Allah Yolunda Cihadın Gayesi

Allah Yolunda Cihadın Gayesi 77
bölgelere ulaşamayacak kadar uzaklıkta olduğunda ve bundan ötürü
işlerini yürütecek bir imama ihtiyaç duyduklarında bunun caiz olduğuna
işaret etmişlerdir.” 125 Ve Ebu Abdullah el-Kurtubi rahimehullah
şöyle der: “...Bu (aynı zamanda) iki imamın naspedilmesinin yasak
olduğuna delildir. Çünkü böyle bir durum nifaka, ihtilaflara, bölünmelere,
fitnelere ve nimetlerin zail olmasına sebep olur. Lakin bölgeler,
mesela Endülüs ve Horasan bölgeleri gibi birbirinden uzak ve
ayrılmış bir vaziyetteyse o zaman caiz olur.” 126 Ve İmam İbn-i Kesir
rahimehullah şöyle der: “İmamu’l-Harameyn, Üstaz Ebu İshak’tan bölgelerin
birbirinden uzak ve aralarındaki mesafe büyük olduğunda
iki ve fazla imamın nasbeldilmesinin caiz olduğunu nakleder; lakin
kendisi bu konuda tereddütlüdür. Ben derim ki bu, Irak’ta Beni
Abbas halifelerinin, Mısır’da Fatimiler’in ve Mağrip’te Emeviler’in
olmasına benziyor.” 127 Ve Muhammed bin Ali eş-Şevkani rahimehullah
“Hadaiku’l-Ezhar” sahibinin “İki imamın olması sahih değildir”
sözünü şöyle şerh ediyor: “Ama İslam’ın yayılması ve hâkim olduğu
alanın genişlemesi ve bölgelerin arasındaki mesafelerin büyümesinden
sonra her bir bölgede bir imamın veya sultanın egemen olduğu
ve her birinin emrettiği ve nehyettiğinin diğer bölgelerde uygulanmadığı
malum bir şeydir. Bunun için imamların ve sultanların taaddüdünde
bir beis yoktur. Her bir bölge halkının bey’at ettiği ve
emir ve nehiyleri uygulanan imamına itaat etmesi vaciptir. Şayet
bir bölgede imamlığı sabit olmuş ve halkı kendisine bey’at etmiş bir
imama karşı çıkan olursa tevbe etmediği halde hükmü öldürülmesi
olur. Bölgelerin birbirlerinden uzaklığı sebebiyle bir bölgenin halkının
diğer bölgenin imamına itaat etmesi ve vilayetinin altına girmesi
vacip olmaz. Çünkü uzaklık sebebiyle imamın haberi ulaşmayabilir
veya kimin diri kimin ölü olduğu bilinmeyebilir. Böyle bir durumda
bölge halkını itaat ile yükümlü kabul etmek icabete güç yetirilemeyen
bir şeyle yükümlü tutmak olur. Bu, kulların ve beldelerin
125 El-Mulimu bi fevaidi Müslim, cüz 3/sayfa 54-55. (Daru't-Tunisiyye li'n-neşr, ikinci baskı
m.1988)
126 El-Camiu li Ahkâmi’l-Kur’an, el-Bakara, 30. ayetin tefsiri. (Dar-u Alemi’l-kutub baskısı,
h.1423)
127 Tefsiru’l-Kur’ani’l-Azim, el-Bakara 30. ayetin tefsiri. (Dar-u Tayyibe li’n-neşri ve’t-tevzi, ikinci
baskı h.1420)