karabukicd2004.pdf 12587KB May 03 2011 12:00:00 AM

Karabük-Safranbolu Tersiyer havzası ve çevresinde Blumenthal (1948) tarafından
yapılmıştır. Blumenthal (1948), havzanın kuzeybatı kenarını ‘Karabük Hattı’ olarak
adlandırmış ve bunun tektonik nitelikli olduğunu vurgulamıştır.
Bölgede temel birimleri oluşturan, Paleozoyik yaşlı Formasyonlar batıda, kuzeyde ve
doğuda sınırlı alanlarda yüzeylenmiştir. Temel birimler üzerine gelen Mezozoyik yaşlı
birimler, İnaltı Formasyonu kireçtaşları olarak ve Ulus Formasyonu da fliş serisi olarak
temsil edilmişlerdir. En üstte yatay ve yataya yakın katmanlı birimler, senozoyik yaşlı
formasyonlardan oluşmuştur. Akarsu vadilerinde Kuvaterner yaşlı alüvyon çökelleri en
genç birimleri oluşturur
Kuzey Anadolu Dağlarının bir parçası olan Karabük’teki dağlar, ana çatısı Alp
Orojeniziyle ortaya çıkan kıvrım dağlarıdır.
Karabük’te III. Jeolojik zamanda oluşan kalkerli (Kireçtaşı) araziler geniş yer kaplar.
Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalarda bulunmaktadır. VI. Jeolojik zamanda
(Kuvaterner) Ovacık çevresindeki traverten (Kalker tabaka) alanı oluşmuştur.
Vadiler ise kuvaternerde akarsuların gelişip, plato yüzeylerini yarmasıyla
oluşmuştur. Safranbolu ve Eflani çevresindeki kalkerli arazi metamorfizmaya
(başkalaşıma) uğramış, zengin mermer yatakları oluşmuştur. Eflani’de mermer dışında
çakmak taşı ve kömür yatakları da bulunmaktadır. Ovacık’ta bol miktarda alçı taşı
bulunmakta, ara ara gnays ve bazaltlara da rastlanmaktadır. Yenice’de dolomit ve kuvarsit,
Eflani’de kuvarsit yatakları bulunmaktadır.
İlimizde, farklı devirlere ait Jeolojik birimler geniş alanlarda yayılmıştır. Farklı
ortamlarda, farklı litolojik özelliklerde oluşan bu birimler, farklı zamanlardaki tektonik
olaylarla, kıvrılmışlar, kırılmışlar, yer yer yükselimleri, yer yer de çöküntü alanlarını
meydana getirmişlerdir.
Stratigrafi :
Karabük ve yakın dolaylarında Üst Mesozoyik, Alt Tersiyer ve Kuvaterner yaşlı
kayalar yüzeyler, Üst Mesozoyik yaşlı kayalar, genelde fliş fasiyesinde olup Tersiyer
havzasının temelini oluşturur. Havzanın içinde ise egemen olarak Alt Lütesiyen yaşlı
küçük taneli kırıntılar (silttaşı, kiltaşı, marn), Nummulites’li kumlu kireçtaşları ve
Kuvaterner yaşlı fakat iki ayrı dönemde oluşmuş akarsu tortulları yüzeyler.
-Çağlayan Formasyonu
Birim önce Ketin ve Gümüş (1963) tarafından adlanmış olup, birimin tip yeri
inceleme alanı dışında olan Çağlayan Köyü’dür. Birim genelde fliş fasiyesi ile temsil
edilir.
Çağlayan Formasyonu hemen hemen tüm Pontidler’de yaygın olarak yüzeyler.
Tabanında Jura öncesi metamorfitleri ve granit-granodiyorit türü sokulum kayalarını
uyumsuzlukla örten birim, tavanda değişik ilişkiler sunar.
Çağlayan Formasyonu’nu temsil eden fliş başlıca sarı-kahve renkli türbiditik
kumtaşı, silttaşı, kumlu kireçtaşı, gri-siyah renkli şeyl ve marn ardışımından oluşur.
Bunların yanı sıra gri-beyaz renkli, katmanlanmasız ile iyi katmanlanmalı, metreden birkaç
kilometreye değin değişen boyutlu, Jura-Alt Kretase yaşlı kireçtaşı olistolitleri ve alacalı
renkli, hemen tümüyle ofiyolitik gereçli olistostromlar ve değişik tür sedimanter yapı
içerir. Yeğin sıkışma tektoniğinin bir sonucu olarak gelişen devrik ve bakışımsız kıvrımlar
birim içinde çok yaygındır. Aynı sıkışma tektoniğinin diğer bir sonucu olarak da Karabük
ili kuzeybatısında Çağlayan Formasyonu, Alt Lütesiyen yaşlı kaya birimleri üzerine
kuzeybatıdan güneydoğuya doğru devrilmiştir.
7