Temmuz 2007 - Sayı: 135 (5007 KB) - İzmir - TMMOB İnşaat ...

Beton Köşesi
ÖZEL BETONLAR
HAFİF BETON
Yrd.Doç.Dr. Selçuk TÜRKEL
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi
İnşaat Mühendisliği Bölümü
GİRİŞ
Özel betonlar, hem tasarım hem de üretim ve
uygulama teknikleri açısından normal betonlardan
farklı özellikleri olan betonlar olarak
tanımlanabilir.
Özel betonları,
özellikleri değişik (ağır, hafif
agrega vb.) agrega kullanarak, katkı maddeleri
ekleyerek, beton bileşenlerini değiştirip normal
agrega ve çimento kullanarak, yapım tekniklerinde
değişiklik yaparak ve bu yöntemlerin bir kısmını
aynı zamanda kullanarak üretebilmek
mümkündür. Normal betonlardan farklı özellikleri
olan özel beton türlerinin kullanım yer ve amaçları
ile özellikleri kısaca aşağıda açıklanmıştır. Ayrıca
bu yazıda, özel beton türlerinden biri olan hafif
betonlar hakkında özet bilgiler sunulmuştur.
Hafif beton: Isı ve ses izolasyonu ile birlikte
yapıda hafiflik sağlaması en önemli özellikleridir.
Genellikle hafif agregaların kullanılması ile
üretilirler.
Havalı beton: Donma-çözülme
etkilerine
dayanıklılık aranan yapılarda kullanılması en
uygun olan bir özel beton türüdür. Hava
sürükleyici kimyasal katkılar ile beton içerisinde
çapları10-250μm
arasında değişen birbiriyle
bağlantısız boşluklar oluşturarak, suyun donması
sonucunda oluşacak hacim genleşmesinin yarattığı
iç gerilmelerle betonun hasar görmesi
engellenmektedir [1].
Ağır beton: Radyografi tesislerinde ve nükleer
sanrallerde oluşabilen X ve γ ýşınlarından
korunmak amacıyla üretilen bir beton türüdür.
Ayrıca kütle betonu ve istinad duvarı yapılarında
da kullanımı mümkündür. Bu tür betonlarda
yoğunluğu 3200
3
kg/m ' ün üzerinde olan ağır
agregalar kullanılır. Genellikle demir minerali
içeren limonit, hematit gibi ağır agregalar
kullanılabildiği gibi barit (BaSO4) ve demir
saçmaları da kullanılmaktadır. Barit, sülfat
içermesine rağmen stabil yapısı ile betona olumsuz
bir etki yaratmamaktadır [1].
Kendiliğinden Yerleşen Beton (KYB): Kendi
a ğırlığı ile sık donatılı, dar ve derin kesitlere
herhangi bir vibrasyon uygulamadan yerleşip
sıkışabilen, ayrışma ve terlemeye karşı stabilitesini
koruyan çok akıcı kıvamlı özel bir betondur.
Tasarımı normal betondan oldukça farklıdır.
Geleneksel betondan daha fazla miktarda toz
madde içerir. Yeni nesil süperakışkanlaştırıcı
katkılarla üretilen KYB' nin performansı malzeme
tipi ve oranlarına oldukça hassastır. Bu nedenle
üretimi büyük titizlik gerektirir. Maliyeti normal
betondan daha pahalıdır. Daha çok güçlendirme
işlerinde ve prefabrik yapı elemanları sektöründe
kullanılan KYB su altı betonu dökümü için de
uygundur [2].
Kontrollü düşük dayanımlı malzeme (beton):
Dayanımı daha sonra kolaylıkla kazılabilmesi
amacıyla kasten düşük tutulan, sıkıştırma
gerektirmeden yerleşebilen çok akıcı kıvamda bir
beton türüdür. Daha çok kapatılmış maden
ocaklarının ve kuyuların doldurulmasında, boru
hatları ve istinad duvarı arkası dolgularında
kullanılabilmektedir. Karışımında yüksek oranda
uçucu kül kullanılması nedeniyle maliyeti oldukça
düşüktür [3].
Lifli beton: Yapılarda dayanım, dayanıklılık,
süneklik ve çatlak kontrolüne yönelik olarak
kullanılan bir özel beton türüdür. Kullanım
amacına uygun lif olarak; polipropilen, asbest,
karbon, cam ve çelik esaslı malzemeler
kullanılmaktadır. Polipropilen kökenli lifler rötre
önleme amacıyla kullanılırken çelik lifler yüksek
enerji yutabilmek amacıyla tercih edilir. Çelik lif
oranı hacimce %0.5 ile %2 arasında olabilir. Lifli
beton tasarımı da geleneksel betondan farklıdır.
Özellikle çelik lifli betonlarda işlenebilirlik en çok
dikkat edilmesi gereken konudur. En yaygın
kullanım alanları olarak depreme karşı dayanıklılık
istenen yapılar, saha betonları,suyap ıları,tünel
kaplamaları, yangına dayanıklılık, rötrenin
önlenmesi şeklinde sayılabilir [4].
30 İMO İzmir Şubesi Bülteni - Temmuz 2007 - Sayı: 135