karabukicd2004.pdf 12587KB May 03 2011 12:00:00 AM

(Değirmendere Mahallesi), Boncuklar (Yahyalar Mahallesi) ve Tamışlar (Emiroğlu
Mahallesi) köylerinde bulunan 20’ye yakın Grekçe yazıt, yöreye ilişkin önemli bilgiler
vermektedir.
İç Paflagonya bölgesinin uzun zaman Roma yönetiminde kalması, yöremizde çok
sayıda Roma döneminden kalma eserin bulunmasına neden olmuştur. 395 yılında Roma
İmparatorluğu ikiye ayrılınca Karabük ve çevresinde bu defa da uzun sürecek bir Bizans
dönemi başlamıştır. Bizans döneminde Paflagonya’nın tarihi açık ve belirgin değildir.
Bildiğimiz tek gelişme, bölgenin VII. y.y.’dan başlayarak 922 yılına kadar olan süreçte,
Bizans–Müslüman Arap çatışmasına konu olmasıdır. Bu çatışmalar sırasında bölgede
Roma döneminde yapıldığı sanılan Eflani Şatosu, bir akritai olan (Bizans dilinde
müstahkem kale) Safranbolu ve Kastamonu kaleleri, Müslüman Araplara karşı verilen
mücadeleler sırasında bölgede ön plana çıkmışlar ve adlarını duyururlar. Yine Bizans
döneminde Eskipazar ve Safranbolu birer piskoposluk merkezi olarak yörede etkin dinsel
yerleşim alanları durumuna gelir.
Safranbolu bu statüyle 1927 yılına kadar Kastamonu’ya , o yıldan sonra Zonguldak
İline bağlanmıştır. 1937 yılında Safranbolu’ya bağlı Öğlebeli Köyü’nün, 13 hanelik bir
nüfusa sahip mahallesi olan Karabük 1934 yılında Ankara–Zonguldak demiryolunun
açılması ile, bir istasyon adı olarak ilk kez Devlet Demiryolu haritasında Cumhuriyet
tarihinde adı görülmeye başlar. Karabük’ün kuruluş öyküsü aynı zamanda Cumhuriyet
tarihimizde endüstrileşmenin öyküsü ile eş zamanlı bir anlatımı konu alır.
3 Nisan 1937 yılında Mustafa Kemal ATATÜRK’ün direktifleri ile zamanın
başbakanı İsmet İNÖNÜ tarafından Demir–Çelik Fabrikasının temeli atılır. Böylece
Karabük’ün adını Türkiye ve daha sonra dünyaya duyuracak olan süreç başlamış olur.
Ağır sanayi kuruluşu olarak Demir–Çelik Fabrikasının üretime geçmesi ile
hareketlilik kazanan Karabük’te kısa zamanda köyden kurtuluşu sağlayan şehirleşme
süreci başlamıştır.
1935 yılında demiryolunun beldeden geçmesi ile yavaş yavaş nüfus çekmeye
başlayan Karabük, nihayet 1939 yılında bir belediyeye kavuşmuştur. 1941 tarihinde Aktaş
nahiyesi haline dönüştürülürken, Karabük nahiye yapılmıştır. Karabük adına 1940 nüfus
sayımında rastlanılmaktadır. Karabük adına ilk yer veren nüfus sayımı 1945 yılına aittir.
Karabük’ün bu ve buna bağlı yıllarda nüfusu hızlı olarak artış gösterirken, 6068 sayılı yasa
ile 3 Mart 1953 tarihinde ilçe haline getirilmiştir. Karabük’ün bir ilçe olarak adı ilk kez
1955 nüfus sayımında geçmiştir. Yurdumuzda demir çelik ağır sanayinin yayılmasına,
gelişmesine öncülük eden ve okul ödevini gören Karabük, 550 sayılı Kanun Hükmünde
Kararname ile 6 Haziran 1995 tarihinde 78. İl olarak Türkiye siyasi haritasında yerini
almıştır.
A.2. İl ve İlçe Sınırları
Tablo A.1 Komşu İller
Karabük ( Merkez ) Kuzey Bartın
Safranbolu Kuzey Bartın
Eflani Güney Kastamonu
Ovacık Doğu – Güney Kastamonu – Çankırı
Eskipazar Güney – Batı Çankırı – Bolu
Yenice Güney – Batı Bolu – Zonguldak
Kaynak : Karabük İl Yıllığı, 1999
Karabük İl ve İlçelerinin sınırlarını gösteren harita Şekil A.1’de verilmiştir.
2