74 - Yeni Ümit

YENi ÜMiTDoç. Dr. Yener ÖZTÜRK*Ekim / Kasım / Aralık - 2006 / 74‘ABESE VE TEVELLÂ’İFADELERİNİN MUHATABI KİMDİR?Yüzünü ekşitip sırtını çeviren kimdir?Dünden bugüne bu ayetleilgili olarak yapılan yorumlarınbüyük çoğunluğuna göre, bu ifadelerleHz. Peygamber (s.a.s) kastedilmiştir. Tespitedebildiğimiz kadarıyla, Musa Cârullah(ö.1949), M. Huseyn et-Tabatabaî (ö.1981) ve Fethullah Gülen hocaefendi buiki ifadeyle kastedilenin, Hz. Peygamberolamayacağını ve bu fiillerin muhatabınınkibir ve istiğna içinde inkarında direnen,Kureyş’in önde gelen müşriklerinden birisiolduğunu belirtmişlerdir. (Bkz., M. Carullah,Kitabu’s-Sunne, s. 42; Tabatabaî, el-Mîzanfî Tefsiri’l-Kur’ân, XX, 199-202; F. Gülen, SonsuzNur, II, 209-215.)Surede yer alan abese ve tevellâ ifadelerininmuhatabının neden Peygamberimizolamayacağını beş farklı açıdan ele alıp değerlendirmeğeçalışacağız:1. Efendimiz’in (s.a.s.) Yüce AhlakıİtibarıylaHer şeyden önce Kur’ân’ın “Sen yücebir ahlak üzerindesin” (Kalem, 68/4.) buyuraraktarif ettiği bir Peygamber’in, kendisindenbir şeyler dinlemek için saygıylameclisine koşarak gelen bir mümine -üstelika’mâ olması cihetiyle şefkate ziyadesiylemuhtaç ve müstehak birisine- yüzekşitip sırtını çevirmesi mümkün gözükmemektedir.2. İlk İki Ayeti Takip Eden CümleninTabi olduğu Gramer AçısındanBu başlık altında surenin 3. ve 4. ayetinidilbilgisi kuralları ve anlam bütünlüğüaçısından değerlendireceğiz.وَ‏ ‏َא ُْ رِ‎כَ‏ َ‏َّכَّ‎ َََُّ Biz, burada sureninola- ayetleriyle ilgili أَوْ‏ ََّ כَّ‎‏ُ‏ ََََُْ ا‏ِّ‏ כْ‏ ‏َىrak, son derece basit, ancak şimdiye kadargözden kaçmış önemli bir hususa dikkatçekmek istiyoruz. Şöyle ki bu ayette geçenolup, ” fiilinin muzarisi أَدْرى “ fiili, ُْ رِي‘bildirmek, haber vermek’ gibi anlamlaragelir. Müteaddî bir fiil olması sebebiyle deiki mef ’ûl alır. ِ ِgününün ne olduğunu sana bildiren nedir?’(İnfitar, 17/82) ayetinde görüldüğüمُ‏ ا‏ّ‏ َْ ‏َא أَدْرَاكَ‏ ‏َא وَ‏ ‘Din12