sinekritik |KAHRAMANLARSİNEMASIBuğra Şendündar • Sinema Eleştirmeni • bugra_snd@hotmail.comKahramanlık olgusuna farkına varmamızdoğumumuzdan sonraki ilk yıllarımızdagerçekleşir. Çoğunlukla ilk kahramanlarımızaile bireylerimiz olmaktadır. Sürekli bizigözeten ve kollayan anne ve babamızdanbirini seçip onu özel kılarız. Kabaca kızçocuklarının kahramanları babalarıolabilmektedir. Daha sonrasında, çocuğuntelevizyon sayesinde keşfetmeyebaşlayacağı animasyon yapımlarındaki kimihayali karakterler onun yeni kahramanlarıolur. Çocuk doğası gereği iyi kahramanlar ileözdeşleşip, hikâyelerin sürekli mutlu sonlabitmesine alışır.He-Man örneğinde olduğu gibi…Sürekli krala karşı savaş içindeolan İskeletor her seferinde kralınoğlu Adam (namı değer He-Man)yüzünden yenilir. Çizgi dizi herbitişinden önce He-Man’in yapacağıdidaktik bir konuşma ile biter. Bunlarıizleyerek manipüle olan ufaklıklarkötülüğün hiç de iyi bir şey olmadığınıdüşünürler. Kötü kahramanın iyi tarafkarşısında kazandığı bir yapıma denkgelen çocuk bu durum karşısında biryabancılaşma yaşayabilir. Çünkü dahaönce kötü bir karakterin kazandığı biryapımla daha önce karşılaşmamıştır vene düşüneceğini de bilemez. Fakat bu tarzdurumlara alışmaya başladığında olaylaraçift taraflı bakmayı öğrenip empati yeteneğide gelişir.Günümüzde büyük ve pahalı olanprodüksiyonlara baktığımızda hikâyelerinhalen mutlu sonla bittiğini görüyoruz.Elbette ki ticari kaygılardan dolayı tercihedilen bir durumdur bu. Yakın zamandagösterime girmiş olan bol kahramanlı TheAvengers (Yenilmezler - 2012) yapımındaHulk, Kaptan Amerika, Thor ve DemirAdam’ın hepten yenilmesi ticarisinema açısından kabul edilemezdir. Birkahramanın “kahraman” olabilmesi içinkarşısında kötü bir güç olması gerekir. İkiside temelde birbirine muhtaçtır. Batmançizgi seri ve filmlerinde Joker’in ortayaçıkış nedeni malum yarasa adamdır.Batman’a karşı, gizliden bir hayranlıktabesleyen Joker’in eylemlerindeki tümmotivasyonunun kaynağı Batman’dır.Batman onu durdurmaya çalıştığı herseferde, Joker kendisinin daha dayüceldiğini görür. Sinema tarihinde birçokkahramana şahit olduk. Maymunlarkralı “Tarzan” sinema tarihinin ilkkahramanlarındandır. İngiliz lord veLady’in oğlu olan Tarzan, Afrika’da birkaza sonucu anne ve babasını kaybeder.Maymunların onu bulup büyütmesisonucu Tarzan adını alır. Aslen bir romanuyarlaması olan Tarzan 1918’lerdeve sonrasında çekilen devamlarındaseyirciden büyük ilgi gördü. FakatTarzan mitosu üzerine gelmiş şimdiliken gerçekçi yorum, 1984 tarihindeyönetmen Hugh Hudson tarafındankotarılan Greystoke: The Legend ofTarzan, Lord of the Apes filmiydi.Fransız oyuncu Christopher Lambert’in88temmuz <strong>2014</strong>
üstün yorumuyla öncüllerinden haylifarklı bir yapımdı. Bilindiği üzere trajikkaza sonrasında maymunlar tarafındanbüyütülen Tarzan doğal olarak konuşmayıbilmemekte ve maymunlara özgü davranışbiçimleri göstermektedir. Yapımda,alışılmışın dışında, ağaç dallarındansallanırken meşhur narasını atmaz veormanı ve insanları kurtarmayı görevedinmiş bir kahraman da değildir. Bir bilimadamı tarafından keşfedilip doğduğutopraklara götürülüş sürecinde, toplum veinsanlar içinde sosyal anlamda sıkıntılaryaşar. Son yıllarda Christopher Nolan’ınBatman filmlerinde görülen kahramanlarıinsanlaştırma, fantastik öğelerden uzakdurma ve hikâyeyi gerçekçi bir boyutataşıma kaygısı bu yapımda da kendisinigöstermektedir.Neredeyse bildiğimiz (Spiderman, X-Men,İran Man ve daha fazlası…) birçok süperkahramanın yaratıcısı olan usta çizer StanLee, Marvel Comics adı altında kahramanlarordusu yaratmıştır. Lee’nin yaratmış olduğuher karakterin çizgi romanlarının dünyaçapında ilgi görmesi yapımcıları hemenharekete geçirip, eserlerinin beyazperdeuyarlamaları peşi sıra birbirini takipetmiştir. Özellikle 2000’ler sineması Marveluyarlamalarının altın dönemidir. BryanSinger imzalı 2000’de gösterime girenX-Men yapımı bu furyanın patlamasınaetki eden en önemli yapımdır. Eserin dünyaçapında beğenilmesi ve yüksek hasılatgetirmesinin ardından Spiderman’ında (Örümcek Adam) bir üçleme olarakgetirilmesi kaçınılmaz olacaktı. The UsualSuspects ile (Olağan Şüpheliler – 1995)yönetmenlikteki rüştünü ispat etmiş olanBryan Singer ve The Evil Dead (ŞeytanınÖlüsü) serileriyle kült bir isme dönüşenSam Raimi’nin bu tarz yapımlara başagetirilmelerinin nedeni, yapımcılarınriske girmek istemeyip ve milyon dolarlıkyapımları yönetmenlik konusunda kendisinikanıtlamış bu gibi isimlerin işin altındankalkabileceklerine olan inançlarıdır.Gerçekten de usta isimlerin bu tarzyapımlara dokunuşları, eserleri kalite olarakoldukça yükseğe taşıyıp, ticari başarısınınharicinde sanatsal olarak da yapımlarıönemli kılmıştır. 2000 ve 2010’a kadar olandönemde neredeyse tüm kahramanlarıntek kişilik şovlarına şahit olan seyirciyibu sefer ikinci dönemde bir başka sürprizbeklemekteydi. Hollywood bu sefer dahabüyük oynayıp içeriğinde birden fazlasüper kahramanların olduğu yapımlarınpeşine düştü. İyi ve kendisini kanıtlamışyönetmenlerle bu tarz yapımların işyaptığına ikna olan sinema endüstrisi busefer karşımıza The Avenger’si sundu.2012’de gösterime giren bu yapımdaaltı önemli süper kahraman bir aradabulunuyordu. Joss Whedon, bu pahalı vegörsel olarak başarılı yapımda, karakterlerarasındaki çekişmeye ince bir mizah dakatarak yapımın seyir zevkini üst düzeyeçıkardı. Olay örgüsünün de tutarlılık arzetmesi Avenger 2’nin önünü hemen açtı.2000’ler sinemasının iki önemli karakteristiközelliği vardır. Birincisi, yaşanan konusıkıntısından ötürü Hollywood’un Asya veAvrupa’da başarılı olmuş kimi yapımlarıkendi topraklarındaki yeniden çevrimleri…İkincisi ise, çizgi romanların beyazperdeuyarlamalarıdır. Bu iki kategoriden çizgiroman uyarlamalarının galip çıktığınırahatlıkla söyleyebiliriz. Belli ki 2020’yekadar sırtını süper kahramanlara dayayacakolan sinema endüstrisi, bu tarih gelmedenbir başka çizgi roman krallığı olan DCComics’in Justice League’ne (Adalet Birliği)gözü dikmiş durumda. Batman, Supermenve Green Lantern gibi “süperler”in olduğukadroyu bir iki sene içerisinde beyazperdedegörebileceğiz.Sinema, çizgi ve edebiyatta kahramanlarınmutlaka süper güçlere sahip olmasıbeklenemez. Kahraman, sıradan biri hattaanti-kahraman da olabilir. En bilinen vesevilen anti-kahramanlardan biri olan Leon(Jean Reno) karakteri, Luc Besson’un 1994tarihli aynı isimli çağdaş klasiğinde boygöstermiş, bir mafya tetikçisi olmasınarağmen kalplerde derin bir iz bırakmıştı.Aynı zamanda Luc Besson’un olgunlukişlerinden olan Leon, sımsıcak bir sevgiilişkisini anlatmakta ve bu sevginin enbeklenmedik durumlarda da olabileceğinianlatıyordu. Okuma ve yazma bilmeyenLeon, para karşılığı insanları öldüren veçatışma anlarında kurşunlardan kolaycasıyrılmasını bilen tam donanımlı süpergüçleri olamayan bir kahraman profiliçiziyor. Yalnız ve sosyal olmayan karakterinacımasızlığının yanında aslında sımsıcakda bir kalbi vardır. Komşusunun kızıMathilda (Natalie Portman) olan ilişkisi onakaybetmiş olduğu masumiyeti ve yaşamsaldeğerleri hatırlatır. Bu ilişki zamanla kendive Mathilda’nın da güvenliğini tehlikeyesokarak trajik bir sona doğru zemin hazırlar.Bu ilişki sonucu kendisini duvara çarmışgibi hisseden Leon’u bitirecek olansa,kızın ailesini öldürenlere karşı intikamalmasına yardım etmesi olacaktır. EğerFransız yönetmen Luc Besson eseriniNew York yerine Fransa’da kendi diliylegerçekleştirseydi Hollywood’un bu eseride eninde sonunda kendince yenidenuyarlaması kaçınılmaz olacaktı. Antikahramanlarınsevilebilmesi beklenmesede kahramanlık olgusunun da çok katmanlıolabileceğinin bir göstergesidir.Sinemada kahraman ve süperkahramanların varlığı izleyicilerinbeklentileri ölçüsünde doğru orantılıdır.Son yıllarda artık doymaya başladığımızMarvel ve DC Comic uyarlamalarınınsonunun gelmemesi için son kalan çarenin,çizgi evrenindeki kahramanları tek bir filmetoplamak olduğu anlaşılıyor. Kuşkusuz2020’den sonra bambaşka sinemasal birfurya ile karşılaşacağız. Her türlü durumdakazançlı olan gene izleyici olacaktır. İşin birbaşka boyutu da, bu furyaların ortaya çıkışnedeni sanatsal anlamda yaşanan kısırlıktır.Yaşanılan tıkanıklıklar, sektörü maalesefbu tür yollara saptırmakta ve bağımsızsinemanın da önünü kapamaktadır. Çoğubağımsız isimler de, sektöre ve beklentilereyenilip, ideallerinin dışında, ticari yapımlardaistemeden de olsa yer almak zorundakalıyorlar. Hâlbuki 90’lar da bağımsızlarındönemi değil miydi?temmuz <strong>2014</strong>89
- Page 1:
Aylık Kültür, Sanat ve Yaşam De
- Page 6 and 7:
magazin |Açılış Lana Del Rey’
- Page 9 and 10:
Sultan’dan albümTürk Sineması
- Page 11 and 12:
Dünya Medeniyetleriİstanbul’da
- Page 13 and 14:
Aşk, aslında insanın kendi için
- Page 15 and 16:
çünkü dünyanın ihtiyacı olan
- Page 17 and 18:
temmuz 201417
- Page 19 and 20:
“Çalıkuşu Ekibi”gibi birbiri
- Page 21 and 22:
temmuz 201421
- Page 23 and 24:
Tarihte Ibiza…Ibiza, İspanya’n
- Page 25 and 26:
Ibiza’ya bazı Avrupa şehirlerin
- Page 27 and 28:
geleneksel kostümler, çiftçi ale
- Page 29 and 30:
Has Fırın’da kaç kişi çalı
- Page 31 and 32:
iraz daha eski olduğuna dairdelill
- Page 33 and 34:
İSOT (ŞANLIURFA’YAÖZGÜ PUL B
- Page 35 and 36:
İÇLİ KÖFTEMALZEMELER:İçi içi
- Page 37 and 38: GAVUR DAĞI SALATASIMALZEMELER:3 ad
- Page 39 and 40: sınırlandırılmış kişiler, ya
- Page 41 and 42: Sirtaki veya benzeriorganizasyonlar
- Page 43 and 44: İstanbul, yerleşim tarihi300 bin,
- Page 45 and 46: derecede etkilemeyi başarmıştır
- Page 47 and 48: kaynakları oluşturabilirim?Doğru
- Page 49 and 50: aldıkları villalar ise şehir mer
- Page 51 and 52: Ülkemizde pek rastlanna bir durumd
- Page 53 and 54: Yeşilçam’da pek çok filmde rol
- Page 55 and 56: ve içinde beslediği taş gibi, k
- Page 57 and 58: Yazı&Fotoğraf: Kemal ŞamdanlıEf
- Page 59 and 60: Benim dikkatimi çeken kenti örten
- Page 61 and 62: güncel |Vanlı Çocukların Yüzü
- Page 63 and 64: EtimolojiBu terimdeki “Türk” v
- Page 65 and 66: Münir NurettinSelçuk Türkmûsık
- Page 67 and 68: çarşafını yatağın“Sabah ken
- Page 69 and 70: kim kimdir? |Genco ArıArı 1979 y
- Page 71 and 72: haftada 3 kez seks yapan çiftlerin
- Page 73 and 74: 2500 yıl öncesine dayananbu eşsi
- Page 75 and 76: görmüş, kulenin onarımı Yavuz
- Page 77 and 78: “Sosyal medyanın önemi artıyor
- Page 79 and 80: Barış Manço 1981 yılının sonu
- Page 81 and 82: DİSKOGRAFİ:45’likleriTwistin US
- Page 83 and 84: temmuz 201483
- Page 85 and 86: Supertubes,Jeffrey’s Koyu,Güney
- Page 87: Fuerteventura,İspanyaFuerteventura
- Page 91 and 92: Sizin için seçtiklerimizKİTAPCDB
- Page 93 and 94: 04.0712.0730.07Goran BregovicZAMANI
- Page 95 and 96: Nokia Lumia 930Nokia, Windows Phone