20150703172909_turkiye-iran-ekonomik-iliskileri-pdf

ANALİZİran’dan daha fazla gaz almayı kabul etmesidurumunda gaz fiyatında indirime hazır olduğu,Türkiye’nin beklediği oranda indiriminyapılmaması durumunda tahkimden vazgeçmeyeceğive İran’ın bu konuda kendisinebaskı yapılmasını kabul etmeyeceği içerikli haberleryayınlandı. 29 Ancak bütün görüşmelerbaşarısızlıkla sonuçlandı ve taraflar UTD’ninkararını beklediler. Kasım ayı sonunda UTDTürkiye’nin 2023 hedeflerine ulaşması içinen büyük komşusu olan İran’la ticarethacminin en azından 100 milyar dolardüzeyine ulaşması gerekmektedir.davanın ilk ayağıyla ilgili kararını açıkladı veİran’ın Türkiye’ye eksik gaz teslimatı yaptığıyönündeki Ankara’nın şikayetini haksız buldu.30 Davanın ikinci ayağı olan, İran’ın Türkiye’yesattığı gazın fiyatını düşürmesi talebikonusunda ise UTD 2015 Nisan ayına kadarhenüz bir karar vermemiştir. CumhurbaşkanıErdoğan’ın 7 Nisan 2015 tarihinde gerçekleştirdiğiİran ziyaretinde bu konu yeniden gündemegelmiş, ancak tarafların tahkim dışındabir çözüm bulması mümkün olamamıştır. Buziyaretten bir hafta sonra İran Petrol BakanıBijen Namdar Zengene, Tahran’ın Ankara’yadoğalgaz fiyatında indirim yapmak için doğalgazihracatını ikiye katlamayı teklif ettiğiniancak Ankara’nın bu teklifi reddettiğini açıklamıştır.Türkiye prensip olarak İran’ın yeterliindirimi yapması durumunda İran’dan daha29. “İran Şartlı Doğalgaz İndirimine 'Evet' Dedi”, Milliyet, 24Şubat 2014; “Türkiye’nin İndirim Israrı”, Habertürk, 10 Haziran2014; “İran'dan Gaz Teklifi: Davayı Çekin, Fiyat Düşsün”, Ntvmsnbc,10 Haziran 2014; “İran: Türkiye Gazı Fiyatı Değişmeyecek”Haber7, 15 Kasım 2014.30. “Türkiye ile Gaz Davasının İlk Ayağını İran Kazandı”, EnerjiGünlüğü, 2 Aralık 2014.fazla gaz almayı kabul etmektedir, ancak ikiülke yetkilileri söz konusu olacak bu indirimoranı konusunda anlaşamamaktadırlar. 31Türkiye ile İran arasında enerji işbirliği konusundagündeme gelen ancak yaşanan sorunlarnedeniyle başarıyla sonuçlandırılamayan bir diğerkonu ise Türkiye’nin İran’ın Basra Körfezi’ndekidoğalgaz sahasında yatırım yapması meselesi olmuştur.İki ülke ilişkilerinin oldukça iyi olduğubir dönemde, 14 Temmuz 2007 tarihinde kabuledilen bir mutabakat belgesiyle, Türkiye PetrolleriAnonim Ortaklığı’nın (TPAO) Basra Körfezi’ndekiGüney Pars Sahası olarak bilinen çokzengin doğalgaz bölgesindeki bazı parsellerdeüretim yapması kararlaştırılmıştı. Ancak Türkiye’ninİran’dan doğalgaz satın almasının da ötesinegeçerek bu ülkenin sınırları içerisinde üretimyapma haklarını satın alması Amerikan yönetiminiciddi şekilde rahatsız etmiştir. ABD’nin AnkaraBüyükelçiliği’nden yapılan açıklamalarda,Washington’ın Tahran’la yapılan her türlü işbirliğinekarşı olduğu, Ankara’nın, BM GüvenlikKonseyi ve Uluslararası Atom Enerji Ajansı kararlarınıihlal etmekle suçladıkları İran’la işbirliğiyapmasının Hazar Havzası doğal kaynaklarıkonusunda Türkiye ile ABD arasında geliştirilenprojeleri tehlikeye soktuğu ifade edilmişti. 32 Ankaraise, gerek cumhurbaşkanı gerekse başbakanve dışişleri bakanı düzeyinde yaptığı açıklamalarlabu eleştirileri reddetmiş, Türkiye’nin giderekartan enerji ihtiyacının karşılanması konusundaİran’la işbirliği yapılmasının son derece doğal olduğununaltını çizmişti. ABD’den gelen tepkilererağmen Türkiye geri adım atmamış ve İran’la yürütülengörüşmeler sonrasında iki ülke arasında2007 yılında varılan mutabakat genişletilerek 17Kasım 2008 tarihinde doğalgaz işbirliği konusundayeni bir mutabakat zaptı imzalanmıştı. Bunagöre Türkiye, İran’ın Güney Pars doğalgaz havza-31. “Türkiye’den İran’a Sert Doğalgaz Cevabı”, Hürriyet, 17 Nisan 2015.32. Kemal İnat, “Türkiye’nin İran Politikası 2007”, Ortadoğu Yıllığı2007, Ed. Kemal İnat, Muhittin Ataman ve Murat Yeşiltaş, (KüreYayınları, İstanbul: 2009), s. 19-20.24setav.org