11.07.2015 Views

amerikan edebiyatının ana hatları

amerikan edebiyatının ana hatları

amerikan edebiyatının ana hatları

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Freneau yaşamı boyunca demokratik hedeflerine hep dikkat ederek birkaçgünlüğün editörlüğünü yaptı. 1791de Thomas Jefferson ona militan,Federalist-karşıtı National Gazette’i (Ulusal Gazete) kurması için yardımedince, Freneau Amerikanın ilk güçlü, hararetli gazete editörü oldu ve WilliamCullen Bryant, William Lloyd Garrison, ve H. L. Mencken’e öncülük yaptı.Şair ve editör olarak Freneau demokratik ideallerine bağlı kaldı. Ortalamaokuyucu için gazetelerde basılan sevilen şiirleri düzenli olarak Amerikankonularını ele aldı. “Tütünün Erdemi” güney ekonomisinin başlıca day<strong>ana</strong>ğıolan bu yerli bitkiyi ele alırken, “Rom Testisi” erken Amerikan ticaretinin çokönemli bir satış ürününü ve Yeni Dünya için belli başlı bir ihraç ürününüanlatır. “Hatteras’ın Pilotu” adlı eserin yanı sıra şarlatan doktorlar veabartılmış muhafazakar Protestanlar konusunda yazdığı şiirlerde de ortakAmerikan karakterleri vardı.Freneau gerçek bir demokrasiye uygun doğal ve halktan bir biçimkullanıyordu. Ama aynı zamanda çoğunlukla antolojilere giren ve hoş kokulubir yerel çalıyı anımsatan Vahşi Hanımeli “The Wild Honeysuckle” (1786) gibieserlerinde rafine bir neoklasik lirisizme de ulaşabiliyordu. 1820’lerdebaşlayan “Amerikan Rönesansı'na kadar Amerikan şiiri Freneau’nun 40 seneönce ulaştığı mertebeleri aşamadı.Daha sonraki edebi başarılar için fazladan bir ön hazırlık ilk yıllarda yapılmıştı.Milliyetçilik bir çok alanda yayınlara ilham kaynağı olarak Amerikan olanşeylerin takdir edilmesine yol açtı. Noah Webster (1758-1843) AmerikanDictionary’nin (Sözlük) yanı sıra okullar için önemli bir okuma ve yazma kitabıhazırladı. Yıllar boyunca okuma yazma kitabı 100 milyon kopyadan fazla sattı.Yenilenmiş Webster sözlükleri bugün hala standart olarak kullanılmaktadır.Referans kitabı olarak bir dönüm noktası olan Jedidiah Morse’un yazdığı TheAmerican Geography (Amerikan Coğrafyası), engin ve büyüyen Amerikantoprakları hakkında bilgiyi yaygınlaştırıyordu. Dönemin edebi olmasa da enilginç olan yazıları Meriwether Lewis (1774-1809) ve Zebulon Pike (1779-1813) gibi, batıya giden öncüler ve kaşiflerin günlükleridir. ThomasJefferson’un 1803’te Napolyon’dan satın aldığı Kuzey Amerika kıtasının genişbölümü olan Louisi<strong>ana</strong> Bölgesi boyunca yapılan uzun yolculukları anlatırlar.KURGUSAL EDEBİYAT (ROMAN VE HİKAYE) YAZARLARICharles Brockden Brown, Washington Irving, ve James Fenimore Cooper gibigünümüzde de oldukça tanınan ilk önemli kurgusal edebiyat yazarları Amerikankonuları, tarihsel perspektifler, değişim temaları, ve nostaljik tonlar kullandılar.Yazılarında bir çok düzyazı tarzını kullandılar, yeni biçimler başlattılar, ve edebiyattanpara kaz<strong>ana</strong>rak yaşamanın yeni yollarını buldular. Onlar sayesinde Amerikanedebiyatı Birleşik Devletler kadar dışarıda da okunmaya ve beğenilmeye başlandı.Charles Brockden Brown (1771-1810)İlk profesyonel Amerikan yazarı olan Charles Brockden Brown, İngiliz yazarlarolan Mrs. Radcliffe ve İngiliz William Godwin’den esinlenmiştir. (Radcliffekorkunç Gotik romanlarıyla tanınmıştı; romancı ve sosyal reformcu olanGodwin, Frankenstein’ı yazan ve İngiliz şair Percy Bysshe Shelley ile evlenenMary Shelley’in babasıydı.)

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!