa (Peygamber devesi)
Coleoptera
Coccinelidae
Coccinella septempunedata (7 noktalı gelin böceği)
Lapidoptera (Kelebekler)
Malacosoma nemtria (Yüzük kelebeği)
Lymantria dispus (Sünger kelebeği)
Hyponomenta malinellus (Ağ kurdu)
Taumetopoa pyhyocampha (Çam kene kurdu)
Hymenoptera
Aphelinidae
Apis melliphera (Bal arısı)
KUŞ TÜRLERİ
Red-Data
Bern
Ciconiidae
Ciconia ciconia (Akleylek) (**) (A3) II
Columbidae
Columba livia (Kaya Güvercini) (*)
Columba oenas (Gökçe güvercin) (*) (A2) III
Columba palumbus (Tahtalı güvercin) (**) (A4) III
Streptopelia decaocta (Kumru) (**)
Streptopelia turtur (Üveyik) (*) (A2) III
Corvidae
Corvus corax (Karakarga) (***)
Pica pica (Saksağan) (***)
Garrulus glandarius (Alakarga) (***)
III
Phasianidae
Alectoris chukar (Kınalı keklik) (**) (A3) III
Coturnix coturnix (Bıldırcın) (**) (A4) III
Cuculidae
Cuculus canorus (Guguk kuşu) (*)
III
Hirundinidae
Delichon urbica (Kırlangıç) (**)
(A4)
Fringillidae
Fringilla coelebs (İspinoz) (**)
III
Carduleis spinus (Karabaşlı iskete) (*) (A4) II
91

Alaudidae
Melanocorypha calandra (Boğmaklı tarla kuşu) (**)
Galerida cristata (Tepeli toygar) (*)
III
Meropidae
Merops apister (Arı kuşu) (**)
(A4)
Oriolidae
Oriolus oriolus (Sarı asma) (**)
Passeridae
Passer domesticus (Ev serçesi) (**)
Passer montanus (Dağ serçesi) (*)
Passer moabiticus (Çalı serçesi)
III
Picidae
Pica pica (Saksağan) (***)
Picus viridis (Ağaçkakan) (**)
(A2)
Picus canus (Gri ağaçkakan) (*) (A3) II
Dyrocopus martinus (Kara ağaçkakan) (*) (A3) III
Scopidae
Scolopax rusticola (Çulluk) (*)
(A3)
Sturnidae
Sturnus vulgaris (Sığırcık) (**)
Caprimulgidae
Caprimulgus europeaus (Çobanaldatan)
(A2)
Strigidae
Bubo bubo (Puhu) (*) (A1-2) II
Accipintridae
Accipinter gentilis (Çakır kuşu) (*) (A3) III
Buteo buteo (Şahin) (*) (A3) III
Hiereaetus pennatus (Küçük kartal) (*) (A3) III
Paridae
Parus ater (Çam baştankarası) (*) (A4) II
Certhiidae
Certhia familiaris (Orman kuşu) (*)
III
Turdidae
Turdus merula (Karatavuk) (**)
Erithacus rubecula (Kızılgerdan) (*)
Luscina megahynchos (Bülbül) (*)
(A3)
92

F.3.3. Hayvan Yaşama Hakları
F.3.3.1. Evcil Hayvanlar
F.3.3.1.1. Sahipli Hayvanlar
Konu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.
F.3.3.1.2. Sahipsiz Hayvanlar
İlimizde Karabük Belediye Başkanlığı’na ait Hamzalar mevkiinde hayvan barınağı
mevcut olup, barınak kapasitesi 155’tir. Barınakta bulunan hayvan sayısı 134 olup;
aşılama, kısırlaştırma ve sahiplendirme işlemleri yapılmaktadır.
F.3.3.2. Nesli Tehlike Altında Olan ve Olması Muhtemel Olan Evcil ve Yaban
Hayvanlar
Konu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.
F.3.3.3. Hayvan Hakları İhlalleri
Konu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.
F.3.3.4. Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kuruluşlarla İşbirliği
01.07.2004 tarih ve 25509 sayılı resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun 15. maddesi gereğince ilimizde İl Hayvanları
Koruma Kurulu oluşturulmuştur. Aynı kanunun 16. maddesi gereğince gerekli çalışmalar
yapılmakta; hayvan sevgisi ve hayvanların korunmasına dair eğitim çalışmaları
kapsamında panel düzenlenmiştir.
F.4. Hassas Yöreler Kapsamında Olup (*) Bölümündeki Bilgilerin İsteneceği
Alanlar
F.4.1. Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar
F.4.1.1. 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. Maddesinde Tanımlanan ve
Bu Kanunun 3. Maddesi Uyarınca Belirlenen “Milli Parklar”, “Tabiat Parkları”,
“Tabiat Anıtları” ve “Tabiat Koruma Alanları”
İlimizde milli park bulunmamaktadır.
Eskipazar Türbe Çamı Tabiat Parkı : Eskipazar’da 500 m 2 alan içinde 27.09.1994
tarihinde tabiat parkı ilan edilmiştir. Türbe çamı 300 yaşında, 7.5 m. boyunda ve 1.40 cm.
çapındadır.
Tabiat Anıtı ve Anıt Ağaçlar :
Sapsız Meşe : Çevresi 6.30 m. , boyu 23. ile çevresi 4.70 m., boyu 20 m. arasında
değişmekte olup 4 adet bulunmaktadır.
93

Dağ Karaağacı : Çevresi 3.80 m. boyu 24 m. olup 2 adet bulunmaktadır.
Porsuk : Çevresi 7 m. boyu 24 m. ile çevresi 4.45 m. boyu 20 m. olup 2 adet
bulunmaktadır.
Türk Fındığı : Çevresi 2.80 m. boyu 23 m.’dir.
Çınar Yapraklı Aka ağaç, Kayın Gövdeli Ak ağaç : Çevresi 2.95 m. kapladığı alan 17
m 2 , ile çevresi 2.20 m. kapladığı alan 14 m 2 ’dir. Bu iki ağaç aynı tür ve farklı cins olup
yanyana bulunmalarından dolayı anıt ağaç olarak seçilmişlerdir.
Adi Ihlamur : Çevresi 4.60 m. kapladığı alan 30 m 2 ’dir.
Ceviz : Çevresi 1.63 m. kapladığı alan 14 m 2 ’dir. Bu ağacın anıt ağaç olarak seçilmesinin
nedeni ormanda doğal olarak bulunmasıdır.
Yenice Kavaklı Tabiatı Koruma alanındaki Fındık Ağacı
görülmemiş dev boyutlarda.
Adi Porsuk Ağacı (Anıt ağaç)
Tabiatı Koruma Alanları
Çitdere Tabiatı Koruma Alanı :
1-Alanın Resmi Adı : Çitdere Tabiatı Koruma Alanı
2-Coğrafi Konumu ve Koordinatları (Rakım vb. bilgiler dahil)
Rakım : 1230 m.
X
Y
4546700 450240
4546975 452070
4546370 454445
4544900 454595
4544530 452407
4545378 450040
3-Alanı
3.1. Toplam Alan (km 2 ) : 1,446 km 2
3.2. Kara Yüzeyi (km 2 ) : 1,446 km 2
3.3. Su Yüzeyi (km 2 ) : ---
3.4. Kıyı Uzunluğu : ---
4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı
Yenice İlçesi, Balıkısık Mevkii ormanları içinde çok sayıda orman ağacı türünün yanı sıra,
dünyada eşine ender rastlanan boy ve çaptaki Istıranca Meşesinin de yer aldığı eşsiz bir
94

orman ekosistemidir. Bu ekosistem, nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir birçok bitki ve
hayvan türüne barınak teşkil etmektedir. Bilimsel çalışmalar için elverişli bir laboratuvar
durumundadır. 29.12.1987 tarihinde koruma altına alınmıştır.
İşletme Şefliği : Çitdere
Serisi
: Çitdere
Bölme Numaraları : 2,3,7,9,16,17,31,32,54,55,56,57,58
Bakı
: Batı
Rakım (en düşük) : 750 m.
Rakım (en yüksek) : 1708 m.
Ortalama Rakım : 1230 m.
Kapalılık : 3
Sahanın Ağaç Türleri : Kayın (%40), Göknar (30), Meşe (%20),Gürgen (%10)
5-Yasal Konumu : OGM-MP-1-4.No-TKAV-23 b-119 sayılı yazı ekindeki 29.12.1987
tarihli Bakanlık Oluru.
6-Yerleşimler ve Nüfusları : Çitdere Tabiatı Koruma Alanı
Alan, yerleşim birimine uzaktır.
7-Sosyo-ekonomik-Kültürel-Tarihsel Özellikler: Konu ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.
8-Fiziksel özellikler (Karasal-Denizsel)
8.1. İklim özellikleri : Yağışlı ve nemli
Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı :
1-Alanın Resmi Adı : Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı
2-Coğrafi Konumu ve Koordinatları (Rakım vb. bilgiler dahil)
Rakım : 1335 m.
X
Y
4557750 450305
4556775 451270
4556125 449990
4557000 449905
3-Alanı
3.1. Toplam Alan (km 2 ) : 0,334 km 2
3.2. Kara Yüzeyi (km 2 ) : 0,334 km 2
3.3. Su Yüzeyi (km 2 ) : ---
3.4. Kıyı Uzunluğu : ---
4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı
Yenice İlçesi, Balıkısık Mevkii ormanları içinde, 334 hektar yüzölçümündeki bir sahada
23.12.1987 yılında ilan edilmiştir. Çok çeşitli ağaç ve hayvan türlerinin yanı sıra porsuk
(Taxus baccata), fındık, dışbudak türlerinin olağanüstü çap ve boya ulaşan örneklerini
ihtiva etmesi ile dikkati çeken eşsiz bir orman ekosistemidir. Bilimsel araştırmalar için
elverişli bir laboratuvar durumundadır.
İşletme Şefliği : Kavaklı
Serisi
: Kavaklı
Bölme Numaraları : 22, 27, 28, 29
Alanı
: 334 ha.
Bakı
: Kuzey
Rakım (en düşük) : 970 m.
Rakım (en yüksek) : 1700 m.
Ortalama Rakım : 1335 m.
95

Kapalılık : 3
Sahanın Ağaç Türleri : Kayın (%50), Göknar (30), Diğer (%20)
5-Yasal Konumu : OGM-MP-1-4.No-TKAV-23 b-123 sayılı yazı ekindeki 29.12.1987
tarihli Bakanlık Oluru.
6-Yerleşimler ve Nüfusları : Alan, yerleşim birimine uzaktır.
7-Sosyo-ekonomik-Kültürel-Tarihsel Özellikler: Konu ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.
8-Fiziksel özellikler (Karasal-Denizsel)
8.1. İklim özellikleri : Yağışlı ve nemli
F.4.1.2. 3167 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu Uyarınca Çevre ve Orman
Bakanlığı’nca Belirlenen “Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı
Yerleştirme Alanları”
Yenice Yaban Hayatı Geliştirme Sahası: Yenice İlçesi’nin Bolu İli Mengen İlçesi ile
müşterek sınırına yakın Yaylacık Mevkiinde nesli koruma altına alınan geyik ve karaca
türü yaban hayvanlarının korunması ve sayıca çoğalmasının temini amacıyla, 1978 yılında
22500 hektarlık bir sahada yaban hayatı geliştirme sahası olarak kabul edilmiştir.
Sırçalı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası : Safranbolu İlçesi Sırçalı Kanyonunda 1050 ha.
sahada yaban hayatı geliştirme sahası olarak kabul edilmiştir.
F.4.1.3. 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 2.
Maddesinin “a - Tanımlar” Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde “Kültür
Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit” ve “Koruma Alanı” Olarak Tanımlanan ve
Aynı Kanun İle 3386 Sayılı Kanunun (2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı
Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) İlgili Maddeleri Uyarınca Tespiti ve Tescili
Yapılan Alanlar
İlimizde “Kültür Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit” ve “Koruma Alanı” olarak
tanımlanan alan bulunmamaktadır.
F.4.1.4. 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Kapsamında Olan Su Ürünleri
İstihsal ve Üreme Sahaları
Konu ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.
F.4.1.5. 4/9/1988 Tarihli ve 19919 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Su
Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve 23742 Sayılı Resmi
Gazete’de Yayımlanan Yönetmelikle Değişik 18.,19. ve 20. Maddelerinde Tanımlanan
Alanlar
Bölüm ile ilgili tanımlanan alanlar İlimizde bulunmamaktadır.
F.4.1.6. 2/11/1986 Tarihli ve 19269 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Hava
Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nin 49. Maddesinde Tanımlanan “Hassas
Kirlenme Bölgeleri”
İlimizde hassas kirlenme bölgeleri bulunmamaktadır.
96

F.4.1.7. 2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 9. Maddesi Uyarınca Bakanlar Kurulu
Tarafından “Özel Çevre Koruma Bölgeleri” Olarak Tespit ve İlan Edilen Alanlar
İlimizde “Özel Çevre Koruma Bölgeleri” bulunmamaktadır.
F.4.1.8. 2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu’na Göre Koruma Altına Alınan Alanlar
Bölüm ile ilgili tanımlanan alanlar İlimizde bulunmamaktadır.
F.4.1.9. 6831 Sayılı Orman Kanunu Gereğince Orman Alanı Sayılan Yerler
Konu ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.
F.4.1.10. 3621 Sayılı Kıyı Kanunu Gereğince Yapı Yasağı Getirilen Alanlar
İlimizin kıyı bağlantısı yoktur.
F.4.1.11. 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması
Hakkında Kanunda Belirtilen Alanlar
Yukarıda belirtilen alanlar İlimizde bulunmamaktadır.
F.4.1.12. 4342 Sayılı Mera Kanununda Belirtilen Alanlar
Konu ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.
F.4.1.13. 30.01.2002 Tarih ve 24656 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak
Yürürlüğe Giren “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği”nde Belirtilen Alanlar
İlimizde sulak alan bulunmamaktadır.
F.4.2. Ülkemizin Taraf Olduğu Uluslararası Sözleşmeler Uyarınca Korunması
Gerekli Alanlar (**)
Bölüm ve alt başlıkları ile ilgili belirtilen alanlar İlimizde bulunmamaktadır.
F.4.3. Korunması Gereken Alanlar (***)
Bölüm ve alt başlıkları ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.
KAYNAKLAR :
Türkiye Çevre Atlası, 1996
Karabük İl Yıllığı, 1999
Karabük İl Tarım Müdürlüğü
Karabük Orman İşletme Müdürlüğü
Yenice Orman İşletme Müdürlüğü
97

(G). TURİZM
G.1. Yörenin Turistik Değerleri
G.1.1. Yörenin Doğal Değerleri
Mağaralar :
İlimiz Merkeze bağlı Bulak Köyü’nde Dünya Mağaracılık Literatürüne girmiş olan
Mencilis Mağarası bulunmaktadır. Mağaranın 3,5 km. uzunluğunda olabileceği tahmin
edilmektedir. Kereste kireç taşından gelişen Mencilis Mağarası, hidrolojik olarak aktif bir
mağara olup yer altı nehirleri, göller, şelaleler ve kalkerlerle ilgi çekmektedir.
Safranbolu İlçemiz İncekaya yakınlarında Uluyayla’daki Hızar Mağarası Dünya
Mağara Literatürüne girmiş olup, içinde yer altı nehri bulunmaktadır.
Yaylalar ve Mesire Yerleri :
İlimiz merkez ilçesinde Avdan Yaylası, Sorgun Yaylası, Dede Yaylası, Büyük Düz
Yaylası, Küçük Düz Yaylası, Çakıören Yaylası, Küçük Yayla, Bostancık Düzü Yaylası ve
Arıcak Yaylası bulunmaktadır.
-Sorgun Yaylası : Karabük-Yenice-Eskipazar arasında kalan Sorgun Yaylası yaklaşık1600 m.
yüksekliktedir. yüksekliktedir. Yayla bol su kaynaklarına sahiptir. Treacking ve çim kayağı
faaliyetleri için uygundur.
Safranbolu İlçemizde ;
-Sarıçiçek Yaylası : 1700 m. yükseklikte olup orman dokusu açısından oldukça zengindir. -
Uluyayla : 1100 m. yüksekliğindeki yayla 6,5 km. uzunluğunda, 200-300 m. genişliğinde düz
ve geniş çayırlıklardan oluşmaktadır. Bir gölet ve oldukça büyük bir mağara bulunan
Uluyayla, sporcular için oldukça elverişlidir.
Yenice İlçemizde ;
Göktepe Yaylası, Yatsıyurt Yaylası, Alaboğa Yaylası, Karaboğa Yaylası, Meğre
Yaylası, Bağbaşı Yaylası bulunmaktadır.
-Gökpınar Yaylası : 4 hektarlık bir alanın Arboratum sahası olarak tescil edilmesiyle
genellikle ormancılık alanında araştırma yapan bilim adamlarının dikkatini çekmekte ve
bilimsel çalışmalar yapılmaktadır.
-Göktepe Yaylası : Geleneksel Zümrüt Yenice Göktepe Şenliklerinin yapıldığı, Yenice’nin en
güzide ve halk tarafından yaz ayları boyunca dinlenmek ve piknik yapmak üzere tercih edilen
orman içi sayfiye yeridir.
Eskipazar İlçemizde ;
Belen Yaylası, Kabaarmut Yaylası, Bürnük Yaylası, Elaman Yaylası, Kuyucak
Yaylası, Yalakuz Eğriova Yaylası, Dede Yaylası bulunmaktadır.
-Dede Yaylası : Yaklaşık 1600 m. yüksekliktedir.
-Eğri Ova Mesire Yeri : 12.000 m 2 yüzölçümünde 5 m. derinliğinde suni gölet bulunmaktadır.
Ovacık İlçemizde ;
Boduroğlu Yaylası, Eybeliler Yaylası ve Göl Yayla bulunmaktadır.
98

Şifalı Sular :
-Acısu : Böbrek ve romatizma hastalarının şifa niyetine kullandıkları acısu kaynaklarından en
bilineni olan Sarıot, orman bölgesinde olup Yenice’ye 30 km. mesafededir.
-Akkaya (İmanlar Köyü) Termal Kaynağı : Eskipazar İlçesi’nin doğusunda İmanlar Köyü
yakınındadır. Kaynak, ortasında uzunlamasına büyük bir çatlak bulunan ve bir yanı oldukça
sarp olan kayalardan çıkmaktadır. Tepe noktasından başlayarak kayaların basamak bölümünde
üç doğal havuz oluşturan kaynak suları, ortaklama 25 °C sıcaklıktadır. Akkaya Termal
kaynağında saniyede ortalama 4 lt. su çıkmaktadır. Bu suların oluşturduğu havuzlardan en
büyüğü ve suyu en sıcak olanı üst basamaktadır. Alkalik bikarbonatlı termal suyun bileşiğinde
yüksek oranda karbondioksit ve kükürtlü hidrojen bulunmaktadır. Kükürt oranı yüksek
olduğundan kronik iltihaplı jinekolojik sendromların tedavisinde etkili olduğu bilinmektedir.
Kanyonlar :
Safranbolu İlçemizde bölgedeki kanyonlar jeolojik uzun ve derin kanyonları
oluşturmuştur. Tokatlı, Düzce ve Sakaralan kanyonları turizm amaçlı kullanılmaya
başlanmıştır. Kirpe (Düzce) Kanyonu 3 km. devam etmekte olup küçük çağlayanlar, su
göletleri ve doğal oluşumlarla bir tabiat harikasıdır. Kanyon Safranbolu’ya 10 km. olup Konarı
Köyü’ndedir.
Karabük Yenice Karayolunun 3. km.’sinde yer alan Şeker Mevkiinden başlayan Şeker
Kanyonu’nun toplam uzunluğu 6,5 km, yüksekliği 100 metreden başlayıp 250 metreye kadar
yükselmektedir. Kanyonun kayaları, kaya tırmanışları için uygun bir yapıya sahiptir.
İncekaya Kanyonu, üzerinde İncekaya Su Kemeri’nin de bulunduğu oldukça dik ve
derin yamaçlara sahiptir.
Av Alanları :
Eskipazar İlçesinde Avcılar ve Atıcılar Derneği haziran, temmuz ve ağustos aylarında
sürek avcılığı düzenlemektedir. Bölgede bol miktarda yaban domuzu olup az sayıda tilki, ayı,
keklik, çıran, kara tavuk, çulluk ve bıldırcına rastlanmaktadır.
Yenice İlçesinin Bolu İli Mengen İlçesi ile müşterek sınırına yakın Yaylacık
Mevkiinde nesli koruma altına alınan geyik ve karaca türü yaban hayvanlarının korunması,
sayıca çoğalmasının temini amacıyla 1978 yılında 22500 hektarlık bir sahada tabiatı koruma
alanı ilan edilmiştir.
G.1.1.1. Konum
İlimiz Karabük, çevresindeki tarihi ve doğal güzellikleri ile büyük bir turizm merkezi
konumundadır. İlimizin Ankara ve İstanbul gibi metropollere yakın olması, alternatif turizm
olanaklarının bulunması İlimiz için bir avantaj teşkil etmektedir.
İlimiz sınırları içinde bulunan Sorgun Yaylası, Avdan Yaylası, Dede Yaylası, Sarıçiçek
Yaylası, Uluyayla gibi yerler doğa yürüyüşü ve atlı yürüyüşler için müsait alanlardır.
Safranbolu7daki İncekaya-Tokatlı, Düzce-Sakaralan kanyonları ile Yenice’ deki Şeker
kanyonu turizm amaçlı olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bulak Köyü sınırları içinde bulunan
6 500 m. Uzunluğundaki Bulak Mağarasının elektrifikasyonu ve yürüyüş parkuru yapılmış ve
2003 yılından itibaren turizme kazandırılmıştır.
Son yıllarda dünya turizm talebi alternatif turizme yönelmiş, Karabük ve İlçeleri de
bu alanda önemli turizm değerlerine sahiptir. Tarihi evleri ve eserleri, doğal güzellikleri ile
99

1994 yılında UNESCO tarafından Dünya Mimari Miras Listesine alınan Safranbolu,
ülkemizin en güzel ormanlarına, ağaç çeşitleri ve faunasına sahip oksijen deposu Yenice
İlçesi, eski yerleşim birimlerine özellikle Hadrianapolis Antik Kentine sahip araştırılmayı ve
keşfedilmeyi bekleyen Eskipazar İlçesi, yeşilliklerin içindeki eşsiz güzellikteki Ovacık ve
Eflani İlçeleri Karabük’ün tüm ülke ve dünyaya adını duyurmasını sağlamıştır. Özellikle
Safranbolu son yıllarda turizm merkezi konumuna gelmiştir.
G.1.1.2. Fiziki Özellikleri
İlimiz Merkez ve İlçeleri doğal güzellikleri ormanlar, yaylalar, mağaralar, kanyonlar ve
yöreye özgü ürünlerden oluşmaktadır. Bölgede yüzey örtüsü büyük ölçüde ormandır. Yükselti
farklılıkları iklim ve bitki örtüsüne etki ederken bir yandan da çeşitli sporlar için uygun bir
ortam oluşmuştur. Yoğun orman alanları ve coğrafi yükseltiler bölgede yayların oluşumuna
imkan sağlamıştır.
Jeolojik oluşumların yanı sıra derin ve uzun kanyonlar kilometrelerce uzanan
mağaraların oluşumuna sebep olmuştur. Uluyayla’da henüz yeterince keşfedilmemiş büyük bir
mağara girişi ile ormanın iç kesimlerinde derin çukurluk biçiminde ilginç jeolojik oluşumlar
mevcuttur.
G.1.2. Kültürel Değerler
Karabük ve çevresinde, yazısız kültür dönemini aydınlatmaya yönelik olarak yapılan
arkeolojik araştırmalar çok yenidir. Önemli sayılabilecek toplam 32 tümülüs ve dört büyük
höyük bulunmaktadır. Bunlardan 24 tümülüs Safranbolu ile Eflani arasında, 5 tümülüs
Eskipazar’da ve 3 tümülüs Ovacık’ta bulunmaktadır. Höyüklerden 3 tanesi Eflani’de, 1 tanesi
de Eskipazar İlçe sınırları içinde yer almaktadır. Hititlerin MÖ. 1200 tarihinde yıkılmasından
sonra Frig Karabük ve çevresi etkisi altına girdi. Friglerin yöremizde yerleşmiş olarak
göründükleri yer Ovacık İlçesine bağlı Kışla Köyü’dür. Burada bulunan Hesem Değirmen adı
verilen yapının kapısı Frig dönemine aittir.
Yöremizde, Roma Döneminden kalma birçok yapı, mezar ve yerleşim alanı
bulunmaktadır. Bu dönemin en önemli yerleşim alanı Eskipazar sınırlarındaki Hadrianopolis
Kentidir. MS. 126 yılında bu adı alan kentin asıl ismi Kaisareis Proseilemmenitai’dir. Roma
Döneminden kalma ünlü yapıtlar arasında Sipahiler Köyü Küre Havuzu, Safranbolu’da
Hacılarobası Köyü’nde bulunan İnkaya Kaya Mezarlığı, Akveren ve Yörük Köyleri arasında
kalan Horozini Kaya Mezarları yer almaktadır. Eskipazar İlçesine bağlı Deresamail
(Değirmendere Mahallesi), Boncuklar (Yahyalar Mahallesi) ve Tamışlar (Emiroğlu Mahallesi)
köylerinde bulunan 20’ye yakın Grekçe yazıt, yöreye ilişkin önemli bilgiler vermektedir. Buna
göre; merkez Deresamail arazisindeki Asar Tepe olmak üzere bu köy ve mahallelerin
bulunduğu bölgeye Kimistene adı verilmektedir. Kimistene’ye bağlı Endeiron Köyünün bugün
Emiroğlu adıyla yaşadığı ve bu köyün kurucularının MS. I. yy.’da eski Yugoslavya’nın
Dalmaçya bölgesinde bulunan Enderondan gelmiş olduğu tapınak yazıtlarından
anlaşılmaktadır.
100

Tarihi Yapılar
İlimiz Merkez Tarihi Yapılar
Kaya Mezarları
Bürnük Köyü Kaya Mezarları : Bu köyde mezarlar dört bölgede toplanmıştır .
*Yazıcılar Mahallesinin on dakika kuzeyinde bulunan Kayalık Mevkiindeki üç adet mezar
(Kayalık mezarları)
*Köseköy’deki birisi tamamen kaybolmuş durumdaki 5 adet mezar (Köseköy kaya mezarları)
*Kışla mevkiindeki 6 adet kaya mezarı
*Kapaklı Mahallesindeki bir adet kaya mezarı
Yukarı Kızılcaören Kaya Mezarı : Bu köyde üç tane kaya mezarı bulunmaktadır.
Arkeolojik Değerler :
24 tümülüs Safranbolu ile Eflani arasında, 5 tümülüs Eskipazar’da ve 3 tümülüs
Ovacık’ta bulunmaktadır. Höyüklerden 3 tanesi Eflani’de, 1 tanesi de Eskipazar İlçe sınırları
içinde yer almaktadır.
Karabük Merkez İlçeye bağlı Üçbaş, Aktaş ve onun yukarısındaki Avdan Yaylasına
uzanan bölgede Roma Dönemine ait antik bir yerleşim alanının olabileceği düşünülmektedir.
Yapılacak arkeolojik kazılarda antik kent buluntularının artacağı sanılmaktadır. Ayrıca
Sipahiler Köyü’nde bir tapınağa ait harabelerin ve buna ait sütunların varlığı, burada da eski
bir yerleşme yerinin olabileceği düşüncesini kuvvetlendirmektedir.
Safranbolu İlçesi Tarihi Yapılar
Camiler
Eski Cami / Gazi Süleyman Paşa Camisi : Cami-ı Kebir Mahallesindeki caminin yazıtı
bulunmadığından kesin yapım tarihi saptanamamıştır. Mimari açıdan Eski Cami, kare planlı,
moloz taştan yapılmış beden duvarları bulunan, ahşap örtülü yalın bir yapıdır. Mihrabı ahşap
mimberi, kadınlar mahfili bulunmaktadır. Caminin içinde özellikle belirtebilecek bezeme
örneğine rastlanmamaktadır.
Köprülü Mehmet Paşa Camisi : Çeşme Mahallesinde Safranbolu Çarşısı’nın içindedir. Bu
yapının da yazıtı yoktur. Ancak yapımını sağlayan Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa tarafından
1661/1662 yılında ibadete açıldığı anlaşılmaktadır. Çarşıdan büyük kemerli bir kapıdan
avlusuna girilmektedir. Ayrıca Arasta’ya açılan bir diğer kapısı vardır. Caminin ana mekanı
kare planlıdır; üstünü tromplarla geçilen bir kubbe örtmektedir. Bu kubbenin oturduğu
sekizgen kasnak dışardan payandalarla desteklenmiştir. Beş bölümlü beşik tonozlarla örtülü
bir son cemaat yeri vardır.Cami tümüyle XVII. Yüzyılın özelliklerini belirgin bir şekilde
ortaya koymaktadır. Avlusunda Güneş Saati ile Muvakkithane binası bulunmaktadır.
Hidayetullah Camisi : Musalla Mahallesinde giriş kapısı üzerinde iki yazıttan 1718/1719
tarihlisinden Hidayet Ağa tarafından yaptırıldığı, 1873-1874 tarihlisinden ise Hacı Süleyman
Efendi tarafından onarıldığı anlaşılmaktadır. Moloz taştan duvarları, ahşap örtüsü, yarım
kalmış minaresi bulunan bu yapının kareye yakın bir planı vardır. İçeride ayrıca altı ahşap
101

direk üzerine oturan kadınlar mahfili bulunmaktadır. Geometrik motiflerden oluşan bezemeleri
içeren mimberi, yapının bezemeli tek noktasıdır.
Taş Minare Camisi : Hüseyin Çelebi Mahallesi Taş Minare Sokağındadır. Bu yapının da
yazıtı yoktur. Kare planlı, beden duvarları moloz taştan, ahşap örtülü, taştan tek şerefeli ve
yivli minaresi bulunan caminin mimberi de yalın ve ahşaptır. Devrini belirleyecek bezemeye
rastlanmamaktadır.
Dağdelen Camisi : Akçasu Mahallesindedir. Giriş kapısı üzerindeki yazıttan 1767/1768
tarihinde Hacı Mehmet adlı bir kişi tarafından yaptırıldığı anlaşılan cami, moloz taştan tek
kubbeli bir yapıdır. Tromplardan sekizgen kasnağa, oradan kubbeye geçilmekte, üstte diğer
bazı yapılarda olduğu gibi kiremit örtü bulunmaktadır. Son cemaat yeri beş bölümlüdür.
Kazdağlıoğlu Camisi : Çeşme Mahallesinde Safranbolu Çarşısının girişindedir. Giriş kapısı
üzerindeki yazıttan 1778 tarihinde Borlu Ayanı Hacı Halil Mahallesinde Kazdağlıoğlu
Mehmet Ağa tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Taş ve tuğladan tek kubbeli olarak
yapılmış bu yapıda tromplardan kasnağa, oradan kubbeye geçilmektedir. Üç bölümlü bir son
cemaat yeri vardır. Ortadaki kubbe, yanlarındakiler ise aynalı tonozlarla örtülüdür. Şahsa ait
olan Kazdağlıoğlu Cami, Safranbolu Belediyesine devredilmiş, devrini takiben “Yazma ve
Basma Eserler Kütüphanesi” olarak bir süre değerlendirilmiştir.
Akçasu Lütfiye Camisi : Akçasu Mahallesinde Akçasu Deresinin üzerinde yapılmıştır.
Caminin giriş kapısı üzerindeki yazıttan 1878/1879 yılında Hacı Hüseyin Hüsnü tarafından
yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Akçasu üzerine yapılan bir kemere oturan, moloz taşlardan
yapılmış, ahşap örtülü bu cami dikdörtgen planlıdır.
İzzet Mehmet Paşa Camisi : Safranbolu çarşısındadır. Son cemaat yeri sütunları üzerindeki
yazıdan 1902/1903 yılında onarım gördüğü öğrenilen yapı, III. Selim’in Sadrazamı İzzet
Mehmet Paşa tarafından 1796 tarihinde yaptırıldığı, kapısı üzerinde mermer kabartma sülüs ile
yazılmış kitabesinde anlaşılmaktadır. Ortadaki kubbeli, yanlardakiler aynalı tonozlu olmak
üzere üç bölümden oluşan son cemaat yerinin sağında tek şerefeli taştan minare yer alır.
Yapının bütün örtü elemanları dıştan kurşunla kaplanmış,bu yönden Safranbolu
camileri içinde tek örnek olarak kalmıştır. Ayrıca yapının bezemeleri devrinin anlayışını
yansıtacak nitelikle ele alınmıştır. 18. yüzyılda Türk mimarisinde ve bezemesindeki batı
etkilerinin Anadoluya yansıması konusunda bu yapı oldukça fikir vermektedir.
Mescit/Zülmiye Camisi : Çeşme Mahallesinde kendi adıyla anılan Mescit Sokak üzerindedir.
Hattat Mehmet Mahzı tarafından yazılmış kırık yazıtından 1883/1884 yılında yapıldığı
anlaşılan cami, moloz taştan gövdeye, ahşap örtüye sahiptir. Dikdörtgen planlı, girişin sağında
tek şerefeli minaresi, içeride üç bölümlü bir kısmı eklenmiştir.
Kıran (Sen Stefanos) Kilisesi (Ulu Camii) : Bu kilise, Miladi 515 yılında inşa edilmiştir.
1872 yılında bir onarım gören bu kilise, 1956 yılından bu yana cami olarak kullanılmaktadır.
Kaleler
Safranbolu Kalesi : Bu kalenin sur ve duvarları bütünüyle yıkılmıştır. 20m. yüksekliğinde
olduğu tahmin edilen bu kalenin yeri 1976 yılında yanan eski hükümet konağının olduğu
yerdir. Bizans Döneminde yapıldığı ve o dönemde Dadybra Kalesi olarak anıldığı
bilinmektedir.
Medreseler
Gazi Süleyman Paşa Medresesi : Cami-Kebir Mahallesinde, Eski Caminin alt kısmındadır.
XIV. Yüzyılın ilk çeyreğinde yapılmış olması mümkün bu yapı, değiştirilerek bir süre ilkokul,
öğretmenler lokali, sinema olarak kullanılmıştır.
102

Tekkeler
Kalealtı Tekkesi : Eski Tekke Mahallesindedir. Bu tekkenin önemli yanı ayaktaki Osmanlı
devri yapılarının en eski tarihli olmasındandır. Mescitin son cemaat yerindeki yazıttan 1550
(M.) tarihinde yapıldığı anlaşılmaktadır. Tekke bölümü günümüze ulaşmadığı için plan
şeması, mescit kısmıyla ilişkisi konusunda bilgi bulunmamaktadır.
Ali Baba Tekkesi : Çavuş Mahallesinin Kemer Ağzı Sokağındadır. Güney duvarı üzerindeki
yazıt 1823/1824 tarihinde yapıldığını göstermektedir. Bu yapıdan ayakta kalan mescit kısmı
moloz taştan yapılmış, dikdörtgen bir plana sahiptir.
Haydar Ağa Tekkesi : Bugün mevcut olamayan bu yapı için kaynaklardan edinilen bilgilere
göre kentin İsmet Paşa Mahallesinde, derenin kenarında olduğu sanılmaktadır. Safranbolu’da
bir süre kaymakamlık yapan Amasralı Haydar Ağa tarafından yaptırılmıştır.
Türbeler
Hasan Paşa Türbesi : Safranbolu’ya egemen Hıdırlık denilen bir tepe üzerinde yer
almaktadır. Sekizgen planlı ve kesme taştan yapılmıştır. Sandukası yaldızlı ve çok görkemli
bezemelerle süslenmiştir.
Şeyh Mustafa Türbesi : Safranbolu-Kastamonu arasındaki Araç yolunun sağına yer alır.
Yapının üzerinde iki yazıt bulunmaktadır. Kare gövdeli, üstü ahşap çatı ile örtülü bu yalın
yapıda dikkati çeken nokta içeride iki sıra halinde yerleştirilmiş 5 sandukanın yer almasıdır.
Hacı Emin Efendi Türbesi : Dikdörtgen planlı, moloz taştan yapılmış, ahşap çatıyla
örtülmüştür. Üç tahta sanduka bulunmaktadır.
Ali ve Hasan Baba Türbeleri : Çavuş Mahallesinde Kemerağzı sokaktadır. Kesin yapım
tarihini veren bir yazıt yoktur. Dikdörtgen planlı aynalı tonozla örtülü kesme taştan yapılmış,
dış köşeler kesilmiş; içeride ise buralara nişler konmuştur. Üç sanduka bulunmaktadır.
Hanlar
Cinci Hanı : Çeşme Mahallesinde Akın Sokağında çarşının merkezindedir. Safranbolu’nun en
anıtsal yapısı olan Cinci Hanı’nın kesin yapım tarihini verecek bir yazıtı yoktur. Sultan
İbrahim zamanında Cinci Hoca’nın yaptırdığı bu yapının, 1640-1648 tarihleri arasında
tamamlanmış olması mümkündür. Kesme ve moloz taştan yapılmış olan han iki bölümden
oluşmaktadır. Ortadaki avluya açılan iki katlı revakların gerisine odalar yerleştirilmiş,
güneybatısına ise avludan geçilen ahır bölümü konmuştur. Ayrıca, hanın ana kapısı üzerinde
çıkmalı bir kısım bulunur. Ortadaki havuz, genel çizgilerini bugün de korumaktadır.
Hamamlar
Eski Hamam : Çeşme Mahallesindedir. Bu yapının büyük bir olasılıkla Bizans döneminden
kalma bir yapı olduğu, Bizans harflerinden oluşan kitabesinden anlaşılmaktadır. Kadınlar ve
erkekler için iki ayrı bölüme sahiptir. Halen kapalı olan bu hamam restore edilmemiştir.
Yeni Hamam (Cinci Hamam) : Çeşme Mahallesinde çarşının içindedir. Kadınlar ve erkekler
kısmından oluşmaktadır. İki bölümün planının aynı olduğu bu hamam, haçvari sıcaklıklı
hamamlar grubuna girer. Türk hamam geleneğinde belirgin bir özellik olarak her iki bölümün
girişlerinin farklı sokaklara açılmasının dışında farklı bir özellik taşımayan bu hamam
Safranbolu’nun en özellikli hamamlarının başında gelmektedir.
103

Çeşmeler
İlçedeki kitabeli çeşmelerin isimleri ve yapım tarihleri şu şekildedir :
Köprülü Çeşmesi 1661-1662
Taş Minare Çeşmesi 1691-1692
Hışır Pınarı Çeşmesi 1775-1776
Paşa Pınarı Çeşmesi 1794-1795
Hacı Mehmet Ağa 1803-1804
Antepzade Hacı Mehmet Çeşmesi 1811
Tuzcu Pınarı Çeşmesi 1813-1814
Kilci Salih Paşa Çeşmesi 1819-1820
Çatalpınarı Çeşmesi 1833-1834
Köprübaşı Çeşmesi 1836-1837
Alabekir Çeşmesi 1847-1848
Çalışdar Çeşmesi 1850
Fatma Hanım Çeşmesi 1862-1863
Hacı Kamil Efendi Çeşmesi 1863-1864
Sadullah Çeşmesi 1870-1871
Karakullukçu Çeşmesi 1874
Cilbir Pınarı Çeşmesi 1889-1890
Kadı Efendi Çeşmesi 1896
Mescit/Hamidiye Çeşmesi 1905
Ekmekçi Numan Çeşmesi 1906-1907
Serkatip Çeşmesi 1910
Şükrü Efendi Çeşmesi 1924
Köprüler
Taşköprü : Köprünün yapım tarihini belirten yazıtı yoktur. Osmanlılar tarafından yapıldığı
sanılmaktadır. 34 mm uzunluğunda, iki kemerli, yalın görünüşlü bir yapıdır.
Tokatlı Köprüsü : 1778 yılında Kazdağlıoğlu tarafından su köprüsü olarak yapıldığı, daha
sonra 1796-1797 yılında İzzet Mehmet Paşa tarafından geçit durumuna getirildiği
söylenmektedir. Bu yapı, 40 metre uzunluğunda, 15 metre açıklıklı tek bir kemerden oluşan 6
metre genişliğinde, 30 metre yüksekliğindedir.
İncekaya Su Kemeri : Sadrazam İzzet Mehmet Paşa’nın yenileyerek kente kazandırdığı
eserdir. Mimari değer taşıyan Bizans döneminden kalma bu eserin, 1794-1798 tarihlerinde
tamirat geçirdiği bilinmektedir. 116 metre uzunluğundaki su kemeri yerden yaklaşık 60 metre
yüksekliktedir. Bu kemerin toprak üzerindeki 5 kemerli bölümü tamamen taştan ve horasan
harcı ile yapılmıştır. Suyun akış hızının dengelenmesi için su kemeri üç kıvrımlıdır. Buradan
geçen su Asmazlar Havuzlu Konağının bahçesinde bulunan su terazisinden kente dağıtılır.
104

İncekaya Su Kemeri
Kaya Mezarları
Çatalin Kaya Mezarı : 10 metre yüksekliğinde bir kayaya oyulmuştur. Mezarda iki sütunlu
bir giriş yeriyle bir oda bulunmaktadır. Sütunlarda başlık ve kaide yoktur. Gövdeleri dörder
köşelidir.
Sarıyan Kaya Mezarı : Mezarın önünde atnalı biçiminde giriş yeri vardır. Kapısı kare
şeklindedir. Odanın boyu 2 m., eni 1.90 m., yüksekliği 1.50 m. olup tonozludur. İçinde üç tane
ölü sediri vardır.
Hacılarobası Köyü Kaya Mezarları : Bu mezarların bir tanesinde kitabe vardır. Odanın
kapısının sağ tarafında bulunan 0.54 x 0.84 m. büyüklüğünde Grek harfleriyle yazılmış altı
satırlık bu kitabe zamanla okunamayacak hale gelmiştir.
Üçbölük Köyü Kaya Mezarları : Beş tane kaya mezarı vardır. Bunlardan birincisi köyün alt
girişinde, yolun kenarındaki bir bahçededir. Diğer mezarlar Yukarıharman, Üzümlüin, İncirli
Taş, Gölpınarı kaya mezarlarıdır.
Çavuşlar Köyü Kaya Mezarı : Bu kaya mezarları dört mevkiide toplanmaktadır. Pınarini
denilen yan yana mezarlar yan yana iki odadan ibarettir.
Safranbolu’da bu kaya mezarlarından başka Akören (Akveren) Köyünün 200 m.
kuzeyinde Ambar kaya mezarı; Akveren ve Yörükköyü arasında Kepez denilen kaya sinsilesi
üzerine oyulmuş beş odadan ibaret Horozini kaya mezarları; Şeyh Mustafa Efendi türbesinin
on metre batısında Kızlar Kümbeti yer almaktadır.
Saat Kulesi
III. Selim’in Sadrazamlarından İzzet Mehmet Paşa tarafından 1794-1798 tarihleri
arasında yaptırılmıştır. Kiremitli çatısı bulunan saat kulesinin yüksekliği 20 metre kadardır. 7
günde bir kurulan saat zembereksiz olup, 60 kg.’lık bir ağırlıkla çalışmaktadır.
105

Güneş Saati
Köprülü Mehmet Paşa Camisi avlusundadır. Basit tip, yatay güneş saatleri
grubundandır. Osmanlı dönemine ait 95 adet güneş saatinden birisidir. Tarihi güneş saati
mermer levhanın üzerinde bulunan üçgen şeklindeki madeni bir plakanın gölgesi ve plakanın
teşkil ettiği eşit açılara sahip çok sayıdaki çizgi ile zamanı tayin eder. Mermer plakanın
üzerindeki çizgiler 10’ar dakikalık zaman dilimini gösterecek şekilde çizilmiştir.
Saat Kulesi
Güneş Saati
Müzeler
Ahmet Demirezen Yemenicilik Müzesi : Yemeniciler Arastası yemeni üreten yemenici
ustası Ahmet Demirezen, dükkanını içindeki alet ve edevatla müze haline getirmiştir. Dükkan
içinde yemenicilik mesleğinde kullanılan 40’a yakın alet ve edevatlar gösterilmektedir.
Arkeolojik Değerler
Safranbolu İle Eflani İlçeleri arasında 24 tümülüs bulunmaktadır. Safranbolu’nun
kuzeydoğusunda yaklaşık olarak 20 km. uzaklığında bulunan Akören Köyü’nde Roma
dönemine ait antik bir yerleşim alanı bulunmaktadır.
İdari Yapılar
Eski Hükümet Konağı : Eski kalenin üzerinde bulunduğu tepenin üzerine yapılmış, mimari
değer taşıyan bir binadır. Kapısının üzerinde bulunan yazıttan 1904 yılında devrin Kastamonu
Valisi Enis Paşa ve kentin Kaymakamı Mir Ahmet Beylerin gayret ve halkın da katılımıyla
yapıldığı anlaşılmaktadır. 1976 yılına kadar İlçenin Hükümet Binası görevini yapan bu eserde
fevkalade bir taş işçiliği hakimdir. 1976 yılında bir yangın sonucu bugün harap bir halde olan
bu eser, şu anki görüntüsüyle dahi görenlerin beğenisini kazanmaktadır.
Eskipazar İlçesi Tarihi Yapılar
Kaya Mezarları
Delikkaya Mezarları : İki dizi halinde sırlanmıştır. İlk dizi 7, ikincisi ise 6 mezar odasından
oluşmaktadır. Mezarların boyutları 2-2-1 m. olup aralarında birer ölü sediri bulunur. Bunların
106

ir bölümü kubbeli, bir bölümü tonozludur. Roma Devrine ait olduğu bulunan kitabelerden
anlaşılmaktadır.
Hisariçi Kaya Mezarları : Romalılar dönemine ait olduğu sanılan mezar, çok düzgün işçilik
gösteren 3x2 metre ölçülerinde bir oda ve çevresinde üç nişten oluşmaktadır.
Hisariçi Kaya Mezarı
Kaleler
Asar Kalesi : Eskipazarın kuzeydoğusunda Semail Köyü’ndedir. Doğal bir kale olup,
yakınında bulunduğu dere seviyesinden 300 metre yüksektedir.
Hamamlar
Bahçepınar Hamamı, Kıranköy Hamamı, Kapucular Hamamı, Hamamlı Hamamı,
Karahasanlar Hamamı .
Arkeolojik Değerler
Eskipazar’a 3 km. uzaklıkta bulunan antik kent en az dört medeniyete ev sahipliği
yapmıştır. Eskipazar İlçesi sınırları içerisinde 5 tümülüs ve 1 tane höyük yer almaktadır. Roma
Döneminden kalma bir çok yapı, mezar ve yerleşim alanı bulunmaktadır. En önemli yerleşim
alanı Hadrianopolis Kentidir. İlçeye bağlı Deresamail, Boncuklar ve Tamışlar köylerinde
yirmiye yakın Grekçe yazıt yöreye ilişkin önemli bilgiler vermektedir.
Ovacık İlçesi Tarihi Yapılar
Kaya Mezarları
Gerdek Boğazı Kaya Mezarı : MS. VII. yüzyıl yapısıdır. Mezar, üçgen alınlıklı giriş ve
birbirine açılan üç odadan meydana gelmiştir. Niş bulunan odalarda tavan süslemesi olarak
içiçe dikdörtgenler kullanılmış ve ağaç mimarisi taklit edilmiştir. Sütun başlıkları hurma
yaprağı ile süslü olup doğu mimarisinin etkisi görülmektedir.
Karain Kaya Mezarı : Kayalara oyulmuş dört odadan meydana gelmiştir.
Arkeolojik Değerler
Ovacık İlçesi’nde 3 tümülüs ve Karakoyunlu ve Kışla Köyü’nde Bronz Çağı ve
Bizans-Roma Dönemine ait yerleşim yeri, Yürekören ve Taşoğlu Köylerinde Roma-Bizans
Dönemi yerleşim yeri, Kışla Köyünde Helenistik Dönemden kalma Değirmen Duvarı ve Frig
Kapısı .
107

Eflani İlçesi Tarihi Yapılar
Camiler
Küre-i Hadid Camii : Önündeki kitabeden bu caminin 1451 yılında İsfendiyaroğullarından
İsmail Bey adına yaptırıldığı anlaşılmaktadır.
Kaleler
Asar Kalesi : Eflani’ye bağlı Seferlerköyü, Kayalı Mahallesinin güneyinde doğal bir tepenin
üzerinde kurulmuştur. Etrafında harçsız moloz taşından yapılmış bir sur enkazı bulunmaktadır.
Bu kalenin savunma amaçlı olarak yapıldığı tahmin edilmektedir.
Arkeolojik Değerler
Eflani İlçesi sınırları içerisinde 3 tane höyük bulunmaktadır.
Giyim-Kuşam
Karabük ve İlçelerinde tarih boyunca çeşitli kavimlerin yaşadığı araştırmalarla
saptanan tarihi, kültürel değer ve unsurlardan anlaşılmaktadır. Bu kültürel zenginlikler göz
önünde bulundurulduğunda halk oyunları giysilerinde çeşitli örneklere rastlamak mümkündür.
Giysileri ;
-Başa giyilen giysiler
-Gövdeye giyilen giysiler
-Ayağa giyilen giysiler
-Aksesuarlar
Geleneksel Erkek Giysileri
Erkekler genelde çuha kumaştan yapılan ve mavi rengin hakim olduğu şalvar, cepken,
keten (diril) gömlek, yerli tezgahlarda dokunan kuşak, yerli yünden yapılan keçe külah, yün
çorap ve yemeni giyerler.
Geleneksel Kadın Giysileri
Kadın giysileri bindallı entari, üçetek entari, tepebaş, sırmalı kadife, şeteriye, fistan
(uzun entari), pamuklu entari, oyalı yazma, silimli çevre, tepelik, çorap, dolak, çarık, zelgerde
ve takılardan oluşurdu.
Yöresel Yemekler
Safranbolu Yemekleri
Safranbolu’da çok zengin bir yemek kültürü vardır. Bunlardan en bilinenleri; uzun
fasulye, dilme fasulye, et yemeği, perohi, sulu yayım, kuru çörek, sini çörek, mayalı ekmek,
göbü, bükme; tatlı olarak zerde, su muhallebisi, höşmerim, un helvası, delioğlan sarığı, oklava
dolaması, çingene baklavası, haluşkadır.
108

Ovacık Yemekleri
Ovacık mutfağının çeşitleri arasında tarhana, un çorbası, göçe çorbası, keşkek çorbası,
yoğurtlu yumurta, çul böreği, bişi, cevizli ekmek, un helvası, bandurma (bandırma-yağlı
ekmek), cizleme yer alır.
Eflani Yemekleri
İlçede yapılan yemekler genellikle Türk mutfağının zengin örneklerini içerir. İlçeye
özgü çorba çeşitleri; tarhana, uğmaç, çimdik, göcü, mısır, keşkek, nişastadır. Yöreye has
yemeklerden bazıları; mıhlama, unlu köfte, perüşke, bandırmadır. Tatlılar ise; çullama, nişasta
helvası, höşmerim, un helvasıdır.
Yenice Yemekleri
İlçenin geleneksel yemekleri karalahana (karamancar), malay, şaptak, mısır çorbası,
ceviz helvası, bazlama (pat pat), katlaç, lokma, muska (hamalibağı) dır.
Geleneksel El Sanatları
Usta-çırak ilişkisi ile sürdürülen bu meslekler yavaş yavaş yerini teknolojiye
bırakmaktadır. Bugün yöremizde geçmişten kalan el sanatları folklorik unsur olmuşlardır.
Safranbolu el sanatlarının günümüze kadar gelmiş ve günümüzde de yapılmakta olan
türleri; yemenicilik, deri işlemeciliği, ağaç oymacılığı, semercilik, demircilik ve bakır
işlemeciliğidir. Safranbolu’da yapılan el işlemelerinden beyaz iş (delik işi) ve iğne oyası işi
ünlüdür. Safranbolu ve köylerinde yaşayan halkın geleneksel olan ürünü bez dokumalardır.
Yöreye has ince ve kalın olarak dokunmakta ve bu dokumalar halkın günlük kıyafetlerinde
(iç ve dış giyimde) kullanılmaktadır. Dar tezgahlarda yapılan bu bezlerin bazıları kenar
şeritlidir. Bu çeşitlemeler köylere göre değişiklik göstermektedir.
Ovacık’ta unutulmak üzere olan el sanatlarından başta “ip bükme” ve bununla ilgili
işler yer almaktadır. Yörede kilim tezgahlarında çul kilim ve çuval dokunur. Bu el sanatları az
da olsa ilçe ve köylerinde yaşatılmaktadır. Ovacık’ta orman ve orman dayalı el sanatları
konusunda ve taş işlemeciliğinde dikkate değer ürünler görülmektedir. Bunlar; övendire,
döven, tırmık, yaba, diren, anadut, , el değirmeni taşı, kösüre gibi. Ancak taş işlemeciliği
sanatı yörede önemini tamamen kaybetmiş bulunmaktadır.
Eflani’de el sanatlarının üretilen ürünler açısından üç unsuru vardır. Birinci unsuru
“cember” denilen mahalli baş örtüsüdür. Bunlar evlerdeki tezgahlarda dokunmaktadır. İkinci
unsuru özel olarak örülen çoraplardır. Üçüncü unsuru ise “dokurcun”adıyla anılan kadınların
entari yerine giydikleri giysidir. Ancak bunların hepsi günümüzde yörede işlevini
kaybetmiştir.
Yenice köylerinde 30-40 yıl öncesinde “düzen” adı verilen dokuma tezgahlarında keten
ipliğinden dokunan göynekler (keten gömleği) yine kadınların giydikleri sırmak işlemeli ve
belden kuşakla bağlanan “kutnu entariler” yörenin simgesel kıyafetleri arasındadır.
109

Geleneksel Mimarlık Örnekleri
Yöresel mimarinin en önemli öğesi Safranbolu Evleridir. Safranbolu, sahip olduğu
kültürel mirası ve bu mirası korumadaki başarısı sayesinde 1994 yılında UNESCO tarafından
“Dünya Miras Kenti” ünvanını almıştır. Safranbolu evleri yüzlerce yıllık bir süreçte oluşan
Türk kent kültürünün günümüzde yaşamaya devam eden en önemli yapı taşlarıdır. İlçe
merkezinde 18. ve 19. yy. başlarında yapılmış yaklaşık 2000 geleneksel Türk Evi
bulunmaktadır. Bu eserlerin 800 kadarı yasal koruma altındadır. Evler Safranbolu’nun iki ayrı
kesiminde gruplanmış durumdadır. Birincisi “Şehir” diye bilinen ve kışlık olarak kullanılan
kesim, ikincisi “Bağlar” diye bilinen ve yazlık olarak kullanılan kesim. Vadi içinde kalan ve
rüzgarlarla kapalı olan “şehir” bölgesi, kışın soğuk rüzgarlarından korunmasına karşın, yazlar
çok sıcak geçer. Burada evler birbirine yakın, sokaklar dardır. “Bağlar” birkaç yüz metre daha
yüksekte, hava akımlarına açık ve daha geniş araziler üzerindedir. Gerek yazlık evlerde
gerekse kışlık evlerde iyi korunmuş küçük pencereli kış odaları ile çok pencereli açık, serin
yaz odalar düzenlenmiştir.
“Şehir”de yerleşme dokusunu oluşturan tüm unsurlar topoğrafya ile uyum gösterir.
Sokak üzerinde taşan saçaklar kapalı, samimi ve değişken perspektifli mekan etkileri
oluşturur. Bu organik sokakları, ahşap payandalı çıkmaları ile yapı kütleleri, bazen de yüksek
bahçe ya da avlu duvarları sınırlar. Evlerin tek bir kuruluş ilkesine göre yapılmış olması
zengin evi, fakir evi ayrımını dışarıdan hissettirmez. Sadelik etkisi gerek mimaride gerekse
yaşama biçiminde kendini büyük ölçüde hissettirir.
Safranbolu evinin boyutu ve biçimini belirleyen üç temel unsurdan söz edilebilir: Çok
nüfuslu büyük aile yapısı, yağışlı iklim, kültürel ve maddi zenginlik. Yağışlı iklim nedeni ile
kapalı alan ihtiyacı fazladır. İnsan ve hayvan yiyecekleri, yakacak odunlar evin uygun
bölümünde muhafaza edilir. Yağışların fazlalığı çatıların uzun saçaklı ve mükemmel
yapılmalarını zorunlu kılmaktadır. Bunun sonucu olarak Safranbolu Evleri için “beş cepheli
mimari eser” ifadesi kullanılmaktadır. Safranbolu Evlerinin “çevreye saygılı” olarak
tasarlandığı günümüz mimarlarınca sıklıkla vurgulanır. Çevre, insan, sokak, ev ilişkileri son
derece düzenli ve dengelidir. Hiçbir ev diğerinin görünüşünü ve aldığı ışığı engellemez. Akla
ve insana dönük olarak fonksiyonel bir biçimde tasarlanan evlerin yapımında taş, kerpiç, ahşap
ve alaturka kiremit kullanılmıştır. Evin oturulduğu arsa ne şekilde olursa olsun üst katlarda
uygun geometri mutlaka sağlanmıştır. Bahçeler sokaktan taş duvarlarla ayrılmıştır. Çift kanatlı
büyükçe kapılarla bahçeye bazen de doğrudan eve girilir. İhtişamı kapıda görmek
mümkündür. Her kapının üzerinde kocaman kilitler, kilitlerin yanında halkalar, kapının
çalınması için demir “şakşak” ve mandal düzeneği bulunur. Evlerin saçak köşelerine uğur
getirmesi için geyik boynuzu asılması geleneği yaygındır. Bir kısım büyük konaklarda havuzlu
odalar bulunmaktadır. Bazı konaklarda havuzlar selamlık köşkü denilen bahçe içindeki
bağımsız binalarda yer almaktadır.
Evlerde yaşam içe dönüktür. Gerek sokaktan gerekse bahçeden eve girilen yer
“hayat”tır. Zemin toprak ve taş kaplıdır. Hayattan bir kapı ile ahıra, bir kapı ile de bahçeye
geçilir. Hayattan çıkan merdiven orta katta sofaya (çardak) çıkar. Orta kattan üst kata çıkış
yine sofadan bağlantılıdır. Geleneksel Anadolu evi plan şeması üst katta biçimlenir. Evlerin
tüm öğelerini birleştiren ve bir arada tutan ahşaptır.
Kent merkezindeki konutlara örnek; Kaymakamlar Evi, Mümtazlar Konağı, Kaysalar
Evi, Kileciler Konağı, Karaüzümler Evi, Emirhocazade Ahmet Beyler Evi. Safranbolu’nun
küçük bir modeli olan Yörük Köyü ise 1997 yılında Kültür Bakanlığı tarafından bir Türkmen
köyü olması nedeni tamamının Kentsel Sit alanı içerisinde alınarak korunması
110

kararlaştırılmıştır. Bu amaçla 93 adet yapı korunması gerekli kültür varlığı olarak
tescillenmiştir.
Mümtazlar Konağı
Kaymakamlar Evi
Kileciler Konağı
Karaüzümler Evi
Halk Müziği
Karabük’ün musiki folkloru bakımından en zengin kaynaklara sahip ilçesi
Safranbolu’dur. Safranbolu’ya ait türküler konu itibari ile muhabbet , düğün, seymen, oturak,
oyun, esnaf,uzun havalardan oluşmaktadır. Safranbolu dışında türkü derlemesi açısından
zengin bir ilçemiz olan Yenice’de, çevre köylerde orak biçme esnasında kadınların uzun hava
tarzında söylediği türküye “hoy” adı verilmektedir.
Geleneksel Halk Oyunları
Safranbolu Halk Oyunları; Aç Kapıyı, Beyleraman, Bozaklı Oyun, Sepetçioğlu,
Çıtırdak, Genç Osman, Amani, Gınalı Keklik, Mızmız, Entarisi Ala Benziyor, Yeşil İpek
Bükene Sunam Of, Kaşık Oyunu, Irgalama, Selamlama, Sallama, Meydan Oyunu, Köçek
Oyunu, Köroğlu, Kol Bastı, Alçak Cevüz Dalları, Çifte Telli oyunlarıdır. Düğün oyunları
111

arasında da Kabemin dalları bölük bölüktür, eşim dostum yüklensinler yükümü, yük dibinde
yerin ettim, entarisi ala benziyor, gale gapısından girdim içeri oyunları sayabiliriz.
Yenice Halk Oyunları; Köy Göçtü Oyunu, Arap Oyunu, Güvercin Takla ve Kaşık Oyunlarıdır.
Geleneksel Festivaller ve Önemli Günler
Adı: Yapıldığı Yer: Tarihi:
Karabük’ün Kurtuluş Yıl Dönümü Karabük, Merkez 3 Nisan
Sanayi ve Ticaret Fuarı Karabük, Merkez 4-8 Haziran
Bahattin Gazi’yi Anma Günü Karabük, Merkez Temmuzun 4.
haftası
Aladağ Şenlikleri Karabük, Aladağ Haziranın ilk
hafta sonu
Altın Safran Belgesel Film Festivali Safranbolu 20-24 Eylül
Zümrüt Yenice Göktepe Şenlikleri Yenice Haziranın 2.
haftası
Müzik ve Yağlı Güreş Festivali Eskipazar 17-18 Ağustos
Uluyayla Şenlikleri Safranbolu, Uluyayla Ağustosun 2.
haftasonu
Hindi Festivali Eflani Aralığın 2.haftası
Boduroğlu Yayla Şenliği Ovacık , Boduroğlu Yaylası Temmuzun 2.
haftası
İlimizin Yetiştirdiği Ünlü Şahsiyetler
Kazasker Hüseyin Efendi (Cinci Hoca) : Osmanlı tarihinde Cinci Hoca namı ile meşhur olan
Hüseyin Efendi, Safranbolu’da doğmuştur. Hamide Hatun adına iki önemli eser olan Cinci
Hanı ve Cinci Hamamını yaptırmıştır.
İzzet Mehmet Paşa : Osmanlı tarihinde önemli sadrazamlardan birisidir.
Kuloğlu Süleyman : Osmanlı devrinin ünlü saz şairidir. IV. Mutar’ın ölümü üzerine yazdığı
mersiye çok ünlüdür.
Kayıkçı Kul Mustafa : Çağının olaylarına şiirler, destanlar söylemiş; 17. yüzyılın ilk yarısında
büyük bir üne kavuşmuştur.
Mehmet Fehmi Efendi : İstanbul Darülfünun’da müderrislik yapan Türk bilginidir.
Sadi Yaver Ataman : Halk müziği uzmanı ve folklorcüsüdür.
G.2. Turizm Çeşitleri
Sanayi kenti olan Karabük, ilçelerinin ayrı ayrı turizm değerlerinin yanı sıra,
çevresindeki doğal güzellikleri ile büyük bir turizm potansiyeline sahiptir. Ankara ve İstanbul
gibi metropol kentlere yakınlığı büyük bir avantajdır. Son yıllarda dünya turizm talebi
alternatif turizme yönelmiştir Karabük ve ilçelerinin her biri bu alanda turizm değerlerine
sahiptir. 1994 yılında Dünya Mimari Miras listesine alınan Safranbolu, tarihi evleri ve kültürel
değerleri ile kültür turizminin odağı haline gelmiştir. Ülkemizin en güzel ormanlarına sahip
Yenice İlçesi, Hadrianapolis kalıntılarına sahip Eskipazar İlçesi, tabiat zenginlikleri ile Ovacık
ve Eflani İlçeleri Karabük’ün tüm ülke ve dünyaya adını duyurmasını sağlamıştır. İl
merkezindeki Bulak Köyünde bulunan “Bulak Mağarası” , Safranbolu’daki hızar mağarası
112

dünya mağaralar literatürüne girmiş doğal yapılardır. İl ve İlçelerimizde bulunan Sorgun
Yaylası,Avdan Yaylası, Boduroğlu Yaylası, Keltepe, Uluyayla, Sarıçiçek Yaylası doğa
sporları, atlı yürüyüşler, çadırlı kamp ve tırmanma için turizm çeşitliliği sağlayacak
alternatiflerdir.
Safranbolu’da Turizm :
Sahip olduğu kültürel mirası koruması ile UNESCO tarafından “Dünya Miras Kenti”
ilan edilen Safranbolu’da, turistik ve tarihi eserlerinin yoğunlaştığı bölge “Çarşı” kesimidir.
Bu bölge Kale ve Hıdırlık tepesinden izlenebilir. Kaya mezarları, camileri, Cini Hanı,
hamamlar, tarihi çeşmeler ve köprüler, Eski Hükümet Binası, Eski Saat Kulesi bu bölgede yer
alan tarihi değerlerdir. Safranbolu, ilgi çekici doğal güzelliklere de sahiptir. Yoğun orman
alanları ve vadiler, piknik yapmaya elverişli olduğu kadar yürüyüş, tırmanma ve bisiklet gibi
diğer turistik etkinliklere olanak sağlamaktadır.
Eskipazar’da Turizm :
Tarihi, doğal güzellikleri ve yeryüzü şekillerinin oluşturduğu doğal kaynakları ile
turistik bir merkezdir. Eskipazar’a 4 km. uzaklıktaki antik kente ait kalıntılardan özellikle
Roma Dönemine ait kalıntılar bulunmaktadır.
Yenice’de Turizm :
Yenice ormanlarındaki bir çoğu anıtsal boy ve çaplara ulaşmış ağaç türleri, sahip
olduğu yaban hayatıyla önemli bir turizm bölgesidir. Sahip olduğu kanyonlar, doğal
güzellikler çeşitli sporlar için oldukça elverişlidir. Gökpınar Dinlenme Tesisi ve Yaylalık
Dinlenme Tesisi vardır.
Eflani’de Turizm :
Eflani, sahip olduğu geniş düzlük alanlar, yaylalar, göletler ve ormanın birarada
bulunmasıyla dikkat çekmektedir.
Ovacık’ta Turizm :
İlimizin ormanları ile yaylalarının birbiri ile harmanlandığı Ovacık, turizm açısından
henüz değerlendirilemeyen bir ilçedir. Doğal güzellikleri, yayla turizminin canlandırılmasıyla
alternatif turizm merkezi haline gelebilecek potansiyeldedir. İlçenin eski tarihine ait çeşitli
kalıntılar bulunmaktadır.
G.3. Turistik Alt Yapı
Yeme-İçme- Eğlence- Konaklama :
(Kültür ve Turizm Bakanlığı Belgeli)
∗İsim : Çevrikköprü
Özelliği : Lokanta
Kategori : Özel Tesis
Adres : Çavuş Mahallesi Cinci Hanı Sokak No:1 Safranbolu
Telefon : 0370 725 25 86
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
113

∗İsim : Ersoy Tesisleri
Özelliği : 2. sınıf Lokanta 45 kişilik
Kategori : Özel Tesis
Adres : Burunsuz Köyü Çay Mah. Karabük
Telefon : 0370 448 70 11
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
∗İsim : Arpacıoğlu Otel
Özelliği : Otel-Lokanta
Kategori : 3.Sınıf Lokanta
Adres :Eski Çarşı Kazdağlı Meydanı Hacı Halil Mah.No:1 S.bolu
Telefon : 0370 725 43 40
Faks : 0370 712 60 95
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
∗İsim : Çelik Palas Otel
Özelliği : Otel –Lokanta
Kategori : 2 Yıldızlı Otel-100 kişilik 2. sınıf lokanta
Adres : İnönü Mah. Araphacı Sokak No:1 Safranbolu
Telefon : 0370 712 71 72
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
∗İsim : Gökçüoğlu Konağı
Özelliği : Konaklama-Lokanta
Kategori : Özel Konaklama Tesisi
Adres : Bağlar Köyiçi Mevkii Safranbolu
Telefon : 0370 712 82 53
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
∗İsim : Hatice Hanım Konağı
Özelliği : Konaklama-Lokanta
Kategori : Özel Konaklama Tesisi
Adres : Baba Sultan Mah. Naip Tarla Sok. No:4 Safranbolu
Telefon : 0370 712 75 45
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
∗İsim : Zalifre Otel
Özelliği : Otel-Lokanta(170 Kişilik)
Kategori : 3.Yıldızlı Otel- 2.Sınıf Lokanta
Adres : Barış Mah. Araphacı Sokak Safranbolu
Telefon : 0370 725 47 18
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
∗İsim : Kadıoğlu Şehzade Konağı 1
Özelliği : Özel Otel
Kategori : Konaklama Tesisi
Adres :Hacı Halil Mah. Mescit Sok. Safranbolu
Telefon : 0370 725 27 62
Faks : 0370 725 27 62
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
114

∗İsim :Kadıoğlu Şehzade Konağı 4
Özelliği : Özel Otel
Kategori : Konaklama Tesisi
Adres :Çavuş Mah. Hasan Dede Sokak Safranbolu
Telefon : 0370 712 56 57
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
∗İsim : Hotel Uz
Özelliği : Otel –Lokanta
Kategori : 2 Yıldızlı Otel – 2.Sınıf Lokanta(50 Kişilik)
Adres :İnönü Mah. Araphacı Cad. No:5 Safranbolu
Telefon : 0370 712 41 00
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
∗İsim : Pelenkoğlu Otel
Özelliği : Konaklama Tesisi
Kategori : 3 Yıldızlı Otel (Turizm Yatırım Belgeli)
Adres :Yenişehir Mah. Göktürkler Cad. No 10
Telefon : 0370 413 22 78
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
*İsim : Cinci Han Otel
Özelliği : Konaklama Tesisi
Kategori : Turizm Kısmi Deneme İşletme Belgeli
Adres : Çeşme Mah. Cinci Han Sok. Safranbolu
Telefon : 0370 712 06 80
Faks : 0370 712 06 54
Verilen Hizmetler : Standart Hizmet
∗İsim : Arpacıoğlu Otel
Özelliği : Otel
Kategori : Konaklama Tesisi
Adres : Eski Çarşı Kazdağlı Meydanı Hacı Halil Mah.No:1 S.bolu
Telefon : 0370 725 43 40
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
∗İsim : Çelik Palas Otel
Özelliği : Otel
Kategori : 2 Yıldızlı Otel
Adres : İnönü Mah. Araphacı Sokak No:1 Safranbolu
Telefon : 0370 7712 71 72
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
∗İsim : Gökçüoğlu Konağı
Özelliği : Pansiyon
Kategori : Özel Konaklama Tesisi
Adres : Bağlar Köyiçi Mevkii Safranbolu
Telefon : 0370 712 82 53
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
∗İsim : Hatice Hanım Konağı
Özelliği : Pansiyon
Kategori : Özel Konaklama Tesisi
115

Adres : Baba Sultan Mah. Naip Tarla Sok. No:4 Safranbolu
Telefon : 0370 712 75 45
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
∗İsim : Zalifre Otel
Özelliği : Otel
Kategori : 3.Yıldızlı Otel
Adres : Barış Mah. Araphacı Sokak Safranbolu
Telefon : 0370 725 47 18
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
∗İsim : Kadıoğlu Şehzade Konağı 1
Özelliği : Pansiyon
Kategori : Konaklama Tesisi
Adres :Hacı Halil Mah. Mescit Sok. Safranbolu
Telefon : 0370 725 27 62
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
∗İsim :Kadıoğlu Şehzade Konağı 4
Özelliği : Pansiyon
Kategori : Konaklama Tesisi
Adres :Çavuş Mah. Hasan Dede Sokak Safranbolu
Telefon : 0370 712 56 57
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
∗İsim : Hotel Uz
Özelliği : Otel
Kategori : 2 Yıldızlı Otel
Adres :İnönü Mah. Araphacı Cad. No:5 Safranbolu
Telefon : 0370 712 41 00
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
∗İsim : Raşitler Bağ Evi
Özelliği : Pansiyon
Kategori : Konaklama Tesisi
Adres :Bağlarbaşı Mah. Değirmenbaşı Sok. No:65 Safranbolu
Telefon : 0370 725 13 45
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
∗ İsim : Tahsin Bey Konağı
Özelliği : Pansiyon
Kategori : Konaklama Tesisi
Adres :Çeşme Mah. Hükümet Sokak No:65 Safranbolu
Telefon : 0370 712 60 62
Verilen Hizmetler: Standart Hizmet
∗ İsim : Pelenkoğlu Otel
Özelliği : Otel
Kategori : 3 Yıldızlı Otel (Turizm Yatırım Belgeli)
Adres :Yenişehir Mah. Göktürkler Cad. No 10
Telefon : 0370 413 22 78
Verilen Hizmetler: Standart Hizmetler
116

* İsim : Nermin Hanım Konağı
Özelliği : Konaklama Tesisi
Kategori : Deneme İşletme Belgeli
Adres : Bağlarbaşı Mah. Köyiçi Sok. No:55 Safranbolu
Telefon : 0370 712 68 50
Verilen Hizmetler: Standart Hizmetler
Karabük İlindeki Konaklama Tesisleri
Tesisin Adı
Yatak Sayısı
Pelenkoğlu Otel 83
Nazar Otel 70
Selvi Otel 48
Saray Otel 48
Ferah Palas 24
Akar Otel 30
Nur Palas 40
Tepe Palas 10
Safranbolu İlçesi Konaklama Tesisleri
Tesisin Adı
Yatak Sayısı
Zalifre Otel 126
Uz Otel 65
Çelik Palas Otel 60
T.T.O.K. 22
Kadıoğlu Şehzade Konakları 167
Hatice Hanım Konakları 69
Tahsin Bey Konağı 19
Cinci Hanı Otel 25
Nermin Hanım Konağı 20
Gökçüoğlu Konağı 16
Paşa Konağı 20
Arpacıoğlu Otel 20
Raşitler Bağevi 12
ZKÜ Uygulamalı Konukevi 12
Aransa Otel 24
Kefçi Konağı 25
Safa Köşk 25
Yedekçioğlu Konağı 15
Selvili Köşk 1 19
Selvili Köşk 2 28
Çeşmeli Konak 17
Şanlı Otel 33
Kırımlı Otel 26
117

Rüya Otel 42
Bastoncu Pansiyon 14
Çarşı Pansiyon 23
Sefa Pansiyon 22
Şehir Pansiyon 16
Merkez Pansiyon 17
Ev Pansiyonları 170
Eskipazar Mahalli İdare Belgeli Otel
Tesisin Adı
Yatak Sayısı
Belediye Oteli 25
Eflani Mahalli İdare Belgeli Oteller
Tesisin Adı
Yatak Sayısı
Konuksever Otel 10
Kervan Otel 14
Saray Otel 18
Ulaşım:
Batı Karadeniz Bölgesinde bulunan Karabük’ün bütün komşu illerle ulaşım bağlantısı
bulunmaktadır. Güney yönünden Karadeniz ana arterine ve Gerede’den de TEM otoyoluna ve
E-5 karayoluna bağlıdır. Karayolu ile ulaşım tüm bölgelere otobüs işletmeleri tarafından
yapılmaktadır. Demiryolu ile ulaşım ise Zonguldak- Çankırı hattıyla olmaktadır. Karabük’ten
geçen demiryolu Çankırı üzerinden Ankara – Kayseri hattına ulaşmaktadır.
Karabük’ün Komşu İllere ve Büyük Kentlere Uzaklığı :
(km) Ankara Bartın Bolu Çankırı İstanbul Kastamonu Zonguldak
Karabük 217 87 132 195 385 125 167
Karabük’ün İlçelerine Uzaklığı:
(km) Safranbolu Eskipazar Yenice Ovacık Eflani
Karabük 10 35 30 47 48
Seyahat Acentaları: Grand On Toor: A Grubu
G.4. Turist Sayısı
2001 yılı konaklama yapan 2002 yılı konaklama yapan
Yabancı turist sayısı : 9063 Yabancı turist sayısı : 11002
Yerli turist sayısı : 55755 Yerli turist sayısı : 58381
118

Yıllara Göre Yerli ve Yabancı Toplam Tur
2002
58381
11002
69383
2001
55755
9063
64818
2000
49820
52397
63137
1999
9332
4564
5876
1998
40488
47833
57261
1998 1999 2000 2001 2002
Toplam 57261 5876 63137 64818 69383
Yabanc 47833 4564 52397 9063 11002
Yerli 40488 9332 49820 55755 58381
Şekil G.1 Yıllara Göre Yerli ve Yabancı Turist Sayıları (1998-2002)
Kaynak : Karabük İl Turizm Müdürlüğü
Tablo G.1. 2003 Yılında Konaklama Yapan Yabancı Turist Sayıları
Avusturya 33 Avustralya 142
Almanya 433 Japonya 3805
Belçika 43 Kanada 171
Hollanda 137 Bulgaristan 8
Lüksemburg 4 Rusya Federasyonu 202
Danimarka 33 Çin Halk Cumhuriyeti 33
İsveç 35 Slovenya 58
Norveç 4 Azerbaycan 8
Finlandiya 4 Güney Kore 801
Fransa 429 Libya 5
İngiltere 226 Hindistan 4
İtalya 378 İsrail 236
İspanya 111 KKTC 142
İsviçre 35 Singapur 7
Yunanistan 57 Yeni Zelanda 40
ABD 491 Diğer Ülkeler 272
TOPLAM 2453 GENEL TOPLAM 8387
Kaynak: Karabük İl Turizm Müdürlüğü
119

Tablo G.2. 2004 Yılında Konaklama Yapan Yabancı Turist Sayıları
ABD 556 İtalya 281
Almanya 367 Japonya 7962
Avusturalya 129 Kanada 183
Avusturya 44 Kktc 472
Azerbeycan 14 Lüksemburg 5
Belçika 93 Mısır 11
Çin Halk Cumhuriyeti 55 Norveç 8
Fransa 708 Polonya 14
G.Kore 683 Romanya 51
Gürcistan 3 Rusya 35
Hindistan 6 S.Arabistan 19
Hollanda 129 Singapur 15
Irak 2 Slovenya 159
İngiltere 218 Suriye 6
İran 32 Taiwan 58
İrlanda 24 Yeni Zellanda 42
İspanya 113 Yugoslavya 2
İsrail 522 Yunanistan 145
İsveç 17 Diger Ülkeler 177
İsviçre 13
TOPLAM 13519
Kaynak: Karabük İl Turizm Müdürlüğü
2004 yılında konaklayan turist toplamı 87.647 kişi olup, günübirlik ziyaretlerle
birlikte toplam turist sayısı 300.000 dolayındadır. İlimizdeki turizm hareketleri
özellikle Safranbolu merkezli olup diğer ilçelerimizde istatistiği tutulmayan küçük
rakamlarla ifade edilmektedir.
G.5. Turizm Ekonomisi
Bölgemiz özellikle Safranbolu, Osmanlı döneminde en üstün ekonomik ve kültürel
düzeyine ulaşmıştır. İstanbul-Bolu-Amasya-Tokat-Sivas kervanyolunu Sinop’a bağlayan yol,
Gerede-Safranbolu-Kastamonu güzergahını izlemekteydi. Safranbolu’nun bu yol üzerinde
önemli bir konaklama merkezi oluşu, bölgede üretim ve ticaretin gelişimine imkan sağlamış
ve hızla zenginleştirmiştir. Şehirde lonca geleneği esas alınan çarşılar kurulmuş, semercilik,
demircilik, bakırcılık-kalaycılık, dericilik, yemenicilik önemli meslekler haline gelmiştir. 1937
yılından itibaren Demir Çelik Fabrikalarının kurulması yöre insanının fabrikaya rağbet etmesi
ile, üretim, ticaret, tarım ve hayvancılık alanlarında gerileme olmuştur.
İlimizde bugün Safranbolu odaklı bir turizm ekonomisinden bahsetmek mümkündür.
Önceleri günübirlik ziyaretler şeklinde başlayan turizm hareketleri, daha sonra hafta sonu
gezileri, şehir içi ve çevre turları, doğa aktiviteleri şeklinde birkaç günlük konaklamalara
dönüşmüştür. Turizm hareketleri ve gelirleri özellikle Mart-Ekim aylarında artış
göstermektedir. Turizm her alanda olduğu gibi özellikle konaklama, yeme-içme, ulaşım ve
ticaret, hizmet ve inşaat sektörlerinde önemli bir gelişme sağlamıştır. Bu durum isdihdam
konusunda da iyileştirmeyi beraberinde getirmiştir. Turizm gelirlerinin artması, kentteki
restorasyon çalışmalarına da hız katmıştır. Açılan dükkan sayısı hızla artmıştır. Günümüzde el
sanatları ürünleri(özellikle iğne oyası, beyaz iş,. el örgü işleri), maketçilik, bez dokumalar,
çeşitli hediyelik eşyalar, ahşap ürünleri, lokum-şekerleme ürünleri, kurutulmuş gıda
120

ürünleri(ceviz, salep, elma-erik-dut kurusu vb.), kurutulmuş çeşitli şifalı bitkilerin satışı
önemli bir yer tutar.
G.6. Turizm Çevre İlişkisi
Turizm, hem çevreyi etkileyen ve hem de çevreden etkilenen bir harekettir. Bu
nedenle çevre bilincinin oluşması ve eğitim çok önemlidir. Çünkü çevre ve kültürel değerlere
zarar veren, koruyan ve geliştiren de insandır. Çevre kirliliği nedenleri olarak doğal nedenler,
teknolojik ve ekonomik gelişmeler, hava kirliliği, yeni imar faaliyetleri sayılabilir. İlimizin
Safranbolu İlçesi kültürel mirasın ve çevre dokusunun korunması yönünde örnek bir kent
olmuştur. Ancak, İlimizin bir sanayi kenti olması nedeniyle hava kirliliği çevre sorunları
içersinde ilk sırada yer almaktadır. Kentimizde bulunan sayılı demir çelik tesislerinden
Kardemir A.Ş. fabrikasının ve irili ufaklı demir çelik endüstrisi fabrikalarının atmosfere
verdikleri çeşitli baca gazları, duman, SO 2 azot bileşikleri hava kirliliğinin en önemli
etmenlerindendir. Özellikle kalorifer kullanımı nedeniyle Safranbolu ve Karabük İl
merkezinde hava kirliliği fazla olmaktadır. İlimizde hava kirliliği ölçümleri aralıksız
yapılmaktadır. Yakıtlardan kaynaklanan kirliliğin önlenmesi için denetimler aralıksız
sürdürülmektedir. İlimizde en fazla su kirliliği Araç Çayı ve Filyos Çayı’nda olmaktadır.
Endüstriyel atıklar, kanalizasyon deşarjı, evsel atıklar kirliliği arttıran en önemli etmenlerdir.
İlimizin zengin tarihi ve kültürel yapısı, ortaya çıkmamış değerleri nedeni ile kaçak
kazı olayları, tarihi eserlerin tahribatı ile karşılaşılmaktadır. Bunun da önlenmesi için
bilinçlenme, eğitim ve denetime bağlıdır.
KAYNAKLAR :
Karabük İl Yıllığı, 1999
Karabük İl Envanteri, 2004
Türk Ev Geleneği ve Safranbolu Evleri, 1998
Karabük İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
121

(H). TARIM ve HAYVANCILIK
H.1. Genel Tarımsal Yapı
414.500 hektar olan İlimizin yüzölçümünün 93.020 hektarını tarım alanı, 248.905
hektarını orman alanı, 53.504 hektarını çayır-mera alanı, 18.771 hektarını yerleşim ve
diğer alanlar oluşturmaktadır.
Tablo H.1 2004 Yılı Karabük İli Arazi Dağılımı
TARIM ALANI
TAR.DIŞI ARA.
ÇAYIR VE MERA
ORMAN VE FUN.
İLÇELER Yüzölçümü Miktar Oran Miktar Oran Miktar Oran Miktar Oran
(Ha.) (Ha.) % (Ha.) % (Ha.) % (Ha.) %
Merkez 70.400 10.418 14,8 1.696 2,4 3.528 5, 54.758 77,8
Eflani 53.600 26.921 50,2 612 1,1 3.100 5,8 22.967 42,8
Eskipazar 65.700 18.871 28,7 2.973 4,5 15.210 23,2 28.646 43,6
Ovacık 39.300 6.760 17,2 4.500 11,5 6.240 15,9 21.800 55,5
Safranbolu 102.300 19.851 19,4 8.312 8,1 24.435 23,9 49.702 48,6
Yenice 83.200 10.199 12,3 678 0,8 1.291 1,6 71.032 85,4
İl Toplamı 414.500 93.020 22,4 18.771 4,5 53.804 13, 248.905 60,
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
Tarım Alanı
% 22,4
Tarım Dışı
Arazi
% 4,5
Çayır ve Mera
% 13,
Orman ve
Fundalık
% 60,
Şekil H.1 2004 Yılı Karabük İli Arazi Dağılımı Oranları
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
Karabük İlinin tarımda kullanılan 93.020 hektar arazi varlığı toplam yüzölçümünün
%22,4’ ünü oluşturmaktadır.
122

Karabük'te kuru ve sulu tarım koşullarında yetiştirilen en önemli ürünler başta
hububat olmak üzere sırasıyla yem bitkileri, sebze ve baklagillerdir.
Tablo H.2 2004 Yılı Karabük İli Arazi Kullanım Durumu
Tarımsal Araziler (Ha.) Merkez Eflani Eskipazar Ovacık S.bolu Yenice Toplam
Hububat Alanı 3.454, 10.501,5 10.260, 1.810, 7.516, 840, 34.381,5
Nadas Alanı 3.737,5 11.651,1 4.914, 3.658,85 5.206, 4.308,2 33.475,65
Sebze Alanı 200,7 21,8 618, 165,95 180,1 159,7 1.346,25
Meyve Alanı 7,2 - - 26, 174, 22, 229,2
Bağ Alanı 68, - - 1,6 78, - 147,6
Baklagil Ekim Alanı 48, 13, 40, 50,6 13, 3, 167,6
Yem Bitkileri Ekim Alanı 95, 810,4 1.845, 617, 392,5 30, 3.789,9
Ekimi Yapılmayan Krç.Alan 2.807,6 3.923,2 1.194, 430, 6.291,5 4.836,1 19.482,4
Toplam Tarım Alanı 10.418, 26.921, 18.871, 6.760, 19.851, 10.199, 93.020,1
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
Tablo H.3 2004 Yılı Sulu Tarım Alanı Dağılımı
Üretim Yapılan
Sulu Tarım Yapılan Alanı
Ekilişi
(Hektar)
Kapama meyve alanı 229,2
Sebze alanı 1346,16
Bağ alanları 147,6
Yem bitkileri üretim alanı (Yonca) 503,5
Çeltik üretim alanı 46
TOPLAM 2.272,46
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
İlimizde yaklaşık 11.000 hektar sulanabilir tarım alanı mevcut olup, yaklaşık
2.272 hektarında sulu tarım yapılmaktadır.
Tablo H.4 2004 Yılı Kuru Tarım Alanı Dağılımı
Kuru Tarım Alanı
Ekilişi
(Hektar)
Buğday üretim alanı 21.750
Arpa üretim alanı 11.190
Kaplıca üretim alanı 1.000
Yulaf üretim alanı 54
Mısır üretim alanı 341,5
Baklagil ekim alanı 167,6
Yem Bitkileri ekim alanı (Korunga, Fiğ) 3.286,4
Nadas ve Kullanılmayan Tarım Alanı 33.475,65
Ekim Yapılmayan Kıraç Alan 19.482,4
TOPLAM 90.747,55
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
123

H.2. Tarımsal Üretim
H.2.1. Bitkisel Üretim
H.2.1.1.Tarla Bitkileri
İlimizde tarla ziraatı genellikle hububat ekilişi şeklinde yapılmaktadır. Bazı
alanlarda kuru fasulye ziraatı yapılmakla beraber, tarla ziraatı olarak baklagil tarımı alanı
geniş değildir.
Bakanlık Genel Bütçesi ile;
Bitkisel Üretimi Geliştirme Projesi Kapsamında; 3730 dekar alanda Bağ Bahçe
Üretimini Geliştirme faaliyeti, 1000 adet Yabani Ağaç Aşılaması, 175 ton tohum temizle,
1 dekar safran üretimi ve 3 adet gübre analiz çalışması yapılmıştır.
Çayır-Mera Yem Bitkileri ve Hayvancılığı Geliştirme Projesi kapsamında ;
Pilot köy olarak seçilen Eflani-Bedil, Eskipazar-Büyükyayalar, Ovacık-Kışla ve
Safranbolu-Karapınar köylerini ve tüm İl genelini kapsayan çalışmalarda; Yonca ekilişi
4089 dekar, Korunga ekilişi 531 dekar, Macar Fiği ekilişi 3253 dekar, Adi Fiğ
ekilişi 20581 dekar, Silajlık Mısır ekilişi 180 dekar ve Silaj yapımı 450 ton olarak
uygulanmıştır
Ayrıca; İl Özel İdare Müdürlüğü finansmanlı Yem Bitkileri Yetiştiriciliğini
Geliştirme projeleri yürütülmektedir. 1996 yılından bu yana İl Tarım Müdürlüğü
çalışmaları neticesinde ; yaklaşık 221.655 kg muhtelif (Yonca, Korunga, Fiğ, S.Mısır) yem
bitkisi tohumluğu dağıtılmıştır.
İl genelinde ise; 1995 yılında 1.915 hektar olan yem bitkisi ekiliş alanı 2003 yılı
sonu itibariyle yaklaşık 3.790 hektara çıkmıştır.
H.2.1.1.1. Buğdaygiller
Tablo H.5 2004 Yılı Tarla Ürünleri Ekiliş, Üretim ve Verim Değerleri
HUBUBAT
2004 YILI
ÜRÜNÜN CİNSİ
Ekim Üretim Verim
(Hektar) (Ton) Kg / Da
Buğday 22.950 44.178 192,5
Arpa 10.790 18.936 175,5
Kaplıca 0 0 0
Yulaf 52 111,1
Mısır 341,5 677 198,2
Çeltik 46 230 500
TOPLAM
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
34.179,5 64.079
Çeltik hariç diğer ürünler kuru tarla ziraatı şeklinde üretilmektedir. Ürünler
çoğunlukla çiftçi tarafından kendi ihtiyacı için kullanılmakta fazlası ise değirmenlere ve
direk tüketiciye pazarlanmaktadır.
124

H.2.1.1.2. Baklagiller
Tablo H.6 2004 Yılı Baklagiller Ekiliş, Üretim ve Verim Değerleri
2004 YILI
ÜRÜNÜN CİNSİ
Ekim Üretim Verim
(Hektar) (Ton) Kg / Da
Bakla (kuru) 23 29 126,1
BAKLAGİLLER Nohut 12 12,8 106,7
Fasulye (kuru) 133 156 117,3
TOPLAM
168 196,8 350,1
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
H.2.1.1.3. Yem Bitkileri
Tablo H.7 2004 Yılı Yem Bitkileri Ekiliş, Üretim ve Verim Değerleri
2005 YILI
ÜRÜNÜN CİNSİ
Ekim Üretim Verim
(Hektar) (Ton) Kg / Da
Yonca(kuru ot) 684 5.124 749.2
YEM
Korunga (kuru ot) 364 1.135 312
BİTKİLERİ
Fiğ (dane + ot) 3.218 7.900 245.5
TOPLAM
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
4.266 14.159 1306,7
Yem bitkileri üretimi yonca ve korunga da ot üretimi için, fiğde ise ot ve dane
üretimi olarak yapılmakta, üretilen yem bitkisini çiftçilerimiz kendine ait hayvanların
beslenmesinde tüketmektedir.
H.2.1.1.4. Endüstriyel Bitkiler
İlimizde endüstri bitkileri üretimi yaygın değildir. Bostan olarak tabir edilen;
mısır, fasulye, ayçiçeği v.b. bitkilerin karışık üretiminin yapıldığı alanlarda üretilen
ayçiçeği dışında başka endüstri bitkisi yoktur. Çok az miktarda yapılan üretim de
endüstride kullanılmamaktadır.
H.2.1.2. Bahçe Bitkileri
H.2.1.2.1. Meyve Üretimi
İlimizde Meyvecilik genellikle sınır ağacı şeklinde yapılmaktadır. Karabük’ün İl
olması ile; İl Özel İdare Müdürlüğü ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı destekli
kapama meyve bahçeleri tesis çalışmaları arttırılmıştır. Özellikle ceviz yetiştiriciliği ilgi
görmüştür. Şimdiye kadar projeli 4.500 adet aşılı - tüplü ceviz fidanı dağıtımı yapılmıştır.
Toplam 910 dekar alanda kapama meyve bahçesi tesis edilmiştir.
İlimizde bağcılık özellikle Safranbolu İlçesinde “Safranbolu Çavuş Üzümü” ile
yaygın olarak yapılmaktayken floksera zararlısı sebebiyle bağ alanlarında azalma olmuştur.
125

Eski sistem bağ tesislerinin yenilenmesi ve bağ alanlarının genişletilmesi amacıyla yapılan
çalışmalarla 110 dekar Telli Sistem Bağ tesis edilmiştir.
Üretilen meyve iç piyasada pazarlanmaktadır.
Tablo H.8 2004 Yılı Meyve Ürünleri Ekiliş, Üretim, Verim Değerleri
Meyveler
Kapama
Mey.Bah.
Alan (Ha)
Meyve
Veren
Ağaç Sayısı
Meyve
Vermeyen
Üretim
(Ton)
Verim
Kg. / Ağ.
Armut 28 33.370 19.500 676 20
Ayva 17 10.890 5.900 361 33
Elma 174 77.882 7.450 3.817 49
Muşmula 0 4.130 4.675 67 16,2
Erik 1 86.475 19.400 1.289 14,9
İğde 0 950 400 9,5 1,
Kiraz 71 28.392 10.300 403 14,2
Kızılcık 0 36.800 12.850 219 6
Şeftali 93 33.690 8.330 525,5 15,6
Vişne 0 14.000 4.750 134 9,6
Antep Fıstığı 10 2.200 0 4,4 2
Ceviz 11 41.410 16.405 754,3 18,2
Badem 0 8.000 200 68 7,5
Dut 0 26.750 2.800 792 23,9
Bağ (asma) 158 0 0 7987 0
TOPLAM 563 404.939 112.960 17.106,7
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
H.2.1.2.2. Sebze Üretimi
Karabük İlinde sebzecilik genellikle küçük aile işletmesi şeklinde yapılmaktadır.
Örtü Altı Sebze Yetiştiriciliği 1993 yılında başlamıştır. 1995 yılında toplam örtüaltı
varlığımız 57.840 m 2 iken Karabük’ün İl olmasından sonra yapılan çalışmalarla İl Özel
İdare Müdürlüğü ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı mali desteği ile “Plastik
Yüksek Tünel” yapımlarıyla desteklenmiş ve büyük ölçüde gelişme göstermiştir. İl
genelinde 1996 yılından bu yana 108.000 m 2 alana İl Özel İdare ve S.Y.D.V.
finansmanıyla 450 adet sera tesis edilmiştir. Şu anda çiftçimizin kendi imkanlarıyla tesisi
ettiği 57.000 m 2 alanla birlikte 201.000 m 2 Plastik Yüksek Tünel, 111.000 m 2 Alçak Tünel
mevcuttur. Toplam örtü altı alanı 312.00 m 2 ’dir. 1996 yılından bu yana örtü altı alanı
yaklaşık 6 kat artmıştır.
Üretilen sebzeler iç piyasada (pazar ve manavlarda) pazarlanmaktadır
126

Tablo H.9 2004 Yılı Sebze Ürünleri Ekiliş, Üretim ve Verim Değerleri
2004 YILI
ÜRÜNÜN CİNSİ
EKİM ÜRETİM VERİM
(Hektar) (Ton) Kg / Da
Lahana (beyaz) 120,2 2.266,5 19
Lahana (kırmızı) 5, 15, 3
Lahana (karayaprak) 36 224, 6
Marul(Göbekli) 19,8 222,9 11
Marul(Kıvırcık) 9 86,05 9,6
Ispanak 65,5 623 9,6
Pırasa 7,3 58,52 8,5
Pazı 1,6 2,8 1,8
Tere 1,6 4,1 2,5
Maydanoz 2,9 10 3,3
Fasulye(taze) 199 1113 5,6
Bakla(taze) 3,5 11, 3,2
S E B Z E
Barbunya fasulye (taze) 65,5 507 7,8
Bamya 15 47 3,1
Balkabağı 29,6 257,8 8,9
Sakızkabağı 6,5 50, 7,7
Hıyar 119 1950 16,4
Patlıcan 14 286 20,4
Domates 136, 2191 60,8
Patates 355, 6.672,5 19
Biber(dolmalık) 18,1 97,5 5,4
Biber(Sivri-Çarliston) 51,4 292 5,7
Soğan(Taze) 19,4 144,3 7,6
Havuç 6, 25, 4,2
Turp (bayır) 1,3 6,5, 5
Turp (kırmızı) 0,8 11,1, 13,8
TOPLAM 1309 17.174,57
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
H.2.1.2.3. Süs Bitkileri
İlimizde süs bitkileri üretim alanları yaygın olarak yapılmamaktadır.
H.2.2. Hayvansal Üretim
H.2.2.1. Büyükbaş Hayvancılık
Süt Sığırcılığı
İl Çevre ve Orman Müdürlüğü Orköy Mühendisliğince 2004 yılı çalışma
programında süt sığırcılığı projesinde 5 İlçenin 10 köyünden 32 aileye 64 adet damızlık
gebe düve temin edilerek proje gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen proje çalışmalarında
süt sığırcılığı için 224 milyar TL. harcama yapılmıştır.
127

İl Tarım Müdürlüğü çalışmaları dahilinde;
İl Özel İdare Müdürlüğü finansmanı ile;1 adet 30 ton/gün kapasiteli, Sosyal
Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfınca 1 adette 10 ton/gün kapasiteli (Eflani), 1 adet 5
ton/gün kapasiteli (Yenice) süt toplama merkezi tesis edilmiştir.
2002 yılında Yenice İlçesi Yortanpazarı beldesinde Yortanpazarı Tarımsal
Kalkınma Kooperatifi ve İl Müdürlüğümüz organizasyonu ile 2x100 süt sığırcılığı projesi
uygulaması gerçekleştirilmiş ve 200 süt sığırı dağıtımı yapmıştır. 2002 yılında mevcut 4
süt ve süt ürünleri işletmesi (oylum, nur, safran ve etab süt) 2.595 ton süt, 2003 yılında
2.196 ton süt, 2004 yılında da 2.855 ton süt işlenmiştir.
Besi Sığırcılığı
İlimizde besi daha önceki yıllarda tesis edilen Kaynak Kullanımı Destekleme
Fonu ahırlarında ve çiftçilerimizin kendi inşa ettikleri muhtelif kapasitedeki ahırlarda;
genellikle küçük aile işletmesi şeklinde yürütülmektedir. 1988 yılında 20’şer başlık 2 adet
“Açık Besi” ahırı tesis edilmiştir.
2002 yılında 6276 büyük baş, 1711 küçükbaş hayvan kesimi yapılarak et üretimi
844 ton olarak gerçekleşmiştir.
2003 yılında 4729 büyük baş, 877 küçükbaş hayvan kesimi yapılarak et üretimi
800 ton olarak gerçekleşmiştir.
2004 yılında 5063 büyükbaş, 1205 küçükbaş hayvan kesimi yapılarak et üretimi
670 ton olarak gerçekleşmiştir.
Tablo H.10 2003-2004 Yılı Büyükbaş Hayvansal Üretim
Et Üretimi
Süt Üretimi
Kesimi Yapılan Üretilen Et Hayvan Sayısı Üretilen Süt
Büyükbaş Hayvan Sayısı Miktarı (kg)
Miktarı (ton)
2003 2004 2003 2004 2003 2004 2003 2004
4.362 5063 778.162 643.525 18.339 18.339 28.616 28.616
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
Tablo H.11 2003-2004 Yılı Büyükbaş Hayvan Varlığı
BÜYÜKBAŞ HAYVAN SAYISI
İLÇELER
2003 2004
Sığır
Sığır
Manda Toplam
Kül.Ir. Melez Yerli
Kül.Ir. Melez Yerli
Manda
Toplam
MERKEZ 1825 3120 1040 2335 1597 2335 1597 1138 23 5093
EFLANİ 2845 6135 5123 2853 6424 2853 6424 3723 100 13100
ESKİPAZAR 2235 2848 3290 2221 2775 2221 2775 3265 25 8286
OVACIK 140 1860 2695 25 2200 25 2200 2150 2 4377
SAFRANBOLU 233 3061 4158 204 2775 204 2775 3431 11 6421
YENİCE 237 1310 4676 302 1458 302 1458 4310 504 6574
GENEL
7.515 18.334 20.982 7.940 17229 7.940 17229 18017 665 43851
TOPLAM
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
128

H.2.2.2. Küçükbaş Hayvancılık
Koyunculuk
Karabük’te koyunculuğun desteklenmesi özellikle 1999 yılından itibaren
başlamıştır. 1999 yılından bu yana İl Özel İdare Müdürlüğü ve S.Y.D. Vakfı desteği ile
3823 baş damızlık koyun dağıtımı yapılmıştır.
Anadolu merinosu ve Sakız melezi koyun ırklarının dağıtıldığı İlimizde
yetiştiricilerimiz kasaplık toklu besisi şeklinde üretim yapmaktadır. Yetişen toklulardan
şimdiye kadar yaklaşık 800 başı satılmıştır. Bu doğrultuda dağıtımı yapılan koyunların
bugünkü sayısı 7000 baş civarındadır. İl Müdürlüğümüz uygulamaya koyduğu bu projeler
ile mevcut koyun ırklarının malzeme yolu ile verimlerinin arttırılmasını hedeflemektedir.
Tablo H.12 2003-2004 Yılı Küçükbaş Hayvansal Üretim
Et Üretimi
Süt Üretimi
Kesimi Yapılan Üretilen Et Hayvan Sayısı Üretilen Süt
Küçükbaş Hayvan Sayısı Miktarı (kg)
Miktarı (ton)
2003 2004 2003 2004 2003 2004 2003 2004
750 1205 9533 20542 9667 9667 539 539
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
Tablo H.13 2003-2004 Yılı Küçükbaş Hayvan Varlığı
İLÇELER
KÜÇÜKBAŞ HAYVAN SAYISI
2003 2004
Koyun Keçi Koyun Keçi
Topl.
Merin. Yerli Tiftik Kıl K.
Merin. Yerli Tiftik Kıl K.
MERKEZ 750 3360 0 650 4.760 455 2100 0 480 3035
EFLANİ 693 3000 343 0 4.036 750 2750 350 0 3850
ESKİPAZAR 335 4620 0 85 5.040 335 4620 0 85 5040
OVACIK 225 2950 120 195 3.490 500 3500 50 300 4350
S.BOLU 500 3600 0 286 4.386 500 3320 0 230 4050
YENİCE 365 2948 0 1775 5.088 340 2855 0 1395 4590
GENEL
TOPLAM
Topl.
2.868 20.478 463 2.991 26.800 2.868 20.478 463 2.991 24915
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
4000
3000
2000
1000
0
İL ÖZEL İD. MÜD. VE S.Y.D.V. KOYUN DAĞITIMLARI
3645
2453
1210 1023 1012
220 418 407
198
385 220
180
178
0
1999 2000 2001 2002 2003
İl Öz.İd.Md. S.Y.D.V. Genel Toplam
3823
Şekil H.2 1999-2003 Yılları İl Özel İdare Müdürlüğü ve S.Y.D.V. Koyun Dağılımları
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
129

Tablo H.14 2004 Yılı Yumurta ve Yumurta Civcivi Üretimi İşletmeleri
İsim İlçe Adres Telefon Kapasite Üretim
Adnan KALEM Safranbolu Navsaklar 4242092 83000 Yumurta
Bozok Hayvan San. Eskipazar Karaören 8451101 742000 Yum.+ Civciv
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
Tablo H.15 2004 Yılı Et Tavukçuluğu Üretimi İşletmeleri
Adı Soyadı İlçesi Köyü Kapas. (adet)
İsmail Kul Merkez Cumayanı 21000
Yüksel Erhal Safranbolu Yazıköy 14000
Süleyman İşçi Safranbolu Davutobası 15000
Rafet Akın Safranbolu Yörük 20000
Muammer Özçelik Eskipazar Karaören 20000
Hikmet Aksoy Eskipazar Hanköy 30000
Necati Arslan Eskipazar Hanköy 14000
Kemal Dönmez Eskipazar Beytarla 25000
Osman Çalış Yenice Kayaarkası 20000
Hasan Acar Yenice Kayaarkası 15000
Ahmet Acar Yenice Kayadibi 15000
Rasim Çalış Yenice Kayaarkası 30000
Ramazan Çalış Yenice Kayaarkası 10000
Erol Yirmibeş Yenice İsmetpaşa Mah. 25000
Adem Balat Yenice Derbaşı Mah. 20000
Hasan Mısırli Yenice Atatürk Mah. 15000
Kezban Kökçü Yenice Atatürk Mah. 34000
Erol Çaylı Yenice Atatürk Mah. 16000
Bahattin Çalık Yenice Bağbaşı 15000
İsa Himmetoğlu Yenice Akmanlar 7000
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
H.2.2.3. Kümes Hayvancılığı (Kanatlı Üretimi)
2003 yılında İlimizde toplam; 631.110 etçi tavuk, 110.500 yumurtacı tavuk, 10.610
hindi, 970 ördek ve 3.050 kaz mevcuttur. 2003 yılında yaklaşık 16 milyon adet yumurta
üretilmiştir. Kümes hayvancılığı yakın zamana kadar küçük aile işletmeleri şeklinde
yürütülmekte iken; Çankırı İli Çerkeş İlçesinde mevcut AYTAÇ firmasının çiftçilerimizle
sözleşmeli projeleri dahilinde gelişmeye başlamıştır.
AYTAÇ Firmasının 56 bin / hafta kapasiteli Hindi palazı, 740 bin / hafta civciv
kapasiteli kuluçkahanesi üreticilerimize civciv temin etmektedir.
Safranbolu İlçesinde 60.000 kapasiteli yumurta tavukçuluğu işletmesi vardır.
Yenice İlçesinde toplam 256.000 kapasiteli 13, Safranbolu İlçesinde toplam
112.000 kapasiteli 4 ve Eskipazar İlçesinde toplam 103.000 kapasiteli 4 et tavukçuluğu
işletmesi mevcuttur. 21 Et tavukçuluğu işletmelerinin toplam kapasitesi 471.000 adettir.
Karabük İlinde 2003 ve 2004 yılı yumurta üretimi ;
Tavuk sayısı : 110.500
Üretilen yumurta miktarı (adet) : 16.460.000
130

Tablo H.16 2003-2004 Yılı Kanatlı Hayvan Varlığı
KANATLI HAYVAN SAYISI
İLÇELER
2003 2004
Tavuk Diğer Tek Tır. Tavuk Diğer Tek Tır.
MERKEZ 21000 0 40 20000 1550 374
EFLANİ 22000 10450 33 22000 10450 75
ESKİPAZAR 323500 630 67 323500 630 214
OVACIK 8550 1770 183 7000 1700 730
S.BOLU 92560 900 97 92560 900 326
YENİCE 274000 980 208 274325 175 255
GENEL
741.610 14.730 628 739385 15405 1974
TOPLAM
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
H.2.2.4. Su Ürünleri
Tablo H.17 2004 Yılı Su Ürünleri Üretimi
İLÇE ADI TESİSİN ADI KAPASİTESİ SON DURUMU
Merkez Başköy Su Ürünleri 30 ton/yıl Faal
Merkez Remzi Yılmaz-Küçük Aile İşl. 2,5 ton/yıl Faal
Merkez Mustafa Yılmaz-Küçük Aile İşl. 2,5 ton/yıl Faal
Eskipazar Çetiören Su Ürünler 300.000 ad/yıl (yavru) Faal
Eskipazar Göksu Alabalık Ürt. Yetiştir. 52 ton/yıl Prj. Aşamasında
Safranbolu Ova Su Ürünler 20 ton/yıl Faal
Yenice Muzaffer Biçen Alabalıkk Ytş. Tes. 2,5 ton/yıl Faal
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
İlimizde 1’ i kuruluş aşamasında ve 6’sı faal olmak üzere toplam 7 adet alabalık
üretim tesisi mevcuttur.
Karabük İlinde 2003-2004 yılı alabalık üretimi ;
Üretilen balık sayısı (adet) : 48.500
Üretilen balık eti (kg) : 9.700
H.2.2.5. Kürk Hayvancılığı
Halil AYDIN 2002 Yılının Ekim ayında 25 yavru ile Ankara tavşanı
yetiştiriciliğine başladı. Yavruları Kayseri’deki bir firmadan temin etti. Şimdiye kadar da 4
kişiye 30 yavru vererek onlarında küçük çaplı da olsa bu işe girmesini sağladı. Kendi
elinde de şu an 100 kadar tavşan mevcut.
Tavşanlar da akrabalar arasında çiftleşme olmadığından erkek sayısı mümkün
olduğu kadar fazla tutuluyor. Beslemede şimdilik tavşan yeminin muadili olan kuzu-buzağı
yemi kullanılıyor. Samsun’da bir yem fabrikası ile irtibata geçilmiş, tavşan yemi alınmak
üzere bağlantı kurulmuş. Yeme ilave olarak kuru yonca veriliyor. 20 günde de bir E
vitamini takviyesi yapılıyor. Hayvanlar ortalama olarak günlük 150 gr besin alıyor.
131

H.2.2.6. Arıcılık ve İpekböceği Yetiştiriciliği
İlimizde 86.050 koloni kapasitesi olmasına rağmen 21.350 arılı kovan mevcuttur.
Arıcılık İl Özel İdare Müdürlüğü ve S.Y.D. Vakfı finansmanıyla gerçekleştirilen projelerle
arılı kovan dağıtımı şeklinde desteklenmektedir. Şimdiye kadar 1.245 arılı kovan dağıtımı
yapılmıştır. İlimizde İpekböceği yetiştiriciliği yapılmamaktadır.
Tablo H.18 2003-2004 Yılı Arılı Kovan Sayısı
ARILI KOVAN SAYISI
İLÇELER
2003 2004
Merkez 4095 3825
Eflani 4250 3190
Eskipazar 3620 3620
Ovacık 2330 2200
S.Bolu 4050 4150
Yenice 3224 3300
GENEL
TOPLAM
21.569 20285
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
Karabük İlinde 2003-2004 yılı bal üretimi ;
Kovan sayısı : 21.569
Üretilen bal miktarı (kg) : 225.990
H.3. Organik Tarım
İlimizde organik tarım faaliyeti Safranbolu İlçesinde safran üretim alanlarında
uygulanmaktadır. Ancak kayıt dışı olarak özellikle İl ve İlçe merkezlerine uzak yüksek
kesimlerdeki köylerimizde hiçbir ilaçlama yapılmaksızın meyve ve sebze üretimi
yapılmaktadır.
H.4. Tarımsal İşletmeler
H.4.1. Kamu İşletmeleri
İlimizde tarımsal faaliyet gösteren kamu işletmesi mevcut değildir.
H.4.2. Özel İşletmeler
Tablo H.19 2003 Yılı Süt ve Süt Ürünleri İşletmeleri
İşletmenin Adı Aldığı Süt Miktarı (ton)
Oylum Süt 544
Nur Süt 254
Etab Süt 1494
Safran Süt 112
TOPLAM 2414
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
132

Tablo H.20 2004 Yılı Süt ve Süt Ürünleri İşletmeleri
İşletmenin Adı Aldığı Süt Miktarı (ton)
Oylum Süt 681
Nur Süt 584
Etab Süt 1251
Safran Süt 339
TOPLAM 2855
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
H.5. Tarımsal Faaliyetler
H.5.1. Pestisit Kullanımı
Tablo H.21 Yıllar İtibariyle İlaç Tüketimleri (1996-2004)
İLAÇ GRUBU
( Kg - Lt. )
YILLAR
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
İnsektisitler 4123 2769,9 3749,55 5357 4603,5 5252 3561,4 4202,3 3833
Fungisitler 2638 1817,3 9953,5 5985,5 5547,8 6343,5 6070,4 5479,4 4462
Herbisitler 1133 606,7 1195 2415 2400 2400 2400 1792,8 2418
Rodendisit Ve
Mollusisitler
0 0 5,2 0 8 8 8,05 4,2 8,5
Akarisitler 52 0 84,5 79,5 115,5 116 92,26 77,1 0
Nematosit ve
Fumigantlar
Kışlık ve
Yazlık Yağlar
0 0 0 0 0 0 0 0,0 0,0
40 0 0 0 0 0 0 25,0 0
Diğerleri 105 0 0 0 0 0 0,0 0,0
TOPLAM 8.091,0 5.193,9 14.987,8 13.837,0 12.674,8 14.119,5 12.132,1 11.580,9 10721,5
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü
H.5.2. Gübre Kullanımı
Tablo H.22 2003 Yılı Kimyevi Gübre Tüketimi
G. CİNSİ Merkez Eskipazar Eflani Safranbolu Ovacık Yenice TOPLAM
A.Sülfat 205,424 57,96 84,4 51,15 4,3 403,234
CAN 26 79,05 587,65 108 774,7
A.N 33 13,5 15,65 112 47,2 6,25 11,35 205,95
Üre 15 451,65 2,05 37,15 505,85
TSP 36 6,4 42,4
DAP 24,8 321,05 8 353,85
20-20-0 700,25 906,75 171,05 150,05 14,05 1942,15
20-20-0.Zn 9 52
61
15-15-15 16 25,1 13 54,1
P.Nitrat 0,1 0,1
TOPLAM 1063,124 2417,81 513,5 312,95 6,25 29,7 4343,334
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü İstatistik ve Brifing Çalışmaları
133

Tablo H.23 2004 Yılı Kimyevi Gübre Tüketimi
Ticari Gübre Cinsinin Adı 2004 yılı Kullanılan Miktar
(ton)
A.Sülfat 187,59
CAN 26 590,65
A.Nitrat 33 200,3
Üre 780,35
T.S.P 78,75
DAP 472,25
20.20.0 2000,55
20.20.0.Zn 234,55
15.15.15. 81
TOPLAM 4625,99
KULLANILDIĞI ALAN (ha) 18166
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü İstatistik ve Brifing Çalışmaları
H.5.3. Toprak Kullanımı
Tarımsal faaliyetlerde toprak kaybını engellemek üzere İl Tarım Müdürlüğünce
eğitim çalışmaları kapsamında tarla günleri, çiftçi toplantıları, çiftçi kursları ve çiftçi
inceleme gezileri düzenlenmiştir.
KAYNAKLAR :
Karabük İl Tarım Müdürlüğü
Karabük İl Tarım Müdürlüğü İstatistik ve Brifing Çalışmaları
134

(I).MADENCİLİK
I.1. Maden Kanununa Tabi Olan Madenler ve Taş Ocakları Nizamnamesine
Tabi Olan Doğal Malzemeler
I.1.1. Sanayi Madenleri
İlimiz Eflani, Eskipazar ve Yenice İlçelerinde önemli mermer yatakları
bulunmaktadır.
Safranbolu Ağaçkese Köyü Habiller Mah. Mermer Ocağı
Ruh. Sicil : 36590
Rezerv : 100.000 m 3
Yıllık Üretim : 3000 m 3 /yıl
İşçi sayısı : 6
Yenice Bağbaşı Köyü Mermer Ocağı
Ruh. Sicil : 61381
Alanı : 27.32 ha.
(işletilecek)
Mermer Ocağı
Ruh. Sicil : 39512
Alanı : 164.47 ha.
Rezerv : 120.000 m 3
Yıllık Üretim : 4000 m 3 /yıl
İşçi Sayısı : 7
Ovacık Yolu 12. km’si Akyarönü Mevkii Mermer Ocağı
Alanı : 0.6 ha.
Yıllık Üretim : 300 ton/gün
Karaağaç Köyü Mermer Ocağı
Ruh. No : 85927
Alanı : 140 ha.
Eflani Esencik Köyü Mermer Köyü Mermer Ocağı
Ruh. Sicil : 35639
Rezerv : 900.000 m 3
Yıllık Üretim : 4000 m 3 /yıl
Eflani Yağlıca Köyü Mermer Ocağı
Ruh. Sicil : 9682
Alanı : 100 ha.
Yıllık Üretim : 4000 m 3 /yıl
İşçi Sayısı : 13
135

Eflani Yağlıca Köyü Çalıkahvesi Mevkii Mermer Ocağı
Alanı : 250 ha.
Yıllık Üretim : 5000 m 3 /yıl
Eskipazar Şerafettin Köyü Kayabaşı Mevkii Mermer Ocağı
Ruh. Sicil : 42701
Rezerv : 93600 m 3
Yıllık Üretim : 3000 m 3 /yıl
Safranbolu Kırıklar Köyü Mermer Ocağı (faaliyette bulunmamıştır)
Eskipazar Tamışlar Köyü Kuvarsit
Ruh. Sicil : 1219
Alanı : 11899.72 ha.
I.1.2. Metalik Madenler
İlimizde metalik maden bulunmamaktadır.
I.1.3. Enerji Madenleri
İlimizde enerji madenleri bulunmamaktadır.
I.1.4. Taş Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Doğal Malzemeler
Tablo I.1 Taş Ocakları (2002-2004 Yılı)
Faaliyet Yeri
Alanı (ha.)
Bolkuş Köyü Yenice Yolu 13. km 2.6
Aladağ 3.75
Bolkuş Köyü Yenice Karayolu Kenarı
Osmanlar Köyü Eflani 9.535
Osmanlar Köyü Kepeklik Mevkii Eflani 2.5
Çamyurt Köyü Hekimli Mevkii Eflani 3.5
Abakolu Köyü Killi Mevkii Eflani 4.625
Yağlıca Köyü Eşekdüzü Köyü Eflani 3.5
Hanköy Eskipazar
Yukarıçiftlik Köyü Safranbolu 6.2
Gökbel Köyü Yenice 7.3
Çörte Mevkii 30. km Yenice 2.664
Balıkısık Köyü Kasapkıran Tepesi Yenice
Yenice Karayolu Suçatı Mevkii Yenice
Örenköy Yenice 0.973
Ortaköy Taşlıtepe Mevkii Eskipazar 1.875
Kuzören Köyü Kıraçtepe Mevkii Eskipazar 3
Yazıkavak Köyü Eskipazar 0.4
Yazıkavak Köyü Eskipazar 14.5
Söbüçimen Köyü Yeniceköy Mevkii Eskipazar 2.8
Belenköy Eskipazar 3
Sülük Köyü Göcek Mah. 2.775
Gümüşler Mah. 2.5
Ahmetler Köyü 3.125
Karayolları 15. Bölge Müd Yenice Yamaç Köyü (rezerv :400.000 m 3 )
Karayolları 15. Bölge Müd. Yenice Yamaç Köyü (rezerv : 400.000 m 3 )
Kaynak : Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
136

Tablo I.2 Kum Çakıl Ocakları (2002-2004 Yılı)
Faaliyet Yeri Alanı (Ha) Üretim m 3 /yıl
Yukarı Kızılca Ören Köyü Gürbük Mevkii 1.2 3.000
Yukarı Kızılca Ören Köyü Kavaklık Mevkii 6.12
Yukarı Kızılca Ören Köyü Taşsavak Burnu Mevkii 0.7
Yukarı Kızılca Ören Köyü Kavaklık Mevkii 3.7
Zobran Köyü Hamzalar Mevkii 4.2 10.000
Akören Köyü Meşeler Mevkii 0.5721
Bayındır Köyü İsmetpaşa Mevkii Eskipazar 2.2
Nebioğlu Köyü Alabaş Mevkii Safranbolu 2.5
Kadıbükü Köyü Safranbolu 1.6
Çeltik Köyü Çay Mah. Yenice 4.4
Sadeyaka Köyü Karaçalılık Mevkii Eskipazar 1.25
Davutobası Köyü Gazlıoğlu Çayırı Mevkii Safranbolu 0.8
Yüksel Yazıcı-Orhan Esen Ovacık Boyalı Köyü
Saka İnşaat Tur.İnş.San.Ltd.Şti. Kadıbükü Köyü
Kaynak : Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Tablo I.3 Diğer Ocaklar (2002-2004 Yılı)
Faaliyet Yeri Ruhsat - Sicil No Türü Alanı (Ha) Üretim
Cumayanı Köyü İl Özel İd. Md. Sıra –2 Kireçtaşı 90.17 10.000ton/yıl
Cilt-1
Balıkısık Köyü Yenice Sicil 8172 Dolomit 559.15
Topçalı Köyü Sivri Tepe Mevkii Eskipazar Kireçtaşı 31.9 3000 m 3 /yıl
Alçıtaşı 0.9799
Safranbolu Pelitören Köyü
Kardemir Karabük D.Ç. San.Tic.A.Ş.
Kalker
50 milyon
ton/yıl
Kaynak : Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
I.2. Madencilik Faaliyetlerinin Yapıldığı Yerlerin Özellikleri
Karadeniz Bölgesi batı bölümünde yer alan Karabük ve çevresinde, birinci
zamandan kuvaternere kadar değişik yaşlarda pek çok litolojik birim gözlenmektedir.
Bölgede temel birimleri oluşturan, paleozoyik yaşlı formasyonlar batıda, kuzeyde ve
doğuda sınırlı alanlarda yüzeylenmiştir. Temel birimler üzerine gelen mezozoyik yaşlı
birimler, inaltı formasyonu kireçtaşları olarak ve Ulus Formasyonu da fliş serisi olarak
temsil edişmişlerdir. En üstte yatay ve yataya yakın katmanlı birimler, senozoyik yaşlı
formasyonlardan oluşmuştur. Akarsu vadilerinde kuvaterner yaşlı alüvyon çökelleri en
genç birimleri oluşturur. Kuzey Anadolu Dağlarının bir parçası olan Karabük’teki dağlar,
ana çatısı Alp Orojeniziyle ortaya çıkan kıvrım dağlarıdır.
Karabük’te III. Jeolojik zamanda oluşan kalkerli (kireçtaşı) araziler geniş yer
kaplar. Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalar da bulunmaktadır. VI. Jeolojik
zamanda (kuvaterner) Ovacık çevresindeki traverten (kalker tabaka) alanı oluşmuştur.
Vadiler ise kuvaternerde akarsuların gelişip plato yüzeylerini yarmasıyla
oluşmuştur. Safranbolu ve Eflani çevresindeki kalkerli arazi metamorfizmaya
(başkalaşıma) uğramış, zengin mermer yatakları oluşmuştur. Eflani’de mermer dışında
çakmak taşı ve kömür yatakları da bulunmaktadır. Ovacık’ta bol miktarda alçı taşı
bulunmakta, ara ara gnays ve bazaltlara da rastlanmaktadır.
I.3. Cevher Zenginleştirme
Konu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.
137

I.4. Madencilik Faaliyetlerinin Çevre Üzerine Etkileri
Arazilerin hazırlanması ve inşaat aşamasında dozer, yükleyici, greyder ve kamyon
gibi iş makinaları kullanılmakta olup, Nihai Ön ÇED Araştırma Raporunda patlayıcı
madde kullanılmayacağı taahhüt edilmektedir. Çıkarılan hafriyat malzemesi dolgu
yapımında ve arazi tesviyesinde kullanılmakta, kesilecek ağaçların tespiti ve kesilmesi
bölgedeki Orman İşletme Müdürlüklerince yapılmaktadır.
I.5. Madencilik Faaliyetleri Sonucunda Arazi Kazanım Amacıyla Yapılan
Rehabilitasyon Çalışmaları
Konu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.
KAYNAKLAR :
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
138

(J) . ENERJİ
Günümüz Türkiye’sinde enerjiye duyulan ihtiyaç her geçen gün artmaktadır. Doğal
kaynakların tükenebilir ve sınırlı kıt kaynaklar olması insanoğlunu enerji elde
edebilecekleri kaynakları araştırmalarına ve tasarrufa yöneltmiştir.
Sanayi tesislerinde elektrik, LPG gazı, özel kalorifer yakıtı, kömür ve odun
enerjisinden faydalanılmaktadır. Ülkemizde bulunan enerji açığı, akarsuyu bol olan
nehirlerimizden çevreye saygılı bir şekilde Hidrolik Enerji Santralleri kurularak
karşılanabilir. Bazı işletmelerin enerji kaynağı olarak odunu kullanmaları hem kendileri
açısından maliyeti artırmakta hem de ormanlarımızın yok olmasına, tarım arazilerinin yok
olmasına ve erozyona neden olmaktadır.
J.1. Birincil Enerji Kaynakları
J.1.1. Taşkömürü
İlimiz sınırlarında taşkömürü rezervi bulunmamaktadır.
J.1.2. Linyit
İlimiz sınırlarında linyit rezervi bulunmamaktadır.
J.1.3. Asfaltit
İlimiz sınırlarında asfaltit rezervi bulunmamaktadır.
J.1.4. Bitümlü Şist
İlimiz sınırlarında bitümlü şist rezervi bulunmamaktadır.
J.1.5. Hampetrol
İlimiz sınırlarında hampetrol rezervi bulunmamaktadır.
J.1.6. Doğalgaz
İl sınırlarımızda doğalgaz kullanılmamakta, doğalgaz rezervi bulunmamaktadır.
J.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum)
İlimiz sınırlarında uranyum ve toryum rezervi bulunmamaktadır.
J.1.8. Orman
Karabük Orman İşletme Müdürlüğü sınırları içinde 13279,1 ha. baltalık, 124300,4
ha. koru ve 6345,1 ha. orman içi açıklık olmak üzere toplam 143924,6 ha. orman alanı
bulunmaktadır. Bu servetin oluşturduğu yıllık artım miktarı ise 250.000 m 3 ’tür. Bu
ormanların 8669.000 m 3’ ünü ibreli ağaç türleri (çam, göknar), 1396.000 m 3’ ünü yapraklı
ağaç türleri (kayın, meşe vb.) oluşturmaktadır. Ormanlarımızdan elde edilen yıllık emval
139

miktarı ise (kabuklu gövde hacmi) ortalama olarak 80.000 m 3’ tür. Ormanların tamamı
devlet ormanıdır.
Tablo J.1 2002, 2003, 2004 Yılı Karabük Orman İşletme Müdürlüğü Orman Emvali
Ürün Çeşidi 2002 2003 2004
Tomruk 44.280 m 3 41.417 m 3 56.797 m 3
Tel Direk 40 m 3 --- ---
Maden Direk 1.408 m 3 1.723 m 3 2.699 m 3
Kağıtlık Odun 21.981 m 3 28.542 m 3 36.069 m 3
Sanayi Odun 164 m 3 115 m 3 624 m 3
Yakacak Odun 3.761 ster 3.457 ster 7.291 ster
Lif Yonga Odunu 1179 ster 5.251 ster 9.728 ster
Sırık --- 20 ster ---
Kaynak : Karabük Orman İşletme Müdürlüğü
Yenice
İşletme
Müdürlüğü
Tablo J.2 2004 Yılı Yenice İlçesi Orman Alanı
KORU ORMANI BALTALIK ORMAN TOPLAM
Verimli Bozuk Toplam Verimli Bozuk Toplam Ormanlık Ormansız Genel
Alan
81184,1 2948,8 84132,9 --- --- --- 84132,9 13203,9 97336,8
Kaynak : Yenice Orman İşletme Müdürlüğü
Yenice Orman İşletme Müdürlüğünde ha.’daki artım 5,01 m 3 /ha., yılık artım
421.667 m 3 ’
tür.
Tablo J.3 2004 Yılı Artım Tablosu
Yenice
İşletme
Müdürlüğü
KORU BALTALIK GENEL
PRODÜKTİF BOZUK PRODÜKTİF BOZUK
Servet Artım Servet Artım Servet Artım Servet Artım Servet Artım
TOPLAM 22.017.675 420.587 69.983 1.080 22087658 421.667
Kaynak : Yenice Orman İşletme Müdürlüğü
Tablo J.4 2002, 2003, 2004 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Emvali
Ürün Çeşidi 2002 2003 2004
Tomruk 55.109 m 3 36.654 m 3 55.240 m 3
Maden Direk 350 m 3 30 m 3 344 m 3
Sanayi Odun 5.834 m 3 4.841 m 3 7.734 m 3
Kağıtlık odun 7.500 m 3 7.679 m 3 12.746 m 3
Lif Yonga Odunu 16.143 ster 13.029 ster 11.963 ster
Top. End. Odun 84.936 m 3 62.233 ster 88.027 ster
Yakacak odun 14.738 m 3 16.635 m 3 23.698 m 3
Kaynak : Yenice Orman İşletme Müdürlüğü
J.1.9. Hidrolik
Ön inceleme (istikşaf) ve master planı tamamlanan
Filyos Aktaş Projesi
: 23,0 MW : 107 GWh/yıl
140

J.1.10 Jeotermal
Alan adı
: Eskipazar
Sıcak Su Kaynak Adı : Akkaya
Sıcaklık( C ) : 30-35
Debi (lt/sn) : 3,5
Potansiyel (MWt) : --
Kullanım Alanı : Kaplıca
J.1.11. Güneş
İlimizde güneş enerjisinden konutlarda güneş kollektörleri şeklinde
faydalanılmaktadır.
J.1.12. Rüzgar
Karabük İli 2004 yılı ortalama rüzgar hızı 0.5 m/sec olup, İlimizde rüzgar
enerjisinden yararlanılmaya yönelik bir çalışma bulunmamaktadır.
J.1.13. Biyokütle
İlimizde biyokütle enerjisinden yararlanılmamaktadır.
J.2. İkincil Enerji Kaynakları
J.2.1. Termik Enerji
İlimizde termik enerji santralı bulunmamaktadır.
J.2.2. Hidrolik Enerji
İlimizde hidrolik santral bulunmamaktadır.
J.2.3. Nükleer Enerji
İlimizde nükleer enerji santralı bulunmamaktadır.
J.2.4. Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi
İlimizde rüzgar, jeotermal, güneş ve biyokütle enerji üretimleri yapılmamaktadır.
J.3. Enerji Tüketiminin Sektörlere Dağılımı
Tablo ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.
J.4. Enerji Tasarrufu İle İlgili Yapılan Çalışmalar
İlimizde enerji tasarrufu ile ilgili bir çalışma yapılmamaktadır.
Kaynaklar :
KEDAŞ Karabük İşletme Müdürlüğü
Karabük Sanayi ve Ticaret İl Yıllığı, 2004
Karabük Orman İletme Müdürlüğü
Yenice Orman İşletme Müdürlüğü
141

(K). SANAYİ ve TEKNOLOJİ
K.1. İl Sanayinin Gelişimi, Yer Seçimi Süreçleri ve Bunu Etkileyen Etkenler
Cumhuriyetin ilk yıllarında yeni bir ekonomik yapılanmanın oluşturulması
amacıyla ülke genelinde sanayileşme atılımlarının gerçekleştirilmesi temel hedef olarak
alınmıştır. Nitekim daha Cumhuriyetin ilk yıllarında Mustafa Kemal Atatürk’ün
önderliğinde toplanan 1. İzmir İktisat Kongresi, Cumhuriyet Türkiyesi’nin ekonomi
siyasetinin esasını ve uygulama yöntemlerini belirlemiştir. Cumhuriyetin ilk on yılında
hedeflenen sanayileşme çabalarında çeşitli önlemler alınarak saptanan yöntemler
uygulanmaya konmuştur.
Devletçi ekonomi model Türkiye’de 17 Nisan 1934 tarihinde yürürlüğe giren
birinci beş yıllık kalkınma planı ile birlikte uygulamaya konmuştur. Belirlenen bu hedefler
çerçevesinde 10 Kasım 1936 tarihinde Karabük Demir Çelik Fabrikası’nın kurulması için
İngiliz Hükümeti ile 2,5 milyon sterlinlik bir kredi anlaşması imzalanmıştır. Bu tesislerin
temeli 3 Nisan 1937 tarihinde atılmıştır.
Ağır sanayi kenti Karabük, Yenişehir ve fabrika planlanırken serbest şartlarda
oluşabilecek Karabük şehir planı yabancı bir uzmana çizdirilmiş ve 1950 yılına kadar bu
plana uyulmuştur. Bu nedenle Karabük, Cumhuriyetin devletçilik siyaseti çerçevesinde
sıfırdan başlayan planlı ilk ve tek sanayi kenti olmuştur. Bu özellikler, günümüzde
Yenişehir Mahallesi, fabrika ve istasyon çevresinde bir bütün olarak yaşamaktadır.
Denetimsiz olarak “serbest girişimin” teşvik edilmesiyle Demir Çelik Fabrikasının ürettiği
kütük demiri, inşaat demirine çeviren özel haddehanelerin şehrin ortasında olmasıyla
kentin yerleşim yapısı çarpık bir biçime dönüşmüştür. 1963-1970 yılları arasında kent,
hızla büyümüş ve daha önce yapılan şehir planı uygulanamaz hale gelmiştir. İstasyon ve
Ankara Caddeleri üzerinde apartmanlaşma bu dönemde başlamıştır.
Karabük, 1970’lerden itibaren önemini yitirmeye başlamıştır. İyice zenginleyen
Karabük sermayesi daha iyi bir sosyal yaşam için İstanbul ve diğer büyük kentlere
kaymaya başlamıştır. İskenderun Demir Çelik’in gerek inşaatı gerekse faaliyete başlama
döneminde artık bir okul haline gelmiş olan Karabük Demir-Çelik, kentin kültürel yapısını
oluşturan bir çok yetişmiş elemanını İskenderun’a vermiş; bu süreç içinde 1980 yılına
gelindiğinde Karabük her açıdan eskiyi anımsatmayacak ölçüde hızlı bir biçimde kabuk
değiştirme süreci içine girmiştir. Daha önce Türkiye Demir Çelik Sanayi ve piyasanın
kalbi sayılan kent, İsdemir ve Erdemir’in kuruluşları, sayısız özel sektör tesislerinin
İskenderun, İzmir, Denizli ve İstanbul’da faaliyete geçmesiyle bu önemini kaybetmiştir.
Günümüzde Karabük özelleştirilmiş bir demir ve çelik fabrikasının ve git gide
cılızlaşan istihdam olanaklarıyla ayakta kalmaya çalışan bir sanayi kentidir.
K.2. Genel Anlamda Sanayi Gruplandırılması
Küçük Sanayi Sitesi
Karabük ilinde kurulmuş olan 7 adet Küçük Sanayi Sitesinde 1070 işyeri vardır. Bu
sanayi sitelerinden 3 adedi merkez ilçede olup, 4 adedi ise diğer ilçelerdedir. 7 adet küçük
sanayi sitesinden 4 adedi bitmiş olup, biten sanayi sitelerinde 672 işyeri vardır. Bu
işyerlerinde konfeksiyon imalat atölyeleri, metal eşya ve makine imalathaneleri, orman
ürünleri ile ilgili imalathaneler (parke, kapı, pencere imalathaneleri, araba bakım servisleri
vs. gibi) işyerleri vardır. Bu işyerlerinde 3000’e yakın kişinin istihdamı sağlanmaktadır.
142

Sıra
No
Tablo K.1 Karabük İlindeki Küçük Sanayi Siteleri (2004)
Ünvanı
Büyüklük
(m 2 )
Durumu İşyeri
Sayısı
İstihdam
1 Karabük Küçük Sanayi Sitesi 26500 Faal 188 666 54
2 Karabük Bağ-Essan Küçük Sanayi Sitesi 28650 Faal 250 1050 64
3 Karabük Yeni Küçük Sanayi Sitesi 12627 Faal 161 270 53
4 Safranbolu Küçük Sanayi Sitesi 166000 İnşaat 328 -- --
5 Yenice Küçük Sanayi Sitesi 11200 Faal 73 122 61
6 Eskipazar Küçük Sanayi Sitesi --- İnşaat 50 -- --
7 Eflani Küçük Sanayi Sitesi --- İnşaat 20 -- --
Kaynak : Karabük İli Yıllık Sanayi Ve Ticaret Durum Raporu, 2004
Organize Sanayi Bölgeleri
Doluluk Or.
(%)
Ülkemizin Batı Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Karabük, büyük merkezlere 80 km.
uzaklıktaki Gerede’den itibaren T.E.M. Otoyolu ile bağlıdır. Karabük karayoluyla Ankara
İli’ne 218 km., İstanbul İli’ne 420 km. ve Kocaeli İli’ne 300 km.; demiryolu ile Zonguldak
İli’ne 126 km., Ankara İli’ne 364 km. ve İstanbul İli’ne 942 km. mesafededir. İlimiz, halen
demiryolu ile Zonguldak Limanından, karayolu ile Bartın ve Karadeniz Ereğli
Limanlarından yararlanmaktadır. Filyos Liman Projesi gündemde olup, bitirildiğinde
bölgemiz Ankara-Filyos güzergahında yer alacak, Yenice karayolunun tamamlanması ile
de deniz yoluna daha yakından ve kısa zamanda ulaşılacaktır.
Ankara ve İstanbul’a yakın mesafede; kalkınmada 1. derecede öncelikli yöre
kapsamında yer alan iller arasında bulunan, 64 yıllık sanayi birikimi ve kültürü ile ülkenin
her yerindeki yatırımlara damgasını vuran Karabük, 64 yıl sonra büyük bir atılım içindeki
yatırımcılara hizmet vermek için bu kez Organize Sanayi Bölgesi’ni gerçekleştirmektedir.
94 KO 90160 No’su ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın kredi desteği ve İl Özel
İdaresi, Karabük Belediyesi ve Ticaret ve Sanayi Odası’ndan oluşan Müteşebbis Heyetin
öncülüğünde kamulaştırma, Etüt Proje Mühendislik hizmetleri tamamlanarak yapımı
sürdürülen Organize Sanayi Bölgesi 50 sanayi parseli ile sosyal ve idari tesislerden
oluşmaktadır. Karabük Organize Sanayi Bölgesi; 7,5 km.’lik yol, içme ve kullanma suyu
terfi hattı ve şebekesi, kanalizasyon ve yağmur suyu drenaj hatları, su deposu, kuyular,
trafo merkezi, telefon santral binası ve şebekesi, elektrik enerji nakil hattı ve bölge içi
elektrik şebekesi ile bölgeyi Ankara-Karabük İl yoluna bağlayan bağlantı yolu da
tamamlanarak bölgemiz yatırımcılarının hizmetine hazır hale getirilmiştir.
Tablo K.2. Organize Sanayi Parsel Durumu
Parsel Tipi Alanı (Ha) Adet Toplam Alan (Ha)
A 5.000 20 10.00
B 7.500 11 8.25
C 10.000 10 10.00
D 15.000 4 6.00
E 20.000 3 6.00
F 30.000 2 6.00
TOPLAM 87.500 50 46.25
Kaynak :Karabük İli Sanayi ve Ticari Durum Hakkında Rapor, 2003
K.3. Sanayinin İlçelere Göre Dağılımı
K.4. Sanayi Gruplarına Göre İşyeri Sayıları ve İstihdam Durumu
K.5. Sanayi Gruplarına Göre Üretim Teknolojisi ve Enerji Kullanımı
Bu bölümler ile ilgili bilgiler Tablo K.3-8’de verilmiştir.
143

Tablo K.3 Demir-Çelik Sanayi (2004 Yılı)
Firma Unvanı : Azdem D.Ç.Tekstil Gıda Turizm Pazarlama Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Fevzi Çakmak Caddesi No : 53- KARABÜK
Kuruluş Yılı : 2000 Tel : 0.370.4243038-4243869 Fax : 0.370.4154529
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi Ø 8-10 mm Ebatlarında Yuvarlak ve Nervürlü İnşaat demiri
Personel Durumu : 34 kişi
Üretim Kapasitesi : 23.000 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar Fueloil (ton/yıl): 1847 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl):-
Firma Unvanı : Alper Haddecilik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Gökalp Caddesi No : 99- KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1981 Tel : 0.370.4243051 Fax : 0.370.4124375
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi Ø 8-22 mm Ebatlarında Yuvarlak ve Nervürlü İnşaat demiri
Personel Durumu : 9
Üretim Kapasitesi : 5760 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 93 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl):69950
Firma Unvanı : Akşahin D.Ç. Metal Çekme Makine İmalat Sanayi Ticaret
İş Yeri Adresi : Küçük Sanayi Sitesi 18/6-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 2000 Tel : 0.370.4422398-4422734 Fax : -
Üretim Konusu : Soğuk Çekme Filmaşin-Soğuk Çekme-Makine İmalatı
Personel Durumu : 6 kişi
Üretim Kapasitesi : 3600 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl):14000
Firma Unvanı : Acar Haddecilik Sanayi ve Ticaret
İş Yeri Adresi : Sanayi Bölgesi No : 48- KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1977 Tel : 0.370.4241077-4241754 Fax : 0.370.4125757
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi Kare-Lama-Silme
Personel Durumu : ---
Üretim Kapasitesi : 1500 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 150 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl):130.000
Firma Unvanı : Başaran Haddecilik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Bayırmahalle Plevne Caddesi No : 18- KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1965 Tel : 0.370.4241550 Fax : 0.370.4247568
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi Köşebent-Lama-Silme-Kare
Personel Durumu : 55
Üretim Kapasitesi 417.640 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 2.000.000 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 2.500.000
Firma Unvanı : Boskay Metal Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Kurtuluş Mahallesi Yeni Sanayi Bölgesi No:52- KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1990 Tel : 0.370.4128717 Fax : 0.370.4127225
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi Yuvarlak ve Nervürlü İnşaat demiri-Lama-Silme-Kare Demir İmalatı
Personel Durumu : 48 kişi
Üretim Kapasitesi : 33000 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 1744 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 1457988
Firma Unvanı : Besa Haddecilik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Yeni Sanayi Bölgesi No.45-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1983 Tel : 0.370.4247308 Fax : 0.370.4243534
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi Kare-Lama-Silme- Yuvarlak ve Nervürlü İnşaat demiri
Personel Durumu : 11 kişi
Üretim Kapasitesi : 5.760 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 106.288 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 90.160
Firma Unvanı : Beşbaşlar Haddecilik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Plevne Caddesi No : 12/B- KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1954 Tel : 0.370.4242927-4241752 Fax : 0.370.4241591
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi Yuvarlak ve Nervürlü İnşaat demiri-Kare-Lama
Personel Durumu : 4 kişi
Üretim Kapasitesi : 30000 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): -
Firma Unvanı : Çağ Çelik Demir Çelik Endüstri Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : 5000 Evler Arkası- KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1979 Tel : 0.370.4338000 Fax : 0.370.4331473
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi
Personel Durumu : 142
Üretim Kapasitesi : 75.000 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 3247 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 6.514.506
144

Firma Unvanı : Çelsantaş Çelik Mamulleri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Plevne Caddesi No:43- KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1979 Tel : 0.370.4155050 Fax : 0.370.4155057
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi Köşebent –Profil-Muhtelif İnşaat Demiri-Kare Lama Silme
Personel Durumu : 135
Üretim Kapasitesi : 63.360 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 3.240 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 4.500.000
Firma Unvanı : Çaprazoğlu Demir Çelik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Kurtuluş Mahallesi Yeni Sanayi Bölgesi No.40-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 2000 Tel : 0.370.4121200 Fax : 0.370.4246573
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi Düz ve Ner.İnş.demiri
Personel Durumu : ---
Üretim Kapasitesi : 45000 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 2340 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 4.491.430
Firma Unvanı : Çelikoğlu Demir Çelik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Kurtuluş Mahallesi Yeni Sanayi Bölgesi –KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1993 Tel : 0.370.4243749-4245367 Fax : 0.370.4243237
Üretim Konusu : Sıcak-Soğuk Dem.Çel.Ürt. Taransmisyo-Altıköşe-Asansör Rayı-Sıcak Soğuk çekilmiş özel çelikler
Personel Durumu : 49
Üretim Kapasitesi : 17364 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 400 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 400000
Firma Unvanı : Çıkrıkçıoğlu Demir Çelik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Yeni Sanayi Bölgesi No:72 – KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1983 Tel : 0.370.4243360-4242347 Fax : --
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi Yuvarlak ve Nervürlü İnşaat Demiri-Kare
Personel Durumu : 39
Üretim Kapasitesi : 54.000 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 1.819 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 3448525
Firma Unvanı : Devsan Demir Çelik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Kurtuluş Mahallesi Sanayi Bölgesi No:42- KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1978 Tel : 0.370.4242839-4243083 Fax : 0.370.4243026
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi Yuvarlak ve Nervürlü İnşaat Demiri-Kare-Köşebent
Personel Durumu : 2
Üretim Kapasitesi : 33408 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 2900 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 3700000
Firma Unvanı : Erhallar Demir Çelik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Yeşil Mahalle Atatürk Bulvarı No.150/A-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1990 Tel : 0.370.4155200 Fax : 0.370.4241836
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi Yuvarlak ve Nervürlü İnşaat Demiri
Personel Durumu : 45
Üretim Kapasitesi :80.640.000 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 2.181.300 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 4.896.120
Firma Unvanı : Emas Haddecilik Sanayi Kollektif Şirketi
İş Yeri Adresi : Hürriyet Caddesi No:31 –KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1968 Tel : 0.370.4156190 Fax : 0.370.4241512
Üretim Konusu : Sıcak-Soğuk Dem.Çel.Ür. Yuvarlak ve Nervürlü İnş.Demiri-Özel Profiller-Demir Yolu Bağlantı Malz.
Personel Durumu : 37 kişi
Üretim Kapasitesi : 11444 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 134 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 63000
Firma Unvanı : Kaptan Demir Çelik Endüstri ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Hürriyet Caddesi No:29- KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1965 Tel : 0.370.4154700 Fax : 0.370.4154705
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi Yuvarlak-Kare-Lama-Köşebent-Profil Demir
Personel Durumu : 126
Üretim Kapasitesi : 71.200 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 3901 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 5.870.000
Firma Unvanı : Kürekçiler Haddecilik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Kurtuluş Mahallesi Sanayi Bölgesi No:3-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1977 Tel : 0.370.4243561 Fax : 0.370.4244792
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi Yuvarlak-Kare-Lama
Personel Durumu : 34
Üretim Kapasitesi : 10400 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 832 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 9000
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 3901 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 5.870.000
Firma Unvanı : Kılınç Demir Çelik Sanayi ve Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Yeşil Mahalle Atatürk Bulvarı No:131 –KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1996 Tel : 0.370.4247466 Fax : 0.370.4152126
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi Kare-Lama-Silme
Personel Durumu : 19
Üretim Kapasitesi : 5000 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 250 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 310.000
145

Firma Unvanı : Mescier Demir Çelik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Yeni Sanayi Bölgesi- KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1991 Tel : 0.370.4156300-4156308 Fax : 0.370.4242676
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi Kare-Lama -Köşebent
Personel Durumu : 81 kişi
Üretim Kapasitesi : 56160 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 2600 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 4250000
Firma Unvanı : Murat Tel -Çivi Sanayi
İş Yeri Adresi : Küçük Sanayi Sitesi No:31/8- KARABÜK
Kuruluş Yılı : 2000 Tel : 0.370.4422764 Fax : 0.370.4422764
Üretim Konusu : Tel -Çivi İmalatı Tel-Çivi
Personel Durumu : 3
Üretim Kapasitesi : 950 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): 5 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 60000
Firma Unvanı : Nomtaş Demir Çelik Endüstri ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Yeni Sanayi Bölgesi No:32-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1977 Tel : 0.370.4243830 Fax : 0.370.4243078
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi
Personel Durumu : 62 kişi
Üretim Kapasitesi : 36414 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 1.749.7 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 3.349.663
Firma Unvanı : Serhat Haddecilik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Yeşil Mahalle Sanayi Bölgesi- KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1988 Tel : 0.370.4155110 Fax : 0.370.4242231
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi
Personel Durumu : 34
Üretim Kapasitesi : 31.737 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 480 Motorin ( ton/yıl): 5 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 909000
Firma Unvanı : Saka Demir Çelik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Kurtuluş Mahallesi No:9- KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1989 Tel : 0.370.4130233 Fax : 0.370.4247359
Üretim Konusu : Sıcak-Soğuk Çekme
Personel Durumu : 149
Üretim Kapasitesi : 48.000 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 1.860.040 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl):3.827.229,7
Firma Unvanı : SYM Demir Çelik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Kurtuluş Mahallesi yeni Sanayi Bölgesi No:32-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1997 Tel : 0.370.4127277-4123880 Fax : 0.370.4243078
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi Nervürlü Beton Çelik Çubuklar
Personel Durumu : 47
Üretim Kapasitesi : 83.933 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 6714 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 2.700.000
Firma Unvanı : Safran Demir Çelik Sanayi Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Kurtuluş Mahallesi yeni Sanayi Bölgesi No:1-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1993 Tel : 0.370.4152771 Fax : 0.370.4121794
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi Yuvarlak Demir-Kare-Lama-Silme
Personel Durumu : 11
Üretim Kapasitesi : 770 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 155 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 128.000
Firma Unvanı : Yeşilyurt Demir Çelik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Yeşil Mahalle Sanayi Bölgesi –KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1982 Tel : 0.370.4242537 Fax : 0.370.4129283
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üret. Yuvarlak ve Nervürlü İnşaat Demiri
Personel Durumu : 6 kişi
Üretim Kapasitesi : 43.296 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): -
Firma Unvanı : Yolbulan Dış Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Bayırmahalle Selanik Caddesi No:41- KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1975 Tel : 0.370.4131572 Fax : 0.370.4131576
Üretim Konusu : Sıcak Demir Çelik Üretimi
Personel Durumu : 60
Üretim Kapasitesi : 45730 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl):1543 Motorin ( ton/yıl): 50 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 2981375
146

Firma Unvanı : Özoğlu Demir Çelik Sanayi ve Nakliyat Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Yeşil Mahalle Sanayi Bölgesi No:26- KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1970 Tel : 0.370.4241564-4129218 Fax : 0.370.4129288
Üretim Konusu : Sıcak Çekme Haddeciliği
Personel Durumu : 13
Üretim Kapasitesi : 2000 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 147 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 90830
Firma Unvanı : Öner Taşımacılık Demir Çelik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Küçük Sanayi Sitesi 2 Blok No:32 –KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1998 Tel : 0.370.4422140-4241256 Fax : 0.370.4242797
Üretim Konusu : Tel Çivi İmalatı : Tel-Çivi
Personel Durumu : -
Üretim Kapasitesi : 1154 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): -
Firma Unvanı : Aygünsan Demir Çelik ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Sanayi Bölgesi No:45-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1992 Tel : 0.370.7120270 Fax : 0.370.7121243
Üretim Konusu : Soğuk-Sıcak Demir Çelik Üre.
Personel Durumu : 80
Üretim Kapasitesi : 40.000 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 1650 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 1460930
Firma Unvanı : Akman Soğuk Çekme Sanayi ve Ticaret
İş Yeri Adresi : Sanayi Bölgesi No:14- Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1992 Tel : 0.370.7254669 Fax : 0.370.7254669
Üretim Konusu : Soğuk Çekme Haddeciliği Transmisyon Mili İmalatı
Personel Durumu : 1 kişi
Üretim Kapasitesi : 900
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): -
Firma Unvanı : Aygür Tel -Çivi İmalatı, Alım -Satım Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Barış Mahallesi Sanayi Bölgesi No:9-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1992 Tel : 0.370.7123248 Fax : 0.370.7124297
Üretim Konusu : Tel -Çivi İmalatı Tel-Çivi
Personel Durumu : 5 kişi
Üretim Kapasitesi : 900 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 110000
Firma Unvanı : Kayasan Tel Sanayi Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Sanayi Bölgesi No:17-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1987 Tel : 0.370.7254442 Fax : 0.370.7124236
Üretim Konusu : Tel Çivi İmalatı Tel –Çivi
Personel Durumu : 1 kişi
Üretim Kapasitesi : 900 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 60 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 100000
Firma Unvanı : Kerse Çivi Sanayi M.Rıdvan KERSE
İş Yeri Adresi : Bostanbükü Köyü Karşıyaka Mahallesi-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 2004 Tel : 0.370.7412065 Fax : 0.370.4129027
Üretim Konusu : Tel -Çivi İmalatı Tel –Çivi
Personel Durumu : 20 kişi
Üretim Kapasitesi : 3.830 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 11 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 12000
Firma Unvanı : Metsan Demir Çekme Sanayi
İş Yeri Adresi : Barış Mahallesi Sanayi Bölgesi Mezbaha Üstü-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 2000 Tel : 0.370.7251144 Fax : -
Üretim Konusu : Sıcak Çekme Haddeciliği Kare-Lama-Silme
Personel Durumu : 7 kişi
Üretim Kapasitesi : 1000 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 156 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 1200000
Firma Unvanı : Özyılmaz Haddecilik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Barış Mahallesi Sanayi 1 nolu Cadde No:5-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1983 Tel : 0.370.7127684 Fax : 0.370.7128227
Üretim Konusu : Ferfoje İmalatı :Balkon Korkulukları-Pencere-Duvar Üzeri Korkulukları-Garaj ve Bahçe Kapıları
Personel Durumu : 8 kişi
Üretim Kapasitesi : 300 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 21509
147

Firma Unvanı : Özkaya Soğuk Çekme Sanayi Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Barış Mahallesi Sanayi Bölgesi Marangozlar Sitesi-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1992 Tel : 0.370.7120901 Fax : 0.370.7125456
Üretim Konusu : Soğuk Demir Çekme
Personel Durumu : 7 kişi
Üretim Kapasitesi : 5060 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 30.300
Firma Unvanı : Safçel Çelik Sanayi Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Karabük Yolu No:105-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1979 Tel : 0.370.7125646 Fax : 0.370.7126916
Üretim Konusu : Soğuk Demir Çekme
Personel Durumu : 20
Üretim Kapasitesi : 4858 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 17.792
Firma Unvanı : Türkay Metal Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Karabük Caddesi Karayolları Altı-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1985 Tel : 0.370.7128060-7127650 Fax : 0.370.7128061
Üretim Konusu : Isıtıcı ve Pişirici Cihazları Izgaraları
Personel Durumu : 26 kişi
Üretim Kapasitesi :Lama:313-Filmaşin:600 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 150000
Kaynak : Karabük İli Yıllık Sanayi Ve Ticaret Durum Raporu, 2004
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Tablo K.4 Tekstil ve Deri Sanayi (2004 Yılı)
Firma Unvanı : Ata Tekstil İnş.Tur.Gıd.Hay.Nak.San.Tic.Ltd.Şti.
İş Yeri Adresi : Bağ-Essan Sanayi Sitesi No:21-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1991 Tel : 0.370.4125624-4152690 Fax : 0.370.4153560
Üretim Konusu : Konfeksiyon: Pantolon-Mont
Personel Durumu : 103
Üretim Kapasitesi : 343200 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): -- Motorin (ton/yıl): 5 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 145500
Firma Unvanı : Demirler Giyim Sanayi Ticaret İmalat ve Pazarlama
İş Yeri Adresi : Öğlebeli Mahallesi Yeni Küçük Sanayi Mevlana Caddesi E-Blok No:12-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1999 Tel : 0.370.4132034-4131869 Fax : 0.370.4129234
Üretim Konusu : Fason Bay ve Bayan Dış Giyim
Personel Durumu : 18
Üretim Kapasitesi : 30.000 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWhyıl): 41720
Firma Unvanı : Arın Tekstil Ürünleri San.Tic.Ltd.Şti.
İş Yeri Adresi : Bağ-Essan Sanayi Sitesi -KARABÜK
Kuruluş Yılı : 2004 Tel : 0.370.4123860 Fax :-
Üretim Konusu : Dış Giyim
Personel Durumu : 47
Üretim Kapasitesi : 124.800 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): -- Motorin (ton/yıl): 5 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 145500
Firma Unvanı : Haki TUNÇ
İş Yeri Adresi : Öğlebeli Sanayi Sitesi Karabük
Kuruluş Yılı : 2005 Tel : 03704127758 Fax :-
Üretim Konusu Tekstil
Personel Durumu : 20
Üretim Kapasitesi : 450 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): -- LPG ( ton/yıl): -- Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 675
Firma Unvanı : Ece Giyim Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Öğlebeli Yeni Sanayi Sitesi A-Blok No:7-8-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1998 Tel : 0.370.4129868 Fax : 0.370.4123675
Üretim Konusu : Tekstil-Konfeksiyon-Deri, Sun’i Deri İmalatı
Personel Durumu : 140 kişi
Üretim Kapasitesi : 191000 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 31200
Firma Unvanı : Kargisan Giyim Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Organize sanayi Bölgesi Karabük
Kuruluş Yılı : 1996 Tel : 03704476400 Fax : 0.370.4476404
Üretim Konusu : Bayan Dış Giyim
Personel Durumu : 210
Üretim Kapasitesi : 60.000 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 60 LPG ( ton/yıl): 11 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 248.000
148

Firma Unvanı : Kalemler Tekstil Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Kılavuzlar Köyü Girişi Harmanlar Mevkii KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1996 Tel : 0.370.4334090 Fax :-
Üretim Konusu : Çorap İmalatı
Personel Durumu : 114
Üretim Kapasitesi : 648.000 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): 11 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 480000
Firma Unvanı : Ömer Çetinkaya Burak Tekstil
İş Yeri Adresi : Bağ-Essan Sanayi Sitesi Akarsu Cad. No:34 Karabük
Kuruluş Yılı : 2002 Tel : 03704132692 Fax : --
Üretim Konusu : --
Personel Durumu : 13
Üretim Kapasitesi : 104.884 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): -- Kömür ( ton/yıl): 2800 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 14.330
Firma Unvanı : Özenir Tekstil Nakliyat Gıda Ürünleri Pazarlama Sanayi Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : 100. Yıl Mahallesi 5000 Evler Girişi-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1999 Tel : 0.370.4333111 Fax : 0.370.4333111
Üretim Konusu : Ceket-Yelek-Kaban-Mont-Gömlek-Etek
Personel Durumu : 81 kişi
Üretim Kapasitesi : 70000 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 7750 Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 84000
Firma Unvanı : Satex
İş Yeri Adresi : Demarsan Sanayi Sitesi Yücel Caddesi No:21-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1975 Tel : 0.370.4244708 Fax : 0.370.4244708
Üretim Konusu : Spor Malzemeleri Üretimi
Personel Durumu : 5 kişi
Üretim Kapasitesi : 16225takım/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 9000
Firma Unvanı : Saygın Tekstil Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Bağ-Essan anayi Sitesi No:38-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1996 Tel : 0.370.7412685 Fax : 0.370.7412687
Üretim Konusu : Hazır Giyim Konfeksiyon Atölyesi :Pantolon
Personel Durumu : 180
Üretim Kapasitesi : 730.000 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 5 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 18.000
Firma Unvanı : Şafak Tekstil Turizm İnşaat Orman Ürünleri Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Gazipaşa Caddesi Anadolu İşhanı-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1996 Tel : 0.370.4122897 Fax : -
Üretim Konusu : Mont-Pantolon-Gömlek
Personel Durumu : 18 kişi
Üretim Kapasitesi : 100000 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 32500
Firma Unvanı : Yeka Giyim Sanayi ve Tekstil Dış Ticaret Pazarlama Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Bulak Yolu Üzeri Killecek Mevkii-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1995 Tel : 0.370.4337453 Fax : 0.370.4336624
Üretim Konusu Bayan Pantolon-Bayan Etek-Ceket-Erkek Ceket-Pantolon- Bayan Manto-Erkek-Kaban
Personel Durumu : 37 kişi
Üretim Kapasitesi : 450000 Pantolon-150000 Ceket adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 24 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 102000
Firma Unvanı : Tash Tekstil Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Bağ-Essan Sanayi Sitesi Akarsu Caddesi No:4-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 2001 Tel : 0.370.4155412 Fax : -
Üretim Konusu : Örme ve Dokuma
Personel Durumu : 69 kişi
Üretim Kapasitesi : 450000 Pantolon-150000 Ceket adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): -
Firma Unvanı : Yücesoy Tekstil
İş Yeri Adresi : Bağ-Essan Sanayi Sitesi Akarsu Caddesi No:2/B KARABÜK
Kuruluş Yılı : 2003 Tel : 0.370.4132062-4244343 Fax : -
Üretim Konusu : Örme, dış giyim
Personel Durumu : 8
Üretim Kapasitesi : 150.000 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Kömür ( ton/yıl): 2 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 150
149

Firma Unvanı : Aymen Giyim Sanayi Turizm İhtiyaç Maddeleri Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Ermersa Sanayi Sitesi No:24-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1995 Tel : 0.370.7123909 Fax : 0.370.7123398
Üretim Konusu : Dış Giyim (Öncelikli Pantolon)
Personel Durumu : 254 kişi
Üretim Kapasitesi : 750000 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 24800
Firma Unvanı : Gürmen Giyim Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Bostanbükü Köyü Kayabaşı Mevkii-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1995 Tel : 0.370.7412546-7412547 Fax : 0.370.7412550
Üretim Konusu : Konfeksiyon (Erkek Dış Giyim)
Personel Durumu : 645
Üretim Kapasitesi : 28872 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 448.033 Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 1.881.900
Firma Unvanı : Safranlar Dericilik ve Tekstil İmalat ve Paz.A.Ş.
İş Yeri Adresi : Barış Mahallesi Küçük Sanayi Sitesi-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1985 Tel : 0.370.7120908-7123924 Fax : 0.370.7252544
Üretim Konusu : Deri Konfeksiyon Üretimi
Personel Durumu : 40
Üretim Kapasitesi : -
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Kömür(ton/yıl): 25 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 201.760
Firma Unvanı : Yavuz Tekstil San.Tic.A.Ş.
İş Yeri Adresi : Kastamonu Yolu Üzeri 7.km Çevrikköprü Mevkii Safranbolu
Kuruluş Yılı : 2002 Tel : 0.370.7372224 Fax : 0.370.7372233
Üretim Konusu : Tekstil
Personel Durumu : 820
Üretim Kapasitesi : 1202210 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 100740 Motorin ( ton/yıl): 2,4 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 1216
Firma Unvanı : Es-Tex Tekstil Giyim Sanayi Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : İnönü Caddesi Şen İşhanı Zemin Kat-Eskipazar
Kuruluş Yılı : 1997 Tel : 0.370.8183360 Fax : 0.370.8181648
Üretim Konusu : Hazır Giyim
Personel Durumu : 61 kişi
Üretim Kapasitesi : 270000
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 7640
Firma Unvanı : Sunlıght Tekstil Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Mermer Mahallesi Mermer Mevkii-Eskipazar
Kuruluş Yılı : 2000 Tel : 0.370.8182004-8181100 Fax : 0.370.8183701
Üretim Konusu : Bayan Dokuma Dış Giyim İhracatı
Personel Durumu : 67 kişi
Üretim Kapasitesi : 1543800 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - LPG (ton/yıl): 22 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 16000
Firma Unvanı : Emteks Tekstil Ürünleri Sanayi Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Necati Ören Caddesi No:1-Yenice
Kuruluş Yılı : 1999 Tel : 0.370.7661597 Fax : 0.370.7663203
Üretim Konusu : Muhtelif Çocuk Giyim Ürünleri
Personel Durumu : 109 kişi
Üretim Kapasitesi : 400000
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 3500
Kaynak : Karabük İli Yıllık Sanayi Ve Ticaret Durum Raporu, 2004
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Tablo K.5 Gıda Sanayi (2004 Yılı)
Firma Unvanı : Karaağaç Gıda Sanayi Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Bağ-Essan Sanayi Sitesi Akarsu Caddesi No:26-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1959 Tel : 0.370.4156711-4156712 Fax : 0.370.4242221
Üretim Konusu : Şekerleme İmalatı
Personel Durumu : 7 kişi
Üretim Kapasitesi : 500
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin (ton/yıl): 10 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 2000
Firma Unvanı : Esko Şekerleme
İş Yeri Adresi : Fevzi Çakmak Mahallesi Yıldız Caddesi No:18-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1985 Tel : 0.370.4126489 Fax : -
Üretim Konusu :Helva-Reçel-Pekmez-Lokum-Akide Şekeri
Personel Durumu : 6
Üretim Kapasitesi : ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 9 LPG (m 3 /yıl): 450 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 8700
150

Firma Unvanı : Karsan Gıda Nakliyat İmalat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Kemal Oyman Mevkii-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1999 Tel : 0.370.4124488 Fax : 0.370.4243491
Üretim Konusu : Şekerleme İmalatı
Personel Durumu : 1
Üretim Kapasitesi : 362 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - LPG (m 3 /yıl): 18 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 17650
Firma Unvanı : Güven Besi
İş Yeri Adresi : Organize Sanayi Bölgesi No:15 -KARABÜK
Kuruluş Yılı : 2003 Tel : 0.370.4242945 Fax : 0.370.4243491
Üretim Konusu : Et İmalatı
Personel Durumu : --
Üretim Kapasitesi : 26,1
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): -- Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 1800
Firma Unvanı : Kar-Nur Süt Mamulleri
İş Yeri Adresi : Esentepe Mahallesi Salıpazarı Dik Sokak No:42-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1992 Tel : 0.370.4124419 Fax : 0.370.4124419
Üretim Konusu : Süt ve Süt Ürünleri İmalatı
Personel Durumu : 6 kişi
Üretim Kapasitesi : 2880 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 27 Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 21600
Firma Unvanı : Kalemler Gıda Sanayi Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Yeşilmahalle Atatürk Bulvarı No:117 Karabük
Kuruluş Yılı : 1988 Tel : 0.370.4243109 Fax : -
Üretim Konusu : Yumurta Üretimi
Personel Durumu : 14
Üretim Kapasitesi : 14848580 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 96965
Firma Unvanı : Özkasapoğlu Sucuk İmalathanesi
İş Yeri Adresi : Kılavuzlar Köyü-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1982 Tel : 0.370.4332727 Fax : -
Üretim Konusu : Sucuk İmalatı
Personel Durumu : 5
Üretim Kapasitesi : 180 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): -- Kömür(ton/yıl): 20 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 400
Firma Unvanı : Safran Süt Ürünleri
İş Yeri Adresi : Organize Sanayi Bölgesi-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1996 Tel : 0.370.4476355 Fax : -
Üretim Konusu : Süt Ürünleri
Personel Durumu : 12
Üretim Kapasitesi : 500.000 lt/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 25 Motorin (ton/yıl):125 Kömür (ton/yıl): 100
Firma Unvanı : Astat Şekerleme
İş Yeri Adresi : Aysan Sanayi Sitesi No:17-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 2000 Tel : 0.370.7253308-7252836 Fax : -
Üretim Konusu : Şekerleme İmalatı
Personel Durumu : 7 kişi
Üretim Kapasitesi : 130
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 2 Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 6000
Firma Unvanı : Bağlar Meşrubat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Barış Mahallesi Sanayi Bölgesi No:129-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1988 Tel : 0.370.7125056 Fax : 7125057
Üretim Konusu : Alkolsüz gazlı içecek
Personel Durumu : 12 kişi
Üretim Kapasitesi : 314486 lt/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 11040 Motorin (ton/yıl): -- Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 36884
Firma Unvanı : Ali Sezer-İmren Lokumları
İş Yeri Adresi : Cemal Caymaz Mahallesi Yıldız Sokak No:39-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1942 Tel : 0.370.7127733 Fax : 7127733
Üretim Konusu : Şekerleme İmalatı
Personel Durumu : 10 kişi
Üretim Kapasitesi : 250 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin (ton/yıl): 12 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 12000
151

Firma Unvanı : Özer Lokumları
İş Yeri Adresi : İnönü Mahallesi Bağlar Sokak No:3-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1967 Tel : 0.370.7251056-723087 Fax : -
Üretim Konusu : Şekerleme İmalatı
Personel Durumu : 7 kişi
Üretim Kapasitesi : 250 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (kg/yıl): - Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 9720
Firma Unvanı : Safrantat Lokumları
İş Yeri Adresi : Kaya Erdem Caddesi No:37-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1975 Tel : 0.370.7251044 Fax : 7128180
Üretim Konusu : Şekerleme İmalatı
Personel Durumu : 25
Üretim Kapasitesi : 536 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin (ton/yıl): 50000 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 100.000
Firma Unvanı : Şeker’A Gıda Besicilik İhtiyaç Malzemeleri ve Pazarlama San.Tic.Ltd.Şti.
İş Yeri Adresi : Çevrikköprü Mevkii Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1999 Tel : 0.370.4127676 Fax : 4123981
Üretim Konusu : Et Ürünleri
Personel Durumu : 5
Üretim Kapasitesi : 900 kg/gün
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin (ton/yıl): 4800 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 5200
Firma Unvanı : Oylum Süt Mamulleri
İş Yeri Adresi : Kuzyaka Köseler Köyü-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1980 Tel : 0.370.7372324 Fax : 0.370.4122030
Üretim Konusu : Süt Ürünleri İmalatı
Personel Durumu : 1
Üretim Kapasitesi : 1400 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 60 Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 60.000
Firma Unvanı : Akdan Un Sanayi
İş Yeri Adresi : Mermer Sanayi Sitesi-Eskipazar
Kuruluş Yılı : 1987 Tel : 0.370.8182165 Fax : 0.370.8181052
Üretim Konusu : Un-Kepek İmalatı
Personel Durumu : 6
Üretim Kapasitesi : 170 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 49430
Firma Unvanı : Birlik Un Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : İsmet Paşa Mevkii Hamamlı Köyü -Eskipazar
Kuruluş Yılı : 1984 Tel : 0.370.8288097 Fax : -
Üretim Konusu : Un-Kepek İmalatı
Personel Durumu : 5
Üretim Kapasitesi : 28800 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 181709
Firma Unvanı : Göktaş Un Sanayi
İş Yeri Adresi : Hamamlı Köyü İsmet Paşa Mahallesi-Eskipazar
Kuruluş Yılı : 1987 Tel : 0.370.8288058 Fax :-
Üretim Konusu : Un Kepek İmalatı
Personel Durumu : 5 kişi
Üretim Kapasitesi : 18000
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 5000
Firma Unvanı : Ilgaz Maden Suyu ve Meşrubat Sanayi Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Bahçepınar Cad. No:27 Eskipazar
Kuruluş Yılı : 1999 Tel : 0.370.8183555 Fax : 0.370.8183555
Üretim Konusu : Maden Suyu İmalatı
Personel Durumu : 9
Üretim Kapasitesi : 5000 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar Motorin (ton/yıl): 2 Kömür (ton/yıl):20 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 120.000
Firma Unvanı : Mermer Un Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Mermer Mevkii-Eskipazar
Kuruluş Yılı : 1982 Tel : 0.370.8181146 Fax : 0.370.8181312
Üretim Konusu : Un Kepek İmalatı
Personel Durumu : 7
Üretim Kapasitesi : 6.000 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 235421
152

Firma Unvanı : Etap Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Tabaklar Mahallesi-Eflani
Kuruluş Yılı : 1998 Tel : 0.370.4612244 Fax : 0.370.4612244
Üretim Konusu : Süt ve Süt Ürünleri İmalatı
Personel Durumu : 4 kişi
Üretim Kapasitesi : 110 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 48 Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 20400
Firma Unvanı : Fazilet Un Fabrikası
İş Yeri Adresi : Köprüpaşa Mahallesi Daday Yolu Üzeri -Eflani
Kuruluş Yılı : 1989 Tel : 0.370.4612712 Fax : 0.370.4612572
Üretim Konusu : Un İmalatı
Personel Durumu : 5 kişi
Üretim Kapasitesi : 2520 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 84167
Kaynak : Karabük İli Yıllık Sanayi Ve Ticaret Durum Raporu, 2004
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Tablo K.6 Kimya Sanayi (2004 Yılı)
Firma Unvanı : Şahin Kimya
İş Yeri Adresi : Bağ-Essan Sanayi Sitesi Sarıoğlu Cad. No:26 Karabük
Kuruluş Yılı : 1998 Tel : 0.370.4243037
Üretim Konusu : Deterjan
Personel Durumu : 2
Üretim Kapasitesi : 1267 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 1200
Firma Unvanı : Gersoy Kimya San.Tic.Ltd.Şti.
İş Yeri Adresi : Barış Mah. Araphacı Sok. No:39 Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1975 Tel : 0.370.4246490
Üretim Konusu : Naftalin
Personel Durumu : 5
Üretim Kapasitesi : 360
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 25 Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 29000
Firma Unvanı : Gonca D.Ç. Kimya San.Tic.Litd.Şti.
İş Yeri Adresi : Öğlebeli Sanayi Sitesi B.gazi Sok. No:10 Karabük
Kuruluş Yılı : 2001 Tel : 0.370.4155137
Üretim Konusu : Deterjan
Personel Durumu : 10
Üretim Kapasitesi : 2700
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 5000
Kaynak : Karabük İli Yıllık Sanayi Ve Ticaret Durum Raporu, 2004
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Tablo K.7 Orman Ürünleri Sanayi (2004 Yılı)
Firma Unvanı : Uğur Kerestecilik
İş Yeri Adresi : Barış Mah. Sanayi Sitesi Safranbolu
Kuruluş Yılı : - Tel : 0.370.7125352 Fax : 0.370. 8181490
Üretim Konusu : Orman Ürünleri İmalatı
Personel Durumu : 19
Üretim Kapasitesi : 3400 m 3 /yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl) : - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 182000
Firma Unvanı : Eskipazar Orman Tekstil İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : İstasyon Mahallesi No:45-Eskipazar
Kuruluş Yılı : 2003 Tel : 0.370.8181018-8181490 Fax : 0.370. 8181490
Üretim Konusu : Orman Ürünleri İmalatı
Personel Durumu : 20
Üretim Kapasitesi : 28800 m 3 /yıl
Tüketilen Kaynaklar Fueloil (ton/yıl) : 35 Kömür (ton/yıl):15 Motorin (ton/yıl): 6 Kull.Enerji Mikt. (kWh/yıl): 182000
Firma Unvanı : Yılmaz Kerestecilik Taah.Tic.San.Ltd.Şti
İş Yeri Adresi : Yeşilmahalle Atatürk Bulvarı No:90 Karabük
Kuruluş Yılı : 1993 Tel : 0.370.4129000 Fax : 0.370. 4157478
Üretim Konusu : Orman Ürünleri İmalatı
Personel Durumu : 8
Üretim Kapasitesi : 8640 m 3 /yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl) : - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 14000
153

Firma Unvanı : Akçabey Kerestecilik Sanayi ve Ticaret Kollektif Şirketi
İş Yeri Adresi : Atatürk Mahallesi Zübeyde Hanım Bulvarı No:51-Yenice
Kuruluş Yılı : 1994 Tel : 0.370.7662284-7662285 Fax : 0.370. 7662285
Üretim Konusu : Orman Ürünleri İmalatı
Personel Durumu : 17 kişi
Üretim Kapasitesi :Doğramalık Kereste : 2320 m 3 /yıl , Parke Kapasitesi : 40320 m 2 /yıl , Mobilyalık Kereste: 920 m 3 /yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): 5 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 250000
Firma Unvanı : Ören Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Hürriyet Caddesi No:38-Yenice
Kuruluş Yılı : 1995 Tel : 0.370.7661529-7661076 Fax : 0.370.7662563
Üretim Konusu : Orman Ürünleri İmalatı
Personel Durumu : 25
Üretim Kapasitesi : 12000 m 3 /yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 36850
Firma Unvanı : Yeşil Yenice Orman Ürünleri İmalat Sanayi Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Merkez mahallesi Köprübaşı Yorüs Yanı No:1-Yenice
Kuruluş Yılı : 1989 Tel : 0.370.7661485 Fax : 0.370.7661690
Üretim Konusu : Fason kereste
Personel Durumu : 6
Üretim Kapasitesi : 7200 m 3 /yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kwh/yıl): 35000
Firma Unvanı : Yorüs Yenice Orman Ürünleri San.A.Ş.
İş Yeri Adresi : Köprüpaşa Mevkii-Yenice
Kuruluş Yılı : 1996 Tel : 0.370.7661045 Fax : 0.370.7661274
Üretim Konusu : Orman Ürünleri İmalatı
Personel Durumu : 47
Üretim Kapasitesi : Tomruk Biçme: 30000 m 3 /yıl , Parke : 50000 m 2 /yıl , Kontrplak: 3000 m 2 /yıl , Kaplama : 1000000 m 2 /yıl
Tüketilen Kaynaklar : Kömür (ton/yıl): 51 Motorin ( ton/yıl): 24 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 868644
Firma Unvanı : Yenorsan Yenice Orman Ürünleri Ağaç Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Zübeyde Hanım Bulvarı No:38-Yenice
Kuruluş Yılı : 1995 Tel : 0.370.7662424 Fax : 0.370.7661734
Üretim Konusu : Orman Ürünleri İmalatı
Personel Durumu : 12
Üretim Kapasitesi : 17.000
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): 24 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 91.200
Firma Unvanı : Özdemir Ticaret
İş Yeri Adresi : Barış Mah. Sanayi Sitesi Mezbaha Üzeri Safranbolu
Kuruluş Yılı : 2003 Tel : 0.370.7252469 Fax : -
Üretim Konusu : Tomruk
Personel Durumu : 5
Üretim Kapasitesi : 100
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin (ton/yıl): 5 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 55.500
Firma Unvanı : Topaloğlu Orman Ürünleri Tic.Ltd.Şti.
İş Yeri Adresi : Barış Mah. Sanayi Bölgesi Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1999 Tel : 0.370.7127785 Fax : -
Üretim Konusu : Tomruk
Personel Durumu : 14
Üretim Kapasitesi : 10.900 m 3 /yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin (ton/yıl): 6600 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 7200
Firma Unvanı : Med Orman Ürünleri
İş Yeri Adresi : Barış Mah. Sanayi Sitesi Mezbaha üzeri Safranbolu
Kuruluş Yılı : 2001 Tel : 0.370.7127847 Fax : -
Üretim Konusu : Tomruk
Personel Durumu : 5
Üretim Kapasitesi : 5400 m 3 /yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 12.000
Kaynak : Karabük İli Yıllık Sanayi Ve Ticaret Durum Raporu, 2004
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Tablo K.8 Diğer İmalatlar (2004 Yılı)
Firma Unvanı : Karkonsan Çelik-Makine Konstrüksiyon Proje İmalat Montaj Sanayi
İş Yeri Adresi : Bayırmahalle Fevzi Çakmak Cad. No:58 KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1998 Tel : 0.370.4128148 Fax : -
Üretim Konusu : Çelik Konstrüksiyon
Personel Durumu : 5
Üretim Kapasitesi : 700 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 8200
154

Firma Unvanı : Kökoğlu Tekstil İnşaat Çelik Konstrüksiyon Tank Tanker İmalat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Bağ-Essan Sanayi Sitesi Ateş Caddesi No:17-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1964 Tel : 0.370.4243137-4245708 Fax : 0.370.4123804
Üretim Konusu : Tank ve Tanker İmalatı-Çelik Konstrüksiyon
Personel Durumu : 16 kişi
Üretim Kapasitesi : 1500
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 15000
Firma Unvanı : Karmak Makine Çelik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Akçasu Mahallesi . Aygaz Dolum Tesisleri, Bartın Yolu Üzeri-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1998 Tel : 0.370.4244993 Fax : 0.370.4244993
Üretim Konusu : Çelik Konstrüksiyon İmalat ve Montajı
Personel Durumu : 8 kişi
Üretim Kapasitesi : 3600 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 60000
Firma Unvanı : Karçelik Soğutma Sanayi
İş Yeri Adresi : Küçük Sanayi Sitesi 3. Blok No : 3-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1983 Tel : 0.370.4422514-4243108 Fax : 0.370.4247515
Üretim Konusu : Buzdolabı ve Mutfak Cihazları İmalatı
Personel Durumu : 5 kişi
Üretim Kapasitesi : 360 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 2400
Firma Unvanı : Gedikoğlu Döküm Sanayi
İş Yeri Adresi : Küçük Sanayi Sitesi 3. Blok No:2-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1952 Tel : 0.370.4422134 Fax : 0.370.4422873
Üretim Konusu : Pik ve Metal Dökümü
Personel Durumu : 7 kişi
Üretim Kapasitesi : 1326 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 9600
Firma Unvanı : Hacıoğlu Döküm –Metal Tic.
İş Yeri Adresi : Büyük Sanayi Sitesi Sanayi Caddesi K-Blok No : 4-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 2002 Tel : 0.370.4520225 Fax : -
Üretim Konusu : Bakır ve alüminyum alaşımları
Personel Durumu : 1
Üretim Kapasitesi : 60
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): 1 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 500
Firma Unvanı : Kardökmak Karabük Döküm Makine İmalat Montaj İnşaat Nakliyat Sanayi ve Ticaret A.Ş.
İş Yeri Adresi : Kardemir Fabrikası Sahası-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1999 Tel : 0.370.4182224 Fax : 0.370.4243681
Üretim Konusu : Her Türlü Döküm ve Talaşlı İmalat
Personel Durumu : 287
Üretim Kapasitesi : 40000 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 3.888.589
Firma Unvanı : Özsa Döküm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Ankara Yolu Üzeri 6. Km. Kemal Oyman Mevkii No : 9-KARABÜKKARABÜK
Kuruluş Yılı : 1988 Tel : 0.370.4520210-4520211 Fax : 0.370.4520212
Üretim Konusu : Pik Döküm
Personel Durumu : 10 kişi
Üretim Kapasitesi : 1000 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): 5 Döküm Koku ton/yıl: 100 Kullandığı Enerji Miktarı (kwh/yıl): 3000
Firma Unvanı : Form Tasarım Uygulama Tekstil Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Organize Sanayi Bölgesi 1 Nolu Cadde No:18-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1991 Tel : 4476365 Fax : -
Üretim Konusu : Metal Dökümü (bakır, pirinç, bronz)
Personel Durumu : 4
Üretim Kapasitesi : 1215 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar LPG (m 3 /yıl) :600 Motorin ( ton/yıl): 1,4 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 23496
Firma Unvanı : Çelikkaya İnşaat Turizm Nakliyat Hayvancılık Sanayi Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Ankara Yolu Hamzalar Mevkii 10.km Belediye Tesisleri Yanı-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1998 Tel : 0.370.4152244-4422878 Fax : 42443179
Üretim Konusu : Prefabrike Beton Elemanları
Personel Durumu : 15 kişi
Üretim Kapasitesi : 45.000 m 2 /yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): 5000 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 4500
155

Firma Unvanı : Güzay İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : P.T.T Caddesi Vakıf İşhanı Kat:3 No:324-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1996 Tel : 0.370.4152526 Fax : 0.370.4129818
Üretim Konusu : Hazır Harç Üretimi (Hazır beton)
Personel Durumu : 31 kişi
Üretim Kapasitesi : 100000 m 3 /yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ton/yıl: 340000 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl):8000
Firma Unvanı : Karçimsa Çimento Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Kardemir Fabrika İçi Mahalli-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1996 Tel : 0.370.4131480 Fax : 0.370.4131486
Üretim Konusu : Çimento Üretimi
Personel Durumu : 29
Üretim Kapasitesi : 210.000 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ton/yıl: - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 9681608
Firma Unvanı : Kaynar Karo Çini İmalatı
İş Yeri Adresi : Öğlebeli Altı Sanayi Caddesi No:1-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1997 Tel : 0.370.4242715-4247398 Fax : 0.370. 4242715
Üretim Konusu : Karo Çini İmalatı
Personel Durumu : 18 kişi
Üretim Kapasitesi : 150000 m 2 /yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 7500
Firma Unvanı : Kiraz Karo İmalat, İnşaat Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Kemal Oyman Mevkii Opet Yanı-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1998 Tel : 0.370.4244806 Fax : 0.370.4244806
Üretim Konusu : Karo Çini-Beton Direk-Merdiven Mozaik-Kaldırım Yivli Karo
Personel Durumu : 15 kişi
Üretim Kapasitesi : 82000
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 5000
Firma Unvanı : Karkim Kar Metal Döküm Sanayi Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Küçük Sanayi Sitesi 3. Blok No: 4-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1997 Tel : 0.370.4422690 Fax : -
Üretim Konusu : Çimento İmalatı
Personel Durumu : 4 kişi
Üretim Kapasitesi : 20000 m 3 /yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): Motorin ton/yıl: - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): -
Firma Unvanı : Yılmaz İnşaat Otomotiv Tur.San.Tic.Ltd.Şti.
İş Yeri Adresi : Yeşilmahalle Atatürk Bulvarı No:90 Karabük
Kuruluş Yılı : 1999 Tel : 0.370.4129000 Fax : 0.370.4157478
Üretim Konusu : Hazır Beton
Personel Durumu : 10
Üretim Kapasitesi : 147000 m 3 /yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ton/yıl: 350 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 320000
Firma Unvanı : Yalçınkaya Isı Sanayi Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Küçük Sanayi Sitesi 19. Blok No:6-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1996 Tel : 0.370.4422579-4127400 Fax : 0.370. 4122509
Üretim Konusu : Kalorifer Kazan İmalatı
Personel Durumu : 6 kişi
Üretim Kapasitesi : 5000 m 2 /yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 8000
Firma Unvanı : Cangül Kardeşler Torna Tesviye ve Dorse İmalatı
İş Yeri Adresi : Küçük Sanayi Sitesi 18. Blok No: 4-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1995 Tel : 0.370.4422724-4422725 Fax : 0.370.4422326
Üretim Konusu : Dorse İmalatı
Personel Durumu : 8 kişi
Üretim Kapasitesi : 36
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 150000
Firma Unvanı : Ercan Treyler Sanayi-İhsan CAN
İş Yeri Adresi : Küçük Sanayi Sitesi 13/8-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1990 Tel : 0.370.4422077 Fax : 4422250
Üretim Konusu : Treyler imalatı
Personel Durumu : 6
Üretim Kapasitesi : 20 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Kömür(ton/yıl): 3 LPG (m 3 /yıl): 0,3 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 4800
Firma Unvanı : Kemsan Karabük Elektromekanik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Kurtuluş Mahallesi Yeni Sanayi Bölgesi No:52-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1998 Tel : 0.370.4128717 Fax : 0.370. 4127225
Üretim Konusu : Elektrik Motoru İmalatı
Personel Durumu : 32 kişi
Üretim Kapasitesi : 450 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 39000
156

Firma Unvanı : Kar-Pa Oto Yedek Parça Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Bağ-Essan Yenice Caddesi No: 46-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1980 Tel : 0.370.4122332-4122333 Fax : -
Üretim Konusu : Oto Yedek Parça İmalatı
Personel Durumu : 4 kişi
Üretim Kapasitesi : 60000 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 5000
Firma Unvanı : Pelenkoğlu Nakliyat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Kurtuluş Mahallesi Sanayi Küme No: 41-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1988 Tel : 0.370.4243581-4152270 Fax : 0.370.4122446
Üretim Konusu : Akaryakıt İstasyonu Oksijen Tüp Dolumu
Personel Durumu : 22
Üretim Kapasitesi : 600681 kg/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ton/yıl: - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 112000
Firma Unvanı : Regel Otomotiv, İnşaat,Dayanıklı Tüketim Malları ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Atatürk Bulvarı Kar Oto İş Merkezi No: 111-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1999 Tel : 0.370.4243097 Fax : 0.370.4153578
Üretim Konusu : Oto Yedek Parça ve Kağıt Peçete İmalatı
Personel Durumu : 6 kişi
Üretim Kapasitesi : Yedek Parça:50000 adet/yıl , Kağıt Peçete 90 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ton/yıl: - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 15000
Firma Unvanı : İpragaz Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Kastamonu Yolu 2.Km-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1990 Tel : 0.370.7121215-7128415 Fax : 0.370. 7128416
Üretim Konusu : LPG Stoklama ve Tüp Dolumu
Personel Durumu : 19 kişi
Üretim Kapasitesi : 25661 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 79829
Firma Unvanı : Lipetgaz Likit Petrol Gazı ve Yakıt Ticaret Anonim Şirketi
İş Yeri Adresi : Yazıköy Yol Kavşağı –Aygaz Dolum Tesisi-Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1977 Tel : 0.370.7121150-7124793 Fax : 7123790
Üretim Konusu : Tüp-Gaz Dolumu
Personel Durumu : 19 kişi
Üretim Kapasitesi : 113 ton/gün
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): 3 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 228383
Firma Unvanı : Aygaz A.Ş. Dolum Tesisi
İş Yeri Adresi : Yazıköy Yol Kavşağı Safranbolu
Kuruluş Yılı : 1976 Tel : 0.370.7121150 Fax : 0.370.7123790
Üretim Konusu : Tüp dolumu
Personel Durumu : -
Üretim Kapasitesi : Kamp :1860480, Ev:2203200, Sanayi:32640 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - LPG ton/yıl: 42 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 280365
Firma Unvanı : Fil İnşaat Makine Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İş Yeri Adresi : Karabük Ankara Karayolu 40. km Bitlice Mevkii Ortaköy-Eskipazar
Kuruluş Yılı : 1995 Tel : 0.370.8386039 Fax : 0.370. 8386159-0.322.4578057
Üretim Konusu : Prefabrike Beton Elemanları
Personel Durumu : 4
Üretim Kapasitesi : 259280 ton/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin ( ton/yıl): 100 Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 139608
Firma Unvanı : Şahinler Römork Atölyesi
İş Yeri Adresi : Köprüpaşa Mahallesi No:29-Eflani
Kuruluş Yılı : 1993 Tel : 0.370.4612050 Fax : -
Üretim Konusu : Römork İmalatı
Personel Durumu : 5
Üretim Kapasitesi : 100 adet/yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 2500
Firma Unvanı : Altıntaş Mermer San.Tic.A.Ş.
İş Yeri Adresi : Esence Köyü Eflani-KARABÜK
Kuruluş Yılı : 1994 Tel : 0.262.4529194 Fax : -
Üretim Konusu : Mermer
Personel Durumu : 20
Üretim Kapasitesi : Blok mermer :21060 ; Döşemelik mermer :38.700 ; Basamak mermer : 58068 m 3 /yıl
Tüketilen Kaynaklar : Fueloil (ton/yıl): - Motorin (ton/yıl): - Kullandığı Enerji Miktarı (kWh/yıl): 927.310
Kaynak : Karabük İli Yıllık Sanayi Ve Ticaret Durum Raporu , 2004
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
157

K.6. Sanayiden Kaynaklanan Çevre Sorunları ve Alınan Önlemler
K.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği
İlimizin bir sanayi kenti olması ve Türkiye’nin sayılı demir-çelik tesislerinden
KARDEMİR A.Ş.’nin bölgemizde bulunması ve bu fabrikanın bacalarından çıkan gaz,
duman, toz vb. maddeler kirliliğe neden olmaktadır. Bunun önlenebilmesi için
KARDEMİR A.Ş. çevre yatırımlarına başlamış olup, ilk önce eski Çelikhane Ünitesini terk
ederek yeni filtrasyon sistemi teknolojisine sahip modern Çelikhane Ünitesini
tamamlamıştır. 1999 Haziran sonunda tam kapasite ile faaliyete geçen Çelikhane,
atmosfere çevreye kirletici madde atmayacaktır.
K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği
İlimizde en fazla kirlenen ve kirliliği gün geçtikçe artma eğilimi gösteren
nehirlerimiz Araç Çayı ve Filyos Çayı’dır. Akarsularımızın kirlenmesine yol açan
etkenlerin başında teknolojik gelişmeye bağlı olarak endüstriyel tesislerden kaynaklanan
atıkların ve atık suların miktar ve çeşitlerinin artması, bu atıkların hiçbir arıtıma tabi
tutulmadan direkt olarak alıcı su ortamına verilmesi gelmektedir. İlimiz sınırları içerisinde
bulunan yüzeysel sularımız etrafında kurulmuş olan endüstriyel tesislerin deşarjlarının
denetimleri yapılmakta, kirliliğe neden olan kurum, kuruluş ve işletmelere arıtma
tesislerini kurmaları ve deşarj izin belgelerini almaları için gerekli olan çalışmalarımız
devam etmektedir.
K.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirliliği
İlimizde konu ile ilgili bir araştırma yapılmamıştır.
K.6.4. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği
İlimiz yerleşim alanı içerisinde yer alan sanayii kuruluşlarının gürültü düzeyleri
Bölüm O.1.1.2 , Tablo O.3’te verilmektedir. İşyeri çalışanlarına tesis içi gürültünün
yapacağı etkilerden korunmaları doğrultusunda alınması gerekli tedbirler için Gürültü
Kontrol Yönetmeliği çerçevesinde denetim yapılmakta ve kontrol altında tutulmaktadır.
K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar
İlimizde konu ile ilgili bir araştırma yapılmamıştır.
K.7. Sanayi Tesislerinin Acil Durum Planı
Konu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.
KAYNAKLAR :
Karabük İli Sanayi ve Ticari Durum Hakkındaki Rapor, 2003
Karabük İli Yıllık Sanayi Ve Ticaret Durum Raporu, 2004
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
158

(L). ALTYAPI , ULAŞIM ve HABERLEŞME
L.1. Altyapı
L.1.1. Temiz Su Sistemi
Karabük içme suyu Ankara yolu üzerinde Hamzalar mevkiinde 14 adet derin
kuyulardan temin edilmektedir. Kuyularımız ortalama 20-25 m derinlikten ortalama her bir
kuyu 35-40 lt/sn su çekmektedir. Belediyemiz sınırları içindeki yerleşim yerlerine ortalama
400 lt/sn su verilmektedir.
Suyumuz Hamzalar mevkiinde klorlandıktan sonra pompalarla şehre O 800 mm
çelik borularla terfi edilmektedir. Şehrin muhtelif yerlerinde bulunan 14 adet içme suyu
deposuna su iletildikten sonra borudan çeşitli çaplarla mahalle ve sokaklarda bulunan
şebeke boruları ile evlere iletilmektedir.
Şebeke hatlarımız %70 font boru %30 ise plastik borudan ibarettir. Font borular
belli bir program dahilinde plastik ve HDPE borular ile değiştirilmektedir. Şebeke
borularımız yaklaşık 400 km’dir.
İçme suyu kaynaklarımızda hızla azalan yer altı sularının yetersizliği için Belediye
olarak su temini için D.S.İ’lerine yetki verilmiştir. D.Sİ.’leri Kastamonu yolu üzerindeki
Toprakcuma Karasu Köyü’nden Karabük ve Safranbolu için su getirme çalışmalarına
başlamıştır. Karasu kaynağından Karabük ve Safranbolu’ya O 1100 mm çelik borular ile
inşasına başlamıştır.Bu iki yerleşime 1020 lt/sn su getirecektir. Karasu kaynağından gelen
içme suyu şehir şebekesine verildiği anda Hamzalardaki içme suyu tesislerimiz çalışır
vaziyette yedek olarak 2. planda kalacaktır.
Tablo L.1 Kanalizasyon Şebeke Boruları Cins ve Ebatları
Boru Cinsi Miktarı (m) Boru Cinsi Miktarı (m)
Ø 800 Çelik 7050 Ø 150 Pik 10689
Ø 700 Çelik 2810 Ø 125 Pik 8098
Ø 600 Çelik 3840 Ø 100 Pik 38299
Ø 500 Çelik 700 Ø 80 Pik 25531
Ø 500 A.Ç.B. 720 Ø 150 P.V.C. 250
Ø 400 A.Ç.B. 1400 Ø 125 P.V.C. 100
Ø 350 A.Ç.B. 700 Ø 100 P.V.C. 2440
Ø 350 Çelik 1100 Ø 80 P.V.C. 3184
Ø 300 Çelik 3120 Ø 75 P.V.C. 3891
Ø 300 Pik 2500 Ø 150 A.Ç.B. 660
Ø 250 Pik 3920 Ø 125 A.Ç.B. 4018
Ø 200 Çelik 340 Ø 100 A.Ç.B. 973
Ø 200 Pik 13754 Ø 1"-1/2 Polietilen 3195
Ø 175 Pik 700 --- ---
Toplam 143.989 m.
Kaynak: Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü Ekonomik ve Ticari Durum Raporu, 2000
L.1.2 Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi
Belediyemizin evsel atıksuları İller Bankası tarafından 1985 yılında ihale edilerek
şebeke yapımı tamamlanmıştır.
Şehrimize ana kollektör hattı olarak O 1200-1400 B boru olarak 7100 m O200-
1000 mm çapında B boru olarak 259.700 m, O 150 B boru olarak 140.000 m
kanalizasyon şebekesi döşenmiştir. Şehrimizin bütün kanalizasyon şebekesi Atıksu Arıtma
159

Tesisine ulaşmaktadır. Arıtma Tesisi faal olarak çalışmakta olup çıkan sular su kirliliği
yönetmeliği kriterlerine göre uygun olarak arıtma yapmaktadır. Arıtılan temizsu Filyos
Çayı’na deşarj edilmektedir.
Yağmur suyu şehrimizin engebeli bir arazi konumuna sahip olması nedeni ile
muhtelif derelerde birleşip şehrin içinden geçen Soğanlı Çayı, Araç Çayı ve Filyos Nehrine
deşarj olmaktadır. Şehrin içinde drenaj şebekeleri yapılmış olup bunların da yer yer Filyos
Çayına bağlantıları yapılmıştır. Yağmur sularının tekrar kullanımı için tesisimiz mevcut
değildir. İlimizin kanalizasyon yapımı çalışmaları 1985 yılında İller Bankası Genel
Müdürlüğü tarafından projelendirilmiş ve 1996 yılında kanalizasyon yapımına
başlanılmıştır. 1997 yılı sonu itibari ile kanalizasyon şebekesi % 97 oranında
tamamlanmıştır. Günümüzde şehir kanalizasyonu iki noktadan geçici olarak Filyos
Nehrine deşarj edilmektedir. Bu deşarj noktalarından biri Kayabaşı Mahallesinin
kanalizasyonu olup; Bahattin Gazi Köprüsü yanından deşarj edilmektedir. Bu kanalizasyon
yeni yapılacak köprüden askıdan geçerek kollektöre bağlanacaktır. Diğer deşarj noktası ise
arıtma tesisinin yapılmakta olduğu Kayacık Köyü’nün olduğu yerdir.
Kanalizasyon atıklarının arıtılacağı arıtma tesisimiz İller Bankası tarafından ihale
edilmiş olup inşaatına başlanmıştır. Arıtma tesisimiz 2021 yılına kadar olan nüfus artışına
göre projelendirilmiştir. Şu anda Karabük İlimizde atıksu miktarı 311,5 lt/sn.’dir. 2021
yılında ise yapılan hesaplara göre 375,00 lt/sn. olacağı düşünülmektedir. Tablo L.2’de
İlimiz kanalizasyon şebekesinde kullanılan boruların cins ve ebatları verilmiştir.
Tablo L.2 Kanalizasyon Şebekesinde Kullanılan Boruların Özellikleri
Boru Cinsi
Miktarı (m)
Ø 150 B. Boru 652
Ø 200 B. Boru 133.464
Ø 300 B. Boru 23.130
Ø 400 B. Boru 2.734
Ø 500 B. Boru 9.349
Ø 600 B. Boru 4.959
Ø 1000 B. Boru 4.857
Ø 1400 B. Boru 2.885
Toplam
182.030 m
Kaynak: Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü Ekonomik ve Ticari Durum Raporu, 2000
L.1.3. Yeşil Alanlar
Yeşil alanlar kentimizin nefes almasını sağlayan, iklimi dengeleyen, hava kirliliğini
azaltan, gürültüye perde oluşturan ve en önemlisi psikolojik olarak ferahlamamızı sağlayan
biz insanları rahatlatan önemli bir faktördür.
İlimiz Merkez ilçesindeki kişi başına düşen yeşil alan 1.5 m 2 , toplam yeşil alan ise
150.000 m 2 ’dir. Karabük Belediyesi buradan yola çıkarak İlimiz 5000 Evler Mahallesinde
10.000 m 2 ’lik bir alan üzerine fidanlık kurmuştur. Burada dış mekan ve iç mekan bitkileri,
yazlık ve kışlık çiçekler ve de çeşitli ağaç fidanları yetiştirilip kamu kurum ve kuruluşları
başta olmak üzere isteyen herkese hizmet vermektedir.
Ayrıca Belediyemizin başlatmış olduğu “Her Mahalleye Bir Park” kampanyası
çerçevesinde çocuk parkları açılacaktır. Günümüze kadar Karabük Belediye Başkanlığınca
oluşturulan yeşil alan miktarı 29.390 m 2 ’dir. Fidan dikimi çalışmalarında ise toplam 21.400
adet fidan dikimi yapılmıştır. Ağaç sökme ve dikme makinesi ile 500 adet gelişmiş çam
fidanı dikmek suretiyle Karabük’ün görünümünü değiştirmiştir. Ayrıca şehir merkezine 70
adet ithal ağaç dikilmiştir.
160

L.1.4. Elektrik İletim Hatları
Karabük İli Elektrifikasyon Haritası (1/20.000 ölçekli) Şekil L.1’de verilmiştir.
Şekil L.1 Karabük İli Elektrifikasyon Haritası (1/20.000)
Kaynak : KEDAŞ Karaelmas Elektrik Dağıtım A.Ş. Zonguldak, 2002
161

L.1.5. Doğal Gaz Boru Hatları
İlimizde doğal gaz bulunmamaktadır.
L.2. Ulaşım
L.2.1. Karayolları
L.2.1.1. Karayolları Genel
İlimizin komşu İller ile bağlantısı Güney yönünde Karadeniz ana yolu ve
Gerede’den TEM otoyoluna ve E–5 Karayoluna bağlıdır. Kuzeydoğusundan Bartın İline,
güneydoğusundan da Kastamonu İline bağlıdır. Batı yönünden Yenice Vadisini izleyen ve
yapım aşamasında olan yol ile de Yenice İlçemiz üzerinden Zonguldak İline bağlıdır.
İlimizden Türkiye’nin bütün İllerine her mevsimde ulaşım sağlanabilir. Ayrıca merkezin,
Safranbolu , Eflani ve Eskipazar İlçeleri ile olan bağlantısı yeterli olup; Yenice ve Ovacık
İlçeleriyle olan bağlantıyı sağlayan yolların yapımının %90’ı tamamlanmış olup,
çalışmalar devam etmektedir. Karabük İli Devlet Yolları YOGT (Yıllık Ortalama Günlük
Trafik Değerleri) şekil L.2’de verilmiştir.
Şekil L.2 2004 Yılı Karabük İli Devlet Yolları YOGT (Yıllık Ortalama Günlük Trafik Değerleri)
(1/25.000 ölçekli)
Kaynak : Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu
162

Türkiye’nin her yeri ile karayolu ulaşımı her mevsimde hiç aksamadan
yapılmaktadır. Ayrıca merkezin Safranbolu, Eflani ve Eskipazar ilçeleri ile olan bağlantısı
yeterlidir. Karabük İli devlet yolları ve il yolları olmak üzere mevcut yol uzunluğu 362
km.’dir. Karabük İli Yol Ağı Durumu Haritası Şekil L.3’te verilmiştir.
Karabük İlindeki yollarımızda 2004 yılı asfalt programında toplam 76,7 km. Asfalt
yapım ve onarımı gerçekleştirilmiştir.
Karabük İlinin Komşu İl ve İlçelerine Olan Uzaklıkları
Ankara : 217 km Safranbolu : 10 km.
İstanbul : 385 km Eskipazar : 35 km.
Çankırı : 195 km. Eflani : 48 km.
Kastamonu : 125 km. Ovacık : 37 km.
Zonguldak : 167 km. Yenice : 30 km.
Bolu : 132 km. Bartın : 87 km.
Şekil L.3 Karabük İli Yol Ağı Durumu Haritası (01.03.2005 tarihi itibari ile) (1/25.000 ölçekli)
Kaynak : Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu
163

L.2.1.2. Ulaşım Planlaması
İlimiz 107.000 nüfusa sahip olup; çevre ilçelerden gelen kişilerle bu sayı 150.000’e
ulaşmaktadır. Şehir merkezi ve mahallelere çalışan 11 adet özel halk otobüsü, 151 adet
minibüs ve 203 adet de taksi ile taşımacılık yapılmaktadır.
Yolcu taşıma sistemleri şehirlerarası otobüs seferleri ile yapılmaktadır. Ulaşım
ağının yanlış planlanması sonucu hava, su ve toprak kirliliği gibi olumsuzluklar
yaşanmaktadır. İlimizden yurdumuzun her köşesine her mevsimde ulaşım mümkündür.
İlimizde Ankara ve İstanbul’a sefer yapan 3 firma (Ulusoy Turizm, Güven Turizm ve
Metro Turizm) bulunmaktadır. Toplu taşımacılık en fazla belediye otobüsleri, minibüs ve
taksiler ile yapılmaktadır. İlimiz otobüs terminali günümüz koşullarında yetersiz olduğu
için yıkılarak yeni bir otobüs terminali yapımı tamamlanmış ve hizmete girmiştir.
İlçelerimizden Yenice’nin yolu yapım aşamasında olup; Ovacık İlçemizin de yolunun
bakıma ihtiyacı vardır.
L.2.1.3. Toplu Taşım Sistemleri
Tablo L.3 2000 Yılı Toplu Taşıma Araçları ile Taşınan Yolcu Sayıları
İstikamet Aylık Taşınan
Yolcu Sayısı
Yıllık Taşınan
Yolcu Sayısı
ANKARA 16.759 Kişi 201.108 Kişi
İSTANBUL 13.455 Kişi 161.460 Kişi
Kaynak: Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü Ekonomik ve Ticari Durum Raporu, 2000
İlimizde kent içi taşımacılıkta kullanılan 11 adet özel halk otobüsü, 6 adet belediye
otobüsü, 151 adet ticari minibüs, ilçelere ve köylere çalışan toplam 181 adet minibüs ile
gerçekleşmektedir.
İlimiz sınırları içersinde taşımacılıkta minibüs, belediye otobüsleri
kullanılmaktadır. İlimizin yerleşim alanının kısalığı nedeniyle istediğiniz yere çok kısa bir
sürede ulaşabilirsiniz. Toplu taşıma hizmetleri hava kirliliğini ve akaryakıt tüketimini
azaltması, ucuz olması gibi sebeplerden dolayı tercih edilmektedir. Toplu taşımda yıllık
olarak tüketilen yakıtların cins ve miktarları hakkında bilgi bulunmamaktadır.
2003 Yılı Taşıt-Km., Yolcu-Km., Ton-Km Değerleri :
Taşıt-km. değerleri
Otomobil-km. 671839
Otobüs-km. 61715
Kamyon-km. 268239
Treyler-km. 33777
Taşıt-km., Yolcu-km., Ton-km. değerleri
Taşıt-km. 1035570
Yolcu-km. 3426132
Ton-km. 2971472
Türkiye Geneline Oranı
Taşıt-km. %3
Yolcu-km. %3
Ton-km. %3
164

L.2.1.4. Kent İçi Yollar
İlimiz kent içi yolları imar planlarına göre yapılmış olup; şehir merkezindeki trafik
arterinin fazla olduğu yollar tek yönlü olarak kullanılmaktadır.
Şehir Merkezinde bulunan yollarımızın bazılarının bakımları halen devam etmekte
olup; büyük çoğunluğunda trafiğe yol verilmek suretiyle ulaşım hızlanmış olup trafik
kazalarının en az düzeye indirilmesi için çalışmalar devam etmektedir. Karabük İli Çevre
Koruma Vakfı elemanları ve trafik ekipleri yaptıkları trafik denetimlerde araçların egzoz
emisyon pullarının olup olmadığını tespit etmektedirler.
L.2.1.5. Araç Sayıları
Ulaşımı sağlayan ve yük taşımacılığı olarak kullanılan araçlar kamyon, kamyonet,
otobüs, minibüs ve otomobiller olarak karşımıza çıkmaktadır. İlimiz Merkezinde trafiğe
kayıtlı araç sayıları ve yük taşımacılığında kullanılan kamyonların sayıları ve de taşıdıkları
yük miktarlarını gösteren tablolar aşağıda verilmiştir.
Tablo L.4 2002, 2003, 2004 Yılları İlinizde Trafiğe Kayıtlı Motorlu Taşıtlar
YIL ARACIN CİNSİ ARAÇ SAYISI
Otomobil 17.530
Minibüs 1.720
Midibas ---
Otobüs 332
2002
Kamyon 2.177
Traktör 3.285
Kamyonet 2.326
Motorsiklet 1.177
Diğer 2.547
Toplam 31.094
Otomobil 16.819
Minibüs 1.504
Midibas ---
Otobüs 343
2003
Kamyon 1.772
Traktör 3.709
Kamyonet 2.866
Motorsiklet 1.148
Diğer 1.414
Toplam 29.575
Otomobil 17.293
Minibüs 1.537
Midibas ---
Otobüs 362
2004
Kamyon 1.753
Traktör 3.987
Kamyonet 3.302
Motorsiklet 1.198
Diğer 1.481
Toplam 30.913
Kaynak : Karabük İl Emniyet Müdürlüğü
165

L.2.2. Demiryolları
L.2.2.1. Kullanılan Raylı Sistemler
1934 yılında devlet demiryolları tarafından İlimizde ilk kez demiryolu hattının
açılmasıyla bir istasyon kurulmuş, 13 hanelik Öğlebeli Köyünün bir mahallesi olan
Karabük adı bu istasyona verilmiştir. Böylece devlet demiryolları haritasında Karabük adı
ilk kez resmen yer almış, çeltik tarlasından endüstri kentine doğru geçiş süreci başlamıştır.
Kentimiz sınırları içerisinde 107.5 km.’lik demiryolu hattı bulunmaktadır. Bu hat boyunca
iki Gar Müdürlüğü, dokuz istasyon şefliği yer almaktadır. Bunların dışında; demiryolu ile
seyahat eden yolcuların rahatı ve güvenliği için, demiryollarına ait tesislerin bakım, onarım
ve korunması amacıyla Depo Müdürlüğü, Ambar Müdürlüğü, Yol Atölye Müdürlüğü,
Haberleşme Şefliği, Kısım Hekimliği, TMİ Başdispeçerliği, Kısım 234 Şefliği, Kısım 241
Şefliği, Koruma ve Güvenlik Şefliği gibi birimler hizmet vermektedir.
İlimizde banliyö treni bulunmadığı için şehir içi yolcu taşımacılığı
yapılmamaktadır. Demiryolu taşımacılığı dizel makineler ile yapıldığından, kara nakil
araçlarının egzozlarından çıkan gazlar hava kirliliğine neden olmaktadır. Trenlerin geliş ve
gidişlerinde dizel makinelerin haliyle kendi özel gürültüsü de gürültü kirliliğine sebep
olmaktadır. 1996 yılında demiryolu ile giden yolcu sayısı 151.840 kişi olup; gelen yolcu
sayısı tespit edilememiştir. Demiryolu ile Karabük’ten yük miktarı (Ülkü İstasyonu dahil)
176.502 ton, Karabük’e gelen yük miktarı ise 2.381.347 tondur.
Karabük İlinin Çevre İl ve İlçelerine ve Olan Demiryolu Uzaklıkları
(Karabük Gardan adı geçen gar ve istasyonlara olan uzaklıklar) :
Karabük Gar’dan-Çankırı : (294+342)-(102+255) =192.087 km
Karabük Gar’dan-Kurşunlu : (294+342)-(169+678) =124.664 km
Karabük Gar’dan-Atkaracalar : (294+342)-(188+409) =105.933 km
Karabük Gar’dan-Çerkeş : (294+342)-(205+861) =088.481 km
Karabük Gar’dan-Orta İlçesi : (294+342)-(244+514) =049.828 km
Karabük Gar’dan-Eskipazar : (294+342)-(254+259) =040.083 km
Karabük Gar’dan-Zonguldak : (415+190)-(294+342) =120.848 km
Karabük Gar’dan-Çaycuma : (369+348)-(294+342) =075.006 km
Karabük Gar’dan-Gökçebey : (353+482)-(294+342) =059.140 km
L.2.2.2. Taşımacılıkta Demiryolları
2000 Yılında Trenle Taşınan Yük ve Yolcu Sayıları (Karabük ve Ülkü’ye Giden-
Gelen)
Giden Yük
Karabük’ten 828 vagon , 25400 ton
Ülkü’den
3049 vagon , 124221 ton
Gelen Yük
Karabük’e 1349 vagon , 50921 ton
Ülkü’ye
49653 vagon , 2516887 ton
Yolcu Sayısı
Giden Yolcu
Karabük’ten 248453 kişi
Ülkü’den
35 kişi
Gelen yolcu tespit edilemiyor.
166

Çalışan Tren Adeti (Gelen Giden Trenler)
Yolcu Trenleri Adeti : Karabük’e gelen ve giden ana hat (Karaelmas) treni =0365+0365
: Karabük’e gelen ve giden bölgesel trenler =2083+2083
Toplam =2448+2448
Toplam =4896 Adet
Toplam Yolcu Tren/km.si =351736
Yük Trenleri
Karabük ve Ülkü’ye Gelen Tren Adeti =2957
Karabük ve Ülkü’den Giden Tren Adeti =2808
Toplam Yük Treni Adeti =5765
Toplam Yük Tren/km.si =365548
2002 Yılı Yük ve Yolcu Taşıma Sayısı (Ülkü Gar Dahil)
Yolcu Taşıma Sayısı : 171.411 kişi/yıl
Yolcu Geliri
: 279.961.539.000 TL/yıl
Karabük’e Gelen Yük : 19.880 ton/yıl
Karabük’ten Giden Yük : 20.125 ton/yıl
Yük Geliri
: 685.545.750.000 TL/yıl
Yük Miktarı Ülkü’ye Gelen : 1.668.299 ton/yıl
Yük Miktarı Ülkü’den Giden : 13.177 ton/yıl
Yük Geliri
: 576.450.000.000 TL/yıl
2003 Yılında Yük ve Yolcu Taşıma Sayısı (Ülkü Gar Dahil)
Yolcu taşıma sayısı (İl içi) : 83.969 kişi/yıl
Yolcu geliri (İl içi) : 233.455.721.000 TL/yıl
Karabük’e gelen yük : 20.165 ton/yıl
Karabük’ten giden yük : 25.319 ton/yıl
Yük geliri : 1.098.331.500.000 TL/yıl
Yük miktarı Ülkü’den giden : 85.174 ton/yıl
Yük geliri : 29.228.048.700.000 TL/yıl
2004 Yılında Yük ve Yolcu Taşıma Sayısı (Ülkü Gar Dahil)
Yolcu taşıma sayısı (İl içi): 303.534 kişi/yıl
Yolcu geliri (İl içi): 330.968.800.000.-TL/yıl
Karabük’e gelen yük: 17.358 ton/yıl
Karabük’ten giden yük: 18.485 ton/yıl
Yük geliri: 78.760.500.000..-TL/yıl
Yük miktarı Ülkü’ye gelen: 2.028.311 ton/yıl
Yük miktarı Ülkü’den giden: 167.393 ton/yıl
Yük Geliri : 32.208.502.000.000.-TL/yıl
2004 yılı toplam anahat ve bölgesel tren yolcu sayısı
Anahat yolcu
Bölgesel tren yolcu
Genel toplam
: 3.964 kişi
: 198.491 kişi
: 202.455 kişi
167

L.2.3. Deniz, Göl, Nehir Taşımacılığı
L.2.3.1. Limanlar
Kardemir A.Ş. ile DLH arasında yapılan sözleşmeye göre, Kardemir A.Ş.
tarafından yap-iş-devlet modeline göre yapılacak olan Filyos Limanı 25.000.000 Ton/yıl
kapasiteli olacaktır. ÇED Raporunun alınmış, avan ve mühendislik çalışmaları
tamamlanmış, kara ve taş ocağı sondajları yapılmış olup, deniz sondajına başlanmıştır.
İmar planı ve tadilat çalışmaları devam etmektedir. Projeye katılacak olan yerli ve yabancı
firmalarla temasların devam ettiği, diğer taraftan liman sahasında kurulacak olan elektrik
santralı için firmalarla görüşmelerin yapıldığı belirtilmektedir.
L.2.3.2. Taşımacılık
İlimizin kıyı bağlantısı yoktur.
L.2.4. Havayolları
Kentimizi hava ulaşım ağına aldırabilmek için Ulaştırma Bakanlığı Demiryolları,
Limanlar ve Hava Meydanları Genel Müdürlüğünce, yer seçimi ve etüt çalışmaları
yapılmış; buna göre Karabük Havalimanı yeri için, kent merkezinin güneybatısında ve
yaklaşık 5 km. uzaklıktaki Dayıslar Köyü Mevkiinde projelendirilmiştir. 1100 m.
uzunlukta ve 30 m. genişlikteki pist ile taksirutu ve aprondan oluşan proje için 1997
yılında bir milyar TL. ödenek konularak yatırım programına alınmıştır. Kamulaştırma
projeleri inşaat aşamasındaki meydanlar kapsamında yer almaktadır.
L.3. Haberleşme
Karabük İl genelinde %70’in üzerinde telefon hatları yer altından geçirilmektedir.
L.4. İlin Plan Durumu
İlimiz ile ilgili Çevre Düzeni Planı bulunmamaktadır.
L.5. İldeki Baz İstasyonları
İlimiz sınırları içerisinde kurulu bulunan 10 kHz-60 GHz Frekans Bandında Çalışan
Sabit Telekomünikasyon Cihazlarından Kati Onay verilenler ;
*Aycell İletişim Hiz. A.Ş.
Kurtuluş Mah. Kurtuluş Cad. Güngör Sok. No:12 Karabük
*FM 89 Elekt. San. Tic. A.Ş.
Kayabaşı Yaylacık Mah. Karabük
*Cine 5 Filmcilik ve Yap. A.Ş.
Merkez/Karabük
*Yeni Dünya İletişim A.Ş.
Kayabaşı Merkez / Karabük
*Huzur Radyo ve TV A.Ş.
Kayabaşı Merkez / Karabük
*Kar Medya Yay. Tic. A.Ş.
168

Karabük Batı TV
*Satel Sabah Prod. A.Ş.
Kayabaşı Merkez / Karabük
*Göktuğ Eletronik Yay. A.Ş.
Kayabaşı Merkez / Karabük
*DTV Haber ve Görsel Yay. A.Ş.
Kayabaşı Merkez / Karabük
*Teleon Rek. Film. San. Tic. A.Ş.
Starmax TV Kayabaşı-Merkez / Karabük
*Karadeniz TV Yay. A.Ş.
Kanal 78 Kayabaşı Merkez / Karabük
*Eksen Dağ.Paz.ve Dış Tic. A.Ş.
Show TV Kayabaşı Merkez / Karabük
*Star TV Hizmetleri A.Ş.
Star TV Kayabaşı Merkez / Karabük
*Seza TV Hab. Yap. A.Ş.
Seza FM Kayabaşı Yaylacık Mevkii / Karabük
*Bizim Radyo TV Yay. Tic. A.Ş.
BRTV Kayabaşı Mevkii / Karabük
*Yeni Yay. Prod.Tel.San.Tic.A.Ş.
Yeni TV Kayabaşı Merkez / Karabük
*Samanyolu Yay. A.Ş.
STV Kayabaşı Merkez / Karabük
*Samanyolu Yay. Hiz. A.Ş.
Burç FM Kayabaşı Merkez / Karabük
*Kanal 6 Radyo ve TV Yay. Tic. A.Ş.
Kanal 6 Kayabaşı Merkez / Karabük
*Aycell İletişim Hiz. A.Ş.
Kılavuzlar Köyü Kayabaşı Mevkii 8. Pafta 1851 Parsel / Karabük
*Aycell İletişim Hiz. A.Ş.
Kayabaşı Mah. Yaylacık Mevkii Merkez / Karabük
*Meltem Radyo TV Yay. A.Ş.
Kayabaşı Mah. Yaylacık Mevkii / Karabük
*Meltem Radyo TV Yay. A.Ş.
Kayabaşı Mah. Yaylacık Mevkii / Karabük
*Telsim Mobil Telekom Hizm. A.Ş.
Gerede Karabük Kavşağı Kesişim Noktası / Karabük
*Telsim Mobil Telekom Hzm A.Ş.
Kurbantepe Mevkii Eski Radyo Ver. Yanı 12. Ada 2. parsel Eskipazar / Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Karabük Şehir Stdaı (Dr.Necmettin Şehyoğlu) / Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Yenimahalle Sadri Artunç Cad. Safranbolu TT Binası / Karabük
*Aycell İletişim Hiz. A.Ş.
Karabük İl Telekom Müd. Kılıçarslan Cad. / Karabük
*Aycell İletişim Hiz. A.Ş.
Sadri Artunç Cad. Belediye İş Merkezi Safranbolu / Karabük
*Aycell İletişim Hiz. A.Ş.
100. Yıl Mah. Güven Apt. No:84 / Karabük
*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.
169

Yenişehir Mah. Karabük İl Spor Müdürlüğü / Karabük
*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.
Bayırmah. Gökalp Cad. Çelik Apt. No:26 / Karabük
*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.
İkiyüzevler Alparslan Cad. Şirinevler Camii / Karabük
*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.
Safranbolu TT Binası / Karabük
*Aycell Haber. ve Paz. Hiz. A.Ş.
Yıldız Tepesi TRT Telsim Turkcell Kuleleri Yanı / Karabük
*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.
5000 Evler Su Deposu / Karabük
*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.
Esentepe Mah. Merkez Camii Üstü No:38 / Karabük
*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.
Safranbolu Belediye Mezarlığı / Karabük
*Yapım TV Programcılık A.Ş.
NTV Kayabaşı Merkez / Karabük
*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.
TV Vericileri Demir Çelik Üstü / Karabük
*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.
5000 Evler Mah. Merkez Su Deposu yanı / Karabük
*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.
Karakırıklar Mah. Yenice / Karabük
*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.
İmamköy Berberler Mevkii Belediye TV Vericileri / Karabük
*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.
Safranbolu TT Binası / Karabük
*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.
PTT Cad. No:21 / Karabük
*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.
Safranbolu Mezarlık Mevkii Safranbolu / Karabük
*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.
Türktelekom Karabük Başmüdürlüğü / Karabük
*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.
İkiyüzevler Orhangazi Cad. Çavuşoğlu Apt. No:7/11 Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Karşıyaka Sit. A/Blok 9. Yol No:70 Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Elmalı Bahçe Cumayanı Köyü Yolu / Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Karakırıklar Kuran Kursu Yanı / Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Kurbantepe Eski Radyo Vericileri Eskipazar / Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Öğlebeli Mah. Bahçelievler Cad. / Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Üç Çamlık Mezarlığı Su Deposu Yanı / Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Kurşunluk Mevkii Bayındır Köyü / Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
170

Esentepe Mevkii Ana Su Deposu Yanı / Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Akmeşe Mevkii Balıklar Kayası / Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Çevrikköprü Mevkii Köşeler / Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Karıt Köyü Girişi Karşısındaki Tarla Safranbolu / Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
R/L İstasyonu / Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Tabaklar Mah. Eflani / Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Su Deposu Yanı Ovacuma/ Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Kısıktepe TV Vericicleri Üstü Mermer Mah. / Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Keten Yukarıçiftlik Köyü / Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Merkez Mah. Çırakla Köyü / Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Hürriyet cad. No:100 Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Aile Mezarlığı Safranbolu / Karabük
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.
Karabük TT / Karabük
*Bizim Radyo TV yay. Tic. A.Ş.
Hürriyet Cad. Aydın Han No:104 Kat:4 Karabük
*Eko TV Yay. A.Ş.
CNN Türk TV Kayabaşı Merkez / Karabük
KAYNAKLAR :
Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü Ekonomik ve Ticari Durum Raporu, 2000
Karabük İlinin Yıllık Sanayi ve Ticari Durum Hakkındaki Rapor, 2002
Karabük İli Sanayi ve Ticari Durum Hakkında Rapor, 2003
Karabük Telekomünikasyon Kurumu
Karabük İl Yıllığı, 1999
Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü-Kastamonu
T.C. Devlet Demiryolları-Ankara
KEDAŞ Karaelmas Elektrik Dağıtım A.Ş. Zonguldak, 2002
Telekomünikasyon Kurumu Ankara Bölge Müdürlüğü
Karabük İl Emniyet Müdürlüğü
171

(M) . YERLEŞİM ALANLARI ve NÜFUS
M.1. Kentsel ve Kırsal Planlama
İmar planına esas teşkil eden ilk jeolojik etüd 1963 yılında yapılmış, 1980 yılında
revize edilen imar planında heyelan bölgelerinde gösterilen Yeşilmahalle ve Kurtuluş
Mahallesinde heyelan sınırlarının kesin tespiti istenmiş, 1983 yılında imar planına esas
teşkil eden jeolojik etüd raporu düzenlenmiştir.
Doğal Afet Konusu ve Şehircilikle İlgili Rapor :
-İller Bankası Genel Müdürlüğü İmar Planlama Dairesi Başkanlığı’nca 1983 yılında imar
planına esas teşkil eden jeolojik etüd raporu düzenlenmiştir. 1988 yılında yine İller
Bankası tarafından “Bir Kısım Yapı Yasaklı Alana Ait Jeolojik Etüd Raporu tanzim
edilmiştir. İmar planının hazırlanmasına esas teşkil eden bu raporda arazi kullanımı dört
ana gruba ayrılmıştır.
1-Yapılaşmaya Elverişsiz Alanlar :
Aktif ve potansiyel heyelan alanları olup, iskan dışı bırakılması istenmiştir.
2-Sondaj yapılması önerilen ve ayrıntılı etüd gerektiren alanlar
3-Koşullu yerleşime açılabilecek alanlar; 1983 tarihli raporda kısıtlama getirilen
alanların bir bölümü için, tedbirlerle kullanım koşulu getirilmiştir.
4-Yapı Yasaklı Alanlar :
Topoğrafik eğimi fazla olan sahalar ki önemli bölümü iskan edilmiş bulunan bu
sahalarla bir tehlike görülmemektedir. Mevcut yapıların muhafaza edilmesi, yeni
yapılaşmaya müsaade edilmemesi önerisi getirilmiştir. Fakat, bununla beraber raporda
“genelde uygunluk sondajla saptanırsa yapılaşma mümkün olabilir” denilmektedir.
Afetle İlgili Verilmiş Jeolojik Raporların İmar Planı ile Olan İlişkisi
Raporda, şehrin afet durumu detaylı anlatılmış, heyelanların kapladığı alanlar
boyutlarıyla verilmiş, sonraki raporlara ve hazırlanan imar planlarına esas teşkil etmiştir.
İmar planının hazırlanması ile jeolojik raporlar arasındaki ilişkiye bakıldığında, imar
planında jeolojik rapordaki heyelanlı veya muhtemel heyelanlı saha sınırlarının
genişletilerek aktarıldığı görülmüştür.Bu nedenle, imar planında olduğundan daha fazla
alanların koşullu arazi kullanımına veya sakıncalı alana bırakıldığı kanaatına varılmıştır.
İmar planının düzenlenmesinde şehircilikle ilgili jeolojik raporlar dikkate alınmış, afet
konusundaki tavsiyelere uyularak koşullu arazi kullanımı ve sakıncalı alanlar tari
edilmiştir.
1-Yapılaşmaya elverişli olmayan alanlar : Bu alanlar, aktif heyelanlı sahalar ile muhtemel
heyelanlı sahaları kapsar durumdadır. Bu sahalara kesin yapı yasağı getirilmiştir.
2-Ayrıntılı etüd gerektiren alanlar : Bu sahaların kullanılabilmesi için, sondajlı-jeoteknik
araştırmaların yapılması öngörülmüştür.
3-Koşullu yerleşime açılacak alanlar : Bu sahaların kullanımında sondajlı temel etüdlerinin
yapılması şartı getirilmiştir.
4-Yapı Yasaklı Alanlar : İmar planında bu sahalar, sahadaki konutların muktesep hakları
olup, olduğu gibi korunabilecekleri, yeniden yapılaşmaya izin verilmemesi şeklinde
yasaklama getirilmiştir.
172

M.1.1. Kentsel Alanlar
M.1.1.1. Doğal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri
Karabük’ün topoğrafik yapısı ve ülkemizin en büyük ağır sanayi tesislerinden birisi
olan Kardemir A.Ş.’nin bulunduğu mevkii itibari ile kentsel gelişim şehir merkezine yakın
yerlerde gerçekleşmiştir.
M.1.1.2. Kentsel Büyüme Deseni
Karabük İli çevresi az eğimli ve engebeli olup etrafındaki tepeler vadilerle
birbirinden ayrılmıştır. Yerleşik alan genel olarak düz olan kesimlerde yağ lekesi şeklinde
gelişme göstermiştir. Düşük eğimlerde yer alan kullanım alanları, gelişme alanlarının
azalması sonucu meyilli alanlara da atlamıştır. Ağır sanayi kenti Karabük, Yenişehir ve
fabrika planlanırken serbest şartlarda oluşabilecek Karabük şehir planı da yabancı bir
uzmana çizdirilmiş ve 1950 yılına kadar bu plana uyulmuştur. 1937-1970 yılları arasında
kent büyük bir hızla büyümüş ve daha önce yapılan şehir planı uygulanamaz hale gelmiştir.
1995 yılında İl olması ile demir sektöründen tekstil ve tarım sektörüne doğru ilgi artmaya
başlamıştır.
M.1.1.3. Planlı Kentsel Gelişme Alanları
İlimiz Karabük Demir Çelik İşletmelerinin kurulması sonucu Türkiye’nin çeşitli
illerinden İlimize gelen vatandaşların buraya yerleşmesi ile kozmopolit bir yapıya sahip bir
olmuş ve her geçen gün sanayinin gelişmesiyle birlikte gerek köyden şehre, gerekse dış
göç alımı nedeni ile her geçen gün nüfusu artış gösteren bir yerleşim alanı hüviyetine
bürünmüştür. Nüfus arttıkça konut talebi artmış üretilen konutlar ihtiyaca cevap vermekte
zorluklar yaşamıştır. Bunun sonucu da kentimizin düzensiz ve çarpık kentleşmesi
sonucunu doğurmuştur. Ev, arsa ve bunun gibi gayrimenkul fiyatları da her geçen gün
hızla artmaktadır.
M.1.1.4. Kentsel Alanlarda Yoğunluk
Konu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.
M.1.1.5. Kentsel Yenileme Alanları
Konu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.
M.1.1.6. Endüstri Alanları Yer Seçimi
“Sanayi ve Teknoloji” konu başlığı altında incelenmiştir.
M.1.1.7. Tarihi, Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar
“Turizm” başlığı altında incelenmiştir.
173

M.1.2. Kırsal Alanlar
M.1.2.1 Kırsal Yerleşme Deseni
Karabük İli kırsal alan kullanımı ;
Tarım Alanı %22,4
Çayır ve Mera %13
Tarım Dışı Arazi %4,5
Orman ve Fundalık %60
M.1.2.2. Arazi Mülkiyeti
Kentte büyük araziler tahsisli kamu arazileridir. Büyük arazi sahibi kuruluşlar
arasında Kardemir, D.D.Y. ve Orman İşletmesi gelmektedir. Kent çevresindeki hazine
arazisi ise gerçekte orman arazisidir.
M.2. Alt Yapı
Bu konu ile ilgili bilgiler “Ulaşım ve Altyapı” başlığı altında incelenmiştir.
M.3. Binalar ve Yapı Çeşitleri
M.3.1. Kamu Binaları
Karabük şehir merkezi içerisinde yer alan kamu kurum ve kuruluşlarına ait binalar
merkezi yerleşimin değişik muhitlerine dağılmış durumdadır. Merkezi Hükümet Konağı;
Valilik, Milli Eğitim, Tapu Sicil, Nüfus, Sanayi ve Ticaret, Bayındırlık ve İskan,
Çevre ve Orman, Tapu Kadastro, Sivil Savunma, Kültür ve Turizm Müdürlüklerini
bünyesinde içermektedir. Adliye binası ve Defterdarlık binası inşaatı tamamlanmış olup,
geçiş yapılmıştır. Belediye Binası, bütün birimleri bünyesinde bulundurup merkezi
yerleşimde yer almaktadır.
M.3.2. Okullar
Tablo M.1 1998-1999 Eğitim Öğretim Yılı Mesleki Teknik ve Genel Lise İstatistikleri
Okul Sayısı Öğrenci Sayısı Öğretmen Sayısı
İLÇESİ Şehir Köy Toplam Şehir Köy Toplam Şehir Köy Toplam
MERKEZ 11 11 6018 6018 557 554
EFLANİ 1 1 95 95 13 13
ESKİPAZAR 1 1 455 455 45 45
OVACIK 1 1 51 51 15 15
SAFRANBOLU 6 6 1474 205 205
YENİCE 1 2 442 88 530 35 13 48
TOPLAM 21 22 8535 88 8623 867 13 880
Kaynak: Karabük İl Yıllığı, 1999
174

Tablo M.2 İlköğretim-Ortaöğretim İl Geneli (1998-1999)
Okul Sayısı Öğrenci Sayısı Öğretmen Sayısı
İLÇESİ Şehir Köy Toplam Şehir Köy Toplam Şehir Köy Toplam
MERKEZ 42 8 50 21584 751 22335 1330 58 1388
EFLANİ 3 16 19 1202 475 1677 68 29 97
ESKİPAZAR 10 2360 389 2749 151 32 183
OVACIK 315 140 455 28 10 38
SAFRANBOLU 17 9 26 6315 1084 7399 430 64 494
YENİCE 16 55 876 431 130 92 222
TOPLAM 6 55 131 34331 4715 39046 2137 285 2422
Kaynak: Karabük İl Yıllığı,1999
Tablo M.3 Yatılı Bölge Okulları Öğrenci ve Öğretmen Sayısı (1999)
Yatılı İlköğretim Okulları Öğrenci ve Öğretmen Sayısı
İlçesi Okul Sayısı Öğrenci Sayısı Öğretmen Sayısı Yat. Öğr. Sayısı Urt. Kap.
Top.
Top.
Top.
Eflani 1 397 29 318 336
Eskipazar 1 623 41 201 520
Yenice 1 238 22 139 520
Ovacık 1 Devam ediyor 0 200
Toplam 4 1258 92 658 1576
Kaynak: Karabük İl Yıllığı,1999
Tablo M.4 2003-2004 Eğitim Öğretim Yılı Karabük İli İlköğretim Okulu İstatistikleri (Okulöncesi dahil)
Öğrenci Sayısı
İlçe Adı Yerleşim
KURUM ADI
Derslik Öğrenci Erk. Kız Top.
Yeri
Sayısı Kapasitesi
Merkez Şehir Anayasa İlköğretim Okulu 10 300 492 454 946
Merkez Şehir Aydınlıkevler İlköğretim Okulu 9 270 171 172 343
Merkez Şehir Besbınevler Ömer Lütfi Özaytaç İlköğ Ok. 9 270 212 166 378
Merkez Şehir Beşbinevler Şh.Cevdet Çay İlköğretim Ok. 11 330 132 137 269
Merkez Şehir Celık Is İlköğretim Okulu 10 300 244 203 447
Merkez Şehir Cumhuriyet İlköğretim Okulu 10 300 106 85 191
Merkez Şehir Çamkent İlköğretim Okulu 15 450 197 216 413
Merkez Şehir Demır Celık İlköğretim Okulu 7 210 172 206 378
Merkez Şehir Demır Celık 50.yıl İlköğretim Okulu 10 300 109 102 211
Merkez Şehir Esentepe İlköğretim Okulu 15 450 331 289 620
Merkez Şehir Fevzi Çakmak İlköğretim Okulu 11 330 441 405 846
Merkez Şehir Gazi Mustafa Kemal İlköğretim Okulu 13 390 343 261 604
Merkez Şehir Kartaltepe İlköğretim Okulu 12 360 181 189 370
Merkez Şehir Kayabası İlköğretim Okulu 15 450 307 269 576
Merkez Şehir Kazım Karabekir İlköğretim Okulu 18 540 151 140 291
Merkez Şehir Kurtulus İlköğretim Okulu 12 360 301 258 559
Merkez Şehir Kurtuluş Namık Kemal İlköğretim Okulu 8 240 126 130 256
Merkez Şehir Mehmet Akif İlköğretim Okulu 10 300 216 204 420
Merkez Şehir Merkez Atatürk İlköğretim Okulu 11 330 236 183 419
Merkez Şehir Mimar Sinan İlköğretim Okulu 11 330 255 182 437
Merkez Şehir Öglebelı Şehit Nazif Topsakal İlköğ Okulu 12 360 136 105 241
Merkez Şehir Sırınevler İlköğretim Okulu 9 270 264 286 550
Merkez Şehir Şehit Adem Yavru İlköğretim Okulu 12 360 384 350 734
Merkez Şehir Şehit Mehmet Dinçel İlköğretim Okulu 21 630 561 556 1117
Merkez Şehir Şehit Nurettin Seki İlköğretim Okulu 8 240 93 117 210
Merkez Şehir Şehit Şendoğan Topçu İlköğretim Okulu 0 0 0 0 0
175

Merkez Şehir Yenısehır İlköğretim Okulu 10 300 323 250 573
Merkez Şehir Yenisehir Atatürk İlköğretim Okulu 15 450 426 412 838
Merkez Şehir Yunus Emre İlköğretim Okulu 20 600 245 263 508
Merkez Şehir TED Karabük Koleji Vakfı Özel İlköğ Ok. 10 300 71 83 154
Merkez Köy Bulak Resıt Mentesoglu İlköğretim Okulu 10 300 48 7 55
Merkez Köy Cumayanı Armagan İlköğretim Okulu 1 30 7 7 14
Merkez Köy Cumayanı İlköğretim Okulu 5 150 184 161 345
Merkez Köy Kapullu Vali Nafiz Kayalı İlköğr. Okulu 16 480 140 167 307
Merkez Köy Kayacık Cay İlköğretim Okulu 4 120 24 17 41
Merkez Köy Kılavuzlar İlköğretim Okulu 3 90 8 8 16
İLÇE TOPLAMI 383 11490 7637 7040 14677
Eflani Şehir Atatürk İlköğretim Okulu 16 480 210 243 453
Eflani Şehir Avni Akyol Yatılı İlköğretim Bölge Okulu 12 360 116 95 211
Eflani Şehir Şehit Ali Şen Korkut İlköğretim Okulu 18 540 222 238 460
Eflani Köy Şehit Yaşar Semerci İlköğretim Okulu 8 240 105 65 170
İLÇE TOPLAMI 54 1620 653 641 1294
Eskipazar Şehir Eskipazar 60.Yıl Vali N.Kayalı İlköğ Ok. 18 540 392 386 778
Eskipazar Şehir Şehit Cafer Demirhan İlköğretim Okulu 8 240 93 92 185
Eskipazar Şehir Şehit İsa Eken İlköğretim Okulu 10 300 94 79 173
Eskipazar Şehir 100.Yil Yatılı İlköğretim Bölge Okulu 14 420 167 136 303
Eskipazar Köy Gazi İlköğretim Okulu 8 62 61 123
Eskipazar Köy Hamamlı İlköğretim Okulu 2 5 5 10
Eskipazar Köy Hanköy Yörük Üçevler İlköğretim Okulu 8 240 69 61 130
İLÇE TOPLAMI 67 2010 871 820 1691
Ovacık Şehir Şehit Cemalettin Karagözoğlu İlköğr.Ok. 12 360 68 78 146
Ovacık Şehir Ovacık Yatılı İlköğretim Bölge Okulu 9 270 82 62 144
İLÇE TOPLAMI 21 630 150 140 290
Safranbolu Şehir Bağlar Şehit Atilla Bodur İlköğr.Ok. 13 390 267 231 498
Safranbolu Şehir Cumhuriyet İlköğretim Okulu 6 180 49 37 86
Safranbolu Şehir Emek İlköğretim Okulu 13 390 485 358 843
Safranbolu Şehir Harmanlar 60.Yıl İlköğretim Okulu 9 270 79 95 174
Safranbolu Şehir İnönü İlköğretim Okulu 4 120 84 70 154
Safranbolu Şehir Kalealtı İlköğretim Okulu 9 270 215 190 405
Safranbolu Şehir Kırkılle İlköğretim Okulu 8 240 51 64 115
Safranbolu Şehir Mısakı Milli İlköğretim Okulu 21 630 212 195 407
Safranbolu Şehir Şehit Mustafa Arık İlköğretim Okulu 11 330 65 42 107
Safranbolu Şehir Ünsal Tülbentçi İlköğretim Okulu 10 300 332 290 622
Safranbolu Şehir Zatı Agar İlköğretim Okulu 13 390 384 317 701
Safranbolu Köy Bostanbuku İlköğretim Okulu 11 330 129 135 264
Safranbolu Köy Konarı Şehit Halil Gözlemeci İlköğ. Okulu 8 240 100 74 174
Safranbolu Köy Nebıoglu İlköğretim Okulu 8 240 44 59 103
Safranbolu Köy Ovacuma İlköğretim Okulu 16 480 204 209 413
Safranbolu Köy Yazikoy İlköğretim Okulu 9 270 83 69 152
Safranbolu Köy Safran Koleji İlköğretim Okulu 15 450 94 65 159
İLÇE TOPLAMI 184 5520 2877 2500 5377
Yenice Şehir Atatürk İlköğretim Okulu 6 180 43 50 93
Yenice Şehir İsmetpaşa İlköğretim Okulu 6 180 40 42 82
Yenice Şehir Kalaycılar İlköğretim Okulu 6 180 65 68 133
Yenice Şehir Ozal Mah İlköğretim Okulu 9 270 91 90 181
Yenice Şehir Ülkü İlköğretim Okulu 14 420 422 371 793
Yenice Şehir 75.Yıl Yatılı İlköğretim Bölge Okulu 27 810 251 249 500
Yenice Köy Akmanlar İlköğretim Okulu 2 60 33 21 54
Yenice Köy Değirmenyanı Erfeyli İlköğretim Okulu 1 30 8 10 18
Yenice Köy Değirmenyanı İlköğretim Okulu 2 60 19 20 39
Yenice Köy Güney İlköğretim Okulu 9 270 85 67 152
Yenice Köy Hisar Koyıcı İlköğretim Okulu 3 90 7 4 11
Yenice Köy Saray Köyü İlköğretim Okulu 8 240 87 98 185
Yenice Köy Satuk Balikisik İlköğretim Okulu 10 300 113 95 208
176

Yenice Köy Şirinköy İlköğretim Okulu 8 240 134 123 257
Yenice Köy Yamac 2 İlköğretim Okulu 2 60 12 15 27
Yenice Köy Yamaç Yukarı Mah.İlköğretim Okulu 2 60 12 15 27
Yenice Köy Yortan Pazarı llköğretim Okulu 19 570 224 214 438
İLÇE TOPLAMI 134 4020 1643 1542 3185
İL GENEL TOPLAMI 843 25290 13831 12683 26514
Kaynak : Karabük İl Milli Eğitim Müdürlüğü
Tablo M.5 2003-2004 Eğitim Öğretim Yılı Ortaöğretim İstatistikleri
Öğrenci Sayısı
İlçe Adı KURUM ADI Derslik Öğrenci Erk. Kız Top.
Sayısı Kapasitesi
Merkez Demirçelik Lisesi 35 1050 594 615 1209
Merkez Fevzi Cakmak Lisesi 21 630 265 328 593
Merkez Karabük Cumhuriyet Lisesi 21 630 376 376 752
Merkez Mustafa Yazıcı Lisesi 25 750 330 405 735
Merkez 75.Yıl Karabük Anadolu Lisesi 24 720 283 274 557
Merkez Anadolu Meslek ve Meslek Lisesi 21 630 82 419 501
Merkez Karabük Anadolu Öğretmen Lisesi 12 360 132 96 228
Merkez Anadolu Teknik Lise A.M.L. Tek.L.ve E.M.L. 30 900 842 1 843
Merkez İmam Hatip Lisesi ve Anadolu İ.H.L. 21 630 270 210 480
Merkez Ticaret Meslek Lisesi ve Anadolu Tic.M.lis 20 600 297 138 435
Merkez TED Koleji Vakfı Lisesi 15 450 44 53 97
Merkez Sağlık Meslek Lisesi 6 180 0 161 161
İLÇE TOPLAMI 251 7530 3515 3076 6591
Eflani Eflani Çok Programlı Lisesi 8 240 120 56 176
Eskipazar Eskipazar Çok Programlı Lise 25 750 289 211 500
Ovacık Ovacık Şehit Mustafa Kızılkaya Lisesi 4 120 22 20 42
Safranbolu Safranbolu Lisesi 21 630 414 411 825
Safranbolu Anadolu Lisesi 13 390 152 143 295
Safranbolu Türk Telekom Çok Programlı Lisesi(Ovacuma)
Safranbolu Safranbolu Endüstri Meslek Lisesi 9 270 155 0 155
Safranbolu Safranbolu İmam Hatip Lisesi 12 360 41 39 80
Safranbolu Kız Meslek Lisesi ve Anadolu Meslek Lisesi 10 300 73 174 247
Safranbolu Safranbolu Ticaret Meslek Lisesi 5 150 89 48 137
Safranbolu Safranbolu İMKB An.Güz.Sanatlar Lisesi 9 270 24 31 55
Safranbolu Safranbolu Sağlık Meslek Lisesi 5 150 42 81 123
İLÇE TOPLAMI 89 2670 1034 947 1981
Yenice Yortanpazari Lisesi 15 450 70 55 125
Yenice Yenice Çok Programlı Lisesi 24 720 337 273 610
İLÇE TOPLAMI 39 1170 407 328 735
İL GENEL TOPLAMI 416 12480 5387 4638 10025
Kaynak : Karabük İl Milli Eğitim Müdürlüğü
İlçesi
Tablo M.6 2003-2004 Eğitim Öğretim Yılı Pansiyonu Olan Okullar
Okulun Adı
Merkez Anadolu İmam
Hatip ve İmam
Hatip Lisesi
E.Pazar Eskipazar Çok
Programlı
Lisesi
Gündüzlü Öğrenci Yatılı Öğrenci Toplam Öğr. Kapasitesi Derslik
Sayısı
E K Top. E K Top. E K Top.
57 167 224 200 0 200 257 167 424 200 20
261 210 471 53 0 53 314 210 524 150 28
Kaynak : Karabük İl Milli Eğitim Müdürlüğü
177

Tablo M.7 2003-2004 Eğitim Öğretim Yılı Yatılı İİköğretim Bölge Okulları
İlçesi
Okulun adı
Öğretmen
Sayısı
Gündüzlü
Öğrenci
Yatılı Öğrenci Toplam Öğrenci
E K Top E K Top E K Top.
Kapasitesi
Derslik
Sayısı
Lojman
Sayısı
Eflani Avni Akyol YİBO 20 2 1 3 143 101 244 145 102 247 336 12 16
Eskipazar 100. Yıl YİBO 24 40 36 76 149 102 251 189 138 327 376 15 28
Ovacık Ovacık YİBO 8 4 1 5 101 80 181 105 81 186 200 9 20
Yenice Yenice 75. Yıl YİBO 29 139 159 298 135 148 283 274 307 581 342 25 11
Toplam 81 185 197 382 528 431 959 713 628 1341 1254 61 75
Kaynak : Karabük İl Milli Eğitim Müdürlüğü
2004-2005 eğitim-öğretim yılında ;
Yurt Kapasitesi
Eflani, Avni Akyol Yatılı İlköğretim Bölge Okulu 252
Eskipazar, 100. Yıl Yatılı İlköğretim Bölge Okulu 376
Ovacık, Ovacık Yatılı İlköğretim Bölge Okulu 200
Yenice, 75. Yıl Yatılı İlköğretim Bölge Okulu 342
Merkez, İmam Hatip Lisesi ve Anadolu İ.H.L. 200
Tablo M.8 ZKÜ Karabük Teknik Eğitim Fakültesi 2004-2005 Eğitim-Öğretim Yılı
Programlara Göre Öğrenci Sayıları
Bölüm veya Program Adı Erkek Bayan Toplam
Döküm Öğretmenliği 107 4 111
Metal Öğretmenliği 192 2 194
Otomotiv Öğretmenliği 164 2 166
Tasarım ve Konstrüksiyon Öğretmenliği 123 44 167
Tesisat Öğretmenliği 150 3 153
Enerji Öğretmenliği 1 0 1
Metal Öğretmenliği (II.öğretim) 146 3 149
Tasarım ve Konstrüksiyon Öğretmenliği (II.öğretim) 114 32 146
Otomotiv Öğretmenliği (II.öğretim) 151 0 151
Tesisat Öğretmenliği (II.öğretim) 145 4 149
Bilgisayar Öğretmenliği 61 28 89
Talaşlı Üretim Öğretmenliği 125 2 127
Mobilya ve Dekorasyon Öğretmenliği 89 8 97
TOPLAM 1700
Kaynak : ZKÜ Karabük Teknik Eğitim Fakültesi
Tablo M.9 ZKÜ Fethi Toker Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi 2004-2005
Eğitim-Öğretim Yılı Bölümlere Göre Öğrenci Sayıları
Bölüm veya Program Adı Erkek Bayan Toplam
Mimarlık 27 27 54
TOPLAM 54
Kaynak : ZKÜ Karabük Teknik Eğitim Fakültesi
Tablo M.10 ZKÜ Safranbolu Meslek Yüksekokulu 2004-2005 Eğitim-Öğretim Yılı
Programlara Göre Öğrenci Sayıları
Bölüm veya Program Adı Erkek Bayan Toplam
Bilgisayar Destekli Muhasebe 1 1 2
Geleneksel El Sanatları 3 76 79
Mobilya ve Dekorasyon 98 5 103
Moda ve Konfeksiyon 0 4 4
Restorasyon 29 59 88
Restorasyon (II.öğretim) 20 33 53
Turizm Rehberliği 58 101 159
Turizm Rehberliği 36 73 109
Turizm Otelcilik 43 22 65
178

Turizm Otelcilik (II.öğretim) 32 15 47
İşletmecilik 3 3 6
Muhasebe 63 72 135
Muhasebe (II.öğretim) 69 26 95
Geleneksel El Sanatları (II.öğretim) 10 34 44
Turizm ve Otel İşletmeciliği 71 77 148
Turizm ve Otel İşletmeciliği (II.öğretim) 59 58 117
Tekstil 8 97 105
İşletme 78 50 128
TOPLAM 1487
Kaynak : ZKÜ Karabük Teknik Eğitim Fakültesi
Tablo M.11 ZKÜ Karabük Meslek Yüksekokulu 2004-2005 Eğitim-Öğretim Yılı
Bölümlere Göre Öğrenci Sayıları
Bölüm veya Program Adı Erkek Bayan Toplam
Bilgisayar Destekli Tasarım 16 4 20
Bilgisayar Teknoloji ve Programlama 38 33 71
Otomotiv 67 0 67
İklimlendirme ve Soğutma 48 1 49
Makine 57 0 57
Bilgisayar Teknoloji ve Programlama (II.öğretim) 24 16 40
Makine (II.öğretim) 36 1 37
Bilgisayar Teknoloji ve Programlama 23 11 34
Muhasebe (II.öğretim) 31 26 57
Elektrik (II.öğretim) 109 1 110
Endüstriyel Elektronik (II.öğretim) 65 2 67
Makine (II.öğretim) 110 3 113
Döküm (II.öğretim) 8 0 8
TOPLAM 730
Kaynak : ZKÜ Karabük Teknik Eğitim Fakültesi
Karabük Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü öğretim üyesi bulunamaması
nedeniyle açılamamıştır.
M.3.3. Hastaneler ve Sağlık Tesisleri
İlimizde hizmet veren sağlık kuruluşlarına ait bilgiler aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo M.12 2003 Yılı Sağlık Kurumlarının Dağılımı
SAĞLIK KURULUŞUNUN ADI SAYISI
MERKEZ İLÇE Devlet Hastanesi 1
Doğum ve Çocuk Bakım Evi 1
S.S.K. Hastanesi 1
Özel Vatan Hastanesi 1
AÇS-AP Merkezi 2
Verem Savaş Dispanseri 1
Sağlık Ocağı 11
SAFRANBOLU Devlet Hastanesi 1
Sağlık Ocağı 7
AÇS-AP Merkezi 1
YENİCE Devlet Hastanesi 1
Sağlık Ocağı 6
EFLANİ Sağlık Ocağı 3
ESKİPAZAR
Devlet Hastanesi 1
Sağlık Ocağı 2
OVACIK Sağlık Ocağı 2
Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
179

M.3.4. Sosyal ve Kültürel Tesisler
Karabük İlinde sosyal amaçlı olarak 2 kapalı sinema, 1 stadyum, spor tesisleri
(Merkez spor salonu, 100. Yılı spor salonu, Onur futbol sahası, semt ve ilçe sahaları)
bulunmaktadır. Kültür yönüyle sahip olduğu tesisler içerisinde Belediye Kütüphanesi ve İl
Halk Kütüphanesi, Halk Eğitim Merkezi, eğitim öğretim dalında hizmet veren Zonguldak
Karaelmas Üniversitesi Karabük Teknik Eğitim Fakültesi, Safranbolu Meslek
Yüksekokulu ve Karabük Sağlık Meslek Yüksekokulu bulunmaktadır.
M.3.5. Endüstriyel Yapılar
Karabük İli yerleşim alanı içerisinde endüstri alanında hizmet veren tesis ve yapılar
“Sanayi ve Teknoloji” başlığı altında verilmiştir.
M.3.6. Göçer ve Hareketli Barınaklar
Konu başlığı altında İl içerisinde yerleşim bulunmamaktadır.
M.3.7. Otel-Motel ve Turizm Amaçlı Diğer Yapılar
Konu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.
M.3.8. Bürolar ve Dükkanlar
İlimiz merkezde 9.511 ticarethane, işyeri bulunmaktadır.
M.3.9. Kırsal Alanda Yapılaşma
Karabük İlinde, eski ve düzensiz konut alanları bir çok yerde çok katlı ve düzenli
konut yapılarıyla iç içedir. Yenişehir ve Şirinevler Mahallelerinde beş katlı dahil çok katlı
yapılar ve tek katlı planlı lojman alanları yer almaktadır. Hazine arazisi üzerinde
planlanarak yapılan 5000 Evler, büyük ölçekte plan koşullarına uygun olarak ve gerekli
donanımı sağlanarak gerçekleşmiştir. Merkez mahallelerde daha fazla olmak üzere tüm
yerleşme ölçeğinde çok katlı konut yapılaşması çoğalmıştır.
Karabük’te plan özellikleri bakımından modern şehircilik modeline uyan yerleşme
ünitesi Yenişehir Mahallesi, Kardemir Sosyal tesisleriyle lojmanlarının yer aldığı bir
yerleşme sahasıdır. Yerleşme planı içinde yeterince yer ayrılmış, mimari estetiğe dikkat
edilmiş, cadde ve sokak şebekesi son derece dikkatli planlanmıştır. Karabük’te yerleşme
düzeni içinde farklı plan özellikleri gösteren yerleşme ünitelerine bakıldığında farklılıklarla
karşılaşılır. Cadde ve sokakları plansız, dolambaçlı, yoğun yapılaşmanın olduğu, mimari
estetiğin olmadığı yerleşmeler de Karabük’te bulunmaktadır.
M.3.10. Yerel Mimari Özellikler
Kent içerisinde geleneksel konut türleri yerini yeni teknolojiyle inşa edilen
konutlara bırakmıştır. Eski konutlarda düzensiz olan ıslak hacimler betonarme olarak yeni
inşaa edilen yapılarda düzenli bir şekilde gerçekleşmektedir.
Safranbolu İlçesi sahip olduğu tarihi mimarinin yoğunlaştığı Çarşı kesimi ve yeni
yapılaşmadaki yoğunlaşmadaki mimari özellikler ile farklılık gösterir.
180

M.3.11. Bina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller
Bina yapımında; kum, çakıl, taş, mıcır, çimento, kireç vb. materyaller
kullanılmaktadır.
M.4. Sosyo-Ekonomik Yapı
M.4.1. İş Alanları ve İşsizlik
2003 Yılı itibari ile genel toplam :
Meslekli erkek 1029
Mesleksiz erkek 404
Meslekli bayan 125
Mesleksiz bayan 44
Tablo M.13 2002 Yılı Başvuru ve İşe Yerleştirme Sayısının Tahsil Dağılımları
Başvuru Sayısı İşe Yerleştirme Sayısı
Öğrenim Durumu Erkek Kadın Erkek Kadın
Okuma Yazma Bilmeyen --- 1 3 ---
Okur Yazar 3 --- --- ---
İlkokul Mezunu 470 29 300 8
Ortaokul Mezunu 202 13 15 1
Lise Mezunu 81 15 8 4
Lise dengi mezunu 76 24 7 1
Sanat Lisesi Mezunu 119 1 8 ---
M.Y.O. Mezunu 41 28 3 1
Fakülte Mezunu 26 7 --- ---
TOPLAM 1018 118 344 15
Kaynak: Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü
Öğrenim Durumu
Tablo M.14 2003 Yılı Başvuru ve İşe Yerleştirme Sayısının Tahsil Dağılımları
Ay İçinde İş
İsteyenler
Ay İçinde İşe
Yerleştirilenler
Ertesi Aya
Devredilen
İşgücü
Ertesi Aya
Devredilen
İşgücündeki
İşsizler
Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın
Okuma Yazma Bilmeyen 0 0 0 0 45 4 14 2
Okur Yazar 0 0 0 0 5 0 5 0
İlkokul Mezunu 57 5 3 0 470 30 463 29
Orta ve Dengi Okul Mezunu 32 2 2 0 205 16 198 15
Sanat Okulu Mezunu 0 0 0 0 0 0 0 0
Lise ve Dengi Okul Mezunu 19 5 1 0 142 30 138 29
Sanat ve Teknik Lise Mezunu 0 0 0 0 0 0 0 0
Lise Üstü Sn. İlg. Bölüm Mezunu 0 0 0 0 0 0 0 0
Anadolu Teknik Lisesi Mezunu 0 0 0 0 0 0 0 0
Meslek Lisesi Mezunu 22 4 1 0 159 17 153 16
Meslek Yüksek Okulu Mezunu 2 1 0 0 37 23 36 23
Üniversite Mezunu 1 1 0 0 22 11 22 11
Master Doktora 0 0 0 0 0 0 0 0
TOPLAM 133 18 7 0 1085 131 1029 125
Kaynak: Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü
181

2004 yılında normal statüde toplam 3535 kişi (2588 erkek ve 947 bayan)
müracaat etmiş olup, 227’si erkek ve 73’ü bayan olmak üzere toplam 300 kişi işe
yerleşmiştir. Özürlü statüsünde 2004 yılında toplam 132 (110 erkek ve 22 bayan) kişi
müracaat etmiş, bunlardan 66’sı erkek ve 13’ü bayan olmak üzere toplam 79 kişi işe
yerleşmiştir. Eski hükümlü statüsünde ise toplam 33 kişi (32 erkek ve 1 bayan)
başvuruda bulunmuş olup, 35’i erkek ve 5’i bayan olmak üzere toplam 40 kişi bu
statüde işe yerleşmiştir.
Tablo M.15 2004 Yılı Başvuru ve İşe Yerleştirme Sayısının Meslek Dağılımları
Başvuru Sayısı İşe Yerleştirme
Meslek Adı
sayısı
Erkek Kadın Erkek Kadın
Ağır vasıta şöförü 132 1
Aşçılar 18 4
Ateşçi (Buhar kazanı) 44 2 1
Beden işçisi 978 230 181 4
Büro nezaretçileri ve büro elemanları 352 275 1 1
Daktilo ve bilgisayar operatörü 121 168 1 2
Değirmen ve fırın işçileri 9
Demirciler 5
Duvarcı(Tuğla,taş) (İnşaat) 3 1
Elektrik tesisatçıları 187 2
Elektrik ve elektronik mont. 30
Garsonlar ve barmenler 11
Hekimler,Veterinerler 1 1
Hemşire,ebe ve tıp teknisyenleri 1 4
İnşaat boyacıları 3
İnşaat makinaları opt. 2
Kaynakçılar ve pürmüzcüler 7
Kimyager ve Fizikçi 3 6
Marangozlar ve doğramacılar 3
Mermer ve Karo fayans döşeyici 1
Metal işlemciler 53
Metal levha ve met.inş.haz.ve mont. 34
Mimar,Mühendis 28 9
Mobilya ve ilg.ağaç işçileri 36
Motorlu araç tamircisi 24
Muhasebeci ve kasadar 76 89
Mürettip ve matbaa işçisi 1 1
Öteki hizmet işçileri 77 13
Öteki prof.teknik ve ilg.personel 44 14 1
Satış işçileri 13
Sıhhi tesisatçılar ve boru tes. 8
Sıvacılar 1
Tahmil tahliye işçileri 1
Taksi Şoförü 49 1
Tarım, orman işçisi, balıkçı, avcı 2
Terziler ve konfeksiyon işçileri 65 99 128 84
Topoğraflar ve teknisyenler 110 17
Torna tezgahı opt.(metal) 132 10
Üretim nezaretçileri ve ustabaşıları 4
Vinç ve ceraskal opt. 4
Yöneticiler 57 38
TOPLAM 2730 970 328 91
Kaynak: Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü
182

Tablo M.16 2004 Yılı Başvuru ve İşe Yerleştirme Sayısının Tahsil Dağılımları
Başvuru Sayısı İşe Yerleştirme Sayısı
Öğrenim Durumu Erkek Kadın Erkek Kadın
Okuma Yazma Bilmeyen 2 1 1 -
Okur Yazar 17 - 6 -
İlkokul Mezunu 885 254 119 30
Ortaokul Mezunu 398 82 52 10
Lise Mezunu 593 371 45 30
Lise dengi mezunu 515 78 88 11
Sanat Lisesi Mezunu 21 4 - -
M.Y.O. Mezunu 199 131 14 8
Fakülte Mezunu 100 49 3 2
TOPLAM 2730 970 328 91
Kaynak: Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü
M.4.2. Göçler
Göç, ağırlıklı olarak çevre il ve ilçelerden gerçekleşmiştir. Göçlerin başlıca
kaynağı Çankırı İlidir. Yaklaşık toplam göçlerin üçte biri bu ilden gelmektedir.
Zonguldak İli kırsal alanlardan gelen göç ise %27.1 oranındadır. Üçüncü sırayı
Kastamonu, dördüncü sırayı ise karışık olarak Karadeniz illeri almaktadır. Bazı
mahallelerde %100 oranında tek göç kaynağının yerleştiği görülmekteyse de gerçekte
göçle gelenler mekansal bir ayırım yapmamakta, yer seçimini daha çok ekonomik
nedenler şekillendirmektedir. Karabük’te sanayileşme ile başlayan göç, şehirleşmeyle
biten bir sonucu doğurmuştur. Özellikle yakın çevreden Karabük’e katılan nüfus, kırsal
potansiyelle olan bağı kesmemektedir. Yani yıl içinde mevsimlik göç hareketi
görülmektedir. Özellikle 1955 yılından sonra Karabük’te göç yoluyla nüfuslanma süreci
hızla devam etmiştir. 1955’te Karabük’te nüfusun %74’ü erkek iken 1960’ta %60’a
gerilemiştir. Bu durum önceleri çalışmak amacıyla Karabük nüfusuna katılanların daha
sonra ailelerini getirerek Karabük nüfusuna dahil ettirmesiyle ilişkilidir. Bu yıllardan
sonra Karabük’e yönelen göçün nitelik ve geliş amacı çeşitlenerek şehrin farklı
fonksiyonlarının gelişimine zemin hazırlamıştır.
İlimizde gerçekleşen göç sayıları ile ilgili tam bir bilgi bulunmamaktadır.
M.4.3. Göçebe İşçiler (Mevsimlik)
Konu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.
M.4.4. Kent Toprağının Mülkiyet Dağılımı
Kentte büyük araziler tahsisli kamu arazileridir. Büyük arazi sahibi kuruluşlar
arasında Kardemir, D.D.Y. ve Orman İşletmesi gelmektedir. Kent çevresindeki hazine
arazisi ise gerçekte orman arazisidir.
M.4.5. Konut Yapım Süreçleri
Konu ile ilgili bilgi bulunmamaktadır
M.4.6. Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri
Konu ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.
183

M.5. Yerleşim Yerlerinin Çevresel Etkileri
M.5.1. Görüntü Kirliliği
İlimizde Yerleşim yerlerinden kaynaklanan görüntü kirliliği bulunmamaktadır.
M.5.2. Binalarda Ses İzolasyonu
Binalarda gürültü sorunun çözümü için inşaat aşamasında gerekli önlemler
alınmaktadır.
M.5.3. Havaalanları ve Çevresinde Oluşturulan Gürültü Zonları
İlimizde havaalanı bulunmamaktadır.
M.5.4. Ticari ve Endüstriyel Gürültü
Konu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.
M.5.5. Kentsel Atıklar
Konu başlığı “Atıklar” bölümünde incelenmiştir.
M.5.6. Binalarda Isı Yalıtımı
Binaların inşaat aşamasında Isı Yalıtımı Yönetmeliği gereğince gerekli
uygulamalar yapılmaktadır.
M.6. Nüfus
M.6.1 Nüfusun Yıllara Göre Değişimi
Karabük İlinin 2000 yılındaki nüfusu 225.102 olup, 1990-2000 dönemindeki
yıllık nüfus artış hızı yaklaşık ‰-8’dir. İle bağlı bulunan 5 ilçeden Safranbolu İlçesi
47.257 nüfusu (‰9.9) ile en fazla nüfusa, Ovacık İlçesi ise yaklaşık 5.455 nüfusu (‰-
36.5) ile en az nüfusa sahip olan ilçesidir.
Karabük’ün İl merkezinin şehir nüfusu artış hızı ‰-4.5’tir. Karabük İline bağlı
ilçelerin şehir nüfusları incelendiğinde, şehir nüfusu en fazla olan ilçenin Safranbolu
İlçesi, en az olan ilçenin ise Ovacık olduğu görülmektedir. Şehir nüfus artışının en fazla
olduğu ilçe ‰29.8 ile Eflani İlçesi, en az olduğu ilçe ‰-1.2 ile Eskipazar İlçesidir.
Karabük İline bağlı bulunan tüm bucak ve köylerin yıllık nüfus artış hızı ‰-30.9’dur.
Tablo M.17 Nüfusun Yıllara Göre Değişimi
SAYIM YILI MERKEZ KÖY TOPLAM
1985 137.152 99.239 236.391
1990 152.181 91.591 243.772
1997 159.582 67.511 227.093
2000 157.756 67.346 225.102
Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü
184

Yıllara Göre Nüfus Dağılımı
140000
120000
100000
80000
60000
40000
20000
0
1985 1990 2000
Merkez
Eflani
Eskipazar
Ovacık
Safranbolu
Yenice
Şekil M.1 Yıllara Göre Nüfus Dağılımı
Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü
M.6.2. Nüfusun Yaş, Cinsiyet ve Eğitim Gruplarına Göre Dağılımı
Karabük İl genelinde okuma yazma bilenlerin oranı yaklaşık %87 olup,
cinsiyetler arasında önemli bir fark gözlenmektedir. Bu oran, erkek nüfus için %94 iken
kadın nüfus için %80’dir. İl Merkezinde okuma yazma bilenlerin oranı %92’dir. Okuma
yazma oranı ilçe merkezlerine göre incelendiğinde en yüksek oranın %92 ile Safranbolu
İlçe merkezinde olduğu görülmektedir. Köylerde okuma yazma oranı kadın nüfus için
%67, erkek nüfus için %88’dir.
Tablo M.18 2000 Yılı Nüfusun Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı
YAŞ GRUBU ERKEK KADIN TOPLAM
0-4 8764 8294 17058
5-9 9187 8642 17829
10-14 10080 9680 19760
15-19 10685 11093 21778
20-24 9920 10076 19996
25-29 9019 9325 18344
30-34 8029 8248 16277
35-39 7912 8336 16248
40-44 7308 7473 14781
45-49 7000 6878 13878
50-54 5812 5690 11502
55-59 4902 5011 9913
60-64 3637 4252 7889
65-69 4543 4460 9003
70-74 2539 3412 5951
75-79 1135 1629 2764
80-84 415 619 1034
85+ 392 616 1008
Bilinmeyen 60 29 89
TOPLAM 11339 113763 225102
Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü
185

2000 Yılı Karabük İli Okuryazar Oranı
%
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
İl Merkezi Eflani Eskipazar Ovacık Safranbolu Yenice Köyler
Şekil M.2 2000 Yılı Karabük İli Okuryazar Oranı (%)
Kaynak : 2000 Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri,
T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü
25 ve daha yukarı yaştaki nüfus içinde en az ortaokul mezunu olanların, tüm
yerleşim yerlerinde erkek nüfusta kadın nüfustan oldukça yüksektir. En az ortaokul
mezunu olanların oranı İl merkezinde erkeklerde %46, kadınlarda %19; ilçe
merkezlerinde erkeklerde %45, kadınlarda %18 iken köylerde bu oran erkeklerde %17,
kadınlarda %3’tür.
2000 Yılı Karabük İlinde En Az Ortaokul Mezunu Olanların
Oranı (% ) (25+yaş)
50
40
30
20
Erkek
Kadın
10
0
İl M erkezi İlçe Merkezleri Bucak ve Köyler
Şekil M.3 2000 Yılı Karabük İlinde En Az Ortaokul Mezunu Olanların Oranı (%) (25+yaş)
Kaynak : 2000 Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri,
T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü
186

Karabük İlinde 12 ve daha yukarı yaştaki nüfus içinde işgücüne katılma oranı
%46 olup, cinsiyete göre önemli farklılıklar göstermektedir. İşgücüne katılma oranı
erkek nüfus için %63, kadın nüfus için %29’dur.Erkek nüfusun işgücüne katılma oranı
köyde %80 iken, il merkezinde %58 ve ilçe merkezlerinde %52’dir. Erkek nüfusta
Safranbolu İlçe merkezinde işgücüne katılım oranı %53 ile en yüksek, Eskipazar İlçe
merkezinde yaklaşık %50 ile en düşük düzeydedir.
İşgücüne katılma oranı kadın nüfus için yerleşim yerine göre önemli faklılıklar
göstermektedir. Köydeki her 100 kadından 67’si işgücünde iken bu oran il merkezinde
12, ilçe merkezlerinde ise yaklaşık 11 ile en düşük düzeydedir.
Nüfusun yaş ve cinsiyet yapısı işgücüne katılma düzeyini etkileyen faktörlerden
biridir. Kadın ve erkek nüfusun işgücüne katılma oranı yaşlara göre farklı düzeyde
gerçekleşmektedir. Erkek nüfus, genç yaşlarda düşük düzeylerde işgücüne katılmakta,
20-44 yaşları arasında en üst düzeyde işgücündeki yerini korumakta ve daha sonra yaş
ilerledikçe işgücünden ayrılmaktadır. 45 yaşından sonra il merkezinde ve ilçe
merkezlerinde erkek nüfusun işgücüne katılma oranları birbirine yakın değerlerde iken
köydeki erkek nüfus 65 yaşına kadar genç yaşlardaki gibi yüksek düzeydeki işgücüne
katılımını korumaktadır.
Kadın nüfusun yaşa göre işgücüne katılma oranı hem şehirde hem de köyde
erkek nüfustan düşük düzeydedir. Kadın nüfus, yerleşim yerlerine göre de farklı
işgücüne katılım yapısı göstermektedir. İlçe merkezlerindeki kadın nüfusun işgücüne
katılma oranı ile il merkezindeki kadın nüfusun işgücüne katılma oarnı tüm yaşlarda
birbirine yakın değerlerde iken, köydeki kadın nüfus şehirdeki kadın nüfustan oldukça
yüksek oranda işgücüne katılmakta ve 65 yaşına kadar da yüksek düzeydeki işgücüne
katılımını devam ettirmektedir.
Yaş ve yaş
grubu
Tablo M.19 2000 Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri
Bitirilen Okul
Okuma Yazma
Bilmeyen
Okuma Yazma
Bilen Toplamı
Bir okul bitirmeyen
İlkokul
İlköğretim
Ortaokul
Orta.dengi
Meslek ok.ulu
Lise
Lise dengi
meslek okulu
Yüksek
öğretim
Mezuniyeti
bilinmeyen
Okuma Yazma
Durumu Bilinmeyen
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
16
17
18
E 801 947 --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---
K 763 908 908 --- --- --- --- --- --- --- --- ---
E 143 1730 1730 --- --- --- --- --- --- --- --- ---
K 128 1593 1593 --- --- --- --- --- --- --- --- ---
E 36 1805 1805 --- --- --- --- --- --- --- --- ---
K 39 1812 1812 --- --- --- --- --- --- --- --- ---
E 23 1969 1969 --- --- --- --- --- --- --- --- ---
K 27 1771 1771 --- --- --- --- --- --- --- --- ---
E 33 1912 1912 --- --- --- --- --- --- --- --- ---
K 18 1844 1844 --- --- --- --- --- --- --- --- ---
E 16 1830 1830 --- --- --- --- --- --- --- --- ---
K 21 1816 1816 --- --- --- --- --- --- --- --- ---
E 17 2041 2041 --- --- --- --- --- --- --- --- ---
K 20 1935 1935 --- --- --- --- --- --- --- --- ---
E 13 2032 2032 --- --- --- --- --- --- --- --- ---
K 19 1937 1937 --- --- --- --- --- --- --- --- ---
E 10 2175 545 371 1256 --- --- --- --- --- 3 1
K 20 2050 373 595 1081 --- --- --- --- --- 1 ---
E 12 2089 190 306 1591 --- --- --- --- --- 2 ---
K 24 2208 111 786 1310 --- --- --- --- --- 1 1
E 22 2296 127 387 1782 --- --- --- --- --- --- ---
K 30 2262 73 875 1312 --- --- --- --- --- 2 1
E 28 2106 49 428 155 739 30 427 276 --- 2 ---
K 36 2265 37 936 105 553 19 435 177 --- 3 ---
E 18 2012 28 498 58 432 13 607 376 --- --- ---
K 32 2204 26 917 33 311 8 611 290 --- 8 4
187

19 E 33 2068 25 516 27 446 14 614 406 19 1 1
K 24 2002 19 922 17 263 8 547 205 17 4 ---
20 E 150 2784 54 963 17 526 22 772 373 57 --- ---
K 40 2216 18 1087 7 233 10 613 189 59 --- ---
21 E 25 1568 17 421 --- 255 6 499 236 131 3 1
K 29 1929 16 935 --- 175 7 494 162 139 1 ---
22 E 21 1865 11 499 --- 335 13 521 262 223 1 ---
K 34 1998 17 1039 --- 141 6 452 149 192 2 1
23 E 19 1818 16 502 --- 298 12 463 313 214 --- ---
K 35 1885 18 998 --- 137 6 355 133 233 5 1
24 E 16 1653 14 515 --- 213 14 400 268 229 --- ---
K 33 1875 8 1108 --- 113 6 322 101 216 1 ---
25-29 E 106 8911 46 3115 --- 1387 59 1505 1448 1348 3 2
K 208 9114 126 6074 --- 635 14 1004 352 897 12 3
30-34 E 78 7950 63 3637 --- 1367 40 823 816 1202 2 1
K 362 7885 201 5777 --- 558 10 639 209 488 3 1
35-39 E 85 7825 58 3727 --- 1517 55 908 709 850 1 2
K 700 7634 382 5622 --- 519 10 564 211 320 6 2
40-44 E 106 7201 76 3787 --- 1078 63 754 687 751 5 1
K 1123 6347 568 4675 --- 284 5 374 170 262 9 3
45-49 E 133 6867 125 4229 --- 818 46 447 579 622 1 ---
K 1596 5282 891 3706 --- 194 8 174 91 213 5 ---
50-54 E 316 5496 309 3807 --- 460 32 221 300 367 --- ---
K 2108 3580 931 2351 --- 92 8 68 46 80 4 2
55-59 E 505 4395 470 3149 --- 307 23 94 181 171 --- 3
K 2550 2457 811 1530 --- 45 6 20 18 24 3 3
60-64 E 580 3057 464 2250 --- 117 10 58 70 88 --- ---
K 2580 1672 565 1038 --- 29 4 8 16 8 4 ---
65+ E 2823 6199 1751 3921 --- 180 67 73 117 86 4 2
K 7949 2785 1034 1630 --- 51 4 16 31 12 7 2
Top. E 6176 94649 18712 37057 4886 10479 519 9190 7420 6358 28 18
K 20554 83288 19843 42615 3865 4335 139 6699 2550 3161 81 25
Toplam 26730 177937 38555 79672 8751 14814 658 15889 9970 9519 109 43
Kaynak : 2000 Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri,
T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü
M.6.3. İl ve İlçelerin Nüfus Yoğunlukları
Nüfus yoğunluğu olarak ifade edilen bir kilometrekareye düşen kişi sayısı il
genelinde 55 ve il merkezinde 154 iken, ilçelerde 14-47 kişi arasında değişmektedir.
Yüzölçümü büyüklüğüne göre ilk sırada yer alan Safranbolu İlçesinde nüfus yoğunluğu
47, yüzölçümü en küçük olan Ovacık İlçesinde nüfus yoğunluğu 14 kişidir.
İlde bulunan toplam 275 köyden 251’inin nüfusu 500’ün altında olup, köylerin
büyük çoğunluğu oldukça düşük bir nüfusa sahiptir.
Tablo M.20 İlçe Nüfusunun Yıllara Göre Dağılımı
1985 Nüfusu 1990 Nüfusu 2000 Nüfusu
İlçesi
Merkez Köy Toplam Merkez Köy Toplam Merkez Köy Toplam
Merkez 94818 18308 113126 105373 17988 123361 100749 16055 116804
Eflani 3062 17083 20145 2894 14372 17266 3897 8373 12270
Eskipazar 7280 16332 23612 8272 14414 22686 8457 7908 16365
Ovacık 1111 7176 8287 1451 5648 7099 1728 3727 5455
Safranbolu 22404 19374 41778 24351 18464 42815 31697 15560 47257
Yenice 8477 20966 29443 9840 20705 30545 11228 15723 26951
Toplam 137152 99239 236391 152181 91591 243772 157756 67346 225102
Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü
188

İlçelere Göre Nüfus Dağılımı (2000)
150000
100000
50000
0
Merkez Eflani Eskipazar Ovacık Safranbolu Yenice
Merkez 100749 3897 8457 1728 31697 11228
Köy 16055 8373 7908 3727 15560 15723
Toplam 116804 12270 16365 5455 47257 26951
Şekil M.4 2000 Yılı İlçelere Göre Nüfus Dağılımı
Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü
Tablo M.21 2000 Yılı İlçelere Göre Şehir ve Köy Nüfusu, Yüzölçümü ve Nüfus Yoğunluğu
Toplam Şehir Nüfusu Köy Nüfusu
İlçeler
Yüzölç. Nüfus
Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın (km 2 ) Yoğun.
Merkez 116.804 58.919 57.885 100.749 51.017 49.732 16.055 7.902 8.153 760 154
Eflani 12.270 5.561 6.709 3.897 2.137 1.760 8.373 3.424 4.949 587 21
E.Pazar 16.365 7.960 8.405 8.457 4.230 4.227 7.908 3.730 4.178 740 22
Ovacık 5.455 2.804 2.651 1.728 987 741 3.727 1.817 1.910 402 14
S.bolu 47.257 23.342 23.915 31.697 15.184 16.513 15.560 8.158 7.402 1.000 47
Yenice 26.951 12.754 14.197 11.228 5.455 5.773 15.723 7.299 8.424 620 43
Toplam 225.102 111.340 113.762 157.756 79.010 78.746 67.346 32.330 35.016 4.109 55
Kaynak : 2000 Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, T.C. Başbakanlık Devlet
İstatistik Enstitüsü
M.6.4. Nüfus Değişim Oranları
Karabük’te 1950 yılında giderek gelişen çeşitli fonksiyonlara bağlı olarak
(ticaret, nakliye, genel hizmetler vb.) nüfus miktarı artmıştır. 1955 nüfusu, 1950 yılı
nüfusu ile kıyaslandığında merkez nüfusunun %59,7, kır nüfusunun ise %19.6 gibi çok
yüksek bir nispette arttığı görülmektedir. 1960’ta merkez nüfusu %101.2 , 1960-65
sayım döneminde merkez nüfusu %46.9, 1965-70 döneminde merkez nüfusu %40.7, kır
nüfusu %1.2 oranında artmıştır. 1970-75 döneminde ise Karabük şehir merkezi
nüfusunun artış hızında bir yavaşlama görülmektedir. Buna göre şehir merkezi nüfusu
%6.4 oranında artmıştır. Kır nüfusunda ise artış hızı yükselerek %20.9 oranında artış
kaydedilmiştir. 1975-80 döneminde Karabük nüfusunun gerek merkez gerekse kır
nüfusu bakımından arttığı görülmektedir. Şehir nüfusu 1985’te %21.6, kır nüfusu ise
%0.6 oranında artmıştır. 1985-90 döneminde şehir nüfusu %11.1 oranında arttığı, kır
nüfusunun ise %62.3 gibi çok yüksek bir oranda azaldığı dikkati çekmektedir.
189

Karabük İli Nüfus Artış Hızı, 2000
9,87
-12,51
-8,13
-5,46
-36,47
-26,33
-32,65
Merkez Eflani Eskipazar Ovacık Safranbolu Yenice Toplam
Şekil M.5 2000 Yılı Nüfus Artış Hızı
Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü
Tablo M.22 Karabük Merkez İlçe Nüfus Gelişimi (1927-1997)
YILLAR ŞEHİR KIR TOPLAM
1927 --- --- ---
1935 100 --- 100
1940 6825 --- 6825
1945 10682 --- 10682
1950 9778 11460 21238
1955 15624 34030 49654
1960 31440 34806 66246
1965 46169 38288 84457
1970 64999 38288 103767
1975 69182 46906 116088
1980 84137 47212 131249
1985 94818 47751 142569
1990 105373 17988 123361
1997 102728 14680 117408
Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü
Tablo M.23 1990 ve 2000 Genel Nüfus Sayımında İlçelere Göre Şehir ve Köy Nüfusu,
Yıllık Nüfus Artış Hızı
1990 2000 Yıllık Nüfus Artış Hızı
İlçe
‰
Toplam Şehir Köy Toplam Şehir Köy Toplam Şehir Köy
Merkez 123.361 105.373 17.988 116.804 100.749 16.055 -5.46 -4.49 -11.37
Eflani 17.671 2.894 14.777 12.270 3.897 8.373 -36.47 29.75 -56.79
E.Pazar 22.686 8.560 14.126 16.365 8.457 7.908 -32.65 -1.21 -58.00
Ovacık 7.099 1.451 5.648 5.455 1.728 3.727 -26.33 17.47 -41.56
S.bolu 42.815 24.351 18.464 47.257 31.697 15.560 9.87 26.36 -17.11
Yenice 30.545 9.840 20.705 26.951 11.228 15.723 -12.51 13.19 -27.52
Toplam 244.177 152.469 91.708 225.102 157.756 67.246 -8.13 3.41 -30.87
Kaynak : 2000 Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sos. ve Eko. Nitelikleri T.C. Başbakanlık DİE
KAYNAKLAR :
İl Milli Eğitim Müdürlüğü
Z.K.Ü. Karabük Teknik Eğitim Fakültesi
İl Sağlık Müdürlüğü
Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü Ekonomik ve Ticari Durum Raporu, 2000
Karabük Belediye Başkanlığı
Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü
2000 Yılı Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sos. ve Eko. Nitelikleri T.C. Başbakanlık DİE
190

(N). ATIKLAR
Endüstrileşme, nüfus artışı, kentleşme, atık yönetiminin çeşitlenmesi, tüketim
alışkanlığının artması gibi gelişmeler ile dünyamızın sahip olduğu enerji, hammadde gibi
doğal kaynakların kıtlığı ve kullanılmasında maximum ekonominin sağlanması
mecburiyeti; atık yönetimi konusunu teknik, ekonomik ve sosyal disiplinler ile çok yönlü
ilişkiler içerisinde olan önemli bir faaliyet dalı olarak ortaya çıkarmıştır. Atık yönetimi
konusu, muhtelif atıkları geriye kazanmak, verimliliği artırmak, maliyeti azaltmak ve çevre
kirliliğini önlemesi yönü ile ülkemiz için de önem arz etmektedir.
Atıkların çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde bertarafı çok önemlidir.
Zararlı atıkların gelişmiş teknolojiye bağlı olarak yeniden kazanılması, iyileştirilmesi
kısmen mümkün olmamakla beraber, ülkemizde bu yönde yeterli bilimsel ve teknolojik
uygulamalar yapılamamaktadır.
N.1. Evsel Katı Atıklar
Evsel Katı Atık Miktarı :
İnsanların sanayi, ticaret, sosyal hizmetler ve buna benzer alanlarda, evlerdeki
faaliyetler sonucu ortaya çıkan sıvı ve gaz olmayan atıklar katı atıklar sınıfına girer. Doğal
kaynakların kıtlığı ve tükenebilir kaynaklar olması geri kazanımları gündeme getirmiştir.
Uygun değerlendirme ve geri kazanım yöntemlerinin tespiti için katı atıkların miktarlarının
belirlenmesi, sınıflandırılması ve özelliklerinin bilinmesi gerekmektedir.
Karabük Belediye Başkanlığı
Kişi Başına Üretilen Katı Atık Miktarı
Toplanan Katı Atık Miktarı
1 kg/gün
110 ton/gün
Atık Kompozisyonu Organik %50, Cam %3, Metal %2, Kağıt %5,
Plastik %10, Kül %30
Safranbolu Belediye Başkanlığı
Kişi Başına Üretilen Katı Atık Miktarı
Toplanan Katı Atık Miktarı
1 kg/gün
40 ton/gün
Yenice Belediye Başkanlığı
Kişi Başına Üretilen Katı Atık Miktarı
Toplanan Katı Atık Miktarı
1,650 kg/gün
18,645 ton/gün
191

Eflani Belediye Başkanlığı
Kişi Başına Üretilen Katı Atık Miktarı
Toplanan Katı Atık Miktarı
1 kg/gün
4 ton/gün
Atık Kompozisyonu Kağıt %50, Kül %20, Diğer %30
Ovacık Belediye Başkanlığı
Kişi Başına Üretilen Katı Atık Miktarı
Toplanan Katı Atık Miktarı
1,750 kg/gün
3 ton/gün
Atık Kompozisyonu Organik %58, Kağıt %5, Cam %2, Plastik %5,
Kül %30
Eskipazar Belediye Başkanlığı
Kişi Başına Üretilen Katı Atık Miktarı
Toplanan Katı Atık Miktarı
1,5 kg/gün
7 ton gün
Atık Kompozisyonu Kağıt %10, Kül %0,5, Diğer %60
N.2. Tehlikeli Atıklar
İlimizde tehlikeli atık üretilmemektedir.
N.3. Özel Atıklar
Özel atıklar sınıfına sağlık kuruluşlarından kaynaklanan atıklar, akaryakıt
istasyonlarından kaynaklanan atıklar, radyoaktif atıklar vb. atıklar girmektedir.
Sağlık kuruluşlarından kaynaklanan patolojik ve patolojik olmayan enfekte atıklar
ile kesici-delici özelliğe sahip malzemelerin atıkları tıbbi atıklar sınıfına girer. Tıbbi
atıkların evsel atıklardan ayrı toplanması, taşınması ve bertaraf edilmesi gerekmektedir.
Radyoaktif maddelerden kaynaklanan radyoaktif atıklar hava cereyanı ile beslenme
yolu ve absorbsiyon yolu ile canlılara etki etmekte, canlıların metabolizmalarını olumsuz
yönde etkilemektedir. Radyasyon canlı hücrelerin erken ve geç bölünmesine ya da hiç
bölünmemesine sebep olmaktadır.
Akaryakıt istasyonları ve sanayi kuruluşlarından kaynaklanan atıklar sıvı yağlar,
asitler vb. atıklardır. Yağlar ve asitler deşarj edildikleri ortama ve deşarj şekline bağlı
olarak insan ve çevre sağlığını olumsuz yönde etkileyen atıklardır.
192

N.3.1. Tıbbi Atıklar
İl merkezinde bulunan hastane ve benzeri kuruluşlardan kaynaklanan tıbbi atık
miktarı 9 ton/hafta olup, Karabük Belediyesinin müsteciri tarafından ayrı tıbbi atık toplama
aracı ile toplanmaktadır.
2002 Yılı günlük olarak toplanan tıbbi atık miktarı :
Karabük Devlet Hastanesi
40 torba
Karabük SSK Hastanesi
80-100 torba
Karabük Doğum ve Çocuk Bakım Hastanesi 6 torba
Vatan Hastanesi
33 torba
1 No’lu Merkez Sağlık Ocağı 2,5 kg
2 No’lu Sağlık Ocağı 3 kg
3 No’lu Sağlık Ocağı 2 kg
4 No’lu Sağlık Ocağı 1 kg
5 No’lu Sağlık Ocağı 2 kg
6 No’lu Sağlık Ocağı 2 kg
Verem Savaş Dispanseri
1 kg
1 No’lu Ana Çocuk Sağlığı ve Aile
Planlama Merkezi
2-2,5 kg
Şifa Polikliniği
1 torba
Hayat Polikliniği
3 torba
Tablo N.1 2004 Yılı Tıbbı Atık Üreten Kurumlar
Tıbbi Atık
Üreten Kurum
Adı
Yatak Başına
Üretilen
Günlük Tıbbi Evsel Atıklar
Atık Miktarı
(kg/gün)
2 Tıbbi atıklardan ayrı,
mavi plastik torbada
2 Tıbbi atıklardan ayrı,
mavi plastik torbada
0,4 Tıbbi atıklardan ayrı,
mavi plastik torbada
0,25 Tıbbi atıklardan ayrı,
mavi plastik torbada
1 Tıbbi atıklardan ayrı,
mavi plastik torbada
0,6 Tıbbi atıklardan ayrı,
mavi plastik torbada
Karabük Devlet
Hastanesi
Şirinevler Devlet
Hastanesi
Yenice Devlet
Hastanesi
Eskipazar Devlet
Hastanesi
Safranbolu
Devlet Hastanesi
Doğum ve Çocuk
Bakımevi
Hayat Polikliniği 1,6 Tıbbi atıklardan ayrı,
mavi plastik torbada
Özel Halk
0,6 Tıbbi atıklardan ayrı,
Polikliniği
mavi plastik torbada
Şifa Polikliniği 0,8 Tıbbi atıklardan ayrı,
mavi plastik torbada
Sevgi Polikliniği 0,5 Tıbbi atıklardan ayrı,
mavi plastik torbada
Kaynak : Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Üretilen Atıkların Toplanması
Cam
malzemeler
Siyah
plastik torba
Siyah
plastik torba
Siyah
plastik torba
Siyah
plastik torba
Siyah
plastik torba
Siyah
plastik torba
Siyah
plastik torba
Siyah
plastik torba
Siyah
plastik torba
Siyah
plastik torba
Tıbbi Atıklar
Kırmızı
plastik torba
Kırmızı
plastik torba
Kırmızı
plastik torba
Kırmızı
plastik torba
Kırmızı
plastik torba
Kırmızı
plastik torba
Kırmızı
plastik torba
Kırmızı
plastik torba
Kırmızı
plastik torba
Kırmızı
plastik torba
Tıbbi Atık Bertaraf
Edilmesi
Belediye
Belediye
Belediye
Belediye
Belediye
Belediye
Belediye
Belediye
Belediye
Belediye
193

Dünya Sağlık Teşkilatı tarafından sağlık kuruluşlarından kaynaklanan atık türleri
8’e ayrılmıştır. Bir sağlık kuruluşundan kaynaklanan atık türleri, orada yürütülen tıbbi
faaliyetlerin türüne bağlıdır. Bu nedenle aşağıda verilen atık türlerinin birkaçının veya
hepsinin üretimi, sağlık kuruluşlarında yürütülen faaliyetlere bağlı olarak değişir. Patolojik,
enfekte, kesiciler, farmakolojik atıklar ve konteynerler, tıbbi atık kategorisine girerler ve
yakılmaları gereklidir.
Hastane atık türleri :
A. Genel Atık
1- Ofis Atıkları
2- Yemek Atıkları
3- Ambalaj Atıkları
4- Kül
B. Patalojik Atıklar
1- İnsan Dokuları
2- Organlar
3- Vücut Parçaları
4- Hayvan Kadavraları
5- Kan ve Kan Ürünleri
C. Radyoaktif Atıklar
1- Katı
2- Sıvı
3- Gaz
D. Enfekte Atıklar
1- Laboratuvar Kültürleri ve Stoklar
2- Cerrahi Atıklar
3- Otopsi Atıkları
4- Hasta Atıkları (karantina bölümünden)
5- Bandaj, gazlı vs.
6- Enfeksiyonlu hastalarla temas etmiş pamuk, gazlı bez, bandaj, eldiven vs.
E. Kesiciler
İğne, enjektör, neşter, kesilmiş camlar ve yaralanmalara neden olacak her türlü
kesici ve delici alet
F. Farmakolojik Atıklar
Kullanım tarihi geçmiş ve/veya kısmen kullanılmış serum, ilaç, iğne ve kimyasallar
G. Basınçlı Konteynerler
H. Kimyasal Atıklar
1- Laboratuvar ve deney atıkları
2- Dezenfektanlar
3- Temizlik malzemeleri
194

N.3.2. Atık Yağlar
Konu ile ilgili ayrıntılı bilgi bulunmamaktadır.
N.3.3. Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağlar
İlimizde bitkisel yağ rafinasyon tesisi bulunmamaktadır.
N.3.4. Pil ve Aküler
İlimizde bu tür atıklar ayrı olarak toplanmamaktadır.
N.3.5. Cips ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller
İlimizde bu tür atıkların oluştuğu yerler bulunmamaktadır.
N.3.6. Tarama Çamurları
İlimizde bu tür atıkların oluştuğu yerler bulunmamaktadır.
N.3.7. Elektrik ve Elektronik Atıklar
İlimizde bu tür atıkların oluştuğu yerler bulunmamaktadır.
N.3.8. Kullanım Ömrü Bitmiş Araçlar
İlimizde bu tür atıkların geri kazanımları yapılmamaktadır.
N.4. Diğer Atıklar
N.4.1. Ambalaj Atıkları
İlimizde ambalaj üretimi yapılmamaktadır.
N.4.2. Hayvan Kadavraları
İlimizde bu tür atıkları oluşturan tesisler bulunmamaktadır.
N.4.3. Mezbaha Atıkları
İlimizde Karabük Belediyesi mezbahasında yıllık 400 ton atık oluşmakta olup, bu
tür atıkların geri kazanımı yapılmamaktadır.
N.5. Atık Yönetimi
N.6. Katı Atıkların Miktar ve Kompozisyonu
N.7. Katı Atıkların Biriktirilmesi, Toplanması, Taşınması ve Aktarma
Merkezleri
İlimiz Merkez ve İlçe Belediyelerine ait Atık Hizmet Araçları
195

Karabük Belediye Bşk. 7 adet büyük çöp aracı 12m 3 x7=84 m 3
3 adet küçük çöp aracı 6m 3 x3=18m 3
1 adet küçük çöp aracı 3m 3 x1=3m 3
Safranbolu Belediye Bşk.
Yenice Belediye Bşk.
Eflani Belediye Bşk.
Ovacık Belediye Bşk.
Eskipazar Belediye Bşk.
Hidrolik çöp aracı 4 adet 5 tonluk
Hidrolik çöp aracı 2 adet 10 tonluk
1 adet Fatih 3 ton
1 adet dodge 4 ton
1 adet çöp kamyonu
2 adet traktör 3 ton
1 adet çöp kamyonu
N.8. Atıkların Bertaraf Yöntemleri
N.8.1. Katı Atıkların Depolanması
İlimizde atıkların toplandığı Çöp Deponi Sahası Karabük Belediyesi’ne ait olup, bu
saha şehir merkezinin 5 km. dışında bulunan en yakın yerleşim merkezine 2 km.
uzaklıktadır. Bir adet Çöp Deponi Sahası bulunmaktadır. Atıkların toplanması esnasında
görevli personel elinden azami gayreti göstermekte ve atıkların insan sağlığına ve çevreye
zarar vermeyecek şekilde toplamaya çalışmaktadır. Tıbbi atıklar ve evsel atıkların
toplandığı araçların temizliği ve bakımları imkanlar doğrultusunda azami gayret
gösterilmek koşulu ile yapılmaktadır.
İlimiz genelinde düzensiz depolama yapılmaktadır.
N.8.2. Atıkların Yakılması
İlimizde yakma tesisleri bulunmamaktadır.
N.8.3. Kompost
İlimizde kompost tesisi bulunmamaktadır.
N.9. Atıkların Geri Kazanımı ve Değerlendirmesi
Atıklar, içerisindeki bir kısım maddelerin geri kazanılması, hammadde
kaynaklarının korunması, gelir elde edilmesi ve çevreye olan olumsuz etkilerin azaltılması
yönünden önemlidir. Katı atıkların bertarafında bazı tekrar kullanılabilir ve geri
kazanılabilir maddelerin geri kazanılması mümkündür. Böylece tabi kaynakların korunarak
uzaklaştırılacak katı atık miktarlarının azaltılması gerçekleştirilmiş olur. Dünyada katı
atıkların bertarafında yaygın olarak yakma, kompostlama, düzenli depolama ve geri
kazanma metotları kullanılmaktadır.
İlimizde oluşan atıklar, çöp deponi sahamızda müteahhit firma tarafından
ayıklanmakta, geri dönüşümü mümkün olan atıklar (cam, plastik, kağıt) çeşitli şekillerde
değerlendirilmektedir. Bu işlemler ilkel metodlar kullanılarak yapılmaktadır. Kağıt
196

toplama işlemi Karabük Belediyesi tarafından yapılmakta olup, toplanan kağıtlar
depolanmakta ve SEKA Kağıt Fabrikalarına satılmaktadır. Geri kazanılan atık miktarı ile
ilgili bilgi bulunmamaktadır.
N.10. Atıkların Çevre Üzerindeki Etkileri
Atıkların, tekniğine uygun olarak uzaklaştırılmamaları, plansız biriktirilmesi ve
depolanması toplum sağlığını olumsuz yönde etkilemekte; yüzeysel ve yer altı sularına,
toprağa ve havaya olumsuz etkiler ortaya çıkarmaktadır.
İlimizde atıklar yerleşim merkezinden, yer altı içme suyundan uzak bir sahada
toplanmakta olup; yaz aylarında haşere ve sinekler ile mücadele amacı ile ilaçlama
yapılmaktadır. Atık alanında çöpten kaynaklanan metan gazı patlaması gibi herhangi bir
patlama ya da yangın olayı olmamıştır. Atık işi ile uğraşan kişilerde herhangi bir iş
hastalığına rastlanmamıştır.
KAYNAKLAR :
Karabük Belediye Başkanlığı
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
197

(O). GÜRÜLTÜ ve TİTREŞİM
O.1 Gürültü
Gürültü, insan ve çevresi üzerinde olumsuz etkiler meydana getiren istenmeyen ve
hoşa gitmeyen seslerdir. Şehirlerimizdeki nüfus artışı, buna bağlı olarak çarpık kentleşme,
taşıma araçlarının sayısındaki artış, trafik yoğunluğu, teknolojik faaliyetler, endüstri
bölgelerinin oturma alanlarına yakın olması gürültüyü ciddi bir çevre ve sağlık problemi
haline getirmiştir.
Gürültü, gelişigüzel yapılı ve birbiri ile uyumlu bir tonal özellik göstermeyen karmaşık
ses süzenidir. Ses basınç düzeylerinin birimi desibel (dB)’dir. dB, insan kulağının en çok
hassas olduğu orta ve yüksek frekansların özellikle vurgulandığı bir ses birimidir. Frekans ise
ses dalgalarının birim zamandaki titreşim sayısıdır ve birimi Hertz (Hz.)’dir.
Gürültü kirliliği; insan üzerinde fizyolojik ve psikolojik dengelerini bozabilen, işitme
sağlığını ve algılamasını olumsuz yönde etkileyen, iş performansını azaltan, çevrenin
hoşluğunu ve sakinliğini yok ederek niteliğini değiştiren önemli bir çevre kirliliğidir.
O.1.1 Gürültü Kaynakları
O.1.1.1 Trafik Gürültüsü
Karayolu taşıma araçlarının sayılarındaki artış ve buna bağlı olarak trafik
yoğunluğunun artması ile trafik gürültüsünün şiddeti de artmıştır. Ülkemizde her türlü taşıtın
izin verilebilir üst gürültü sınırları Gürültü Kontrol Yönetmeliği’nde belirlenmiştir. Bu
yönetmeliğe göre taşıtların üst gürültü seviyeleri Tablo O.1’de verilmiştir.
Tablo O.1 Taşıtların Üst Gürültü Seviyeleri (Gürültü Kontrol Yönetmeliği)
TAŞIT TÜRÜ
ÜST GÜRÜLTÜ
SEVİYESİ (dBA)
Otomobil 75
Otobüs (Kent içi) 85
Otobüs (Kent dışı) 80
Ağır müteharrik araç (sürücü kabininde) ve
85
kamyonlar (80 km/h hızda)
Lokomotif içi (dizel motorlu tam güçte ve yükle
85
çalışırken hız 80 km/h ve pencereler kapalı iken)
Elektrikli tren lokomotiflerinde 80
Vagonların içinde 70
Kaynak: Gürültü ve Kontrol Yönetmeliği
O.1.1.2. Endüstri Gürültüsü
İlimiz yerleşim alanı içerisinde yer alan sanayii kuruluşlarının gürültü düzeyleri Tablo
G.4’te verilmektedir. İşyeri çalışanlarına tesis içi gürültünün yapacağı etkilerden korunmaları
doğrultusunda alınması gerekli tedbirler için Gürültü Kontrol Yönetmeliği çerçevesinde
denetim yapılmakta ve kontrol altında tutulmaktadır.
198

Tablo O.2 Gürültü Düzeylerine Karşı Çalışma Süreleri (Gürültü Kontrol Yönetmeliği)
Gürültüye Maruz Kalınan Süre
( Saat/Gün )
Max. Gürültü Seviyesi
( dBA)
7.5 80
4.0 90
2.0 95
1.0 100
0.5 105
0.25 110
1.8 115
Kaynak: Gürültü ve Kontrol Yönetmeliği
Tablo O.3 2000 Yılına Ait Haddehanelerde Yapılan Gürültü Ölçüm Değerleri
ÖLÇÜM YAPILAN EŞDEĞER GÜRÜLTÜ SEVİYESİ (dBA)
YERLER İşyeri İçinde İşyeri Dışında
KAPTAN D.Ç. 90.6 76.3
YOLBULAN 94.5 86.2
BAŞARAN 91.9 85.1
IŞIK 92.9 84.7
ALPER 90.9 83.0
ÇELSANTAŞ 95.4 80.2
AZMET 88.5 77.6
Kaynak: Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
O.1.1.3 İnşaat Gürültüsü
İnşaat çalışmalarında ağır makinalar ve araçlar kullanılarak gerçekleştirilen çeşitli
yapım işleri (bina, yol vs.) süreklilik göstermez ancak önemli derecede rahatsızlık veren
gürültü kaynağını oluşturur. İnşaat yapımında kullanılan araç ve makinaların yaydığı
gürültüler; makinaların tipleri, büyüklükleri, motor tiplerine bağlı olarak çeşitlilik gösterir.
İnşaatlarda gürültüye sebep olan unsurlar en aza indirgenmelidir.
0.1.1.4. Yerleşim Alanlarında Oluşan Gürültüler
Tablo O.4 Yerleşim Alanlarında Oluşan Gürültü (Gürültü Kontrol Yönetmeliği)
Bölge Tanımı
Temel Kriter
Leq : 35 dBA-45 dBA
I.Bölge Şehir Dışı Konut Alanı (Trafikten uzak) 0
II.Bölge Şehir Kenarı Konutları
Şehir Konut Alanı (Trafik akımına 100m.uzaklıkta)
Şehir konut alanı,anayolları,işyerleri (Trafik akımına 60 m.
+5
+10
+15
uzaklıkta)
III.Bölge Şehir merkezi konut alanı,anayolları,işyerleri
+20
(Trafik akımına 20 m. uzaklıkta)
IV.Bölge Endüstri bölgesi veya ağır vasıta ve otobüslerin
+25
geçtiği anayollar
*Gürültüye duyarlı alanlar ve gelecekte yapılacak planlama için temel kriter 35 dBA alınır.
Kaynak: Gürültü ve Kontrol Yönetmeliği
İlimizde 2000 yılı Nisan ayından itibaren trafiğin yoğun olduğu caddelerde, sanayi
bölgelerinde, ticarethanelerin yoğun olduğu caddelerde, iş merkezlerinde ve iş hanlarında,
199

konut alanlarında gürültü ölçümleri yapılmıştır. Yapılan gürültü ölçümleri sonucunda
hazırlanan grafikler (Şekil O.1-8) aşağıda verilmiştir.
O.1.1.5. Havaalanları Yakınında Oluşan Gürültü
Karabük İlimizde havaalanı bulunmadığından böyle bir gürültü kaynağı yoktur.
O.1.2. Gürültü ile Mücadele
01.07.2005 tarih ve 25862 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği çerçevesinde denetimler
yapılmaktadır.
Gürültü kaynakları sorun çözümü ile ilgili proje bulunmamaktadır.
O.1.3. Gürültünün Çevreye Olan Etkileri
O.1.3.1 Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan Etkileri
Yerleşim alanlarında gürültü kaynaklarının fazla etki meydana getirmemesi için
gürültünün yayıldığı çevrede bazı tedbirlerin alınması gerekmektedir. Özellikle trafik
gürültüsünün azaltılmasında yerleşim yerlerinin seçilmesi, yollarda ve yol kenarlarında
alınması gereken önlemler ile binaların yola uzaklığı ve yola göre yüksekliği, yol ve bina
arasındaki çevrede ağaçlık bir alanın bulunması büyük önem taşımaktadır.
Nüfus yoğunluğunun artması, plansız kentleşme sonucu yeni yerleşim yerlerinin tarım
ve orman alanlarına yapılanması ekolojik dengenin bozulmasına yol açmaktadır. Kentlerin
genişlemesi ile hastane,okul, çeşitli eğitim merkezleri gibi yapılar şehir içinde yer alarak
gürültüye maruz kalmaktadır. Bu gibi yerler ve konut alanları için imar planlarında Gürültü
Kontrol Yönetmeliği esasları içerisinde gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir.
Gürültünün cadde kenarındaki yerleşim yerini fazla etkilememesi için tampon bölge
oluşturulması mevzuatlarda belirtilmiştir.
O.1.3.2. Gürültünün Sosyal Çevreye Olan Etkileri
Gürültü kaynaklarına ekonomik bağımlılık özellikle sanayii kuruluşları gibi alanlarda
çalışan kişilerde görülmektedir. Gürültünün etkisiyle meydana gelen konsantrasyon azalması,
uyku düzensizliği gibi olumsuzluklar neticesinde çalışmaya karşı isteksizlik oluşmakta ve iş
verimi düşmektedir.
O.1.4. Gürültünün İnsanlar Üzerine Olan Etkileri
O.1.4.1 Fiziksel Etkileri
İşitme sisteminde; gürültülü ortamlarda kalma süresi, gürültünün sürekli veya kesintili
olması gibi nedenlerle kişilerde meydana gelen geçici veya kalıcı etkiler fiziksel etkilerdir.
Geçici etkilerin en çok karşılaşılanı duyma yorulması olarak bilinen işitme duyarlılığındaki
geçici kayıptır. Etkilenimin fazla olduğu ve işitme sisteminin eski özelliklerine kavuşmadan
tekrar gürültüden etkilendiği durumlarda kalıcı işitme kaybı olmaktadır.
200

O.1.4.2. Fizyolojik Etkileri
İnsan vücudu ani ve yüksek seslere karşı otomatik olarak tepki göstermektedir.
Gürültü kaynaklı fizyolojik etkiler; dolaşım bozuklukları, kan basıncında artış, kalp
atışlarında değişiklik, solunumda hızlanma, kas gerilmeleri, stres ve ani refleksler gibi etkiler
başta gelmektedir.
O.1.4.3. Psikolojik Etkileri
Sinir sistemi üzerinde meydana gelen olumsuz etkilerdir. Yorgunluk, uyku
bozukluğu, tedirginlik, davranış bozukluğu gibi etkiler meydana gelir.
O.1.4.4. Performans Üzerine Etkileri
İşyerlerinde, evlerde ve çeşitli aktiviteler sırasında maruz kalınan gürültünün
insanların performansları üzerinde çeşitli etkileri vardır. Bunlar; iş verimliliği ve üretkenlik,
işitilen seslerin algılanması ve anlaşılması, konsantrasyon vb. üzerinde meydana gelen
etkilerdir.
0.2. Titreşim
İl merkezinde ve ilçelerinde titreşim kaynakları ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.
KAYNAKLAR :
Gürültü El Kitabı, Ankara , 1997
Gürültü Ve Kontrol Yönetmeliği
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
201

(P) . AFETLER
P.1. Doğal Afetler
P.1.1. Depremler
Karabük İli 1938,1943, 1944, 1945, 1999 yıllarında oluşan depremlerin tesirinde
kalmıştır. Özellikle 1944 yılında meydana gelen Bolu-Çerkeş depremi İlimizi etkilemiş,
büyük çaplı toprak kaymalarına neden olmuştur. İlimizde Kuzey Anadolu fay hattının
tesirinde bulunan Safranbolu ve Eskipazar İlçelerinde de zaman zaman hafif şiddette
depremler meydana gelmektedir.
Tablo P.1. Karabük İli Merkez ve İlçelerinin Bulunduğu Deprem Bölgeleri
YERLEŞİM YERİ
DEPREM BÖLGESİ
Karabük Merkez 1
Eflani 1
Safranbolu 1
Eskipazar 1
Yenice 1
Ovacık 1
Ovacuma Beldesi 2
Kaynak: İl Sivil Savunma Müdürlüğü
P.1.2. Heyelanlar ve Çığlar
İLÇE: KÖYÜ–MAH.: AFET TARİHİ–TÜRÜ: AFETZEDE SAYISI:
Eskipazar Doğancılar 1995 – Yer Kayması 10
Merkez Akmanlar 1985 – Yer Kayması 2
Merkez Kapullu 1985 – Yer Kayması 69
Merkez Kapullu 1983 – Yer Kayması 6
Ovacık Bölükören 1992 – Yer Kayması 6
(Ortaca Köyü)
Ovacık Güney Saz 1965 – Yer Kayması 13
Ovacık Yığınot 1984 – Yer Kayması 13
Yenice Çamlı Köy 1991 – Yer Kayması ve Sel 1
Yenice Cihan Bey 1987 – Yer Kayması 33
Yenice Cihan Bey 1991 – Yer Kayması ve Sel 2
Yenice Cihan Bey 1997 – Yer Kayması 10
(Çenbek Mah.)
Yenice Gökbel 1981 – Yer Kayması ve Sel 8
(Hamitoğlu Mah.)
202

İLÇE: KÖYÜ–MAH.: AFET TARİHİ–TÜRÜ: AFETZEDE SAYISI:
Yenice Güney 1991 – Yer Kayması ve Sel 5
Yenice Hüseyin Beyoğlu 1985 – Sel 4
(Çakıllı Mah.)
Yenice Ibrıcak 1993 – Yer Kayması 67
(Hacıbeyler ve Yağbasan Mah.)
Yenice Döngeller 1991 – Yer Kayması ve Sel 16
Yenice Ibrıcak (IV) 1997 – Yer Kayması 2
Yenice Merkez 1991 – Yer Kayması 5
Yenice Merkez Mah. 1991 – Yer Kayması ve Sel 5
(İşyeri)
Yenice Nodullar (1) 1991 – Yer Kayması ve Sel 8
Yenice Nodullar 1993 – Yer Kayması 10
(Merkez ve Çakırlar Mah.)
Yenice Nodullar 1997 – Yer Kayması 47
Yenice Ören 1994 – Sel 10
Yenice Satuk (IV. Mah.) 1991 – Yer Kayması 6
Yenice Satuk 1992 – Yer Kayması 91
(Yusufbeyoğlu Mah.)
Yenice Satuk 1993 – Yer Kayması 18
Yenice Tır 1991 – Yer Kayması 3
Yenice Yamaç 1991 – Yer Kayması ve Sel 1
Yenice Yortan pazarı 1997 – Yer Kayması 6
(Çengeller–Döngeller-
Kara Ömerler Mah.)
Yenice İlçesi ve Yortanpazarı Beldesi, kış ve bahar aylarında, yağışın fazla olması,
dik eğimlerin bulunması, yer altı su seviyesinin yükselmesi, orman ve bitki örtüsünün
tahribine, toprağın içindeki tutucu kuvvetlerinin azalmasına ve de topoğrafik ve jeolojik
koşullar heyelana neden olmaktadır. 1998 yılında İlimizde etkili olan sel afeti sonrası
özellikle Yenice ve Safranbolu İlçeleri ile Karabük Merkezinde heyelanlar meydana
gelmiştir. Yenice İlçesi ve köyleri, Safranbolu İlçesi Ovacuma yöresi ve İl Merkezinde
Atatürk Mahallesi bu alanda özellikle dikkat edilmesi gereken bölgelerdir.
P.1.3. Seller
Yenice İlçemiz; Çamlıköy, Cihan Bey, Döngeller, Gökbel (Hamitoğlu Mah.),
Yenice Merkez, Güney, Hüseyin Beyoğlu (Çakıllı Mah.) ve yamaç köylerinde ve de
Merkez mahallelerinde 1991 yılında , Ören Köyünde 1994 yılında sel baskınları meydana
gelmiştir.
203

21 Mayıs 1998 tarihinde İlimizde de büyük hasarlara neden olan sel baskını
meydana gelmiştir. İlimiz , Batı Karadeniz Bölgesinde Araç ve Soğanlı Çaylarının
birleşerek Filyos Çayını oluşturduğu havzada eosen yaşlı tortul kayalarla doldurulmuş huni
biçiminde bir alandır.
Batı Karadeniz Bölgesi genelinde 19.05.1998 tarihinden itibaren aralıksız ve yoğun
şekilde yağan yağmurlar, İlimiz ve çevresinde 21.05.1998 Perşembe sabahı sel felaketine
neden olmuştur. Aşırı yağışlar neticesinde Soğanlı ve Filyos Çaylarında su seviyesi
yükselerek çay yataklarında taşkınlara ve sel baskınlarına neden olmuştur. 23.05.1998’den
itibaren su seviyesi azalarak normale dönmüştür. Yapılan ilk tespitlerde Karabük Merkezi
ile Yenice İlçemizde sel felaketinin yoğun bir şekilde yaşandığı, Eskipazar ve Safranbolu
İlçelerimizde de kısmi hasarların oluştuğu, Eflani ve Ovacık İlçelerimizin ise selden diğer
ilçelerimize oranla daha az etkilendiği görülmüştür. Taşkınlar ve sellerin etkisi ile İlimiz ve
çevresinde yer yer erozyon meydana gelmiştir. Özellikle dere yatakları çevresindeki tarım
arazilerinin erozyonla taşınan çakıl, kum ve kumlardan etkilenmiştir. Söz konusu alanlarda
yetiştirilen sebze ve sera ürünlerinin de selden hasar gördüğü yapılan incelemelerde tespit
edilmiştir.
Tarım İl Müdürlüğünden alınan bilgilere göre; İl Merkezinde, Safranbolu, Yenice
ve Ovacık İlçelerindeki hasar aşağıda verilmiştir.
Sebze Hasarı : 896 Hektar
Meyve Hasarı : 1.138 Hektar
Hububat Hasarı : 15.115 Hektar
Çeltik Hasarı : 50 Hektar
Yem Bitkileri : 358 Hektar
2002 yılında TEFER Projesi ile taşkınlara neden olan akarsularda ıslah ve tahkimat
çalışmaları yapılmış, dere yatakları ıslah edilmiş ve tıkanmalara karşı mevcut köprülerde
iyileştirme ve ek köprü inşaatları yapılmıştır.
P.1.4. Orman, Otlak ve Sazlık Yangınları
İlimizde 279 köyün 228’inde mülki hudutlar içerisinde devlet ormanı
bulunmaktadır. Köylerde yaşayan nüfusun %82’si orman köylerinde bulunmaktadır. Gerek
halkın yerleşim durumu gerekse yurdumuzun iklim ve bitki örtüsü nedeniyle
ormanlarımızda çıkan yangınların tamamını ortadan kaldırmak mümkün değildir. İlimiz,
orman yangınlarına ikinci ve üçüncü derecede hassas bölgede bulunmaktadır. Orman
yangınlarının %75’i ihmal (kamp ateşi,izmarit vs.), %2’si kasıt (tarla açma, orman
ateşleme), %1’i yıldırım, %22 bilinmeyen faktörlerden meydana gelmektedir.
İlimiz dahilinde bulunan 4 Orman İşletme Müdürlüklerinde koordineli bir şekilde
orman yangınlarını önlemek ve söndürmek için topyekün bir mücadele verilmektedir. Bu
amaçla ormanların hakim tepelerine 9 adet yangın gözetleme kulesi kurulmuştur. Bu
kulelerden 24 saat gözetleme yapılmakta ve ilk yardım ekipleri de hazır
bulundurulmaktadır.
Son üç yılda yangın sayısı : 44 adet
Son üç yılda yanan saha : 23.5 Ha.
Son üç yılda yanan emval : 396 m 3
2003 yılında Karabük İlinde meydana gelen yangınlarda ;
10.05.2003 tarihinde Karabük Merkez Çamlık Mevkiinde 45 hektar
27.08.2003 tarihinde Safranbolu İlçesi Yolbaşı-Değirmencik Köyü Mevkiinde 45 hektar
29.08.2003 tarihinde Karabük İli Kapaklı Köyünde 500 hektar orman alanı yanmıştır.
204

Tablo P.2. 2000-2003 Yılları Karabük İli Orman Yangınları
YERLEŞİM YERİ YILI YANGIN SAYISI NEDENİ
Karabük Merkez 2000 22 Dikkatsizlik, tedbirsizlik
Karabük Merkez 2001 12 Dikkatsizlik, tedbirsizlik
Safranbolu İlçesi 2001 3 Sigara, kibrit, yıldırım düşmesi
Karabük Merkez 2002 8 Sigara kibrit (3), tespit edilemeyen (5)
Safranbolu İlçesi 2002 1 (Otlak) Sigara
Karabük Merkez 2003 31 Dikkatsizlik, tedbirsizlik
Safranbolu İlçesi 2003 35 Sigara, kibrit (18),belirlenemeyen (17)
Kaynak: İl Sivil Savunma Müdürlüğü
P.1.5. Ormanlar Üzerinde Biyotik veya Abiyotik Faktörlerin Etkileri
Konu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.
P.1.6. Fırtınalar
İlimizde afet vasfında herhangi bir fırtına olayı gerçekleşmemiştir.
P.2. Diğer Afetler
P.2.1. Radyoaktif Maddeler
İlimizde radyoaktif madde ölçümleri yapılmamaktadır. İlimizde konu ile ilgili
olarak Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ölçümler yapmaktadır.
P.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli Atıklar
İlimizin denize sınırı bulunmamaktadır.
P.2.3. Tehlikeli Maddeler
İlimizde halk sağlığına zarar verecek bir olay olmamıştır.
P.3. Afetlerin Etkileri ve Yardım Tedbirleri
Bayındırlık ve İskan İl Müdürlüğü tarafından hazırlanan Acil Yardım Planı ve Afet
kanunu kapsamında kontrol etütlerine alınan yerler (heyelan, kaya düşmesi olan alanlar
vb.) rutin olarak kontrol edilmektedir.
İl Kurtarma ve Yardım Komitesi, Kriz Merkezi, İl Afet Bürosu ve Acil Yardım
Hizmet Grupları oluşturularak görevlendirilmeleri yapılmıştır.
Tablo P.3 Karabük İli Merkezde Geçmiş Yıllarda Yaşanmış Afetler (1998-2000)
Afet/Olay Türü Tarihi Bina İnsan
Ağır hasarlı Orta Hasarlı Hafif Hasarlı Ölü Yaralı
Heyelan-Su Baskını 1998 181 6 59 --- ---
Deprem 1999 84 68 1 --- ---
Heyelan 2000 20 --- --- --- ---
Kaynak: İl Sivil Savunma Müdürlüğü
205

Tablo P.4 Karabük İlinde Yaşanması Muhtemel Afetler
Afet/Olay
Türü
Etkilenebilecek Olan
Yerleşim Bölgesi
Etkilenebilecek Olan Yollar Alınan ve Alınmakta
Olan Tedbirler
Sel Baskını Merkez Karabük-Ankara Karayolu TEFER Projesi
kapsamında dere ıslah
çalışmaları yapıldı.
Deprem
Merkez ve öncelikle
5000 Evler Mahallesi,
100. Yıl Mahallesi
Karabük-Ankara Karayolu-
Cildikısık Tüneli, Karabük -
Yenice Karayolu ve Demiryolu
Heyelan Atatürk Mahallesi --- Çok sayıda ev boşaltılmış
ve afet konutları yapılarak
burada iskanları
sağlanmıştır.
Kaynak: İl Sivil Savunma Müdürlüğü, 2003
P.3.1. Sivil Savunma Birimleri
İlimizde 5 kişiden oluşan eğitimli Sivil Savunma Arama Ekibi ve toplam 9 serviste
449 Sivil Savunma Mükellefi mevcuttur. Ayrıca İl Acil Kurtarma ve Yardım Ekibinde 92
personel afetlerde İlimiz ve İlçeleri ile komşu İl ve İlçelerde meydana gelen afetlerde görev
yapmaktadır.
İl Sivil Savunma Müdürlüğünce olası afetlere karşı yıllık eğitim ve tatbikat
programları uygulanmakta, düzenlenen halk eğitimleri ile afetlere karşı alınacak tedbirler
konusunda bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları yapılmaktadır. Bu kapsamda İl Sivil
Savunma Müdürlüğünce 2003 yılı içerisinde 1 arama kurtarma, 1 yaralı tahliye ve yangın
tatbikatı, 1 gece tatbikatı ve 28 konferans gerçekleştirilmiştir.
Ayrıca olası bir afet durumuna karşı destek illerle (22 il) Karşılıklı Yardımlaşma ve
İşbirliği Protokolleri yapılmış, İlimiz ve İlçelerinde riskli yerler tespit edilmiş, helikopter
pistleri, geçici iskan yerleri ve enkaz döküm yerleri belirlenmiştir.
P.3.2. Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri
İlimizde yangın kontrol ve önleme tedbirleri 12.06.2002 tarih ve 2002/4390 sayılı
“Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” hükümlerinin uygulanmasına
yardımcı olarak ve 23.08.1985 tarih ve 18851 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “İtfaiye
Teşkillerinin Kuruluş, Görev, Eğitim ve Denetim Esaslarına Dair Yönetmelik” hükümleri
doğrultusunda verilen yetkilerin uygulanması ile yapılmaktadır.
İlimizde meydana gelen yangınlar ise yanan cismin nitelik ve miktarı ile mevcut
ortam şartlarına göre değerlendirilmekte, müdahale tarzı ve şekli tespit edilerek müdahale
edilmektedir. Personele bu durumlara hazır tutulmak üzere eğitim yaptırılmaktadır.
P.3.3. İlkyardım Servisleri
İl Sivil Savunma Müdürlüğünce kurulan ilkyardım servisinde 42 mükellef
mevcuttur. Ayrıca planlamaya tabi kurum ve kuruluşların ilkyardım servisleri mevcut olup,
herhangi bir afette ilkyardım hizmetlerini yürütmekle görevlidir.
P.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden İskanı
Afete uğramış olan kişilerden konut yapılması gereken afetzedelere uzun süreli
geçici iskan yardımı yapılabilir. Bu yardım;
Kiralarını karşılamak için nakdi yardım,
Vasıflı kış şarlarına uygun çadır,
---
206

Çeşitli resmi binalarda barınma ,
Resmi tesislerde barındırma ,
gibi alternatifleri kapsar, genelde depremlerde uygulanır. Daimi iskan, yardımı hak
sahiplerine yeni konut ve işyeri yapımı ile , orta hasarlı binaların onarım ve takviyesini
yapar. Daimi iskan yardımı için hasar tespit ve jeolojik etüt sonucu yıkılan veya ağır hasara
uğrayan veya muhtemel afete uğrayabilecek kişiler 7269’a göre afetzede olarak hak sahibi
kabul edilmesi ile borçlanması gerekir.
Bu hak sahipleri sayısı dikkate alınılarak yapılacak binalar için yeni yer seçimi, bu
yerin tahsisi veya kamulaştırılması, harita ve planının yapılması gerekir. Belirlenen hak
sahiplerine E.Y.Y veya ihale yöntemi ile konut ve işyerleri yapılır, ya da yaptırılır. Yeni
yerleşim yeri afet bölgesine yakın fakat afet riski taşımayan bölgelerden seçilir.
P.3.5. Tehlikeli Maddelerin Yurtiçi ve Sınırlararası Taşınımı İçin Alınan
Tedbirler
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre gerekli tedbirler alınmaktadır.
P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar
Afetler ve büyük endüstri kazaların meydana gelmesi durumunda faaliyete
geçirilecek olan İl Kriz Merkezince konuya ilişkin planlama ve hazırlıklar doğrultusunda
başta can ve mal kaybının en aza indirilmesi olmak üzere haberleşme, ulaşım, kurtarma,
ilkyardım ve sosyal yardım konularında İl Sivil Savunma Müdürlüğünce gerekli çalışmalar
yapılacaktır.
KAYNAKLAR :
Karabük İl Sivil Savunma Müdürlüğü
Karabük Belediyesi İtfaiye Müdürlüğü
207

(R). SAĞLIK ve ÇEVRE
R.1. Temel Sağlık Hizmetleri
R.1.1. Sağlık Kurumlarının Dağılımı
Hastaneler;
300 Yataklı Karabük Devlet Hastanesi
50 Yataklı Safranbolu Devlet Hastanesi
53 Yataklı Özel Vatan Hastanesi
213 Yataklı SSK Hastanesi
125 Yataklı olmasına rağmen, 70 yatak kapasite ile hizmet sunumunda bulunan
Doğum ve Çocuk Hastanesi
25 yataklı Eskipazar Devlet Hastanesi
25 Yataklı Yenice Devlet Hastanesi
bulunmaktadır.
Diğerleri;
1 Adet Halk Sağlığı laboratuarı (Merkez’de)
1 Adet Verem Savaş Dispanseri (Merkez’de)
3 Adet AÇS/ AP Merkez ( Bir adedi Safranbolu’da)
2 Adet Sağlık Meslek Lisesi (Bir adedi Safranbolu’da)
Sağlık Ocakları:
Merkez İlçe ;
1 Nolu Merkez Sağlık Ocağı
2 Nolu Merkez Sağlık Ocağı
3 Nolu Merkez Sağlık Ocağı
4 Nolu Merkez Sağlık Ocağı
5 Nolu Merkez Sağlık Ocağı
6 Nolu Y.Çelikkaya Sağlık Ocağı
7 Nolu Merkez Sağlık Ocağı
Saitler Sağlık Ocağı
Cumayanı Sağlık Ocağı
Kahyalar Sağlık Ocağı
Kapullu Sağlık Ocağı olmak üzere, 11 adet Sağlık Ocağı bulunmaktadır.
Safranbolu Sağlık Grup Başkanlığımıza bağlı olarak ;
1 Nolu Merkez Sağlık Ocağı
2 Nolu Merkez Sağlık Ocağı
3 Nolu Merkez Sağlık Ocağı
Ovacuma Sağlık Ocağı
Toprakcuma Sağlık Ocağı
Bostanbükü Sağlık Ocağı
Yazıköy Sağlık Ocağı olmak üzere, 7 adet Sağlık Ocağı bulunmaktadır.
Yenice Sağlık Grup Başkanlığına bağlı olarak ;
1 Nolu Merkez Sağlık Ocağı
2 Nolu Merkez Sağlık Ocağı
Çengeller Sağlık Ocağı
Şirinköy Sağlık Ocağı (kapandı)
Güney Sağlık Ocağı (kapandı)
Satuk Sağlık Ocağı (kapandı) olmak üzere 3 adet Sağlık Ocağı bulunmaktadır.
208

Eflani Sağlık Grup Başkanlığına bağlı olarak ;
Merkez Sağlık Ocağı
Alpagut Sağlık Ocağı
Müftüler Sağlık Ocağı olmak üzere 3 adet Sağlık Ocağı bulunmaktadır.
Eskipazar Sağlık Grup Başkanlığına bağlı olarak ;
Merkez Sağlık Ocağı
Hamamlı Sağlık Ocağı olmak üzere 2 adet Sağlık Ocağı bulunmaktadır.
Ovacık Sağlık Grup Başkanlığına bağlı olarak ;
Merkez Sağlık Ocağı
Pelitcik Sağlık Ocağı olmak üzere 2 adet Sağlık Ocağı bulunmaktadır.
Toplamda İlimizde 28 adet Sağlık Ocağı hizmet sunumunda bulunmaktadır.
R.1.2. Bulaşıcı Hastalıklar
Tablo R.1. 2003 Yılı Bildirimi Zorunlu Hastalıkların Aylara Göre Dağılımı
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Topl.
Kuduz Şüp.Is. 24 42 28 35 32 33 51 56 50 36 40 22 449
Kızamık 0 0 0 2 2 1 0 0 0 4 2 3 14
Kızıl 7 1 3 0 0 0 3 0 1 2 0 1 18
A.Dizanteri 18 7 14 19 15 22 27 42 18 5 4 4 195
Hepatit B 1 1 3 2 0 2 2 1 2 0 0 0 14
Hepatit A 8 3 6 1 4 3 3 3 5 0 1 0 37
Boğmaca 1 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 3
Tüberküloz 4 0 0 4 3 1 2 6 3 4 1 0 28
Menengogoksik 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 2
Brusellosis 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1
Tifo 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 2
S.Anjini 0 0 0 0 0 0 2 1 1 1 4 0 9
Kaynak : Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
Tablo R.2 2004 Yılı Bulaşıcı Hastalıklar
İLÇE
A.Diznt.
Brusella
Tifo
Hep. A
Boğmaca
Kızamık
TBC
Hep. B
Kızıl
S.Anjini
Menenjit
Merkez 113 --- 1 12 1 8 22 10 9 5
S.bolu 64 --- 1 20 1 3 5 1 6 2 1
Yenice 15 --- 1 1 1
E.pazar 2 ---
Ovacık --- 1 1 1
Eflani 1 --- 5 1 2 2 2 2 2 1
Toplam 195 1 2 37 3 14 31 14 18 9 2
Kaynak : Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
R.1.2.1. İçme, Kullanma ve Sulama Suları
İlimiz, Eskipazar İlçesinde Ephesusu İşlenmiş Maden Suyu ünvanlı Kaynak ve
Maden Suyu İşletmesi bulunmaktadır. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel
Müdürlüğü tarafından 1. Sınıf GSM Ruhsatı ile ruhsatlandırılmıştır.
İlimiz sınırları içerisinde içme ve kullanma suları ile ilgili olarak Halk Sağlığı
Laboratuarı Müdürlüğüne ulaştırılmak üzere Pazartesi, Salı ve Çarşamba günleri su
209

numunesi alınarak incelemeye gönderilmektedir. Bulaşıcı hastalık veya salgın görülme
ihtimalleri söz konusu olduğu zamanlarda Ankara Refik Saydam Hıfzısıhha Merkezi
Başkanlığına gönderilmek suretiyle de analizi yaptırılmaktadır. Bütün bu çalışmalar tüm
Merkez Sağlık Ocakları, İlçe Belediye Başkanlıkları, Karabük Belediye Başkanlığı ve İlçe
Sağlık Grup Başkanlıkları ile işbirliği içerisinde bu çalışmalar yürütülmektedir. Klorlama
işlemleri belediye bulunan yerlerde ilgili Belediye Başkanlığı elemanlarınca yapılmaktadır.
Analiz sonuçları hakkında İl Halk Sağlığı Laboratuarı Müdürlüğü tarafından İl Sağlık
Müdürlüğüne gönderilmektedir.
2003 YILININ SU ANALİZ SONUÇLARI
BAKTERİYOLOJIK SU
ANALİZLERİ
KİMYASAL SU
ANALİZLERİ
TOPLAM
UYGUN
1454
364
1818
UYGUNDEĞİL
182
78
260
TOPLAM
1636
442
2078
2000
1800
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
Bakteriyolojik KİMYASAL TOPLAM
UYGUN
UYGUNDEĞİL
Şekil R.1. 2003 Yılı Su Analiz Sonuçları
Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
210

70
60
50
40
30
20
10
0
BAKTERİYOLOJİK SU NUMUNESİ
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK
MERKEZ Sağ.Müd. MERKEZ 1 nolu S.O. MERKEZ 2 nolu S.O. MERKEZ 3 nolu S.O.
MERKEZ 4 nolu S.O. MERKEZ 5 nolu S.O. MERKEZ 6 nolu S.O. MERKEZ 7 nolu S.O.
MERKEZ Cumayanı MERKEZ Kapullu S.O SAFRANBOLU 1 nolu S.O. SAFRANBOLU 2 nolu S.O.
SAFRANBOLU 3 nolu S.O. SAFRANBOLU Yazıköy S.O. SAFRANBOLU Bostanbükü SAFRANBOLU Ovacuma
SAFRANBOLU Toprakcuma Eskipazar Merkez Eflani Merkez Yenice Merkez
Ovacık Merkez
Şekil R.2 2003 Yılı Bakteriyolojik Su Numunesi
Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
10
KİMYASAL SU NUMUNESİ
8
6
4
2
0
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
UYGUN
DEĞİL
OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK
Sağ.Müd. 1 nolu S.O. 2 nolu S.O. 3 nolu S.O. 4 nolu S.O. 5 nolu S.O.
6 nolu S.O. 7 nolu S.O. Cumayanı Kapullu S.O S.BOLU 1 nolu S.O. S.BOLU 2 nolu S.O.
S.BOLU 3 nolu S.O. S.BOLU Yazıköy S.O. S.BOLU Bostanbükü S.BOLU Ovacuma S.BOLU Toprakcuma Eskipazar Merkez
Eflani Merkez Yenice Merkez Ovacık Merkez
Şekil R.3 2003 Yılı Kimyasal Su Numunesi
Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
211

Tablo R.3 2004 Yılı Su Analiz Sonuçları
Bakteriyolojık Su
Analizleri
Kimyasal Su
Analizleri
Toplam
Uygun 1420 37 1457
Uygun Değil 86 27 113
Toplam 1506 64 1570
Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
2004 Yılı Su Analizi
250
200
150
100
50
0
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık
Bakteriyolojik Uygun Bakteriyolojik Uygun Değil Kimyasal Uygun Kimyasal Uygun Değil
Şekil R.4 2004 Yılı Su Analizi
Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
R.1.2.2. Denizler
İlimizin denize sınırı bulunmadığı için denizler ile ilgili olarak yapılan herhangi bir
çalışma mevcut değildir.
R.1.2.3. Zoonoz Hastalıklar
Zoonoz hastalıkları çalışmaları İl, İlçe Tarım Müdürlükleri ve İl, İlçe Belediye
Başkanlıkları ilgili birimlerce cadde ve sokaklarda başıboş dolaşan sahipsiz sokak
köpekleri oluşturulan bir ekip tarafından düzenli olarak toplatılmaktadır. Halk
bilgilendirilerek sahipli kedi, köpeklerin kayıtları tutulmakta, ilgili Tarım Müdürlüğünce
koordineli olarak bu hayvanların aşılama çalışmaları yapılmaktadır. Safranbolu Belediye
Başkanlığı tarafından sokak köpeklerinin kontrolü için ekip oluşturularak her ayın belirli
haftalarında ekipler, sokak köpeklerini uyuşturucu iğne ile yakalayarak Karabük Belediye
Başkanlığının kurmuş olduğu köpek ıslah merkezine teslim edilmektedir.
2004 yılı Zoonoz Hastalıklar ;
Brusella 1
TBC 31
Uyuz 91
Teniasis 5
Ascoridiosis 67
Trichomoniosis 8
212

R.1.3. Gıda Hijyeni
İl Sağlık Müdürlüğünce İlimiz genelinde haftanın ilk iki günü olmak üzere
(Pazartesi, Salı) tüm Merkez Sağlık Ocakları ve Sağlık Grup Başkanlıkları ile koordineli
olarak gıda numunesi alınarak analizin yaptırılması için İlimiz Halk Sağlığı Laboratuarı
Müdürlüğüne gönderilmektedir. Analizini yapamadıkları numuneleri Refik Saydam
Hıfzısıhha Merkezi Başkanlığına gönderilerek analizi yaptırılmaktadır. Analiz sonucu
uygun olmayan numuneler ile ilgili olarak gerekli yasal işlemlerin yapılması için
Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilmektedir. Etiket bilgilerindeki eksiklikler için de ilgili
Tarım Müdürlüklerine bildirilmektedir.
Tablo R.4 2003 Yılı Denetlenen Gıda İmal Yerleri
Faaliyet Konusu Toplam Sayısı Denetim Sayısı Uygun Olmayan Uygun Bulunan
Fırınlar 54 280 6 274
Süt ve Süt Ürünleri 6 58 --- 58
Şeker Mamulleri 11 65 6 59
Unlu Mamuller 51 210 17 193
Pastaneler 30 240 7 233
Et ve Et Ürünleri 7 30 5 25
Simit Fırınları 10 120 11 109
Toplam 169 1003 52 951
Kaynak : Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
2003 YILINDA 2003 DENETLENEN YILI GIDA İMAL GIDA YERLERİ İMAL YERLERİ
1000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
TOPLAM
SAYISI
DENETİM
SAYISI
UYGUN
OLMAYAN
UYGUN
BULUNAN
0
Fırınlar
Süt ve Süt Ürünler
Şeker Mamuller
Unlu Mamuller
Pastaneler
Et ve Et Ürünler
Simit Fırınları
Toplam
GIDA SATIŞ YERLERİ DENETİMİ
SAYI
Kontrol Say.
Uygun
Uygun Değil
Bakkal
905
941
893
48
Kasap
49
91
78
13
Hal Pazar
19
64
63
1
Çayhane
407
626
564
62
Lokanta
199
401
376
25
Otel-Pansiyon
73
89
89
0
Hamam
7
23
23
0
Çöplük
408
215
197
18
Kuaför
199
240
234
6
Diğer
25
31
31
0
Şekil R.5 2003 Yılı Gıda İmal Yerleri
Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
213

GIDA SATIŞ YERLERİ DENETİMİ
1000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
SAYI
Kontrol Say.
Uygun
Uygun Değil
Bakkal
Kasap
Hal Pazar
Çayhane
Lokanta
Otel-Pansiyon
Hamam
Çöplük
Kuaför
Diğer
Şekil R.6 2003 Yılı Gıda Satış Yerleri Denetimi
Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
2003 yılında kapatılan işyeri sayısı:4 Adet
Şeref Amca Pastanesi,
Dilek Pastanesi,
Enver Şekerleme,
Osmanoğulları Kırpidesi,
2003 yılında İdari Para Cezası Kesilen işyeri sayısı: 2 Adet
Tertip Gıda ve İnş.San.Tic.Ltd.Şirketine
Özkristal Tuz Fabrikasına
2003 yılında Cumhuriyet Başsavcılığına 2 (iki) defa Özkristal Tuz Fabrikası
hakkında suç duyurusunda bulunulmuştur.
2003 YILINDA YAPILAN DENETİM VE KONTROLLERİN SAYILARI
Toplam Sayısı
Kontrol Edilen
Uygun Değil
1. Sınıf GSM
49
22
-
2. Sınıf GSM
408
280
36
3. Sınıf GSM
453
855
147
Şekil R.7 2003 Yılında Yapılan Denetim ve Kontroller
Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
214

2003 YILININ GIDA ANALİZ SONUÇLARI
BAKTERİYOLOJIK GIDA
ANALİZLERİ
KİMYASAL GIDA
ANALİZLERİ
TOPLAM
UYGUN
2
98
100
UYGUNDEĞİL
1
11
12
TOPLAM
3
109
112
2003 YILI GIDA ANALİZ SONUÇLARI
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Bakteriyolojik Kimyasal Toplam
UYGUN
UYGUNDEĞİL
Şekil R.8 2003 Yılı Gıda Analiz Sonuçları
Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
2003 YILININ GIDA SATIŞ YERLERİ DENETİMİ
700
600
500
400
300
200
100
0
UYGUN
UYGUN DE.
OCAK
MART
MAYIS
TEMMUZ
EYLÜL
KASIM
Şekil R.9 2003 Yılının Gıda Satış Yerleri Denetimi
Kaynak : Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
215

R.1.4. Aşılama Çalışmaları
Tablo R.5 2003 Yılı Aşılama Çalışmaları
0-11 ay 1-4 yaş 5-9yaş 10-14 yaş 15 yaş +
DBT I 2852 5 --- --- ---
DBT II 2673 6 --- --- ---
DBT III 2634 5 --- --- ---
DBT RAPEL --- 2867 --- --- ---
POLİO I 2880 --- --- --- ---
POLİO II 2688 --- --- --- ---
POLİO III 2660 --- --- --- ---
POLİO RAPEL --- 2871 3132 --- ---
KIZAMIK 2635 --- 5450 --- ---
BCG 2912 --- --- --- ---
HEPATİT B I 2789 7 2 --- ---
HEPATİT B II 2785 6 3 1 2
HEPATİT B III 2696 20 2 --- 1
Difteri-Tetanoz --- --- 3132 3473 ---
TETANOZ --- 8 121 194 6258
Kaynak : Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
Tablo R.6 2004 Yılı Aşılama Çalışmaları
0 YAŞ 1-4 yaş 5-9yaş 10-14 yaş 15 yaş +
DBT I 3154 --- --- --- ---
DBT II 3128 1 --- --- ---
DBT III 3176 7 --- --- ---
DBT R --- 2511 --- --- ---
OPV 1 3154 --- --- --- ---
OPV 2 3128 1 --- --- ---
OPV 3 3177 4 --- --- ---
OPV R --- 2504 3051 --- ---
KIZAMIK 3065 4 --- --- ---
BCG 1 3043 9 --- --- ---
BCG R --- --- 2124 --- ---
HEP 1 3157 1 21 23 16
HEP 2 3091 3 6 1 31
HEP 3 3046 9 2 0 26
DT --- 4 3096 3352 1675
TETANOZ --- 1 13 86 824
Kaynak : Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
216

Tablo R.6 2003 Yılı Kızamık Okul Aşı Günleri
İlköğ. 1.sınıf 3375
İlköğ. 2.sınıf 3332
İlköğ. 3.sınıf 3277
İlköğ. 4.sınıf 3401
İlköğ. 5.sınıf 3370
İlköğ. 6.sınıf 3498
İlköğ. 7.sınıf 3507
İlköğ. 8.sınıf 3508
TOPLAM 27.268
Kaynak : Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
R.1.5. Bebek Ölümleri
Tablo R.7 2003 Yılı Bebek Ölümleri
Bebek Ölüm hızı (0-12 Aylık)
(Binde)
Perinetal Ölüm hızı (Ölü doğan+7 gün)
(Binde)
Postneonetal Ölüm (29-364 günlük)
(Binde)
Kaynak : Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
8,71
14,22
3,07
2002 Yılı 26 (Bebek Ölüm Hızı Binde 11.8)
2003 Yılı 17 (Bebek Ölüm Hızı Binde 8.71)
2004 Yılı 20 (Bebek Ölüm Hızı Binde 10.2)
Hastalıklar;
Yetmezliği.
Hidrosefali, Prematüre, Lepsis Prematüre, Kardiyo Pulmoner Arrest, Kalp
R.1.6. Ölümlerin Hastalık Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı
Şekil R.10 2003 Yılı Ölümlerin Hastalık Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı
Kaynak : Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
217

Tablo R.8 2003 Yılı Ölümlerin Hastalık Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı
ÖLENLERİN YAŞ ve CİNSE GÖRE DAĞILIMI SAYI
0-7 Gün Erkek
7
0-7 Gün Kadın
3
8-28 Gün Erkek
1
8-28 Gün Kadın
--
29-364 Erkek
4
29-364 Kadın
2
1-4 yaş Erkek
1
1-4 Yaş Kadın
--
5-9 Yaş Erkek
--
5-9 Yaş Kadın
0
10-14 Yaş Erkek
1
10-14 Yaş Kadın
1
15-24 Yaş Erkek
4
15-24 Yaş Kadın
0
25-44 Yaş Erkek
15
25-44 Yaş Kadın
11
45-49 Yaş Erkek
11
45-49 Yaş Kadın
6
50-64 Yaş Erkek
108
50-64 Yaş Kadın
57
65-69 Yaş Erkek
60
65-69 Yaş Kadın
43
70-74 Yaş Erkek
100
70-74 Yaş Kadın
80
75-79 Yaş Erkek
73
75-79 Yaş Kadın
75
80+ Yaş Erkek
84
80+ Yaş Kadın
127
Toplam ölen erkek 469
Toplam ölen kadın 405
Toplam ölüm (erkek+kadın) 874
Kaynak : Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
Tablo R.9 2002,2003,2004 Ölümlerin Hastalık Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı
Ölüm Nedenleri 2002 2003 2004
Solunum Sistemi 62 174 263
Kalp 454 271 142
Kanser 111 130 113
Diğer 223 299 405
Toplam 850 874 923
Kaynak : Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
218

Tablo R.10 2004 Yılı Ölümlerin Hastalık Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı
ÖLENLERİN YAŞ ve CİNSE GÖRE DAĞILIMI
SAYI
0-7 Gün Erkek 6
0-7 Gün Kadın 4
8-28 Gün Erkek 2
8-28 Gün Kadın 1
29-364 Erkek 5
29-364 Kadın 2
1-4 yaş Erkek 2
1-4 yaş Kadın 3
5-9 yaş Erkek 0
5-9 yaş Kadın 0
10-14yaş Erkek 1
10-14 yaş Kadın 1
15-24 yaş Erkek 2
15-24 yaş Kadın 3
25-44 yaş Erkek 11
25-44 yaş Kadın 12
45-49 yaş Erkek 13
45-49 yaş Kadın 9
50-64 yaş Erkek 116
50-64 yaş Kadın 56
65-69 yaş Erkek 49
65-69 yaş Kadın 40
70-74yaş Erkek 103
70-74yaş Kadın 69
75-79yaş Erkek 91
75-79yaş Kadın 90
80+ yaş Erkek 92
80+ yaş Kadın 140
Toplam ölen erkek 493
Toplam ölen kadın 430
Toplam ölenler ( kadın + erkek) 923
Kaynak : Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
140
120
100
80
60
40
20
0
0-7
Gün
Erkek
6 4 2 1 5 2 2 3 0 0 1 1 2 3 111213 9
8-28
Gün
Erkek
29-364
Erkek
1-4
yaş
Erkek
5-9
yaş
Erkek
14yaş
Erkek
15-24
yaş
Erkek
25-44
yaş
Erkek
45-49
yaş
Erkek
SAYI
116
50-64
yaş
Erkek
56 4940
103
65-69
yaş
Erkek
74yaş
Erkek
69
919092
Şekil R.11 2004 Yılı Ölümlerin Hastalık Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı
Kaynak : Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
10-
70-
75-
79yaş
Erkek
80+
yaş
Erkek
140
219

R.1.7. Aile Planlaması Çalışmaları
Tablo R.11 2003 Yılı Aile Planlamasında Uygulanan Yöntemler
15-49 Yaş
Kadın sayısı
Hap
Kondom
Depo-prv
Ria
Noprlant
Tüp Lig.
Vazektomi
Enjeksiyon
Etkisiz Yöntem
Kullanan
Yöntem
Kullanmayan
Gebe
Emzikli
Kır 12050 469 1047 --- 1132 --- 384 10 62 2716 4588 196 433
Kent 39441 1126 4599 --- 4776 --- 2098 28 99 11509 18201 849 1116
Toplam 51491 1595 5646 --- 5908 --- 2482 38 161 14225 22789 1045 1549
Kaynak : Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
2004 Yılı Ana- Çocuk Sağlığı Ve Aile Planlaması Konulu Eğitim Çalışmaları
* Ana- çocuk sağlığı ve aile planlaması konulu eğitim çalışmaları, ilimiz genelinde ana –
çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmeti verilen tüm sağlık kuruluşlarında verilmektedir. Sağlık
ocağı ebeleri 15-49 yaş kadın takipleri ve ETF çalışmaları için evlere yaptıkları ziyaretlerde de
konuyla ilgili bilgilendirme yapmaktadır.
* 31 Mayıs ve 25 Ekim 2004 tarihleri arasında TSK VE Sağlık Bakanlığının ortak
yürüttükleri “ Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması “ eğitimleri ilgili olarak 125 Jandarma Er Eğitim
Alayında Eğitim verilmiştir. Dr. E. Koray AKTAR, Dr. Hasan KISMET, Dr. Muhammet Ali
YİĞİT, Dr. Tolga GÜNDOGAN, Dr. Ahmet Serdar YÜCEL, Sağlık Memuru Fevzi ÖZENÇ,
Murat KAVİ, Ebe Dilek YÜCEL üreme sağlığı eğitimlerinde görev almıştır.
Eğitilen er sayısı : 8.641
• 3 aylık periyotlarla AP uygulayıcı eğitimi almak üzere personelle bilgilendirme ve
görevlendirme yapılmaktadır.
• RİA sertifikalı personel sayısı : 45
• Kullanılan yöntem : Hap, RİA, Kondom , Tüp ligasyonu, enjeksiyon, vazektomi, norplant
• 2004 yılında kalan AP malzemeleri ayniyatları ve sayımları yapılarak AP malzemeleri,
ihtiyaç tespiti, temini ve dağıtımı yapılmıştır.
R.2. Çevre Kirliliği ve Zararlarından Oluşan Sağlık Riskleri
R.2.1. Kentsel Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri
Hava kirlenmesi genel anlamda sanayi kuruluşlarından meydana gelen
emisyonların yeteri kadar önlem alınmadan atmosfere bırakılması, konutlarda yakılan fosil
yakıtlardan ortaya çıkan partikül, duman, is, kükürt, azotoksitler ve hidrokarbonlar, ulaşım
araçlarından kaynaklanan egzos gazlarının atmosfere verilmesi, ayrıca taşıtlardan
kaynaklanan, yolların ve açık alanların tozlanmasından oluşmaktadır.
Hava kirliliğinin çevre üzerindeki etkileri global, bölgesel ve mahalli ölçekte
meydana gelmektedir. Global ölçekte CO artışının yol açtığı sera etkisi, ozon tabakasının
delinmesi gibi etkileri atmosfer ve dolayısıyla yeryüzünde önemli ölçüde klimatolojik
değişmelere yol açacağı yapılan modelleme çalışmaları ile ortaya konmuştur. Bölgesel
ölçekte asit yağmurları ormanların tahribatı ve göllerin asitlenmesi neticesinde ekolojik
dengenin bozulmasına yol açmaktadır. Mahalli ölçekte ise SO2, partikül madde, CO, ozon,
NOx gibi hava kirletici; insan sağlığı, bitkiler, yapı ve malzemeler üzerinde olumsuz
etkiler meydana getirmektedir. Atmosferde bulunan hava içerisindeki bileşiklerin canlıların
yaşaması için belirli sınırlar içinde olması gerekmektedir. Bu sınırların normalden fazla
değişmesi yaşam sürecini etkiler.
220

Karbonmonoksit (CO): İnsan sağlığı için zehir bulundurmakta, kandaki hemoglobin
ve vücuttaki oksijen miktarının değişmesiyle ilgilidir.
Hidrokarbonlar (HC): Göz ve kulaklarda rahatsızlıklar oluşturur, kanser riski
bulundurur ve koku yapar.
Azotoksitler (NOx, NO, NO2) : Canlılar için zehirdir. NOx’in suyla bileşimi Nitrik
Asidi oluşturur. Diğer egzos ürünleri gibi göz ve kulak rahatsızlıkları yapar. Sinir
sistemlerini etkiler, duman ve asit oluşturur.
Kurşun (Pb) : Canlılar için zehirdir. Kanı zehirler ve sinir sistemini bozar.
R.2.2. Su Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri
Su kullanımı; birincil kullanım (içme, yiyecek içecekleri hazırlanması, yıkanma ve
temizlik), ikincil kulanım (ev ve fabrikalarda atıkların uzaklaştırılması, sanayi suyu
gerektiren işlemlerin gerçekleştirilmesi, yangınların söndürülmesi vb. uygulamalar) ve
üçüncül kullanım (doğal suların balıkçılık, denizcilik, yüzme ve eğlence, tarımsal sulama
ve enerji için kullanımı) olmak üzere üç başlıkta incelenir. Her üç kullanım biçimiyle de su
toplum sağlığı açısından önemlidir. Nitekim, içme ve kullanma suyu sorununu çözememiş
olan ülkeler de görülen her dört hastalıktan birisi suyla bulaşan hastalıktır.
İçme ve kullanma suyunun doğrudan doğadan alınıp, toplumun kullanımına
sunulması en kolay ve ekonomik olanıdır. Ancak; sanayileşme, kentleşme, uygarlık
düzeyinin artması gibi etkenler bir yandan ihtiyaç duyulan su miktarını arttırırken, öte
yandan da su kaynaklarının kirliliğini arttırmakta, kullanılabilir kaynakları azaltmakta veya
buradan alınacak suyun arıtma işlemlerini zorunlu ve kompleks hale getirmekte ve su
arıtım maliyetleri her geçen gün artmaktadır. Ayrıca, kaynağından alınan suyun arıtılması
yeterli olmamakta, kullanıcının aldığı musluğa kadar güvenli ve temiz bir şekilde
ulaştırılması gerekmektedir ki; bu diğer bir maliyet öğesi olmaktadır.
Kentlerin içme-kullanma suyu kaynaklarını besleyen havzalarda yerleşme ve
yapılaşma engellenmeli, mevcut yapılaşmalarda kaldırılmalıdır.
Dünyanın ekolojik dengesinin korunması ve doğal yaşamın devamında, su
kaynaklarının çok önemli bir yeri vardır. Ayrıca, kıt olan kullanılabilir su kaynakları, bu
kaynaklardaki kirlenme nedeniyle, daha da yetersiz hale gelmekte ve toplumlara içme ve
kullanma suyu sağlanmasında sıkıntı çekilmektedir. Kirletilmiş doğal sulardan
kaynaklanan her türlü hastalık ve etkilenimler artmaya devam etmekte ve doğal yaşam her
gün yok olmaktadır.
Su kaynakları kirliliğine neden olan etmenlerin başında ev, tarım, hayvancılık ve
sanayi atıkları gelmektedir. Ayrıca erozyon gibi çevresel faktörler ile doğal afet vb. doğa
olayları da su kaynaklarının kirlenmesinde etkili olabilmektedir. Bunlardan, evsel atıklar,
hayvan kesim yerleri ve sanayi kuruluşları gibi noktasal kirlilik kaynaklarını kontrol altına
almak daha kolaydır. Buna karşılık, tarımda kullanılan kimyasal gübreler, pestisitler ve
erozyon gibi yaygın kaynaklardan gelen kirlilikleri kontrol altına almak daha da zordur.
R.2.3. Atıkların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri
Birey ve toplumun sağlıklı olabilmesi için insan ve hayvan atıklarının
zararsızlaştırılmadan çevreye verilmemesi gerekir. İnsan ve hayvan atıklarının
kanalizasyon sistemleri ile yerleşim yerlerinden uzaklaştırılması yeterli değildir.
Kanalizasyon arıtımı sağlayacak (teknoloji, personel ve örgütleme) sistem bütünüdür. Bu
bütünlük sağlanamaz ise, kanalizasyon sorunlarının çoğalmasına yol açarak çok daha
büyük bir tehlike kaynağı haline gelmesini sağlar. Kırsal kesimde, insan ve hayvan atıkları,
önemli bir çevre sağlığı sorunu olmayı sürdürmekte ve en önemli biyolojik kirlenme
221

kaynağı olma özelliği korumaktadır. Su ve besin kirliliğinin temel kaynağı bu tür atıklardır.
İnsan ve hayvan atıklarının zararsızlaştırılması ile ilgili alt yapı yetersizliği nedeniyle, bir
çok bulaşıcı hastalığın varlığı sürmektedir.
R.2.4. Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri
Akustik kirlilik de denilen gürültü; gelişmiş ülkelerde kişisel ve toplumsal yaşa
kalitesindeki göstergesi durumundadır. Bir çevre sorunu olarak ele alındığında öncelikle
gürültünün insan ve toplum sağlığı açısından kabul edilebilecek en yüksek düzeylerin
(gürültü ölçüt limitlerini) ortaya konması, daha sonra incelenen çevredeki mevcut gürültü
koşularının ölçüm ve tahmin yöntemleri ile belirlenmesi ve bunlara bağlı olarak da
gürültünün bir sistem içinde kontrol altına alınması çalışmalarının yapılması
gerekmektedir.
Gürültünün insanı etkileme oranı; maruz kalma süresi ile çok yakından ilişkilidir.
Ayrıca sesin cinsi, ortam, alıcının psikolojik yapısı, eğitimi, yaşı, vb. değerlerde etkilidir.
Ancak genellikle ses seviyesi 35-40 dB’e ulaştığında insanlar gürültüden şikayet etmeye
başlarlar.
Gürültüye uzun süre maruziyetin, kalp atışlarında, kan basıncında, solunumda, göz
bebeğinde değişiklik yarattığı, kandaki ürik asit ve lipid seviyelerini etkilediği
belirlenmiştir. Yapılan araştırmalarda, yüksek düzeyde gürültüye maruz kalan insanlarda,
özellikle gürültü ile birlikte vibrasyon veya CO gibi zehirleyici maddelere de maruz
kalındığında (bileşik etki) kan basıncının arttığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca gürültü, peptik
ülser oranını da yükseltmektedir.
Gürültü önleme konusunda, sesi emme ve yansıtma özelliklerinden dolayı,
bitkilerin özellikle de ağaçların etkili bir rolü vardır. Havaalanı ve otoyolların çevresinde
yeşil kuşak oluşturulduğunda, sadece hava kirliliği değil gürültüde büyük ölçüde
azalmaktadır. Cadde ve yolların kenarına kısa bitkiler (ağaçlar) kullanılarak yeşillendirme
yapıldığında gürültü önemli oranda azaltılabilmektedir. Aynı şekilde, iki yol arasına çalı
ağaç karışımı dikim yapıldığında iki taraftan gelen trafik sesi bitkiler tarafından
yutulmaktadır.
R.2.5. Pestisitlerin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri
İnsanlar yüzyıllarca çevreyi denetim altına almak çabası içerisinde olmuşlardır.
Ancak günümüzde ürün alma, yaşam standardı, yerleşme vb. açılardan akıl almaz
olanaklara kavuşurken çevre üzerindeki etkisi geometrik olarak artmış kendi varlığını
tehlikeye düşürür duruma gelmiştir.
Böcekler ürün ve yiyeceklerin boyut, verim, depolama ve pazarlama kalitesini
azaltırken aynı zamanda hastalık taşıyıcı vektörler olarak da etkilerler. Böceklerin
öldürülmesi amacıyla bir dizi kimyasal geliştirilmiştir.
Pestisitler çevremizi amaçsız, sınırsız neredeyse kontrolsüz olarak açılan birkaç
toksik kimyasal grubundan birisidir. Bunlar toksik ve biyositli maddelerdir. Yani canlıları
öldürmek üzere kullanılan maddelerdir. Her türlü pestisitin bu özelliğinin göz önüne
alınması doğal yaşamla ilgili değerlendirmelerde bunun anımsanması gerekir. Pestisitler
hemen hemen her türlü çevresel öğede bulunmaktadır. Havada, suda, toprakta, yağmurda,
karda, buzda yer alır ve yüzeysel sularda siste bulunabilmektedir. Dünyadaki bütün
canlılar, bitkiler, hayvanlar pestisitlerden etkilenir. ABD’deki bir yasada pestisitlerden
“ekonomik zehirler” olarak tanımlanmaktadır.
Pestisitler olarak kullanılan ilk maddeler arsenik ve kükürttür. Daha sonra botanik
kökenli maddeler söz gelimi nikotin kullanılmaya başlanılmıştır.
222

Hasat işlerinde ve bakım işlerinde çalışanlarda yapraklarda ve yüzeyde kalan
pestisitlerden etkilenebilmektedir. Ağaç ve asmaların altındaki çürümüş yaprak v.b. de
bulaşma nedenleri arasındadır. Bu işçilerin havadan püskürtme, yerden püskürtme
uygulamaları nedeniylede büyük miktarda etki altında kalmaları mümkündür.
Tarımsal üretim bölgelerinde özellikle duyarlı orkide gibi bitkilerin yetiştirildiği
alanlara yakın yaşayanlarda mesleki olmayan etkilenimle karşılaşırlar. Pestisitlerin
başlangıç uygulama bölgesinde bir mil veya daha fazla uzaklığa taşınabilmektedir. Metil
bromür gibi gazlama amacıyla kullanılan pestisitler toprağa işlemekte ve burada
yaşayanların etkilenmesine neden olabilmektedir. Kaliforniya’da gladıola bahçelerinin
gazlanması sırada meydana gelen etkilenimi önlemek için toplumun bütün bireylerinin
orada taşınması gerekmiştir.
Pestisitlerin deriden, solunum sisteminden ve gastrointestinal traktusdan
alınabilmektedir. Ayrıca sıçrama ve saçılma nedeniyle de etkilenme olabilmektedir.
Mesleki etkileri sanıldığının aksine büyük oranda solunum yolu ile değil deri yolu ile
olmaktadır. Deri fumigantlar için bile emilim yolu olabilir. Fumigantlar ve raf üstü
satılanlar büyük oranda solunum yolu ile etkilenmektedirler.Böcek kağıtları da aynı şekilde
solunum yoluyla etkilenim nedenleri arasındadır.
Pestisitlerin kanser yapıcı etkisi nedeniyle yasaklanması giderek artmaktadır.
Burada iki sorun bulunmaktadır:
1. Kanserojenik bir pestisitin kullanıma devam edilmesi,
2. Hatalı olarak kanserojenik olduğu düşünülerek kullanımdan çekilen pestisitin diğer
bir kanserojenik devreye girmesine yol açılabilmesi.
R.2.6. İyonize Radyasyondan Korunma
İyonizan ve non-iyonizan radyasyonun neden olduğu çeşitli sağlık sorunları vardır.
İyonizan radyasyonun kansere neden olduğu kanıtlanmıştır. Ozon tabakasını delinmesine
bağlı olarak Ultraviyole (UV) radyasyonun neden olduğu sağlık sorunlarında artış,
teknolojinin hızla ilerlemesi ile kullanılan iletişim araçları, elektrikli araçların yaydığı ve
yüksek gerilim hatalarına bağlı ortaya çıkan elektromanyetik radyasyondan etkilenimde
her geçen gün artış olmaktadır.
Radyasyon ile etkili bir mücadele yapılabilmesi için; sorunun boyutu, kötüleşme ya
da yayılma eğilimi olup olmadığı, sağlık ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerin doğası ve
boyutları, çözümün teknik fizibilite ve uygulanabilirliği, etkin müdahale çıktılarının
karşılığında sağlanacak sağlık ve çevre yararlarının bilinmesi gerekir.
İyonizan ve non-iyonizan radyasyon ölçme değerlendirme ve izleme sistemi
kurulmalıdır. Non-iyonizan radyasyon ile ilgili personelin eğitimi yapılamalı ve halkı
bilgilendirmek amacı ile eğitim etkinlikleri düzenlenmelidir.
Geliştirilmesi Gereken Eylemler:
1. Değişik ortamlarda insanların iyonizan ve non-iyonizan radyasyonlarla karşılaşmalarını
engelleyecek yasal düzenlemeler yapılmalı ve bunların uygulaması konusunda halk
bilinçli hale getirilmelidir.
2. Elektromanyetik radyasyondan etkilenimi en aza indirmek üzere, ürün ve mamul
madde (bilgisayar, mobil telefonlar vb. araçlar için) standartları hazırlanmalıdır.
3. Elektromanyetik radyasyondan etkilenim düzeyleri belirlenmelidir. Bu nedenle ölçüme
dayalı saha araştırmaları yapılmalıdır. Şehir planlaması sırasında Yüksek Gerilim
Hatlarından belirli uzaklıklarda yapılaşmaya izin verilmesi sağlanmalıdır.
4. Her düzeydeki nükleer atığın güvenli depolanması ve yok edilmesi sağlanmalı bu
konudaki yasal düzenlemelere uyulması için sıkı bir denetim uygulanmalıdır.
223

5. Güneşten gelen Ultraviyole ışınlardan korunması konusunda halk bilinçlendirilmelidir.
Yapay Ultraviyole uygulamaları denetlenmeli, hekim önerisi ve denetimi olmaksızın
bu gibi uygulamalar engellenmelidir.
6. Yetkisiz kişilerin radyoaktif materyale ulaşması engellenmelidir.
7. Kişilerin ve toplumun, evlerden, topraktan, sudan ve havadan radon maruziyetini
önleyici önlemler alınmalı, bunlar yasal düzenlemelerle desteklenmelidir. Radon
kirliliği tehlikesi yüksek olan bölgelerde, bireylerin kendi radon izlemesi yapması
özendirilerek, bu amaçla radon emici cihazların ölçümünün yapılabileceği merkezlerin
kurulması sağlanmalıdır. Ulusal veya bölgesel çalışmalar aracılığıyla veri eksikliği
veya yetersizliği olan bölgelerde sürekli olarak izlenmelidir. Konu ile ilgili olarak
yeterli bir risk iletişim ağı kurulmalı ve toplum bireylerinin konuya duyarlılığı
arttırılmalıdır.
8. Yukarıda bahsedilen konularda halkı bilgilendirme ve bilinçlendirme programları
yürütülmelidir.
R.2.7. Baz İstasyonlarından Yayılan Radyasyonun İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri
Konu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.
KAYNAKLAR :
-Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
-Suların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri (Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 2001 yılı Ocak
ayına ait Ulusal Çevre Sağlığı Programı Konulu Kitapçık)
-Atıkların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri (Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 2001 yılı Ocak
ayına ait Ulusal Çevre Sağlığı Programı Konulu Kitapçık) ve (Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel
Müdürlüğünün 2002 yılı Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik)
-Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri (Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 2001 yılı
Ocak ayına ait Ulusal Çevre Sağlığı Programı Konulu Kitapçık) ve (Gürültü Kontrol Yönetmeliği)
-Pestisitlerin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri (Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 2001 yılı
Ocak ayına ait Ulusal Çevre Sağlığı Programı Konulu Kitapçık) ve (Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel
Müdürlüğünün 2001 Yılı PESTİSİTLER isimli Kitapçık)
-İyonize Radyasyondan Korunma (Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 2001 yılı Ocak ayına
ait Ulusal Çevre Sağlığı Programı Konulu Kitapçık)
-Kentsel Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri (Hava Kirliliği Kontrol Yönetmeliği) ve (Zonguldak Karaelmas
Araştırma Fonu/Devlet Planlama Teşkilatının Karabük Hava Kirliliği Araştırması Raporu)
-Gıda ve Çevre Kontrol Şubesi 2003 Yılı çalışmaları
-Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi 2003 Yılı çalışmaları
-Bilgi İşlem ve İstatistik Şubesi 2003 Yılı çalışmaları
-AP ve AÇS Şubesi 2003 Yılı Çalışmaları
224

(S). ÇEVRE EĞİTİMİ
S.1. Kamu Kuruluşlarının Çevre Eğitimi İle İlgili Faaliyetleri
Çevre bilincinin geliştirilmesi, çevreye duyarlı, olumlu, kalıcı davranışların
kazandırılması, doğal, tarihi ve kültürel değerlerin korunması ve çevre sorunlarının
çözümünde bireylerin aktif katılımlarının sağlanması ve buna paralel olarak kamu
kurumlarının ve gönüllü kuruluşların faaliyetleri önem taşımaktadır.
İlimizde çevre değerlerinin en iyi şekilde korunması doğrultusunda
Müdürlüğümüz eğitim kurumları, diğer kamu kurum ve kuruluşları, yerel basın
kuruluşları ile çalışmalar yapmıştır.
Bu çalışmalar ;
İlimiz Merkez ve Safranbolu İlçesinde “Çevre ve Kömür” konulu panele
düzenlenmiş olup, bu panele tüm site ve apartman yöneticileri, ateşçiler, vatandaşlar
katılımı sağlanmıştır.
Ateşçilere kalorifer kazanlarında tekniğine uygun yakma yapılması konusunda
kurs verilmiştir.
Yerel televizyonlarda Karabük Teknik Eğitim Fakültesi, Karabük Belediye
Başkanlığı, Çevre Derneği ve İl Çevre Müdürlüğü’nün katılımları ile Karabük’te Çevre
Sorunları ile ilgili programlar düzenlenmiştir.
Çevre ve Orman Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında “Çevre Eğitimi”
konularında yapılacak çalışmalara ilişkin işbirliği protokolü çerçevesinde okul öncesi ve
ilköğretim kurumlarında slayt-resim ve sinevizyon destekli konu anlatımları yapıldı.
Çevre bilincini oluşturmak, öğrencileri çevreye duyarlı bir toplum haline
getirmeye yönelik çalışmalarımız doğrultusunda Cumhuriyet Lisesi’nde “Karabük İli
Çevre Sorunları ve Sorunların Çözümüne Yönelik Yapılan Çalışmalar” konulu
sinevizyon destekli eğitim verildi. 5 Haziran Dünya Çevre Günü etkinlikleri
çerçevesinde ilköğretim ve ortaöğretim kurumları arasında çevre konulu resim ve
kompozisyon yarışması, Çamlık Orman İçi Dinlenme Yerinde “Çevre Temizliği,
Atletizm Yarışması ve Piknik”, İstanbul Hayvan Dostları Derneği katılımı ile “Hayvan
Sevgisi” konulu panel ve “Karabük İli ve Çevre Sorunları” ve yapılan çalışmalar
hakkında televizyon programı düzenlendi. 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu
çerçevesinde ve hayvan sevgisine yönelik olarak kamuoyu bilgilendirilmiştir.
S.2. Çevre ile İlgili Gönüllü Kuruluşlar ve Faaliyetleri
S.2.1. Çevre Vakıfları
Karabük İli Çevre Koruma Vakfı Karabük 2. Noterliğinin 18.12.1995 gün ve
12052 yevmiye no ile 500.000.000 TL. (beşyüzmilyon) sermaye ile Vakıf senedi
düzenlenmiştir.
Vakıflar Genel Müdürlüğünün 20.12.1995 gün ve 3441 sayılı yazısı ile birlikte
Karabük Asliye 2. Hukuk Mahkemesine Vakfın tescili için başvurulmuş, 1995/14 esas
1995-353 sayılı kararı ile 21.12.1995 tarihinde Vakfın tesciline karar verilmiştir.
İlimizde Çevre Koruma Vakfı tarafından okullara çevre parkları yapılmış, doğal
hayatı koruma çalışmalarına Safranbolu’da bulunan Sırçalı Kanyonuna 10.000 adet
alabalık yavrusu ile keklik bırakılarak katkıda bulunulmuş, çevre ile ilgili çeşitli panel
ve sempozyum düzenlenerek çevre eğitimine, çevre bilincinin yerleştirilmesine yönelik
çalışmalar yapılmıştır.
225

Karabük Çevre Koruma Vakfı, yönetim kurulu ve mütevelli heyeti kararı ile
05.05.2005 tarihinde kapatılmıştır.
S.2.2. Çevre Dernekleri
Çevre Koruma Derneği 1995 yılında kurulmuş olup, Zonguldak Çevre Koruma
Derneğinin şubesi olarak çalışmalarına devam etmektedir. Çevre Koruma Derneğinin
amaçları arasında çevre bilincinin yerleştirilmesi, çevrenin korunması, toplumun yeşil
bir çevrede yaşaması yer almaktadır.
Çevre Koruma Derneği faaliyetleri olarak çeşitli temizlik kampanyaları,
yarışmalar (resim, güzel bahçe, güzel balkon gibi) düzenlenmektedir. Çevre Koruma
Derneği Kardemir ve Belediye ile koordinasyon sağlayarak şehrimizin Şirinevler
Mahallesine bir Çevre Parkı kazandırmıştır. Derneğin çeşitli ağaç dikim kampanyaları,
okullarla birlikte temizlik etkinlikleri devam etmektedir. Okullarda çeşitli paneller
düzenlenerek öğrencilere çevre bilinci aşılanmaktadır. İlimizde hava kirliliği konusunda
Çevre Koruma Derneği çalışmalarda bulunmaktadır.
Çevre bilincini oluşturmak, öğrencileri çevreye duyarlı bir toplum haline
getirmeye yönelik çalışmalarımız doğrultusunda Cumhuriyet Lisesi’nde “Karabük İli
Çevre Sorunları ve Sorunların Çözümüne Yönelik Yapılan Çalışmalar” konulu
sinevizyon destekli eğitim verildi. 5 Haziran Dünya Çevre Günü etkinlikleri
çerçevesinde ilköğretim ve ortaöğretim kurumları arasında çevre konulu resim ve
kompozisyon yarışması, Çamlık Orman İçi Dinlenme Yerinde “Çevre Temizliği,
Atletizm Yarışması ve Piknik”, İstanbul Hayvan Dostları Derneği katılımı ile “Hayvan
Sevgisi” konulu panel ve “Karabük İli ve Çevre Sorunları” ve yapılan çalışmalar
hakkında televizyon programı düzenlendi. 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu
çerçevesinde ve hayvan sevgisine yönelik olarak kamuoyu bilgilendirilmiştir.
S.2.3. Çevreyle İlgili Federasyonlar
İlimizde çevreyle ilgili federasyonlar bulunmamaktadır.
KAYNAKLAR :
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
Çevre Koruma Vakfı
Çevre Koruma Derneği
226

(T). ÇEVRE YÖNETİMİ ve PLANLAMA
Çevre Yönetimi; doğal kaynakların optimal kullanımını, çevresel zararların
minimize edilmesini, insan ihtiyaçları ve doğal kaynaklar arasındaki dengeyi sağlar ve
yönlendirir. Uygulama, değerlendirme ve planlama yaklaşımlarını içinde bulunduran çevre
yönetimi, orta ve uzun vadeli çevre stratejilerinin gerçekçi ve tutarlı olmasını sağlar.
Çevre Yönetimi, temelde insan ve doğa ilişkilerini, gelişimini, nüfus artışı,
ekonomik büyüme, enerji kullanımı, yaşam standardı, eğitim ve kaynakları gibi dinamik
parametrelerin etkileşmelerini ve bu konulardaki bilgileri geniş bir düşünce çerçevesinde
bir arada ele alıp, bir ülkenin mevcut potansiyelinden yola çıkarak orta ve uzun vadede
gerçekçi ve sağlıklı çevre politikalarının izlenmesi için stratejilerle birlikte bir çatı
oluşturur.
Çevre planlaması; çevrenin korunması, iyileştirilmesi ve geliştirilmesiyle çevresel
kaynakların koruma-kullanma dengesini sağlamayı amaçlayan planlama sistemidir.
Kentsel alanların fiziki ve yeşil alan açısından daha sağlıklı bir şekilde planlaması
sağlanarak, kent insanına yaşayabilecek bir ortamın hazırlanması, mevcut kirliliğin ortadan
kaldırılması, kirlenme ve bozulmaların önceden engellenmesi, kaynakların geliştirilerek
gelecek nesillere bırakılması çevre planlaması ile olur.
T.1. Çevre Kirliliğinin ve Çevresel Tahribatın Önlenmesi
Çevre kirliliği ve çevresel tahribatın önlenmesi için İlimizde çeşitli faaliyetler
sürdürülmektedir. Hava kirliliği İlimizde önemli bir çevre sorununu teşkil etmektedir. Bu
kirliliğin başlıca kaynakları; ısınma amaçlı kullanılan yakıtlar, sanayide kullanılan yakıtlar,
motorlu taşıtların egzos gazlarıdır. Müdürlüğümüz tarafından alınan bir takım önlemlerle
bu kirlilikler nispeten azalmıştır.
Hava kirliliğinin önlenmesinde 30.03.2001 tarih ve 2001/3 No’lu İl Mahalli Çevre
Kurul Kararı ile ısınmada kullanılacak yerli ve ithal kömürle, kömür özellikleri, kömür
satışı yapacak gerçek ve tüzel kişilerin uyması gereken kurallar, tüketicinin uyması
gereken kurallar, yakma sistemleri ve kömürlerin tüketimi esnasında yapılacak
denetimlerle ilgili esaslar belirlenmiştir. Bu doğrultuda İl Çevre Müdürlüğü, Karabük ve
Safranbolu Belediyeleri elemanları ile denetimler yapılmaktadır.
Hava kirliliği araştırması projesi çerçevesinde 01.01.1998 tarihinden itibaren
İlimizde bulunan Hava Kalitesi Mobil Ölçüm Aracımız ile 24 saat ölçümler yapılmaktadır.
Çevre Koruma Vakfımız tarafından egzos emisyon ölçümleri yapılmakta,
standartların üstünde emisyona haiz araçların bakım ve onarımının yaptırılması
sağlanmaktadır. Ayrıca Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği çerçevesinde İlimizde
faaliyet gösteren sanayi kuruluşlarının emisyon izinlerini almaları yönünde çalışmalar
sürdürülmektedir.
İlimiz sınırları içinde su kirliliğine neden olan sanayi tesisleri, yerleşim birimleri,
akaryakıt istasyonları, mandıralar gibi kirliliğe neden olan tüm unsurlar tespit edilmekte,
gerekli tedbirleri almaları konusunda uyarılmaktadır. Deşarj izin başvuruları
değerlendirilmeye alınarak eksikliklerini tamamlayan kuruluşlara deşarj izinleri
verilmektedir. Araç Çayı’nın korunması için çalışmalara başlanılmış olup, su kirliliğinin
önlenmesi ve doğal kaynakların korunması yönünde çalışmalar devam etmektedir.
İlimiz ve İlçelerinde katı atık depoları vahşi depolama tabir ettiğimiz düzensiz
depolama şeklinde yapılmaktadır. İlimize bağlı İlçe ve belde belediyeleri düzenli
depolamaya geçmek için uyarılmış, bu konuda gerekli dökümanlar ve bilgiler aktarılmıştır.
227

Gürültü kirliliğinin tespiti amacı ile İlimizde gürültü haritası çalışmalarına
başlanmış olup, çalışmalar halen devam etmektedir. İl Mahalli Çevre Kurulunda alınan
kararlar doğrultusunda eğlence yerlerine ilişkin denetimler devam etmektedir.
T.2. Doğal Kaynakların Ekolojik Dengeler Esas Alınarak Verimli Kullanımı,
Korunması ve Geliştirilmesi
Ekonomik gelişmenin temel amacı insanların refah ve konfor seviyesini
yükseltmektir. Havası, suyu, toprağı ve doğal yaşamı tahrip olmuş, dengesiz kullanımla
verimliliğini yitirmiş bir ortamın istenilen ekonomik devamlılığını sağlaması mümkün
değildir.
Doğal kaynakların değerlendirilmesinde uygulanan yanlış politikalar, erozyon,
bilinçsiz tarımsal uygulamalar, kontrolsüz sanayileşme gün geçtikçe doğanın ekonomi dışı
kalmasına sebep olacak ve ülke olarak hedeflerimize ulaşmamızı zorlaştıracaktır.
Günümüzde toplum doğal kaynakların tükenerek yenilenemeyeceğini kabul etmekte, bu
konuda bilinçlenmektedir.
İlimizde fidan dikimi yapılarak ağaçlandırmaya hız verilmekte, böylece hem
çevrenin güzelleşmesine katkıda bulunulmakta hem de erozyonun önlenmesine
çalışılmaktadır.
İlimizde doğal kaynaklarımızdan olan güneş enerjisinden bazı konutlarda
kullanılmaktadır. Ekonomik bir doğal kaynak olan güneş enerjisinden daha fazla
faydalanılması gerekmektedir.
T.3. Ekonomik ve Sosyal Faaliyetlerin, Sonuçlarının Çevrenin Taşıma
Kapasitesini Aşmayacak Biçimde Planlanması
Planlı bir kalkınma ve ekonomik büyümeyi gerçekleştirirken insan faaliyetleri ile
doğal çevrenin bileşenleri arasında iyi ilişkiler kurulmalıdır. Gerek kalkınmanın gerekse
kaynakları kullanmanın tahrip edici bir şekilde değil, devamlılığı sağlayacak bir anlayış
içerisinde ele alınması ve yönetilmesi gereklidir.
Çevre Yönetimi, insan faaliyetleri ile doğal çevrenin çeşitli bileşenler arasındaki
ilişkiyi diğer meslek gruplarıyla ortaklaşa çalışmalar yaparak incelemektedir. Bu amaçla
başlıca kullanılan yöntemler arasında Çevresel Etki Değerlendirmesi gelmektedir. İl Çevre
Müdürlüğümüzce Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hazırlanması hususunda titiz
çalışmalar yapılmaktadır.
T.4. Çevrenin İnsan-Psikososyal İhtiyaçlarıyla Uyumunun Sağlanması
Çevre kirlenmesi sosyal, teknolojik ve global olmak üzere değişik boyutlara
sahiptir. Çevre kirliliği genellikle fiziksel ağırlıklı olarak ele alınmaktadır. İnsan çevre
etkilenmesinin bir diğer yönü psikolojik boyuttur.
Günümüzde insan-çevre ilişkisine yeni bir boyut kazandırılarak “Görsel Kirlilik”
kavramı ortaya çıkmıştır. Görsel kirlilik; çevresel tüm çirkinlikleri içine alır; özellikle
kentlerdeki mimarlık ve şehircilik eserlerinin insan ile uyumsuzluğundan, kentsel yeşil
alanların standart ölçütlerin altında kalmasından, tarihi ve kültürel değerlerin
korunamaması nedeni ile betonlaşmanın içinde kalmasından ve diğer çevreye
uyumsuzluklardan kaynaklanmaktadır.
Fiziksel kirlenme insanların biyolojik yaşamını etkilerken, görsel boyuttaki
kirlenme insanları psikolojik olarak etkilemektedir. İlimizde mümkün olduğunca yeşil alan
çalışmalarına destek vermekteyiz.
228

T.5. Çevreye Duyarlı Arazi Kullanım Planlaması
Yapay ve doğal çevre süreçleri arasında bir etkileşim söz konusudur. Bu etkileşim
uyum içerisinde olursa her iki çevre de bundan olumlu yönde etkilenecektir. Ekolojik
önemi olan çevre kirlenmeleri ve bozulmalarına duyarlı alanların, tabi güzelliklerin
gelecek nesillere ulaşması sağlanmalıdır.
İlimizde artan konut sonucu arazilerin en uygun şekilde kullanılması konusunda
gerekli çalışmalar yapılmaktadır.
T.6 Çevresel Etki Değerlendirmesi
Tablo T.1 2004 Yılı ÇED Gerekli Değildir Kararı Verilen Faaliyetler Listesi
Sektör
Faaliyetin Mevkii
Sanayi Safranbolu İlçesi,
Yukarıdana Köyü,
Çamtepe Mevkii
Enerji --
Varsa
Koordinatı
Faaliyet Sahibi Faaliyet Konusu Karar Tarihi Karar No
-- Karayolları Genel Taş Ocağı ve 05.11.2004 2004/3
Müd., 15. Bölge Konkasör sahası
Müdürlüğü
Petrol
Maden
Karabük Merkez
Kurtuluş Mah
Atık --
Kimya
Tarım --
Gıda
Ulaşım --
Kıyı
Turizm --
Konut
Kaynak : Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
-- Kadıoğlu Maden.
San.Tic.A.Ş.
Pulvarize kömür
tozu üretimi
22.12.2004 2004/4
KAYNAKLAR :
Karabük İl Çevre Durum Raporu, 2003
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
229

KAYNAKÇA
1-Karabük İl Yıllığı, 1999
2-Karabük Jeoloji Mühendisleri Odası
3-Deprem Araştırma Dairesi, Ankara
4-Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü
5-DSİ 23. Bölge 232. Şube Müdürlüğü, Zonguldak
6-DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu
7- Karabük İl Tarım Müdürlüğü
8-Karabük Hava Kirliliği Araştırması Raporu, 2000
9-Karabük İl Emniyet Müdürlüğü
10-Kastamonu İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
11-Çevre Referans laboratuarı
12-Karabük Halk Sağlığı Laboratuvarı
13-KHGM, Toprak Su Kaynakları
14-Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü
15-Türkiye Çevre Atlası, 1996
16-Karabük Orman İşletme Müdürlüğü
17-Yenice Orman İşletme Müdürlüğü
18-Karabük İl Envanteri, 2004
19-Türk Ev Geleneği ve Safranbolu Evleri, 1998
20-Karabük İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
21-Karabük İl Tarım Müdürlüğü İstatistik ve Brifing Çalışmaları
22-Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü
23-KEDAŞ Karabük İşletme Müdürlüğü
24-Karabük Sanayi ve Ticaret İl Yıllığı, 2004
25-Karabük İli Yıllık Sanayi ve Ticari Durum Raporu, 2004
26-Karabük İli Sanayi ve Ticari Durum Hakkındaki Rapor, 2003
27-Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü Ekonomik ve Ticari Durum Raporu, 2000
28-Karabük İlinin Yıllık Sanayi ve Ticari Durum Hakkındaki Rapor, 2002
29-Karabük Telekomünikasyon Kurumu
30-Telekomünikasyon Kurumu Ankara Bölge Müdürlüğü
31-Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu
32-T.C. Devlet Demiryolları, Ankara
33-KEDAŞ Karaelmas Elektrik Dağıtım A.Ş. Zonguldak
34-Karabük İl Milli Eğitim Müdürlüğü
35-Z.K.Ü. Karabük Teknik Eğitim fakültesi
36-Karabük İl Sağlık Müdürlüğü
37-Karabük Belediye Başkanlığı
38-Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü
39-2000 Yılı Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sos. ve Eko. Nitelikleri T.C. Başbakanlık DİE
40-Gürültü El Kitabı Ankara, 1997
41-Gürültü ve Kontrol Yönetmeliği
42-Karabük İl Sivil Savunma Müdürlüğü
43-Karabük Belediyesi İtfaiye Müdürlüğü
44-Suların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri (Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 2001 yılı
Ocak ayına ait Ulusal Çevre Sağlığı Programı Konulu Kitapçık)
45-Atıkların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri (Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 2001 yılı
Ocak ayına ait Ulusal Çevre Sağlığı Programı Konulu Kitapçık) ve (Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel
Müdürlüğünün 2002 yılı Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik)
46-Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri (Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 2001
yılı Ocak ayına ait Ulusal Çevre Sağlığı Programı Konulu Kitapçık) ve (Gürültü Kontrol Yönetmeliği)
47-Pestisitlerin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri (Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 2001 yılı
Ocak ayına ait Ulusal Çevre Sağlığı Programı Konulu Kitapçık) ve (Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel
Müdürlüğünün 2001 Yılı PESTİSİTLER isimli Kitapçık)
48-İyonize Radyasyondan Korunma (Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 2001 yılı Ocak
ayına ait Ulusal Çevre Sağlığı Programı Konulu Kitapçık)
49-Kentsel Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri (Hava Kirliliği Kontrol Yönetmeliği) ve (Zonguldak
Karaelmas Araştırma Fonu/Devlet Planlama Teşkilatının Karabük Hava Kirliliği Araştırması Raporu)
50-Gıda ve Çevre Kontrol Şubesi 2003 Yılı çalışmaları
51-Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi 2003 Yılı çalışmaları
52-Bilgi İşlem ve İstatistik Şubesi 2003 Yılı çalışmaları
53-AP ve AÇS Şubesi 2003 Yılı Çalışmaları
54-Çevre Koruma Vakfı
55-Çevre Koruma Derneği