FAVORIES TEMMUZ 2014

müzik kültürü |Klasik Türk müziği; Orta Asya, Selçukluve özellikle Osmanlı uygarlığınınbir ürünü olarak, pek çok milletinmüziklerini etkilemiş, onların müziğinide kendi potasında eritmiştir. Bununbir sonucu olarak, klasik musıki, gerekmakam sayısı ve anlayışı, gerekseformlar ve usuller bakımından çokzengin bir müzik türü olmuştur.Bunun ardından, 15. yüzyılın başındanIV. Murat’ın öldüğü 1640’a dek, doğuyadüzenlenen seferler sayesinde, Osmanlısarayında, Ortadoğu’dan getirilen müzikve sanat adamlarının faaliyet gösterdiğibir dönem yaşanmıştır.Itri’den (1640-1712) 1730’a kadarkizaman diliminde, Avrupai barokve Rokoko etkilerin Osmanlısarayına nüfuz ederek, zamanınındoğu kültürüyle apayrı bir sentezoluşturduğu klasik dönemsüregelmiştir. 1730’dan İsmail DedeEfendi’nin 1846’daki ölümüne dekuzanan dönem ise son klasik dönemolarak adlandırılmaktadır.Tanzimat Fermanı’nın ilan edildiğiyıllardan (1839) II. Dünya Savaşı’nınsona erdiği 1945’e kadar süren akım daromantik dönem olarak anılmaktadır.Günümüzde Klasik Türk MüziğiTürk Sanat Müziği ile Klasik Türk Müziğibirbirine yakın kavramlar olmaklabirlikte; “Klasik Türk müziği”, tarihianlayış ve geleneği temsil ederken, Batımüzik terminolojisinden ödünç alınmış“sanat müziği” kavramı ise daha çok bumusıkinin Cumhuriyet döneminde aldığımodern biçimi ifade eder.20. yüzyılın ortalarından bugüne kadargelen dönem çağdaş dönemdir. Budönemin en önemli temsilcilerinden biriMünir Nurettin Selçuk’tur. Bu dönemdekar, beste, ağır ve yürük semai gibiformlar arka planda kalırken, modernmüzik anlayışına uygun kısa süreli,kısa güfteli ve hareketli şarkı ve fanteziformları Türk Sanat Müziği’ne hakimduruma gelmiştir.Bu anlayışın Batı müziğini modelalması sonucunda, koro ve konsergibi uygulamalar yaygınlık kazanmış;keman, piyano, klarnet gibi Batılı sazlarda saz heyetlerine girmiştir. ALINTIIBu modern anlayışı destekleyenunsurlardan birisi de, klasik musıkideen önemli aktarım ve anlayış aracı olanmeşk geleneğinin sekteye uğramasıdır.Klasik sanatların hepsinde geçerliolan ve talebenin bir üstadın “elindengeçerek” musıkiyi öğrenmesi sürecibüyük ölçüde sona ermiş, yerinemodern anlayışla, nota üzerinden eseröğretilen koro ve dernekler geçmiştir.Tasavvufi felsefeye, dolayısıylaaşkınlığa ve tefekküre dayanan klasikmusıki anlayışı yerine eğlence odaklı birmüzik anlayışı yerleşmiştir.Buna rağmen klasik musıki geleneğini64temmuz 2014