Cinedergi 99

CINEKRiTiK
SERDAR AKBIYIK
DÜNYANIN EN BÜYÜK KORKU ANITI
n Yaratıcılık gereği gerçek olayların
manüpile edilmesine bir itirazım yok. Zaten
sinema bu şekilde değer kazanıyor.
Ama ucu bize dayandığında elimde
olmadan rahatsız oluyorum. Merakla
beklediğim Çin Seddi filminin de böyle bir
durumu var. MS. 1100 civarında geçen
hikayede Çin Seddi’nin yapılmasının
asıl amacının kuzey dağlarından gelen
vahşi yaratıklar olduğunu görüyoruz. Köpek
ile kaplan karışımı bu yaratıkların tek amacı
insanları yemek. O kadar aç gözlüler ki hem
canlı hem ölü bütün insanları yiyip, Ana
Kraliçe’ye sunuyorlar. Böylece Ana Kraliçe de
ürüyor. Yani bu döngü içinde insanlar kurban
oldukça insanları avlayanların da sayısı artıyor.
Gerçek tarihe baktığımızda, genel görüşe
göre Çin Seddi kuzeyden akın eden Türk ve
Moğol kabilelerini durdurmak için yapılmıştır.
MÖ. 200 yılından itibaren parça parça inşa
edilen bu dev yapı dünyanın en büyük antik
kalıntısı olarak kabul edilir. Aynı zamanda
uzaydan görülen tek antik yapı olduğu da
iddia edilir. Çinliler’in içindeki bu korkuyu,
Türk-Moğol insanını canavara benzetmeleri
çok da yaratıcılık gerektiren bir şey değil tabii.
Aslında yüzyıllarca Türk ve Moğol akınları
sadece Çin’de değil bütün dünyada aynı algıyı
yarattı. Romalılar bile Moğollar’ı insan dışı
varlık olarak kabul ettiler. Onların düşmanlarını
öldürüp yanan şehirlerin etrafında ölü insan
dağları oluşturmaları bu korkuları besledi.
Ortada böyle bir gerçek varken Çin Seddi-The
Big Wall’daki canavar hikayesi çok da yaratıcı
bir anlam taşımıyor. Hadi buna takılmadık
diyelim. En azından yaratılan canavarların
görüntüsü daha başarılı olabilirdi. Gerçekten
öyle insanı şaşırtacak veya içini ürpertecek
bir görüntüye sahip değiller. Filmin belki de
en önemli unsuru yönetmen Zhang Yimou.
Raise the Red Lantern, Hero, House of Flying
Daggers gibi esane filmleri yönetmiş olan
Çinli yönetmenin filmin başında olması bizi
heyecanlandırmıştı. O rengarenk görüntüler,
kalabalık sahneler, şiir, resim ve birçok güzel
sanatın perdeye yedirilmesindeki başarı beklentimizin
artmasının sebebiydi. Doğu mistizmini
perdeye çok iyi yansıtıyordu Yimou. Muhteşem
kalabalıkların içindeki en küçük renkli ayrıntı
bile Çinlilerin kültür zenginliğinin ifadesiydi. Bu
filmde de Yimou kendini göstermeye çalışıyor.
Ama Matt Damon, Willem Dafoe, Pedro Pascal
gibi Batının ünlülerinin filmde olması, onların
popüler espri ve diyaloglarıyla Doğunun mistizmi
hiç uyuşmuyor. Bu yüzden yönetmenin yarattığı
antik Çin algısı içi boşaltılmış bir değer olarak
karşımızda duruyor. Sanki Batılı bir yönetmen
Zhang Yimou filmlerinin kötü bir taklidini yapmış
gibi. Bu etkileşim aslında Hollywood’un yıllarca
başarısı kanıtlanmış sinema tarzını da bozuyor.
İki ayrı kültürün birleştiği film iki tarafın güzelliklerini
göstermekten çok birbirini değersizleştiren
bir yapıya bürünmüş. Eğer Çin Seddi’nin bizim
için ne ifade ettiğini görmezden gelsek, yönetmen
Zhang Yimou’nun şiirsel, zerafet dolu sinemasını