karabukicd2004.pdf 12587KB May 03 2011 12:00:00 AM

Karbonmonoksit (CO): İnsan sağlığı için zehir bulundurmakta, kandaki hemoglobin
ve vücuttaki oksijen miktarının değişmesiyle ilgilidir.
Hidrokarbonlar (HC): Göz ve kulaklarda rahatsızlıklar oluşturur, kanser riski
bulundurur ve koku yapar.
Azotoksitler (NOx, NO, NO2) : Canlılar için zehirdir. NOx’in suyla bileşimi Nitrik
Asidi oluşturur. Diğer egzos ürünleri gibi göz ve kulak rahatsızlıkları yapar. Sinir
sistemlerini etkiler, duman ve asit oluşturur.
Kurşun (Pb) : Canlılar için zehirdir. Kanı zehirler ve sinir sistemini bozar.
R.2.2. Su Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri
Su kullanımı; birincil kullanım (içme, yiyecek içecekleri hazırlanması, yıkanma ve
temizlik), ikincil kulanım (ev ve fabrikalarda atıkların uzaklaştırılması, sanayi suyu
gerektiren işlemlerin gerçekleştirilmesi, yangınların söndürülmesi vb. uygulamalar) ve
üçüncül kullanım (doğal suların balıkçılık, denizcilik, yüzme ve eğlence, tarımsal sulama
ve enerji için kullanımı) olmak üzere üç başlıkta incelenir. Her üç kullanım biçimiyle de su
toplum sağlığı açısından önemlidir. Nitekim, içme ve kullanma suyu sorununu çözememiş
olan ülkeler de görülen her dört hastalıktan birisi suyla bulaşan hastalıktır.
İçme ve kullanma suyunun doğrudan doğadan alınıp, toplumun kullanımına
sunulması en kolay ve ekonomik olanıdır. Ancak; sanayileşme, kentleşme, uygarlık
düzeyinin artması gibi etkenler bir yandan ihtiyaç duyulan su miktarını arttırırken, öte
yandan da su kaynaklarının kirliliğini arttırmakta, kullanılabilir kaynakları azaltmakta veya
buradan alınacak suyun arıtma işlemlerini zorunlu ve kompleks hale getirmekte ve su
arıtım maliyetleri her geçen gün artmaktadır. Ayrıca, kaynağından alınan suyun arıtılması
yeterli olmamakta, kullanıcının aldığı musluğa kadar güvenli ve temiz bir şekilde
ulaştırılması gerekmektedir ki; bu diğer bir maliyet öğesi olmaktadır.
Kentlerin içme-kullanma suyu kaynaklarını besleyen havzalarda yerleşme ve
yapılaşma engellenmeli, mevcut yapılaşmalarda kaldırılmalıdır.
Dünyanın ekolojik dengesinin korunması ve doğal yaşamın devamında, su
kaynaklarının çok önemli bir yeri vardır. Ayrıca, kıt olan kullanılabilir su kaynakları, bu
kaynaklardaki kirlenme nedeniyle, daha da yetersiz hale gelmekte ve toplumlara içme ve
kullanma suyu sağlanmasında sıkıntı çekilmektedir. Kirletilmiş doğal sulardan
kaynaklanan her türlü hastalık ve etkilenimler artmaya devam etmekte ve doğal yaşam her
gün yok olmaktadır.
Su kaynakları kirliliğine neden olan etmenlerin başında ev, tarım, hayvancılık ve
sanayi atıkları gelmektedir. Ayrıca erozyon gibi çevresel faktörler ile doğal afet vb. doğa
olayları da su kaynaklarının kirlenmesinde etkili olabilmektedir. Bunlardan, evsel atıklar,
hayvan kesim yerleri ve sanayi kuruluşları gibi noktasal kirlilik kaynaklarını kontrol altına
almak daha kolaydır. Buna karşılık, tarımda kullanılan kimyasal gübreler, pestisitler ve
erozyon gibi yaygın kaynaklardan gelen kirlilikleri kontrol altına almak daha da zordur.
R.2.3. Atıkların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri
Birey ve toplumun sağlıklı olabilmesi için insan ve hayvan atıklarının
zararsızlaştırılmadan çevreye verilmemesi gerekir. İnsan ve hayvan atıklarının
kanalizasyon sistemleri ile yerleşim yerlerinden uzaklaştırılması yeterli değildir.
Kanalizasyon arıtımı sağlayacak (teknoloji, personel ve örgütleme) sistem bütünüdür. Bu
bütünlük sağlanamaz ise, kanalizasyon sorunlarının çoğalmasına yol açarak çok daha
büyük bir tehlike kaynağı haline gelmesini sağlar. Kırsal kesimde, insan ve hayvan atıkları,
önemli bir çevre sağlığı sorunu olmayı sürdürmekte ve en önemli biyolojik kirlenme
221