You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
TürkiyeAraflt›rmalar›MerkeziTAMSözlerine “Neden babas›n›n k›z›?” sorusuylabafllayan fiiflman, Fatma Aliye’yi babas›naizafetle tan›mlaman›n en do¤ru yaklafl›m oldu¤ugörüflündeydi.lı telif eseri üzerinden felsefî kişiliğini sundu. Bueserinde Fatma Aliye doğa felsefesinin en önemlimeselelerinden biri olan cisim kavramını incelemekteydi.Konuşmasına telif <strong>ve</strong> tercüme birçok eseri bulunanFatma Aliye’nin eğitimi çerçe<strong>ve</strong>sinde biyografisindenbahsederek başlayan Süruri, Cevdet Paşa’nın kızıolması dolayısıyla daha çok küçük yaşlardan itibarenaldığı özel eğitime dikkatlerimizi çekti. FatmaAliye konak terbiyesi ile büyümüş, beş yaşından itibarenözel hocalardan ders almaya başlamıştı. Coğrafyadantarihe, edebiyattan felsefeye, astronomidenkimyaya kadar çok çeşitli alanlarda okumalaryapan Fatma Aliye Fransızca tahsil eder <strong>ve</strong> Farsçadersleri de alır. On bir yaşına kadar, daha sonra kendisinehocalık da yapan, Ahmet Mithat Efendininbütün eserlerini okumuştur. On yedi yaşındaykenbabası tarafından Faik Bey ile evlendirilen Fatma Aliyeyirmi yedi yaşından sonra babası ile fıkıh felsefesiçalışır. Belagat <strong>ve</strong> mantık ilimlerine dair münazaralaryapan baba-kız, Mesnevi-i Şerif, Mukaddime, Kaside-iBürde’yi okur <strong>ve</strong> Aristo <strong>ve</strong> Eflatun, İbn Rüşd <strong>ve</strong>İmam Gazali felsefelerini mukayeseli olarak inceler.Yazı hayatına Meram tercümesi ile başlayan FatmaAliye 1922 yılına kadar roman, felsefe, tarih sahasındabirçok telif esere imza atmıştır. Döneminin çeşitlidergilerinde tercümeleriyle birlikte çoğu kadınlarlailgili makaleleri yayınlanmıştır. “İyi eş, iyi anne, iyiMüslüman” olarak nitelendirdiği kadınların sorunlarınaeğilen Fatma Aliye sosyal faaliyetleri ile de buçabalarını sürdürmüştür.Eserleriyle Osmanlı’yı temsil etmek üzere Avrupa <strong>ve</strong>Amerika’daki sergilere da<strong>ve</strong>t edilen Teracim-i Ahkam-ıFelasife <strong>ve</strong> Tedkik-i Ecsam adlı kitapları ile defelsefe konusunda eser <strong>ve</strong>ren ilk Osmanlı muharriresiFatma Aliye, 13 Temmuz 1936 yılında <strong>ve</strong>fat eder.Yunan filozofları <strong>ve</strong> Meşşaiyyun ile Mütekellimîn(kelamcılar) üzerinden İlk çağ felsefesi ile İslâm felsefe-bilim<strong>ve</strong> kelam geleneklerini karşılaştıran kelamînitelikli bir çalışma olan Teracim-i Ahkam-ı Felasife’deFatma Aliye, kelamî tartışmalar çerçe<strong>ve</strong>sindeİslâm/Osmanlı kültürünün dünya görüşünü ortayakoymaktaydı. İki cilt olarak planlanan çalışmanın,muhtemelen sufiyyun <strong>ve</strong> işrakiyyun’u ele alan 2. cildikayıptır.Cisim, madde <strong>ve</strong> ruh kavramlarını tartıştığı Tedkik-iEcsam çalışmasında da hukema <strong>ve</strong> mütekellimininbu kavramlarla ilgili görüşlerine yer <strong>ve</strong>rmekteydi. Bubağlamda Sofizm, Atomizm, İşrakiyyun, meşşaiyyun,monadoloji <strong>ve</strong> materyalizmin konuya yaklaşımlarınıdeğerlendiren Fatma Aliye, Süruri’nin ifadesiyle“cisim hakkındaki tüm bu söylenenlerdenmaddenin esasının anlaşılamadığını, insanoğlununnasıl bir sonuca varması gerektiğini” dile getirmekteydi.“Tarih”in <strong>ve</strong> “Tahrir”in Öznesi Olarak Fatma AliyeAhmet Mithat’ın, hanım <strong>ve</strong> feylosof kızım diye hitapettiği Fatma Aliye’nin diğer bir yönünü; “tarih”in <strong>ve</strong>“tahrir”in öznesi olarak Fatma Aliye’yi, Nazife Şişman’dandinledik. Sözlerine “Neden babasının kızı?”sorusuyla başlayan Şişman, Fatma Aliye’yi babasınaizafetle tanımlamanın en doğru yaklaşım olduğu görüşündeydi.Yazdıklarıyla <strong>ve</strong> yaptıklarıyla tarihî birşahsiyetti Fatma Aliye. Tarihin de tahririn de öznesiidi. Tarihin bir öznesiydi, çünkü ilk roman yazan Osmanlıkadınıydı. Muharrirelik de dahil olmak üzerepek çok konuda ilk olma vasfını haizdi. “İlk mütercime,kitapları başka dillere tercüme edilen ilk Osmanlıkadını. Felsefeyle ilgili eser kaleme alan bildi-48
Change language