11.07.2015 Views

amerikan edebiyatının ana hatları

amerikan edebiyatının ana hatları

amerikan edebiyatının ana hatları

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Başka örnekler de vardır. Rachel (patrik Jacob’un eşlerinden biri) kitabınsonunda Ishmael’i kurtaran teknenin adıdır. En sonunda, metafizik balinaMusevi ve Hıristiyan okuyuculara İncil’de geçen ve uğursuz olduğunainandıkları için diğer denizciler tarafından denize atılan Jonah’ın hikayesinianımsatır. İncil’e göre “büyük bir balık” tarafından yutulan Jonah, bir müddetonun karnında yaşadıktan sonra Tanrı’nın müdahalesiyle karaya gerigönderilmişti. Cezalandırılmaktan kaçmaya çalışırken, kendine daha fazlaacılar getirdi.Tarihsel göndermeler de romanı zenginleştirmektedir. Gemi Pequod ismini yokolmuş bir New England Kızılderili kabilesinden alır; böylece bu isim gemininyok olmaya mahkum olduğunu anlatır. Gerçekten de balina avcılığı özellikleNew England’da çok önemli bir s<strong>ana</strong>yi idi, özellikle lambalar için enerji kaynağıolan yağ kaynağıydı. Böylece balina gerçekten de evrene “ışık saçıyordu”.Balina avcılığı aynı zamanda doğası gereği yayılmacıydı ve Pasifik kıyısı veötesine doğru açılmasının ABD’nin kaderi ve görevi olduğu doktrini ile debağlantılıydı çünkü Amerikalıların balinaları ararken dünyanın etrafında yelkenaçmaları gerekiyordu (gerçekte, günümüz Hawaii eyaleti Amerikan balinaavcılığı gemileri için büyük bir yakıt takviyesi limanı olarak kullanıldığındanAmerika’ya katıldı). Pequod’ın mürettebatı her renk ve farklı dinleri temsilediyordu ve bu Amerika'nın evrensel bir düşünce şekli olmasının yanı sıra bireritme potası olduğu fikrini de akla getiriyordu. Son olarak, Ahab demokratikAmerikan bireyciliğinin trajik versiyonunu temsil ediyordu. Birey olarakgururunu ileri sürerken, evrenin acımasız dış güçlerine de karşı çıkmayacesaret eder.Romanın sonsözünde geminin trajik bir biçimde yok olması anlatılır. Romanınher anında, Melville dostluk ve çok kültürlü insan topluluklarının öneminivurgular. Gemi battıktan sonra Ishmael yakın arkadaş olan kahraman vedövmeli bir zıpkıncı olan Polonezya Prensi Queequeg’in yaptığı işlemeli tabutlakurtulur. Tabutun ilkel ve mitolojik desenleri kozmosun tarihini içerir. IshmaelÖlümden yine ölümle ilgili bir nesne tarafından kurtarılır. Sonunda, ölümüniçinden hayat çıkar.Moby-Dick’e avcı miti, başlangıç teması, Cennet gibi ada sembolizmi,teknoloji-öncesi insanlara takındığı olumlu tavır ve yeniden doğuş peşindekoştuğu için, ilkel tabiat içinde insan ruhunun muhteşem dramatizasyonuolarak “doğal epik” denmiştir. İnsanlığı tabiat içinde yalnız olarak elealdığından bariz bir biçimde Amerikalıdır. Fransız yazar Alexis de Tocqueville1835te yazdığı Democracy in America (Amerika’da Demokrasi) adlı eserindebu temanın Amerika’da demokrasinin sonucu olarak yükseleceğiniöngörmüştü:The destinies of mankind, man himself taken aloof from his country and hisage and standing in the presence of Nature and God, with his passions, hisdoubts, his rare propensities and inconceivable wretchedness, will become thechief, if not the sole, theme of (American) poetry.Tocqueville’in düşüncesine göre, demokrasi olan bir yerde edebiyat sadece dışgörünüş veya sınıf ve statü gibi yapay farklar yerine “insanın maddi olmayantabiatının saklı derinlikleri” üzerinde düşünür. Hiç şüphesiz, hem Moby-Dick veTypee, hem de Huckleberry Finn’in Serüvenleri ve Walden bu tanıma uyar.Bunlar tabiatın kutlamaları olup, sınıfa yönelik şehir medeniyetinin kırsalbozulmalarıdır.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!