Enerji Panorama Ağustos 2021

var. Bu nedenle kıyıda denize ya da akarsuya yakın yapılmaları
büyük önem taşıyor.
Tabii, bu noktada inşaatı devam eden, dört üniteden oluşan
ve her bir ünitesi bin 200 megavat olan Akkuyu Nükleer
Santrali’ne da bir göz atmak gerekiyor. Akkuyu, Mersin’de
deniz kenarında inşa ediliyor. Santralin, ilk ünitesinin Türkiye
Cumhuriyeti’nin 100. yılı olan 2023’te işletmeye girmesi
ve elektrik üretimine başlaması hedefleniyor. Ankara, bu
doğrultuda çalışmalarını yürütüyor; projeyi üstlenen Rus
firmaya da öngörülen sürede ünitenin tamamlanması için
sık sık uyarılarda bulunuyor. İkinci ünite, birinciden bir yıl
sonra, diğerleri de birer yıl arayla hizmeti girecek
Peki, bu santral neden Akkuyu’da inşa ediliyor? Bölge
belirlenirken, başta deprem olmak üzere afet tehditleri göz
önünde bulunduruldu mu? Yetkililer, bu soruyu şöyle yanıtlıyor.
“Akkuyu sahası belirlenirken elbette depreme bakıldı.
Bölgenin deprem riski düşük. Ciddi bir nüfus yoğunluğundan
da söz edilemez. Arazi inşaata çok uygun; denize de yakın.
Yangın riski de az. Santralin etrafındaki çitlerle çevrili toplam
alan bin 22 hektar, inşaat sahası 225 hektar. Arazi, etraftaki
bölgelerden 200 metreye ulaşan dağlarla ayrılıyor.
Türkiye’nin santralleri sigorta güvencesi altında mı?
Bu soru son derece önemli. Zira elektrik talebinin kesintisiz
ve sürekli olarak karşılanması için santrallerin zarar
görmemesi ve işletmede olması gerekiyor. Türkiye’nin,
elektrik talebi ekonomideki gelişmelere ve özellikle da yazın
klima yüküne bağlı olarak artış gösteriyor. Elektrikte her
yıl belli oranlarda artan tüketim talebinin karşılanması için
özellikle baz yük olarak nitelendirilen HES, kömür ve gaz
santrallerinin sorunsuz çalışmasının sağlanması yaşamsal
nitelik taşıyor.
Santraller, yangın dahil doğal afetlere sigorta güvencesi
altında mı? Sektör kaynakları, devletin işlettiği santrallerin
“dahili fon” adı verilen bir yapı içinde yer aldığını kaydetti.
Devlet, bu santrallerdi oluşan zararı bu fon aracılığıyla karşılıyor.
Finansal bir sorun yaşanmıyor.
Ancak özel sektörün kontrolünde de onlarca santral bulunuyor.
Özel sektör de sahip olduğu ya da işlettiği santralleri
sigortalatıyor. Enerji Panorama’ya bilgi veren bir santral
yönetici, 1000 megavatlık bir santral için onlarca milyon dolarlık
sigortanın yapıldığını belirterek, “Özel sektör, Kemerköy
de dahil olmak üzere santrallerine sigorta yaptırıyor.
Olası zarar, sigorta sistemi üzerinden karşılanıyor. Aksinin
düşünülmesi söz konusu bile olamaz” dedi.
Görüştüğümüz yetkililer, bu büyüklükte ve etkide önü alınamayacak
bir yangının günlerce devam edip santraller için
risk oluşturacağının “küçük bir ihtimal” olarak bile hesap
edilmesinin akla gelmeyeceğine işaret etti.
NÜKLEERDE ÇERNOBİL’DEN SONRA
EN BÜYÜĞÜ FUKUŞİMA
Fukuşima I Nükleer Santrali kazaları, 9 büyüklüğündeki
11 Mart 2011 tarihinde yaşanan Töhoku
depremi ve tsunamisi sonrasında meydana geldi.
Deprem sonrası yaşanan tsunami, nükleer santraldeki
üç etkin reaktörün kapatılmasına sebep oldu.
Tsunami elektrik şebekesine zarar verdi ve santralin
jeneratörlerini su bastı, bu da santralde bir elektrik
kesintisine neden oldu. Bunu takip eden soğutma
eksikliği santralde kısmi erime ve patlamalara
neden oldu, altı reaktörün tamamında ve merkezi
kullanılmış yakıt tankında sorunlar meydana geldi.
Tsunami için yapılan duvar da etkisiz kalınca tüm
santrali su bastı. Bunun sonucu olarak jeneratörler
devre dışı kaldı ve santralde aşırı ısınma başladı.
Ardından yaşanan hidrojen patlamaları tesislerin
büyük zarar görmesine yol açtı ve yangınlar başladı.
Radyasyon sızıntısından kaynaklanan korkular
santralin etrafındaki 20 kilometre çapındaki alanın
tahliye edilmesine sebep oldu, bu sırada 170 ila
200 bin kişi tahliye edildi. Santraldeki işçiler
aşırı radyasyona maruz kaldı. 11 Nisan 2011 günü
Japonya Nükleer Güvenlik Kurumu, Fukuşima Daiçi
nükleer santralindeki nükleer sızıntının tehlike
derecesini, Radyolojik Durum Ölçeği’ne göre 7’ye
yani Çernobil ile aynı seviyeye çıkardı. Santralde
sızan radyasyon, deniz aracılığıyla dünyanın birçok
bölgesine ulaştı. Hala santralin yaşadığı kazaya, bölgeyi
kirletmeye devam ediyor.
34 • Ağustos 2021 • ENERJİ PANORAMA