11.07.2015 Views

amerikan edebiyatının ana hatları

amerikan edebiyatının ana hatları

amerikan edebiyatının ana hatları

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

güven ve bireycilik doktrini, bireysel ruhun Tanrı ile kendini özdeşleştirmesine olaninançla gelişti. Transandantalizm Boston’un 32 km batısında küçük bir kasaba olanConcord’la özel olarak ilişkiliydi. Concord eski Massachusetts körfez sömürgesindekiilk denizden uzak yerleşme idi. Ormanlarla çevrili olan bu huzurlu kasaba, o zamanda ve hala bugün de gayet kültürlü olacak kadar Boston’daki konferans, kitapçı vekolejlere yakın, ama sakin olacak kadar da uzaktı. Concord Amerikan Devrimi'nin ilkmuharebesinin olduğu yerdi, Concord Hymn (Concord İlahisi) Amerikan edebiyatınınen meşhur açılış dizelerinden birine sahiptir:By the rude bridge that arched the floodTheir flag to April's breeze unfurled,Here once the embattled farmers stoodAnd fired the shot heard round the world.Concord hem ilk kırsal s<strong>ana</strong>tçı sömürgesiydi, hem de Amerikan materyalizminemanevi ve kültürel bir seçenek önerebilen ilk yerdi. Burası entelektüel konuşmalarınve basit yaşantının yeriydi (burada Emerson ve Henry David Thoreau’nun ikisinin desebze bahçeleri vardı). Concord denince en çok 1834’te buraya taşınan Emerson veThoreau akla geldi ama bu yer aynı zamanda romancı Nathaniel Hawthorne, feministyazar Margaret Fuller, eğitimci (ve yazar Louisa May Alcott’un babası) Bronson Alcottve şair William Ellery Channing’i de kendine çekti. Transandantal Kulübü 1836’dagevsek bir şekilde organize edildi ve değişik zamanlarda Emerson, Thoreau, Fuller,Channing, Bronson Alcott, önde gelen bir papaz olan Orestes Browson, TheodoreParker (kölelik karşıtı ve papaz) ve diğerleri buna dahildi.Transandantalistler ve yayın hayatı kırk yıl süren ve ilk editörü Margaret Fuller vedaha sonra Emerson olan, üç ayda bir çıkan The Dial dergisini yayınladılar. Edebiyatkadar Reform çabaları da onları meşgul ediyordu. Transandantalistlerin önemli birkısmı ayni zamanda kölelik karşıtı idi ve bazıları Brook Çiftliği (Hawthorn’un TheBlithedale Romance adlı eserinde tarif edilir) ve Fruitlands gibi deneysel ütopyacıtopluluklara dahil oldular.Pek çok Avrupalı grubun tersine, Transandalistler hiçbir zaman bir Manifestoçıkarmadılar. Bireysel farkların, bireyin özgün bakış açısının üstünde durdular.Amerikan Transandantal Romantikleri radikal bireyciliği en uç noktalarına kadarzorladılar. Amerikan yazarları çoğu kez kendilerini toplumun ve alışılmış kalıplarındışında yalnız kaşifler olarak gördüler. Amerikan kahramanı – Herman Melville’inKaptan Ahab’ı, ya da Mark Twain’in Huck Finn’i, ya da Edgar Allen Poe’nun ArthurGordon Pym’i gibi - metafizik bir kendini keşfediş peşinde tipik olarak riskle, hattabelli bir yıkımla yüz yüze geldi. Romantik Amerikan yazarı için hiçbir ön kabul yoktu.Edebi ve toplumsal kalıplar, yardımcı olmanın tersine, tehlikeliydiler. Özgün bir edebibiçem, içerik ve ses – ve bunların hepsini aynı anda- keşfetmek yönünde muazzambir baskı vardı. Amerikan yazarlarının bu zorluğun üstesinden gelebildikleri, Amerikanİç Savaşı'ndan (1861-65) önceki otuz yıllık dönem boyunca üretilen başyapıtlard<strong>ana</strong>çıkça bellidir.Ralph Waldo Emerson (1803-1882)Döneminin hakim figürü olan Ralph Waldo Emerson’ın adeta dinsel bir misyonduygusu vardır. Pek çokları onu Hıristiyanlığı çarpıtmakla suçlasa da, onun bukonudaki açıklamasına göre “ iyi bir papaz olmak için kiliseyi bırakmakgereklidir”. Mezunu olduğu Harvard İlahiyat Okulu'nda 1838 yılında yaptığıkonuşma onu 30 yıl boyunca Harvard’da istenmeyen kişi yaptı. Bu konuşmada

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!