karabukicd2004.pdf 12587KB May 03 2011 12:00:00 AM

C.2.5. Hidrokarbon ve Kurşun Emisyonları
Fotokimyasal hava kirliliği cisimler arasında hızlı reaksiyon sonucunda ortaya çıkar.
Doyma mış hidrokarbonlar yavaş reaksiyon sonucunda, doymuş hidrokarbonlar, aromatikler
ve aldehitler olarak ortaya çıkmaktadır. Otomobil egzozu HC üretimi için büyük bir
kaynaktır. Bununla birlikte hidrokarbonlar
ve diğer org anik gazlar
rafin eri üretimi ve işlemleri
esnasında da olu şurlar. Canlı sağlığına kimyasal oksitleyici rol ü görür. Aromatikler haricinde
HC’ler zeh ir özelliği içerirler. Polinükleer aromatik
hidrokarbonlar (PAH’s) kanserojendirler.
Kurşun, atmosfer içerisinde artan bir zehirdir. İnsan sağlığı için tehlikelidir. Yiyecek
ve içecekl er tarafından %5-%10 kadarı ağız yoluyla mideye geçer ve vücut tarafından yok
edilir. Kurşun zehirlenmesinde kurşun miktarı kan ve idrar yoluyla tespit edilir.
C.3. Atmosferik Kirlilik
C.3.1. Ozon Tabakasının İncelmesinin Etkileri
Ozon yoğunluğunun ultraviola ışınlarını tutma görevi yapamayacak kadar azalması
ozon tabakasındaki incelme olayıdır. Stratosfer tabakasındaki ozonun yararlı olmasına karşın
gezegenimizin yüzeyine yakın atmosfer tabakasında (traposfer) %10 oranında bulunan
ozonun yıkıcı etkisi vardır. Atmosferdeki diğer moleküllerle reaksiyona giren ozonun bitki ve
hayvanların canlı dokularına zararı vardır.
Başta floroklorokarbon (CFC) kullanımı olmak üzere halonları, brom ve klor
türevlerinin ve kombine hidrojene edilmiş maddelerin etkileri ile ozon tabakası zarar
görmüştür. Kloroflorokarbon olarak nitelendirilen maddeler günlük yaşamda buzdolaplarında
soğutucu akışkan ve yalıtım maddesi olarak, aerosollerde
itici gaz, elektronik ve kuru
temizleme sanayiinde çözücü, mobily a ve bina yalıtımında köpüklerde üfleyici olarak
kullanılmaktadır. Ozon tabakasındaki incelmeyi şu an durdurmak imkansızdır. Çünkü CFC ve
Halo nlar atmosferde uzun yıllar kaldığından şu ana kadar atmosfere verilmiş olan bu
maddele rin etkisi daha u zun yıllar devam edecektir. Ancak atmosfere daha fazla CFC ve
Halon vermemek , bunların kullanımını azaltmak büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda
ozon tabakasındaki incelmenin sabit tutulabilme si için bu maddelerin üretim ve tüketiminin
azaltılması gerekme ktedir.
Ozon tabakasındaki incelme sonucu nda UV-B radyasyonunun artması nedeniyle
insanların bağış ıklık sistemleri zarar görmekte, artan UV-B radyasyonu görme bozukluklarına
yol açmakta, deri kanseri artışı olmakta, tarım bitkileri, orman ve doğal ekosistemler üzerinde
baskı oluşmaktadır.
İlimizde ozon tabakasına zararlı faaliyetler olmamaktadır.
C.3.2. Asit Yağışlarının Etkileri
Çeşitli endüstriyel faaliyetler, konutlarda ısınma amaçlı olarak kullanılan fosil yakıtlar,
motorlu taşıtlardan kaynaklanan egzoz gazları, termik santraller gibi kaynaklardan atmosfere
salınan kükürt, azot, oksitler, hidrokarbonlar gibi kirleticiler atmosferde çeşitli kompleks
kimyasal ve fiziksel reaksiyonlara uğramak suretiyle yeni ürünlere dönüşerek kirletici
emisyonların fazlalığı asit yağmurlarına neden olmaktadır. Söz konusu asit karakterli yeni
ürünlerin yeryüzüne geri dönmeleri çoğunlukla yağmur ve kar içinde çözünmüş halde
taşınmak suretiyle gerçekleşmektedir.
Asit yağmurları; göl, akarsularda asit dengesini bozarak canlıları etkilemekte, bazı
türlerin ölümüne yol açmakta, tarihsel kalıntıların çelik köprülerin, demiryollarının
aşınmasına neden olmaktadır. Asit yağmurlarının en büyük etkisi ormanlar üzerinde
49